Πέτρανθος

Η σύνδεση με τη γη του ουδετέρου αγωγού (Ν), μετά τον διαχωρισμό του αγωγού ΡΕΝ σε ΡΕ και Ν, ΔΕΝ επιτρέπεται (ούτε η επανασύνδεση με τον αγωγό ΡΕ). Ο αγωγός ΡΕ μπορεί να συνδεθεί με γη σε οποιοδήποτε θέση (καλόν είναι, όμως, να είναι ελέγξιμα τα σημεία σύνδεσης).

Ο καθηγητής σας σωστά επισημαίνει την μη παραλληλία των ηλεκτροδίων. Λόγω του μεγέθους, ειδικά του θεμελιακού ηλεκτροδίου, όλα τα ηλεκτρόδια βρίσκονται εντός του πεδίου επιρροής (ροής) των μεν επί των δε. Για να θεωρηθούν παράλληλα τα ηλεκτρόδια, πρέπει να μην υπάρχει επικάλυψη του πεδίου ροής μεταξύ τους. Αυστηρά μιλώντας, ο υπολογισμός της αντίστασης γείωσης, στις περιπτώσεις αυτές, γίνεται με την χρήση κάποιου προγράμματος (με περασμένα στοιχεία). Το τελευταίο προϋποθέτει ότι είναι γνωστή η ειδική αντίσταση του εδάφους (παντού, στην περιοχή των ηλεκτροδίων). Το τελευταίο συμβαίνει μόνο στο χαρτί! Στο πεδίο όλα είναι κατά προσέγγιση, σε συνδυασμό με μετρήσεις ειδικής αντίστασης. Στην πράξη, συστήνω το εξής, μετά από σύμφωνη γνώμη του καθηγητής σας. Να υποθέσετε ομοιογενές έδαφος και να μοντελοποιήσετε τα ηλεκτρόδια (γραμμικά και θεμελιακό) ως ημισφαιρικούς γειωτές. Από τη θεωρία ροής ρευμάτων (θεωρία ΗΜ πεδίου), μπορείτε να έχετε πολύ καλή εκτίμηση της αντίστασης γείωσης.

Δικαίωμα χειρισμών στη ΜΤ (και γενικά δικαίωμα εκτέλεσης, συντήρησης, επισκευής και λειτουργίας ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων ΜΤ) διαθέτουν σύμφωνα με το ΠΔ108/2013 ΜΟΝΟΝ οι ηλεκτρολόγοι εγκαταστάτες Α ειδικότητας/4ης Ομάδας (χρησιμοποιώ την ορολογία του ΠΔ). Σε αυτήν την ομάδα επαγγελματιών ανήκουν όλοι οι διπλωματούχοι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί και οι έχοντες τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα ειδικότητες μηχανικών. Οι "Μηχανολόγοι ΠΕ" είναι ευρύτερο υποσύνολο. Για να έχουν το ίδιο επαγγελματικό δικαίωμα με τους διπλωματούχους ηλεκτρολόγους μηχανικούς (στην ΜΤ), πρέπει να είναι και μέλη ΤΕΕ (= κατέχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ΜΜ).

Συνάδελφε, δεν είναι υποχρεωτική η κατασκευή της, γιατί η σχετική νομοθεσία περιορίζει την υποχρέωση κατασκευής θεμελιακής γείωσης στις "νεοανεγειρόμενες εκ θεμελίων οικοδομές". Ωστόσο, η κατασκευή της μόνο καλό θα κάνει στην εγκατάσταση, συνεισφέροντας θετικά στην συνολική γείωση του κτιρίου. Επίσης, σε περιπτώσεις αμφισβήτησης ερμηνείας μια πολεοδομικής διάταξης, υπερισχύει η άποψη της πολεοδομικής υπηρεσίας.

Οχι (και δεν εξαρτάται από την ισχύ) ΠΔ99-2018

Η μέτρηση με πολύμετρο δίνει μη αξιόπιστα αποτελέσματα όσον αφορά στις αντιστάσεις μόνωσης. Προτείνω να απευθυνθείς σε έμπειρο χειριστή οργάνου επιθεώρησης ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, γιατί μεταξύ του rcd και της βλάβης(?) μόνωσης του πλυντηρίου μεσολαβούν κι άλλα πράγματα προς διερεύνηση.

