tetris

Του Νίκου Ρουσάνογλου Αρκετά ακόμα "επεισόδια" φαίνεται πως θα έχει το "σίριαλ" με το ΝΟΚ (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός), με δεδομένη την ανάγκη συμμόρφωσης της Πολιτείας με την πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, αλλά και τις έντονες αντιδράσεις μερίδας επενδυτών, κυρίως θεσμικών και φυσικά του ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος) για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Πρόκειται για μία "καυτή πατάτα", που θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί αν δεν είχε απελευθερωθεί πλήρως με τροπολογία, στο τέλος του 2020, η συνδυαστική χρήση όλων των επιμέρους "μπόνους", που προβλέπονταν στον ΝΟΚ του 2012. Αυτή ακριβώς η τροποποίηση, "άνοιξε τον ασκό του Αιόλου", καθώς επέτρεψε την ανέγερση οικιστικών κτιρίων επιφάνειας 30-40% μεγαλύτερης, σε σχέση με τον εκάστοτε ισχύοντα συντελεστή δόμησης σε κάθε περιοχή, εγείροντας και τις σχετικές αναπόφευκτες αντιδράσεις. Στο πλαίσιο αυτό, το ΣτΕ, στην πρόσφατη απόφασή του, έκρινε ότι τα "μπόνους" δεν μπορούν να υλοποιούνται απευθείας με την έκδοση οικοδομικών αδειών που εκδίδονται κατ’ εφαρμογή του Ν.Ο.Κ., αλλά ανήκει στον πολεοδομικό νομοθέτη να τα συμπεριλάβει στον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Προκειμένου να "απαλύνει" τις συνέπειες της απόφασής του αυτής, όρισε ότι όσες άδειες έχουν εκδοθεί και βρίσκονται στο στάδιο της εκκίνησης ή υλοποίησης, πριν την 11η Δεκεμβρίου του 2024, όταν και ανακοινώθηκε για πρώτη φορά η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, θα μπορέσουν να προχωρήσουν ως έχουν. Αντιθέτως, για όσες άδεις αποτελούν αντικείμενο προσφυγής, θα αποφασίσουν τα δικαστήρια, προφανώς λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του ΣτΕ. Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις έργων που δεν πρόλαβαν να εκδώσουν άδειες, αλλά έχουν επενδυθεί χρήματα, π.χ. για την αγορά της γης, εγείρεται σοβαρό ζήτημα, με δεδομένο ότι θα πρέπει να αναθεωρηθούν τα αρχικά σχέδια. Αυτή η κατάσταση έχει φέρει έντονες αντιδράσεις και κινητοποίηση από μεγάλους επενδυτικούς ομίλους ακινήτων, κυρίως από το εξωτερικό, οι οποίοι σχεδίαζαν σημαντικά έργα, που πλέον θα πρέπει να τροποποιηθούν, χωρίς δική τους ευθύνη. Μάλιστα, εταιρείες όπως η Ten Brinke Hellas, θυγατρική του ομώνυμου ολλανδικού ομίλου ανάπτυξης ακινήτων, απειλεί ακόμα και με προσφυγή στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, για τη διεκδίκηση αποζημιώσεων. Για το ζήτημα των αποζημιώσεων, υλικών ή άλλων, έχει αναφερθεί και η πολιτική ηγεσία του Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που εκτιμά ότι η απόφαση του ΣτΕ έχει πλήξει περίπου 14.000 οικοδομικές άδειες. Μεταξύ των προτάσεων που εξετάζονται, στο πλαίσιο της νομοθετικής λύσης που θα πρέπει να δοθεί το συντομότερο δυνατό, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με την απόφαση του ΣτΕ, είναι η μεταφορά συντελεστή δόμησης και η θέσπιση πολεοδομικών ισοδύναμων, ώστε να επιτραπεί στους επενδυτές να λάβουν π.