Γιώργος Σαρρής

Η διακοπή ΡΕΝ σε δημόσιο δίκτυο ΤΝ-C-S δημιουργεί επικινδυνότητες, για αυτό η καλή τοπική γείωση χρειάζεται προσοχή και μέτρηση ιδιαίτερα στους επανελέγχους: https://docs.google.com/spreadsheets/d/1fsAWVRspuIi0O0jOkF13Iv2EOjAC0LYr3-Ywoq0eAm0/edit#gid=1817298982

Στην μέτρηση αντίστασης μόνωσης πρέπει να σκεπτόμαστε ότι μετράμε την μονωτική συμπεριφορά ενός πυκνωτή: Ο ένας οπλισμός του είναι οι αγωγοί ΡΕ και ο άλλος οι αγωγοί L ή και Ν του προς μέτρηση κυκλώματος. Αν όμως το προς μέτρηση κύκλωμα βρίσκεται σε χώρο με εύφλεκτα υλικά, πρέπει να γίνουν όλοι οι συνδυασμοί μετρήσεων αντίστασης μόνωσης (π.χ. L-N, L-PE, N-PE σε μονοφασικό κύκλωμα) και να δημιουργηθεί ξεχωριστό φύλλο μετρήσεων γιατί οι μετρήσεις αυτές δεν χωρούν στα νομοθετημένα πρωτόκολλα. Το αποτέλεσμα κάθε μέτρησης μόνωσης για να είναι αποδεκτό θα πρέπει να ξεπερνά τις απαιτήσεις του ΕΛΟΤ HD 384 γιατί η μέτρηση αυτή έχει μεγάλα ποσοστά σφάλματος και γιατί επηρεάζεται από εξωγενείς παράγοντες π.χ. υγρασία. Σε επανέλεγχο, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή εφόσον κατά την μέτρηση περιλαμβάνονται και συσκευές - καταναλώσεις που επιδρούν στο αποτέλεσμα ή μπορεί να πάθουν ζημιά με τάση 250V ή 500V DC.

Μια προσέγγιση του θέματος με βάση την ισχύουσα (και σχετικά πρόσφατη) ηλεκτρολογική νομοθεσία: Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) με αριθ. 108 στο ΦΕΚ 141Α της 12/06/2013 με τίτλο: ''Καθορισμός ειδικοτήτων και βαθμίδων επαγγελματικών προσόντων για την επαγγελματική δραστηριότητα της εκτέλεσης, συντήρησης, επισκευής και λειτουργίας ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων και προϋποθέσεις για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής από φυσικά πρόσωπα''. Με βάση την παραγ. 5 του άρθρου 12 (Ποιοτική στάθμη εκτελούμενων εργασιών και υποχρεώσεις παρόχων) του παραπάνω ΠΔ: Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 οφείλουν να παρέχουν στους αποδέκτες των υπηρεσιών τους πληροφορίες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 23 του ν. 3844/2010 και ειδικότερα, πριν από την παροχή της υπηρεσίας, να παραδίδουν στον αποδέκτη της υπηρεσίας ειδικό έντυπο πληροφοριών, το ελάχιστο περιεχόμενο του οποίου ορίζεται στο παράρτημα Β του Προεδρ. Διατάγματος. Έχει γίνει και έχει δοθεί στον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης αυτό το ειδικό έντυπο; Με βάση την παράγρ. 3 του άρθρου 12 του παραπάνω ΠΔ: Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών διενεργείται έλεγχος και συντάσσεται, εντός ενός (1) μηνός, από τον αδειούχο ή από πρόσωπο που έχει το δικαίωμα αυτό, υπεύθυνη δήλωση καλής εκτέλεσης (συνοπτικά ΥΔΚΕ), το περιεχόμενο της οποίας ορίζεται στο Παράρτημα Γ, η οποία παραδίδεται στον μελετητή της εγκατάστασης, εάν υπάρχει, στον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης και καταχωρείται, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 11 παρ. 2 του ν. 3982/2011 και του άρθρου 2 του ν. 4483/1965, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Έχει γίνει και έχει δοθεί στον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης ΥΔΚΕ; Τέλος, εφόσον υπήρχαν αμφιβολίες για την καλή ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών, έπρεπε να γίνει καταγγελία από τον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης με βάση το άρθρο 11 του ν. 3982/2011 στην Διεύθυνση Βιομηχανίας στην οποία υπάγεται το κτίριο. Η Διεύθυνση Βιομηχανίας θα έπρεπε να δημιουργήσει ομάδα ελέγχου η οποία θα ελάμβανε υπόψη τα παραπάνω και την κατάσταση που βρίσκεται η εγκατάσταση και το πόρισμα της θα ήταν καθοριστικό για την συνέχεια.

