Αναζήτηση στην κοινότητα

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασαν οι απόψεις του μετεωρολόγου Μανώλη Λέκκα για τα θέματα του ξηροθερμικού χαρακτήρα των περιοχών της ανατολικής Κρήτης, την έλλειψη βροχοπτώσεων τη φετινή χρονιά και την αναγκαιότητα πρόληψης που πρέπει να στηριχθεί σε οργανωμένες πολιτικές πρόληψης απέναντι στα φαινόμενα ξηροθερμικότητας. Αν και η χρονιά δεν θα κριθεί τον Ιανουάριο, αλλά τον επόμενο μήνα, είναι βέβαιο, πως οι προδιαγραφές του φετινού χειμώνα μαρτυρούν μια δύσκολη εξέλιξη εφ’ όσον συνεχιστούν οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν αυτή την περίοδο. Τις καιρικές εξελίξεις της φετινής χειμερινής περιόδου αναμένουν και στον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης για να αποφασίσουν πώς θα δράσουν εν όψει της θερινής περιόδου διαχείρισης του νερού. Οι αποφάσεις θα ληφθούν στα μέσα Φεβρουαρίου και μέχρι τότε θα είναι σημαντικό να έχουμε 2- 3 εκ. κυβικά μέτρα νερό επιπλέον στο φράγμα Αποσελέμη για να υπάρχει η ελπίδα να μην αποφασιστούν μειώσεις στην τροφοδοσία των πόλεων κατά το καλοκαίρι. «Ο ταμιευτήρας του Αποσελέμη έχει χωρητικότητα 25,3 εκατομμύρια κυβικά κι έχει αυτή τη στιγμή 12 εκατομμύρια, έχει δηλαδή 47% πληρότητα», εξηγεί ο διευθυντής Διαχείρισης Υδραυλικών Έργων Βαγγέλης Μαμαγκάκης. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά «για την πλήρωση του φράγματος τη φετινή χειμερινή περίοδο έχουν μπει στο φράγμα 200 χιλιάδες κυβικά τον Οκτώβριο που είχε βρέξει. Αυτό σημαίνει πως όταν δεν έχουν μπει οι ποσότητες που πρέπει και ημερησίως δαπανώνται 40.000 κυβικά υπάρχει ζήτημα. Σύμφωνα λοιπόν με τον προγραμματισμό που περιμένουμε να κάνουμε περίπου μέσα Φλεβάρη -τότε θα κάνουμε το ταμείο- και θα γίνει εξέταση των αποθεμάτων και εάν τα πράγματα όπως είναι τώρα, θα γίνει η μείωση. Μια οριζόντια μείωση στις παροχές των τριών ΔΕΥΑ (Ηρακλείου, Χερσονήσου και Αγίου Νικολάου) για ένα 30-40% των ποσοτήτων που θα λαμβάνουν», αναφέρει. Ο κ. Μαμαγκάκης διευκρινίζει πως αυτό δεν θα αποτελέσει μια μονομερή κίνηση και απόφαση από την πλευρά του ΟΑΚ, αλλά θα υπάρχει συνεργασία με τις Δημοτικές Επιχειρήσεις. Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο πως επιλογές δεν υπάρχουν, όταν το νερό δεν επαρκεί. Στην πραγματικότητα, βέβαια, όταν οι μεγάλες πλημμυρικές βροχοπτώσεις τροφοδοτούν το φράγμα με 1-2 εκ. κυβικά νερό, γίνεται κατανοητό πως οι βροχές που θα πέσουν στο Οροπέδιο Λασιθίου και στο Οροπέδιο Καθαρού, και γενικά οι βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις που θα έχουμε στη Δίκτη τον φετινό χειμώνα, θα είναι κρίσιμες και θα καθορίσουν την κατάσταση που θα διαμορφωθεί το καλοκαίρι. «Πολύ μεγάλη σημασία παίζει το οροπέδιο Λασιθίου. Τα νερά που κατεβάζουμε από τη σήραγγα στον Ταμιευτήρα, εάν χιονίσει εκεί είναι πολλά. Το ίδιο συμβαίνει κι αν βρέξει ραγδαία. Αν καταγράψουμε δηλαδή νερά της τάξεως των 7-8 εκατομμυρίων κυβικών, που θα μας οδηγήσουν στα 20 εκατομμύρια στο φράγμα, τα πράγματα θα κυλήσουν ομαλά», σημειώνει ο