Δεν υπάρχει κίνδυνος, όπως πιθανόν τον εννοείς. Υπάρχει, όμως, άλλος κίνδυνος: Το RCD της εγκατάστασης (θεωρώ ότι υπάρχει), προστατεύει μερικώς το δευτερεύον κύκλωμα. Ο απλός μετασχηματιστής 1:1 δεν παρέχει προστασία έναντι ηλεκτροπληξίας (από σφάλμα μόνωσης) στο δευτερεύον κύκλωμα. Χρειάζεται RCD max 30mA και στο δευτερεύον κύκλωμα (ή κυκλώματα) για να υπάρχει πλήρης προστασία.

Κατ' αρχή, διαφωνώ πλήρως με την πρώτη παράγραφο των σχολίων σου. Αν ακολουθηθεί η λογική αυτή, δεν χρειάζονται μηχανικοί, αλλά μόνον πωλητές και αγοραστές προϊόντων, και οδηγίες χρήσης με σκίτσα, αντί για πρότυπα και κανονισμούς. Στο δεύτερο ερώτημα που θέτεις, που είναι πολύ ενδιαφέρον, εντοπίζεις - και σωστά - αναλογίες ανάμεσα στο σύστημα ΙΤ και στα διαχωρισμένα κυκλώματα. Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, γιατί όλα - στο τέλος - είναι ηλεκτροτεχνία! Η ουσιαστική διαφορά βρίσκεται στον συστηματικό τρόπο που τα πρότυπα (παγκοσμίως) επιβάλλουν να εξασφαλίζεται η προστασία από ηλεκτροπληξία από έμμεση επαφή (ή, με την ορολογία του ΕΛΟΤ 60364, προστασία από σφάλμα). Το σύστημα ΙΤ, που αναφέρεσαι, ανήκει στην μέθοδο "προστασία με αυτόματη διακοπή, ισοδυναμικές συνδέσεις και γείωση". Δηλαδή εάν υπάρξει επικίνδυνη τάση επαφής λόγω σφάλματος μόνωσης, να γίνει αυτόματη διακοπή του κυκλώματος. Στο διαχωρισμένο κύκλωμα, η προστασία από σφάλμα προκύπτει από τον διαχωρισμό του κυκλώματος από άλλα κυκλώματα και τη γη, με παρεμβολή μόνωσης. Τα υπόλοιπα, είναι συμπληρωματικές απαιτήσεις των κανονισμών, όπου και παραπέμπω.

Όχι, το διαχωρισμένο κύκλωμα δεν είναι ένα κύκλωμα ΙΤ. Είναι μια μέθοδος (περιορισμένης εφαρμογής), για προστασία από σφάλμα (από ηλεκτροπληξία από έμμεση επαφή). Για τις απαιτήσεις ασφαλείας των κυκλωμάτων ΙΤ και των ειδικών χώρων στα νοσοκομεία, υπάρχει εκτενής αναφορά στα πρότυπα και στην βιβλιογραφία που μπορείς να βρεις (ή να δανειστείς), εύκολα. Επίσης, καλό είναι να χρησιμοποιείς την ορολογία των προτύπων, για να καταλαβαίνουμε όλοι τα ίδια πράγματα. Για παράδειγμα: "μεταλλικό μέρος" συσκευής. Τι ακριβώς είναι: εκτεθειμένο αγώγιμο μέρος, κέλυφος συσκευής κλάσης 0, κλάσης ΙΙ, κλάσης ΙΙΙ ??

(σχόλιο και για τους δύο συναδέλφους παραπάνω): Στα διαχωρισμένα κυκλώματα τα εκτεθειμένα αγώγιμα μέρη ΔΕΝ γειώνονται και πρέπει να συνδέονται μεταξύ τους μέσω μονωμένων ΑΓΕΙΩΤΩΝ αγωγών ισοδυναμικής σύνδεσης (PU). Παραπέμπω στον κανόνα 413.5.3.1 του ΕΛΟΤ ΗΔ384, για όσο διάστημα ισχύει, ακόμη. Μετά, τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο αυστηρά. Το νέο πρότυπο ΕΛΟΤ 60364 (Παράρτ. 41.Γ, κεφ. Γ.3), απαιτεί τα ίδια, μεν, αλλά μόνο για εγκαταστάσεις που λειτουργούν με επίβλεψη από ηλεκτρολόγο! (και σωστά κατά τη γνώμη μου)