Μην συγκρίνουμε ανόμοια συστήματα: Τα QBUS και το iLight που αναφέρθηκαν είναι κλειστά συστήματα κτιριακού αυτοματισμού με περιορισμένες δυνατότητες. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να προκύπτουν, να αποτελούνται και να εξαρτάται η λειτουργία τους, από συσκευές μόνο μιας εταιρείας. Το ΕΙΒ/ΚΝΧ είναι ανοικτό σύστημα κτιριακού αυτοματισμού. Υποστηρίζεται σήμερα από περισσότερες από 300 εταιρείες από τις οποίες διατίθενται χιλιάδες συμβατές συσκευές για όλες τις ανάγκες των κτιριακών λειτουργιών. Η πράξη έχει δείξει ότι ένα ανοικτό σύστημα κτιριακού αυτοματισμού προσφέρει διαχρονικά περισσότερα πλεονεκτήματα – οφέλη όχι μόνο στο κτίριο, αλλά και στους τεχνικούς που ενασχολούνται με αυτό. Προτροπή - επισήμανση: Αποφάσεις όπως αυτή του κτιριακού αυτοματισμού δημιουργούν δεσμεύσεις για όλη την διάρκεια ζωής του κτιρίου (στην Ελλάδα, για περισσότερα από 30 χρόνια!), για αυτό θα πρέπει να λαμβάνονται με πολλή προσοχή από όλους τους εμπλεκόμενους. Ευχές για καλό Πάσχα σε όλους τους επισκέπτες του forum. ΥΓ. : Η πιστοποίηση ΚΝΧ για τους τεχνικούς δεν είναι σε καμία περίπτωση προϋπόθεση για να πάρει κάποιος προϊόντα. Είναι μια πιστοποίηση ειδικών γνώσεων παγκόσμιας εμβέλειας = KNX-Partner

Γιατί όχι οπτικός και μάλιστα ειδικά για τους επανελέγχους, αλλά και με θερμοκάμερα και βέβαια έλεγχος συνέχειας αγωγών προστασίας με βάση το άρθρο 612.2 του ΕΛΟΤ HD 384. Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει και τις συνδέσεις και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στους ενεργούς αγωγούς. Όμως ξεφεύγουμε από το θέμα της συζήτησης που είναι η αναγκαιότητα μετρήσεων των RCDs, μην το ξεχνάμε!

Οι RCDs με διαφορικό ρεύμα μεγαλύτερο από 30mA δεν προστατεύουν από ηλεκτροπληξία αλλά μόνο από πυρκαγιά σε περίπτωση τόξου L-PE. Κατά την γνώμη μου θα πρέπει να ελέγχονται και αυτές όπως οι των 30mA ή των 10mA που προορίζονται κυρίως για προστασία από ηλεκτροπληξία. Σε περίπτωση που RCD βρεθεί ελαττωματική κατά την αρχική της εγκατάσταση, ή παρουσιάσει λειτουργικό πρόβλημα στο χρονικό διάστημα εγγύησης της, αυτό εμπίπτει κατά την γνώμη μου στην ευθύνη του κατασκευαστή της ο οποίος θα πρέπει να αναλάβει και το κόστος αντικατάστασης, εφόσον η εγκατάσταση της και η χρήση της έχει γίνει σωστά. Αυτό βέβαια πρέπει να ισχύει για όλα τα ηλεκτρολογικά υλικά και θα πρέπει να μάθουμε να διαχωρίζουμε την ευθύνη του κατασκευαστή του υλικού από την ευθύνη του εγκαταστάτη. Σχετικά με τις απαιτήσεις για τα όργανα που θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των RCDs αλλά και γενικά για τις μετρήσεις των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων υπάρχει σαφής αναφορά στο άρθρο 612.1 του ΕΛΟΤ HD 384: Πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ 61557.