κ. Μαμαγκάκης. Τα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα του περασμένου Φλεβάρη (2022) προκάλεσαν την υπερχείλιση του Φράγματος Αποσελέμη, με τεράστιες ποσότητες νερού τότε στον ταμιευτήρα να «εξασφαλίζουν» – όπως ομολογούσαν όλες οι εκτιμήσεις, την υδροδότηση των δήμων Χερσονήσου, Ηρακλείου και Αγίου Νικολάου για τα επόμενα δυόμιση χρόνια! Υπερβολικά αισιόδοξη ήταν η πρόβλεψη, αλλά ουσιαστικά δείχνει και την πραγματική διάσταση, που έχει η σταθερή παρουσία βροχοπτώσεων. Ήταν τότε η τέταρτη υπερχείλιση του φράγματος από το 2019. Από το 2016 μέχρι σήμερα, το Φράγμα Αποσελέμη έχει υδροδοτήσει με περισσότερα από 65 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού τους τρεις Δήμους. Παράλληλα σημειώνεται πως οι συνολικές υπερχειλίσεις ξεπερνούν τα 30 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού. ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΤΣΑΛΑΚΗΣ

Σε ποιο στάδιο βρίσκεται σήμερα η υλοποίηση του φράγματος Αποσελέμη, ποιες εργασίες απομένουν, πότε πρόκειται να παραδοθεί και πως θα χρηματοδοτηθούν οι εργασίες, απαντούν σε κοινοβουλευτική παρέμβαση του Βουλευτή Ηρακλείου κ. Λευτέρη Αυγενάκη ο Υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Γιώργος Γιαννούσης. Το φράγμα Αποσελέμη του Δήμου Χερσονήσου του Ηρακλείου Κρήτης, αποτελεί ένα μεγάλο και πολύ σημαντικό έργο που κατασκευάζεται στην Κρήτη για να υδρεύσει το Ηράκλειο και τον Άγιο Νικόλαο, έχει προϋπολογισμό 114 εκατ. ευρώ και συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 1. Ιστορικό Το 2000 οι Ελληνικές Αρχές υπέβαλαν αίτημα στην Ε.Ε. για την ύδρευση της πόλης του Ηρακλείου. Με την υπ. αριθμ. Ε(2002) 4696/27.12.2002 απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το έργο «Ύδρευση πόλης του Ηρακλείου και Αγίου Νικολάου από το φράγμα Αποσελέμη, φάση κατασκευής» εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον, με εγκεκριμένο προυπολογισμό 114 εκ.€ και συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής 2000-2006. Φορέας υλοποίησης ήταν η Διεύθυνση Έργων Ύδρευσης Αποχέτευσης (Δ6) του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Το συνολικό έργο περιελάμβανε την κατασκευή του φράγματος και του ταμιευτήρα Αποσελέμη, της παρακαμπτήριας οδού, του αγωγού προσαγωγής ύδατος από το οροπέδιο στον ταμιευτήρα Αποσελέμη, του διυλιστηρίου και των δικτύων ύδρευσης του Ηρακλείου και του Αγίου Νικολάου, με τα συμπαραμαρτούντα τους (αντλιοστάσιο, φρεάτια διακοπής ενέργειας, συνδέσεις με τη ΔΕΗ κλπ), έτσι ώστε να καθίσταται το έργο ολοκληρωμένο και πλήρως λειτουργικό. 2. Τα προβλήματα Κατά την διαδικασία συμβασιοποίησης και υλοποίησης του έργου λόγω αντιδράσεων από Τοπικές Αρχές, φορείς και κατοίκους της περιοχής, οι εργασίες καθυστέρησαν και τελικά ξεκίνησαν το Φεβρουάριο του 2007, με καθυστέρηση 4 ετών. Ταυτόχρονα η ΚΓ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων επέφερε πρόσθετη καθυστέρηση στην εξέλιξη των εργασιών. Τέλος, παρόλο που υπήρχαν εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι κατά