Πραγματικά, είναι δύσκολο να διατηρηθούν - στη διάρκεια ζωής μιας εγκατάστασης - οι συνθήκες που απαιτούνται για το διαχωρισμένο κύκλωμα. Γι αυτό, η καλύτερη και απλούστερη λύση είναι κύκλωμα 230V (ή κυκλώματα) με ανεξάρτητο rcd. Αν για λειτουργικούς λόγους χρησιμοποιηθεί υποβιβασμένη τάση στο κύκλωμα εξωτερικού χώρου, πάλι το rcd παρέχει την αυξημένη προστασία (σχόλιο: το τελευταίο δεν είναι υποχρεωτικό, το νέο πρότυπο ΕΛΟΤ 60364 είναι πολύ αναλυτικό και σαφέστερο - έναντι του ΕΛΟΤ HD 384 - σε αυτά τα θέματα). [Στο ειδικό θέμα που θέτεις (ανεξάρτητη γείωση επιτηρητή), η γείωση - που μπορεί να είναι ένας απλός πασσαλογειωτής - πρέπει να είναι ηλεκτρικά ανεξάρτητη από το προστατευόμενο κύκλωμα. Για πόσο διάστημα, όμως, θα παραμείνει ηλεκτρικά ανεξάρτητη, σε ένα εξωτερικό χώρο, όταν μια σιδηροσωλήνα ή μια περίφραξη μπορεί να την "βραχυκυκλώσει"? Επομένως, επανέρχεται το πρόβλημα που έθεσες στο αρχικό ερώτημά σου. Βέβαια, θα μου πεις, οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις επιθεωρούνται για να παραμένουν ασφαλείς. Σε ένα τέλειο κόσμο...]

Τι σύστημα γείωσης έχει η ηλεκτρική εγκατάσταση? ΤΝ ή ΤΤ?

Υποθέτοντας ότι η μέτρηση έχει γίνει σωστά (πασαλάκια, σε ικανή απόσταση από το σύστημα γειωτή), το θέμα έχει δυο σκέλη: (α) Αν η τιμή της αντίστασης γείωσης είναι επαρκής, και (β) πώς την μειώνω. Για το (α), επειδή δεν γνωρίζω τις ιδιαιτερότητες της εγκατάστασης (και οι τηλε-διαγνώσεις μπορεί να βλάψουν την υγεία!), παραπέμπω στις απαιτήσεις του Προτύπου (384 ή 60364). Για το (β), πάρε υπόψη σου ότι, αν η μέτρηση έχει γίνει αυτήν την εποχή, που η γείωση είναι καλοποτισμένη(!), η πραγματική τιμή της αντίστασης γείωσης είναι κάπου 3-4 φορές μεγαλύτερη τον Αύγουστο (εκτός κι αν ο ακάλυπτος ποτίζεται). Γενικά τώρα για την βελτίωση: η προσθήκη δεύτερου ηλεκτροδίου, στην απόσταση που προτείνεις, χωρίς βελτιωτικό, θα μειώσει την αντίσταση γείωσης κάπου 30-35%. Η προσθήκη βελτιωτικού (οποιουδήποτε καλού βελτιωτικού), για διάμετρο τρύπας Φ10εκ (κάπου 12 λίτρα βελτιωτικό), θα μειώσει κατά περίπου 30% την αντίσταση γείωσης. Για διάμετρο τρύπας Φ20εκ (κάπου 50 λίτρα βελτιωτικού), μείωση αντίστασης γείωσης κάπου 40%. Λιγότερο βελτιωτικό, ακόμη μικρότερη μείωση. Όλα είναι, τελικά, οικονομοτεχνικό θέμα.