Παρακαλώ μην εξάγετε βιαστικά συμπεράσματα. Από όσα μπορώ να γνωρίζω Οι RCDs πρέπει να ελέγχονται (και ελέγχονται) πολύ προσεκτικά και περιεκτικά στην παραγωγή τους και δεν διαχωρίζονται με βάση την χρήση τους σε οικιακούς ή π.χ. βιομηχανικούς. Όμως σαν μηχανισμοί είναι πολύ ποιο σύνθετες – περίπλοκες σε σύγκριση με άλλα ηλεκτρολογικά υλικά όπως π.χ. τους μικροαυτομάτους ή τους ασφαλειοδιακόπτες. Οι έλεγχοι και οι μετρήσεις που απαιτούνται για αυτές στα πρωτόκολλα της νέα ΥΔΕ έχουν σκοπό να επιβεβαιώσουν ότι πραγματικά προστατεύουν εκεί κι όπως έχουν εγκατασταθεί. Δεν προβλέπονται αντίστοιχοι έλεγχοι όπως για τους RCDs για τους ασφαλειοδιακόπτες και τις λοιπές διατάξεις ασφαλείας στους ισχύοντες αρχικούς ελέγχους και επανελέγχους ηλεκτρικών εγκαταστάσεων. Έλεγχοι για συχνές όπως αναφέρετε "παθογένειες" των πινάκων, όπως οι "χαλαρές" συνδέσεις προβλέπονται στα πρωτόκολλα ελέγχου της νέας ΥΔΕ (π.χ. 1.11 στον οπτικό έλεγχο κατά HD 384).