την υποβολή του ελληνικού αιτήματος το 2000, παρουσιάστηκε αδυναμία κατασκευής των έργων παραγωγής νερού από το οροπέδιο Λασιθίου, με αποτέλεσμα την αναζήτηση εναλλακτικής λύσης. Τα έργα παραγωγής αφαιρέθηκαν από την εργολαβία, δημοπρατήθηκαν εκ νέου και τελικά συμβασιοποιήθηκαν στις 2.5.2012. Ως αποτέλεσμα, κατά την υποβολή του αιτήματος αποπληρωμής στην ΕΕ τον Ιούνιο του 2012 υπήρχαν σημαντικές εκκρεμότητες μεγάλου κόστους. Να σημειωθεί ότι μόνο το κόστος των συμβασιοποιημένων έργων προσαγωγής του νερού από το οροπέδιο Λασιθίου σύμφωνα με τη νέα τεχνική λύση ανερχόταν περίπου σε 47.000.000€. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, το σύνολο των έργων χωρίστηκε σε 2 φάσεις. Στην τελική έκθεση που υποβλήθηκε στην Ε.Ε. με το αίτημα αποπληρωμής δηλώθηκε ότι τα έργα της Β΄ φάσης (έργα προσαγωγής νερού από το οροπέδιο Λασιθίου, τμήμα υδραγωγείου εντός της πόλης του Ηρακλείου) θα υλοποιούνταν μέσω του ΕΣΠΑ 2007-2013. Από 1/1/2014 την αρμοδιότητα για την υλοποίηση του έργου ανέλαβε ο Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης. Το φράγμα με τον ταμιευτήρα, η οδός παράκαμψης και ο αγωγός μεταξύ φράγματος και διυλιστηρίου έχουν ουσιαστικά ολοκληρωθεί, ενώ υπάρχουν εκκρεμότητες στο διυλιστήριο και στους αγωγούς προς Ηράκλειο και Άγιο Νικόλαο. 3. Χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους Η περίοδος επιλεξιμότητας του έργου έληξε στις 31.12.2010 και έκτοτε οι σχετικές δαπάνες καλύπτονται από εθνικούς πόρους. Όπως αναφέρεται στο έγγραφο του Γ.Γ. Δημοσίων Επενδύσεων: «Για το λόγο αυτό επισημάνθηκε στον ΟΑΚ ότι θα χρηματοδοτηθούν μόνο οι απολύτως απαραίτητες εργασίες. Στην αρχική πρόταση εγγραφής στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 2014, ο προταθείς προϋπολογισμός κρίθηκε υπερβολικός και ζητήθηκε ο ακριβής προσδιορισμός των απαιτούμενων πόρων για την ολοκλήρωση του έργου. Τελικά, η αρχική πρόταση του ΥΠΟΜΕΔ μειώθηκε κατά 52,25 εκ €» Στην απάντηση του κ. Γιαννούση επισημαίνεται μάλιστα ότι: «η ανωτέρω εξιστόρηση των γεγονότων εξηγεί χωρίς να δικαιολογεί γιατί παρόλο που το αίτημα των ελληνικών αρχών έγινε το 2000, 14 χρόνια μετά το έργο δεν έχει ολοκληρωθεί. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το ότι το συνολικό κόστος κατασκευής θα φθάσει τα 190εκ. € από τα 114εκ. € που είχε ως αρχικό προϋπολογισμό, καταδεικνύει ότι ο σωστός προγραμματισμός και η τεχνοκρατική επάρκεια των φορέων αποτελούν βασική προϋπόθεση για την ομαλή εξέλιξή τους, ώστε αφενός το κοινωνικό σύνολο να λαμβάνει έργα σε λογικούς χρόνους και αφετέρου να μην επιβαρύνεται αδικαιολόγητα ο εθνικός προϋπολογισμός. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να τονιστεί ότι το έργο οφείλει πλέον να ολοκληρωθεί χωρίς καμία πρόσθετη επαύξηση κόστους.» 