χ. μεγαλύτερο συντελεστή σε κάποια άλλα έργα τους, ή σε περιοχές, όπου η αύξηση του συντελεστή δεν θα επιφέρει ιδιαίτερη ζημία στο δομημένο περιβάλλον (π.χ. το κέντρο της Αθήνας). Πάντως, ο χρόνος πιέζει και αυτή τη στιγμή βρίσκονται "στον αέρα" χιλιάδες έργα, μικρά και μεγάλα ανά την επικράτεια, ενώ εκτιμάται ότι η οικοδομική δραστηριότητα θα καταρρεύσει βραχυπρόθεσμα, έως ότου ξεκαθαρίσει το τοπίο. Προς το παρόν, το μόνο που έχει γίνει, είναι να παραταθεί κατά ένα ακόμα μήνα, η μεταβατικής νομοθετικής ρύθμισης του περασμένου Δεκεμβρίου, βάσει της οποίας συνεχίζεται να ισχύει η αναστολή έκδοση νέων προεγκρίσεων και οικοδομικών αδειών, που βασίζονται στα κίνητρα του ΝΟΚ. Εν τω μεταξύ, "δράση" έχει αναλάβει και το ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος), καθώς, με εισήγηση του Προέδρου του, κ. Γ. Στασινού, προχωρώντας σε δημόσια παρέμβαση εντός της εβδομάδας. Σε αυτήν, αναφέρει ότι η απόφαση του ΣτΕ αποτελεί "εμβληματικό παράδειγμα μη εφαρμογής της ασφάλειας δικαίου στη χώρα και καταστρατήγησης της βασικής αρχής του Συντάγματος για την εμπιστοσύνη μεταξύ διοίκησης και διοικούμενων", προσθέτοντας ότι "η κυβέρνηση ως εκτελεστική εξουσία και η Βουλή ως νομοθετική, έχουν ευθύνη να αποκαταστήσουν άμεσα την ασφάλεια δικαίου στη χώρα και την εμπιστοσύνη μεταξύ διοίκησης και διοικούμενων όπως επιβάλλει το Σύνταγμα". Παράλληλα, ζητά και την λήψη μιας σειράς μέτρων, ώστε να αποφευχθεί παρόμοιο "φιάσκο" στο μέλλον. Συγκεκριμένα, προτείνεται η αξιοποίηση των Προεδρικών Διαταγμάτων για την οποιαδήποτε ρύθμιση για την δόμηση, διαδικασία που ουσιαστικά φέρνει το ΣτΕ στην αρχή της νομοθετικής διαδικασίας, κρίνοντας την συνταγματικότητα και την νομιμότητα εκ των προτέρων και όχι εκ των υστέρων κι έπειτα από προσφυγές. Έτσι, θα διασφαλιστεί ότι κάθε σχετική ρύθμιση θα έχει την "σφραγίδα" του ΣτΕ, με αποτέλεσμα να μπορεί να προσβληθεί και ενδεχομένως να ανατραπεί στο μέλλον με τις γνωστές συνέπειες. Ωστόσο, είναι και μια πιο χρονοβόρα διαδικασία, καθώς συχνά απαιτούνται πολλοί μήνες, ενδεχομένως και πάνω από ένας χρόνος για την συνταχθεί, εγκριθεί και επικυρωθεί ένα Προεδρικό Διάταγμα, αν και ίσως στην προκειμένη περίπτωση, λόγω του κατεπείγοντος να επιταχυνθούν οι χρόνοι. Έτσι, το ΤΕΕ, μεταξύ άλλων, ζητά την ολοκλήρωση της έκδοσης των αδειών που έχουν προέγκριση έως και την 11η Δεκεμβρίου, όπως επίσης και εκείνων που κατατέθηκαν με πλήρη φάκελο και δεν έχουν ακόμα εκδοθεί, μέσω διαδικασίας που θα θεσπιστεί με ΠΔ. Επίσης, μέσω ΠΔ ζητείται να θεσπιστεί, το συντομότερο δυνατόν, νέος απλοποιημένος οικοδομικός κανονισμός, που θα περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία, δηλαδή το κέλυφος του κτιρίου, το ύψος, τις υποχρεωτικές αποστάσεις από τα όρια και την φύτευση. Παράλληλα, το ΤΕΕ ζητά την εκ νέου θέσπιση (χωρίς ΠΔ) περιβαλλοντικών κι ενεργειακών κινήτρων σε όλη τη χώρα, αλλά και την υλοποίηση όλων των αδειών που είχαν εκδοθεί έως την 11η Δεκεμβρίου (ανεξάρτητα από το στάδιο στο οποίο βρίσκονται).