Αγαπητέ συντονιστή, αν και πολιτικός μηχανικός θέτετε περιεκτικές ηλεκτρολογικές ερωτήσεις. Θα μου επιτρέψετε να τις παραθέσω ξανά για να γίνει το θέμα ποιο αποδοτικό. 1. Γιατί η μέτρηση αυτή θεωρείται τόσο σημαντική ώστε να επιβάλλεται να δηλωθεί και το όργανο ελέγχου; Απάντηση: H απαίτηση του να δηλωθεί η ταυτότητα του οργάνου ελέγχου, δεν ισχύει μόνο για τις μετρήσεις της (ή των) RCDs. Η απαίτηση αυτή υπάρχει και στα δύο πρωτόκολλα που περιλαμβάνονται στην νέα ΥΔΕ και αφορά όλες τις δοκιμές και μετρήσεις στις οποίες πρέπει να χρησιμοποιούνται όργανα. Έχει σκοπό το να δημιουργεί κατοχύρωση και σιγουριά, να μπορεί να αποδειχτεί ότι έγιναν πραγματικά οι μετρήσεις και μάλιστα από πραγματικά υπαρκτό όργανο. 2. Ποια η ουσιαστική διαφορά μεταξύ του να μετρήσεις το ελάχιστο IΔΝ και να ελέγξεις ότι είναι μικρότερο των 30mA, από το να "χορηγήσεις" 30mA και να δεις αν πέφτει; Απάντηση: Με βάση τα πρότυπα κατασκευής και ελέγχου των RCDs για ονομαστικό διαφορικό ρεύμα 30mA AC, η RCD θα πρέπει να μην κάνει απόζευξη σε ρεύματα μικρότερα από 15mA. ʽΌμως θα πρέπει να κάνει απόζευξη σε ρεύματα μεγαλύτερα από 15mA και έως 30mA. Αν ξεπερνά τα 30mA δεν προστατεύει πλέον από ηλεκτροπληξία και θα πρέπει να αντικαθίσταται άμεσα. Αν εγκατεστημένη κάνει απόζευξη με λιγότερα από 15mA, θα πρέπει να ερευνηθεί αν είναι πρόβλημα εγκατάστασης (πιθανές διαρροές) ή πρόβλημα RCD, διαφορετικά θα κάνει συχνές (ίσως και εκνευριστικές για τους χρήστες) αποζεύξεις. 3. Γιατί ο περιοδικός έλεγχος που -ξέραμε ότι πρέπει να- κάνουμε με το test δεν είναι επαρκής και χρειάζεται ο έλεγχος από τον εγκαταστάτη; Απάντηση: Εδώ θα πρέπει να επισημανθεί ότι υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι RCDs (AC, A & και ο ολοκληρωμένος έλεγχος τους, ιδιαίτερα για τους Α και Β απαιτεί περισσότερες μετρήσεις. Με βάση πάντα τα πρωτόκολλα της νέας ΥΔΕ δημιουργούνται δύο απαιτήσεις για αποτελέσματα μετρήσεων: Του διαφορικού ρεύματος AC με το οποίο η RCD κάνει απόζευξη και της τάσης επαφής που δημιουργείται στον αγωγό προστασίας ή στα μεταλλικά μέρη κατά την στιγμή της απόζευξης. Αυτοί οι έλεγχοι – μετρήσεις μπορούν και πρέπει να γίνονται μόνο από ηλεκτρολόγο που διαθέτει ειδικό όργανο μέτρησης (και βέβαια να ξέρει να το χρησιμοποιεί). Με το test δημιουργείται ένα πολλαπλάσιο διαφορικό ρεύμα με το οποίο ελέγχεται χονδρικά η RCD μόνο ότι βασικά λειτουργεί. 4. Υπάρχουν όντως περιπτώσεις όπου ένας ολοκαίνουργιος ΔΔΕ όταν μπήκε στον πίνακα να μην δούλευε σωστά, κι αυτό να μην γινόταν αντιληπτό με το test; Απάντηση: Δυστυχώς ναι, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες RCDs δεν αντιδρούν σωστά, είτε από μηχανική καταπόνηση (π.χ. κακή αποθήκευση ή μεταφορά) αλλά και από παραγωγική αστοχία. Πριν μερικά χρόνια χρειάστηκε να γίνει μια αρκετά εκτεταμένη απόσυρση – αντικατάσταση RCDs στην Γερμανία με αιτία εργοστασιακό σφάλμα που εμφανίστηκε μετά από αρκετό χρονικό διάστημα σε εγκατεστημένες RCDs. Το πρόβλημα αυτό εντοπίστηκε σε επανελέγχους με τις μετρήσεις που αναφέρθηκαν. 5. Τελικά, ποιο είναι το σκεπτικό του ελέγχου; Υπάρχουν μελέτες που καταδεικνύουν την αναγκαιότητα του ελέγχου αυτού; Απάντηση: Το σκεπτικό της αναγκαιότητας των ελέγχων που ανφέρθηκαν είναι η αύξηση της ασφάλειας από ηλεκτροπληξία και πυρκαγιά. Είναι κρίμα να έχει πληρωθεί μια RCD να έχει εγκατασταθεί (μην ξεχνάμε είναι υποχρεωτική πλέον με Υπουργική Απόφαση από το 2006) και να μην εκπληρώνει τον σκοπό για τον οποίο τοποθετήθηκε. Η απαίτηση των ελέγχων αυτών των RCDs μπορεί να φαίνεται νέα στην Ελλάδα. Όμως σε άλλες χώρες υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια. Με εκτίμηση, Γιώργος Σαρρής http://www.sarrisg.gr

Κατά την γνώμη μου, εκεί πρέπει να περιγράφεται η γενική διάταξη προστασίας από υπερφόρτιση και βραχυκύκλωμα που έχει τοποθετηθεί στην είσοδο του γενικού πίνακα της εγκατάστασης. Αυτή η διάταξη μπορεί να είναι ασφάλεια ή ασφάλειες τήξεως, μικροαυτόματοι, ή αυτόματος διακόπτης ισχύος με θερμικά και μαγνητικά.