4. Προοπτική ολοκλήρωσης Όπως αναφέρεται στην απάντηση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη: «με δεδομένες τις καθυστερήσεις λόγω της διακοπής των εργασιών, προγραμματίζεται η σταδιακή ολοκλήρωση των υπολειπόμενων κατασκευαστικών εργασιών της εργολαβίας κατασκευής των αγωγών μεταφοράς νερού και των διυλιστηρίων μέχρι τις 30-11-2014, όπου και θα αρχίσει η εξάμηνη δοκιμαστική λειτουργία του έργου έως τις 31.05.2015. Η αποδοτική λειτουργία που θα ξεκινήσει στην συνέχεια, προβλέπεται να ολοκληρωθεί μέχρι την 31.5.2016.» 5. Ανάγκες Χρηματοδότησης «Οι συνολικές ανάγκες χρηματοδότησης του ΟΑΚ Α.Ε. από την ΣΑΕ 076/3 για την ολοκλήρωση και αποπληρωμή του έργου από την Ε.Ε., ανέρχονται σε 30.966.000 ευρώ περίπου και αφορούν: σε εργασίες 26.116.000 ευρώ, αρχαιολογία 250.000 ευρώ, σε απαλλοτριώσεις 4.000.000 ευρώ, για δίκτυα ΟΚΩ 600.000 ευρώ» «Οι προβλεπόμενες απορροφήσεις του έργου για το διάστημα 2014-2016, εφόσον υπάρξει συνεχής χρηματοδότηση και ομαλή εξέλιξη εργασιών είναι περίπου 22.648.530€ για εργασίες και απαλλοτριώσεις το έτος 2014, 5.492.470€ το έτος 2015, και 2.825.000 € το έτος 2016.» Σημειώνεται ότι, «ο ΟΑΚ Α.Ε., με δύο σχετικές Αποφάσεις, απέρριψε εμπρόθεσμα τις δύο αντίστοιχες Ειδικές δηλώσεις διακοπής εργασιών της αναδόχου. Η ανάδοχος εταιρεία, εφόσον δεν έχει εξοφληθεί ο 59ος λογαριασμός, δεν ξεκίνησε εργασίες κατασκευής του έργου και με σχετικό έγγραφό της επιφυλάχθηκε να ζητήσει την διάλυση της σύμβασης, εφόσον δεν εξοφληθεί άμεσα ο 59ος λογαριασμός του έργου. Κατόπιν των ανωτέρω, τα αναφερόμενα παραπάνω χρονικά περιθώρια για την περαίωση των έργων έχουν διαφοροποιηθεί, με αύξηση των απαιτούμενων χρόνων ολοκλήρωσης του έργου, κατά τέσσερις μήνες.» Πηγή: http://agrocapital.gr/Category/Politiki/Article/11755/fragma-aposelemi--76-ek-%E2%82%AC-epibarynsi-kai-14-chronia-meta-to-ergo-den-echei-oloklirwthei

Στο πρώτο μέρος του επεισοδίου θα ασχοληθούμε με την Σήραγγα Αποσελέμη μέσω της οποίας ενισχύεται με νερό ο ταμιευτήρας του Φράγματος. Η Σήραγγα Αποσελέμη αποτελεί ένα σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα των Έργων Αποσελέμη. Τα άλλα δύο βασικά έργα είναι το φράγμα - ταμιευτήρας και η Εγκατάσταση Επεξεργασίας Νερού. Με τα έργα ενίσχυσης του ταμιευτήρα, εξασφαλίζεται η πλήρωση του φράγματος με τα πλεονάζοντα νερά του Οροπεδίου Λασιθίου, μέσω υπόγειας σήραγγας, η οποία δεν δημιουργεί περιβαλλοντικά προβλήματα και δεν υποβαθμίζει αισθητικά την ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους περιοχή. Το έργο λειτουργεί πλήρως από το 2019 έως και σήμερα λύνοντας οριστικά τα προβλήματα ύδρευσης της Ανατολικής Κρήτης, των δύο μεγαλύτερων αστικών κέντρων toy Ηρακλείου και του Αγ. Νικολάου, καθώς των τουριστικών περιοχών που βρίσκονται ανάμεσά τους. Τα υποέργα της Σήραγγας Αποσελέμη είναι: Το φράγμα ανακοπής υδάτων προς την καταβόθρα του Χώνου Τα κανάλια διοχέτευσης Προς την Δεξαμενή Υδροληψίας Η Δεξαμενή υδροληψίας και ο Πύργος Υδροληψίας Η σήραγγα μήκους 3450μ μέσα στην οποία οδεύει ο χαλύβδινος αγωγός μεταφοράς των υδάτων από το οροπέδιο Το έργο καταστροφής Ενέργειας Ανακατασκευή χειμάρρου αποσελέμη που οδηγεί το νερό στον ταμιευτήρα. Το έργο αυτοματισμού μέσω του οποίου γίνεται ο χειρισμός και η εποπτεία όλης της εγκατάστασης.