Δεν είναι "νόμος του κράτους" μέχρι να αλλάξει το άρθρο 30 του Κτιριοδομικού Κανονισμού (είναι επιτρεπτός κανονισμός για τις ΗΕ). Η μετάβαση από ΚΕΗΕ σε ΕΛΟΤ HD384, πήρε κάπου 3 χρόνια για να γίνει. Τα ίδια εκτιμώ ότι θα γίνουν και τώρα. Ίσως πάρει και περισσότερο χρόνο, γιατί οι αλλαγές είναι πολλές και το ποιοτικό άλμα μεγάλο (ευτυχώς!) (το "ευτυχώς" για την ποιότητα, όχι για την καθυστέρηση...). Μόνο το μέρος που αφορά την ηλεκτρική φόρτιση ισχύει (ίσχυε, ήδη, για την ακρίβεια, από τον Ιούλη του 2020 με τον ν.4710/2020).

600 σελίδες, με πολλές τροποποιήσεις και αλλαγή κυρίως του τρόπου προσέγγισης των θεμάτων ασφάλειας και αξιοπιστίας των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, θέλουν τον χρόνο τους!

Και οι δύο ασκήσεις είναι τυπικές (και τυποποιημένες) ασκήσεις γραμμών μεταφοράς ΣΗΕ με τυφλοσούρτη αλγόριθμο για την λύση τους. Όπως σε συμβούλεψαν κι άλλοι, διάβασε το βιβλίο σου (κι άλλα βιβλία, κάνουν καλό). Και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, όσοι διδάσκονται γραμμές μεταφοράς, τα ίδια κάνουν. Επίσης, το τι θα θυμάσαι μετά από 9 μήνες, εξαρτάται από το πόσο καλά διαβάζεις στο τώρα. Αυτά και καλές σπουδές.

Αν η σύνδεση είναι είναι στιβαρή (και οοβαρή) (έχεις, δηλαδή, εξασφαλίσει την ηλεκτρική συνέχεια), την καταλληλότητα ή όχι αυτής της ασυνήθιστης τεχνικής λύσης θα την διαπιστώσεις κάνοντας τις μετρήσεις που απαιτεί η ΥΔΕ, ανάλογα με το σύστημα γειώσεων που έχεις (ΤΤ ή ΤΝ).

Η σειρά Προτύπων 60364, με πάρα πολλά επιμέρους πρότυπα, δέχεται πολύ συχνά ανανεώσεις των επιμέρους προτύπων που την απαρτίζουν (μία είναι και αυτή που αναφέρεις). Δυστυχώς (κατά τη γνώμη μου), δεν είναι ακόμη υποχρεωτικής εφαρμογής στη χώρα μας. Πιστεύω ότι θα τεθεί αναγκαστικά σε εφαρμογή (έστω και σταδιακά), αργά, όμως, γιατί υπάρχουν "τριβές" και αντιδράσεις... Για παράδειγμα, στις εγκαταστάσεις τροφοδοσίας ηλεκτρικών οχημάτων, είναι πλέον υποχρεωτική η εφαρμογή του ΕΛΟΤ ΕΝ 60364.

Χωρίς να παύει να αποτελεί ανοησία αυτό που συμβαίνει στην εγκατάστασή σου, δεν με εκπλήσσει κιόλας! Κυκλοφορούν τόσοι "ηλεκτρολόγοι" (κατά δήλωση) εκεί έξω, που απορώ πώς στο καλό συμβαίνουν τόσο λίγες ηλεκτροπληξίες και ηλεκτρικές πυρκαγιές στην χώρα μας! Στο ρελέ που χρησιμοποίησες (κατάλληλο για εγκαταστάσεις τριών_φάσεων/τριών_αγωγών) δεν "λειτουργεί" το τεστ με την συνδεσμολογία που έχεις. Δεν θέλω να μπω σε "διορθώσεις" του πράγματος, γιατί διαβάζουν το φόρουμ και άσχετοι... (στείλε pm αν θέλεις). Πάντως, τη δουλειά του (της προστασίας από διαρροή) την κάνει. Αλλά, χωρίς δυνατότητα ΤΕΣΤ, είναι ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ! Επίσης, το σύνολο της εγκατάστασής σου, με την υποθετική 3φ τροφοδοσία, που στην πραγματικότητα είναι 1φ, δες το προσεκτικά. Το κρίσιμο είναι αν ουδέτερος οδεύει μαζί με τον αγωγό φάσης σε κάθε κύκλωμα.