Πρώτον: Να υπενθυμίσω ότι το θέμα μας εδώ είναι η νέα Υ.Δ.Ε. Δεύτερον: Τα στοιχεία που δίδετε δεν είναι ολοκληρωμένα για να λάβετε ηλεκτρολογική απάντηση. Για να μπορέσουμε να συμπεράνουμε πως θα εκλάβει ο C 40A το γεγονός που αναφέρατε θα πρέπει να ξέρουμε, τον τύπο του δικτύου τροφοδοσίας, την αντίσταση της γείωσης, την δομή των σωληνώσεων, την ηλικία του σαμιαμιδιού σας (τα γέρικα έχουν μεγαλύτερη αντίσταση?), το μήκος του που θα μεσολαβήσει μεταξύ γενικής ασφάλειας και μπάρας γείωσης και βέβαια τον βρόγχο σφάλματος στο σημείο αυτό. Όμως αν είχατε σκεφτεί τα στοιχεία αυτά σαν καλός ηλεκτρολόγος, δεν θα απασχολούσατε το forum γιατί θα είχατε την απάντηση. Τρίτον: Μην ανησυχείτε για το μπάνιο μου. Έχω κάνει μια πολύ καλή συμπληρωματική ισοδυναμική σύνδεση και την έχω ελέγξει με βάση την νέα Υ.Δ.Ε, για να επανέλθουμε στο θέμα μας. Τέταρτον και τελευταίο: Θα σας πρότεινα να ελέγξετε γρήγορα και προσεκτικά και την δική σας εγκατάσταση με βάση την νέα Υ.Δ.Ε. πριν μπει στον πίνακα σας το σαμιαμίδι! Με εκτίμηση και ηλεκτρολογικούς χαιρετισμούς

Σωστός ο προβληματισμός σας. To έως 30% απόκλιση σε μέτρηση βρόγχου σφάλματος φάσης – αγωγού προστασίας, δεν σημαίνει ότι ισχύει πάντα. Εξαρτάται από την ποιότητα του οργάνου μέτρησης και τον τρόπο που γίνεται η μέτρηση. Επομένως όταν βρίσκουμε οριακά αποτελέσματα στις μετρήσεις μας δεν σημαίνει ότι πρέπει να είναι πάντα και αποδεκτά. Σημειώστε ότι το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 δεν ορίζει συγκεκριμένη τιμή στον βρόγχο σφάλματος. Αυτή που προκύπτει από την μέτρηση, θα πρέπει να εκτιμάται με βάση τα μέτρα προστασίας που εφαρμόζονται και τον τύπο τροφοδοσίας (π.χ. TNS, TT) της εγκατάστασης. Ο κάθε ηλεκτρολόγος θα πρέπει να υπολογίζει τα ρίσκα και τους κινδύνους που διαπιστώνει στην εγκατάσταση που ελέγχει και να ενημερώνει υπεύθυνα τον χρήστη. Γενικά, μην ξεχνάμε ότι η ηλεκτρολογική Νομοθεσία, ο ΚΕΗΕ και τα Πρότυπα περιγράφουν και καθορίζουν ελάχιστα όρια τα οποία αν δεν τα τηρούμε οι εγκαταστάσεις μας είναι και παράνομες και επικίνδυνες.

Για το ερώτημα αυτό έχουμε μια απάντηση στο link: http://www.sarrisg.gr/SarrisG2/index.php?Enimerwsi_gia__to_ELOT_HD_384:apantiseis_se_erwtiseis στην ερώτηση 56. Για την μέτρηση βρόγχου σφάλματος χρειάζεται ειδικό όργανο μέτρησης.

Για την εύκολη και γρήγορη χρήση των πινάκων του προτύπου ΕΛΟΤ HD 384 για τα μέγιστα επιτρεπόμενα ρεύματα αγωγών σε επίτοιχες και χωνευτές γραμμές, ριξτε μια ματιά στο link: http://www.copper.org.gr/contents.asp?category=59&id=302 Για γραμμές στον αέρα και στο έδαφος, ακολουθείστε τις επόμενες σελίδες στο link.