Ένα εντυπωσιακό βίντεο αποκαλύπτει τα μυστικά της ύδρευσης όλου του βόρειου μετώπου της Ανατολικής Κρήτης από το φράγμα του Αποσελέμη. Ο μηχανολόγος και ηλεκτρολόγος μηχανικός, Ευάγγελος Μπικάκης, εξηγεί λεπτομερώς το ταξίδι του νερού από τις πηγές του μέχρι τις βρύσες των σπιτιών και βέβαια των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων, αφού από το φράγμα του Αποσελέμη εξυπηρετούνται πάνω από 300.000 άνθρωποι. Όπως αναφέρει ο ίδιος, “σε αυτό το βίντεο παρουσιάζεται η εκπληκτική εγκατάσταση επεξεργασίας νερού του Φράγματος Αποσελέμη. Το έργο είναι εξαιρετικό τόσο στον σχεδιασμό και μελέτη του, στην υλοποίηση του, αλλά κυρίως στην λειτουργία του. Η δουλειά που γίνεται από όλη την ομάδα που εργάζεται εκεί είναι εξαιρετική και το αποτέλεσμα είναι ένα εξαιρετικής ποιότητας νερό ανθρώπινης κατανάλωσης. Δείτε το video και ξεναγηθείτε στις εγκαταστάσεις του“.

Μήκους 3,5 χιλιομέτρων η σήραγγα που θα μεταφέρει τα πλημμυρικά νερά από το Οροπέδιο Λασιθίου στο φράγμα Αποσελέμη. Περισσότερα από έξι χρόνια πέρασαν από την υπογραφή της σύμβασης, τον Μάιο του 2012, για την κατασκευή του έργου κατασκευής μιας σήραγγας μέσω της οποίας τα νερά που «περισσεύουν» (πλημμυρικά) από το Οροπέδιο Λασιθίου θα διοχετεύονται για την ενίσχυση του φράγματος Αποσελέμη. Πρόκειται για μια σήραγγα μήκους περίπου 3.500 μέτρων με κλίση περίπου 15%, η οποία είναι και η μεγαλύτερη σε μήκος σήραγγα της Ευρώπης. Για την διάνοιξή της χρειάστηκε η μεταφορά στην Κρήτη από την Ινδία, ενός μηχανήματος ολομέτωπης κοπής, κλειστού τύπου, διπλής ασπίδας, συνολικού μήκους με τους υποστηρικτικούς συρμούς, 180 μέτρων, το οποίο ξεκίνησε την διάνοιξη τον Δεκέμβριο του 2014. Μετά από πολλές ενστάσεις και διάφορα εμπόδια, το έργο πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του, κάτι που αναμένεται να γίνει στα τέλη του έτους. Τα νερά θα μεταφέρονται από το Οροπέδιο Λασιθίου στο φράγμα Αποσελέμη σε ποσοστό 50%, μέσω ενός χαλυβδοσωλήνα διαμέτρου 1,5 μέτρου, που τοποθετείται εντός της σήραγγας πάνω σε βάθρα επί της πλάκας δαπέδου σε όλο το μήκος της σήραγγας. Δείτε βίντεο από την Κρήτη TV για το πώς είναι σήμερα η σήραγγα