Για ηλεκτρολόγο μηχανικό, έχεις δίκιο να αιτιάσαι για το "πόσο λάθος"! Η δική μου επιφύλαξη για την συνδεσμολογία, αφορά στην χρήση τριφασικού ρελέ σε μονοφασική εγκατάσταση. Προστατεύει, μεν, έχει "σωστή συνδεσμολογία", δε (για το τεστ).

Δεν είναι απίθανο, αλλά συμβαίνει σπάνια, σε καινούργιο ρελέ να μην λειτουργεί το τεστ (με την προϋπόθεση της σωστής συνδεσμολογίας). Αν η συνδεσμολογία είναι σωστή, το ρελέ θα πρέπει να αντικατασταθεί οπωσδήποτε με άλλο (αν είναι καινούργιο, ο προμηθευτής θα το αντικαταστήσει). Η γεφύρωση ουδετέρου-γείωσης δίνει ένδειξη λειτουργίας σε ρεύμα διαρροής, αλλά σε καμία περίπτωση "σωστής λειτουργίας".

Δεν έχω καμία πρόθεση να αντιδικήσω μαζί σου, συνάδελφε, ή με οποιονδήποτε άλλον εκδίδει ΥΔΕ με ή χωρίς προβλήματα ασφαλείας. Ο νόμος 4483/1963 αναθέτει στον αδειούχο ηλεκτρολόγο εγκαταστάτη να βεβαιώσει ότι η ηλεκτρική εγκατάσταση είναι ΑΣΦΑΛΗΣ, και στην συνέχεια να ηλεκτροδοτηθεί. Αν κρίνει ότι είναι ΑΝΑΣΦΑΛΗΣ δεν εκδίδεται ΥΔΕ (ούτε όταν είναι "λίγο ανασφαλής"). Ο ηλεκτρολόγος αναλαμβάνει το "ρίσκο" της λειτουργίας με προβλήματα ασφάλειας, όχι ο ΔΕΔΔΗΕ (το τελευταίο είναι ρητή πρόβλεψη του ίδιου νόμου).

Δεν υπάρχει "κουτάκι" στην Υπεύθυνη Δήλωση για να σημειωθεί "Χ" όταν η ηλεκτρική εγκατάσταση είναι ανασφαλής. Η ΥΔΕ (1η σελίδα) εκδίδεται και υπογράφεται ΜΟΝΟΝ όταν η εγκατάσταση είναι ασφαλής, κατά την απόλυτη κρίση του ηλεκτρολόγου (για αυτό είναι σημαντική η δουλειά μας), χωρίς καμία αίρεση ως προς την ασφάλεια των χρηστών (διαφορετικά δεν εκδίδεται, αυτό δα μας έλειπε...). Διαβάστε προσεχτικά την παρ. 2 και 3 στην 1η στήλη της νέας ΥΔΕ (και στις παλιές ΥΔΕ τα ίδια επαναλαμβάνονται). "Κουτάκι" μη συμμόρφωσης υπάρχει στα "πρωτόκολλα ελέγχου", όπως είναι και λογικό, για να ξέρει ο χρήστης που εντοπίστηκαν τα προβλήματα ασφάλειας.

Το πρόβλημα που περιγράφεις, δεν είναι απλά θέμα αντικατάστασης εξοπλισμού με άλλο. Την μετατροπή της ηλεκτρικής εγκατάστασης θα πρέπει να την κάνει αδειούχος ηλεκτρολόγος. Σύμφωνα με τον κανονισμό, λόγω τροποποίησης των κυκλωμάτων, χρειάζεται και νέα ΥΔΕ. Επίσης, εάν ο ΜΣ δεν είναι απομόνωσης (με προδιαγραφές), τα κυκλώματα εξωτερικού χώρου πρέπει να προστατεύονται με rcd max 30mA υποχρεωτικά. Εάν ο ΜΣ είναι απομόνωσης, είναι τόσες πολλές και αυστηρές οι απαιτήσεις του ΕΛΟΤ ΗΔ384 για τα διαχωρισμένα κυκλώματα, που πρακτικά σε αποτρέπουν να τον χρησιμοποιήσεις (μόνον όταν υπάρχει εξαιρετική ανάγκη, και τα κυκλώματα κήπου σε κατοικίες δεν αποτελούν εξαιρετικό λόγο...).