Αναζήτηση στην κοινότητα

Το θέμα οδική ασφάλεια στην ελλάδα είναι μια πονεμένη ιστορία. Αφορμή για να παραθέσω τις σκέψεις μου είναι η ψήφιση τον Απρίλιο του νόμου όπου καταργείται η διαπίστευση των ΚΤΕΟ από το ΕΣΥΔ σύμφωνα με το ISO 17020 και η αντικατάστασή του από το ISO9001. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ο θεσμός τον ΚΤΕΟ στην Ελλάδα υπάρχει από παλιά. Η αδυναμία όμως των δημοσίων ΚΤΕΟ να ελέγχουν τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό οχημάτων εγκαίρως, το γεγονός ότι ο εξοπλισμός απαρχαιονόταν και δεν υπήρχε πρόβλεψη για αντικατάσταση, το προσωπικό δεν εκπαιδευόταν ώστε να συμβαδίζουν οι γνώσεις του με τις εξελίξεις στο χώρο του αυτοκινήτου, και για να μην κρυβόμαστε κιόλας, το γεγονός ότι υπήρχε χρηματισμός υπαλλήλων, υποβάθμισε τον θεσμό του τεχνικού ελέγχου. Το 1999 άνοιξε η αγορά για την ίδρυση ΙΚΤΕΟ και τέθικαν προδιαγραφές και προϋποθέσεις. Από τις βασικές προϋποθέσεις ήταν η διαπίστευση κατά το πρότυπο ISO 17020 και το ότι οι ιδιοκτήτες των ΙΚΤΕΟ δεν έπρεπε να έχουν μικρότερο από Β' βαθμό συγγένειας με άλλο άτομο που να δραστηριοποιείται στο χώρο του αυτοκινήτου (συνεργείο, αντιπροσωπεία κλπ). Αυτά εξασφάλιζαν σε ένα βαθμό αλλά όχι απόλυτα την αντικειμενικότητα των ελέγχων. Ορίστικαν προδιαγραφές για τα μηχανήματα που μπορούν να υπάρχουν, ορίστικε το ότι θα πρέπει τα μηχανήματα των μετρήσεων θα πρέπει να διακριβώνονται κάθε έτος ή και συχνότερα αν παραστεί σοβαρός λόγος όπως βλάβη, καθώς και για το μηχανογραφικό σύστημα που θα είχαν τα ΙΚΤΕΟ. Ορίστικε επίσης ότι τα δημόσια ΚΤΕΟ θα έπρεπε να διαπιστευτούν και αυτά βάση του ISO 17020 μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα. Κάτι τέτοιο βέβαια θα ήταν δύσκολο γιατί με τον τρόπο όπου δούλευαν τα δημόσια ΚΤΕΟ, δεν ικανοποιούνταν οι απαιτήσεις του προτύπου ISO17020. Ορίστικαν επίσης οι ελάχιστες γνώσεις που θα έπρεπε να έχει το προσωπικό των ΙΚΤΕΟ σε όλες τις θέσεις, από Γραμματεία και πύλη μέχρι Τεχνικό Διευθυντή. Και ενώ τα ΙΚΤΕΟ διαπιστεύονταν κανονικά βάση του ISO 17020, τα δημόσια ΚΤΕΟ δεν διαπιστεύτικαν ποτέ. Οι προθεσμίες έφταναν και περνούσαν και ορίζονταν νέες προθεσμίες αλλά δεν γινόταν τίποτα. Το 2001 ιδρύθικε λοιπόν το πρώτο ΙΚΤΕΟ. Τα ΙΚΤΕΟ μπορούσαν να εξυπηρετίσουν περισσότερο αριθμό οχημάτων λόγω του πιο σύγχρονου εξοπλισμού τους. Βέβαια οι χρόνοι που διαφημίζονται (15 λεπτά ο έλεγχος) δεν επαρκούν ώστε να γίνει πλήρης έλεγχος με βάση όσα ορίζει η νομοθεσία, αλλά και πάλι ήταν επαρκής για έλεγχο βασικών συστημάτων ενός οχήματος, όπως αμορτισέρ, φρένα, φώτα, αριθμός πλαισίου, καυσαέρια, έλεγχος για τζόγους και για διαρροές. Το γεγονός ότι οι γραμμές ήταν αυτόματες και η ύπαρξη μηχανογράφισης εξασφάλιζε, έως ένα βαθμό, την ορθότητα των μετρήσεων. Να σημειωθεί εδώ ότι στην πλειοψηφία των δημόσιων ΚΤΕΟ τα δελτία εκδίδονταν χειρόγραφα ενώ δεν υπήρχαν μηχανήματα για να μετράνε αμορτισέρ. Βάση λοιπόν του ISO17020 το ΕΣΥΔ έπρεπε να κάνει επιθεωρήσεις στα ΙΚΤΕΟ κάθε χρόνο. Εκεί κρινόταν και η επάρκεια του ελεγκτικού προσωπικού, γινόταν δειγματοληπτικός έλεγχος στα αρχεία του ΙΚΤΕΟ ώστε να διαπιστωθεί, όσο το δυνατόν, εάν γινόταν σωστά η διαδικασία ελέγχου και απόδοσης παραβόλων κλπ. Ο βασικός νόμος για την ίδρυση των ΙΚΤΕΟ έτυχε πολλών αναθεωρήσεων κατά τα έτη με αποκορύφωμα την κατάργηση του περιορισμού του βαθμού συγγένειας για την ίδρυση ΙΚΤΕΟ. Αυτό άνοιξε το δρόμο για την ίδρυση ΙΚΤΕΟ από αντιπροσώπους μεταχειρισμένων ή και ιδιοκτήτες συνεργείων. Κάτι τέτοιο δίνει την δυνατότητα στον έμπορο να βγάζει τέλεια τα οχήματα που εμπορεύεται ή επισκευάζει, ενώ στην πραγματικότητα έχουν σοβαρές ή επικίνδυνες ελείψεις. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να πάρει μεγάλες διαστάσεις σε περιοχές όπου δεν υπήρχε πριν ΚΤΕΟ, οπότε θα υπάρχει μονοπώλιο. Το Δεκέμβρη του 2011 ψηφίστικε νόμος που προβλέπει ποινές για ΙΚΤΕΟ και για προσωπικό των ΙΚΤΕΟ που παραβιάζει τη νομοθεσία. Ο νόμος αυτός αν και καθιστά αδίκως συνυπεύθυνους τους εργαζόμενους σε τυχον παρατυπίες, είναι ένα βήμα. Επίσης ψηφίστικε νόμος που υποχρέωνε τα ΙΚΤΕΟ να τοποθετήσουν σύστημα καμερών ώστε κάθε όχημα που περνάει από έλεγχο να πρέπει να φωτογραφίζεται ώστε να αποδικνύεται ότι όντως προσήλθε το εν λόγω όχημα για έλεγχο. Έδειχαν λοιπόν τα πράγματα να αλλάζουν προς το καλύτερο ως που ήρθε το σωτήριον έτος 2012. Υπουργός μεταφορών ήταν ο κύριος Βορίδης του ΛΑΟΣ (ξέρετε, εκείνος με το τσεκούρι που πλέον είναι στη ΝΔ), ο οποίος δήλωνε δεξιά και αριστερά ότι τα δημόσια ΚΤΕΟ θα πρέπει να κλείσουν, ότι θα τα κλείσει, ότι δεν γίνεται να λειτουργούν χωρίς διαπίστευση. Δεσμεύτικε μάλιστα το Φεβρουάριο ενόπιον του συλλόγου ιδιοκτητών ΙΚΤΕΟ ότι θα κλείσουν. Σε ένα ρεσιτάλ κολοτούμπας όμως πέρασε νόμο τον Απρίλιο όπου καταργεί την διαπίστευση κατά ISO 17020 για τα ΙΚΤΕΟ, άρα και για τα δημόσια, και την αντικαθιστά με την πιστοποίηση κατά ISO 9001. Αυτομάτως λοιπόν απαλλάσει τα δημόσια ΚΤΕΟ από την υποχρέωσή τους να ανέβουν στο επίπεδο των ιδιωτικών ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει στα ΙΚΤΕΟ να πέσουν στο επίπεδο των δημοσίων. Επίσης οι δύο νόμοι που αναφέρθηκαν παραπάνω, για τις ποινές και τις κάμερες, οδεύουν προς κατάργηση. Οι διαφορές ανάμεσα στα δύο πρότυπα είναι χαοτικές. Το ISO 17020 είναι πρότυπο για φορείς που πραγματοποιούν επιθεωρήσεις-μετρήσεις ενώ το 9001 είναι ένα πρότυπο διασφάλισης ποιότητας γενικό που βρίσκει εφαρμογή από μικρές επιχειρήσεις των 2 ατόμων μέχρι μεγάλες πολυεθνικές, είτε φτιάχνουν καλτσόν είτε κινητήρες πυραύλων. Κατά την επιθεώρηση βάση του 17020 ελεγχόταν η επάρκεια του ελεγκτικού προσωπικού στη διενέργεια ελέγχων, ενώ με το 9001 δεν υπάρχει αυτή η υποχρέωση. Οι επιθεωρητές του ΕΣΥΔ που επιθεωρύσαν ΚΤΕΟ ήταν όλοι μηχανολόγοι μηχανικοί, ενώ ένας επιθεωρητής για ISO9001 δεν είναι υποχρεωτικό να ειναι μηχανολόγος. Επίσης η διακρίβωση των μηχανημάτων παύει να είναι υποχρεωτική κάθε έτος αλλά πλέον θα γίνεται ανάλογα με τη χρήση. Όσοι γνωρίζουν από ISO 9001 θα συμφωνίσουν ότι αν τεκμηριωθεί με ωραία λόγια στις ανασκοπίσεις του συστήματος, η διακρίβωση μπορεί να παραταθεί στα δύο χρόνια ή και παραπάνω. Αυτές οι αλλαγές όμως επιφέρουν ανακατατάξεις και στις εργασιακές σχέσεις στα ΙΚΤΕΟ. Με το παλιό καθεστώς ο εκάστοτε εργοδότης έπρεπε να επιλέξει με προσοχή το ελεγκτικό προσωπικό.(Ας μην με παρεξηγίσουν οι συνάδελφοι μηχανολόγοι αλλά αν και η δουλειά του ελεγκτή δεν είναι δύσκολη δεν είναι για όλους. Υπάρχουν συνάδελφοι που σκίζουν σε μελέτες θέρμανσης αλλά από αυτοκίνητο έχουν μαύρα μεσάνυχτα). Εάν ένας ελεγκτής κρινόταν μη επαρκής τότε όσα οχήματα είχε ελέγξει έπρεπε να ανακληθούν ώστε να ξαναελεγχθούν και το κόστος θα βάρυνε την επιχείρηση. Εάν κρινόταν ο Τεχνικός διευθυντής μη επαρκής τότε το ΙΚΤΕΟ μπορεί να έκλεινε μέχρι να γίνει επαναληπτική επιθεώρηση ή να βρεθεί άλλος Τεχνικός Διευθυντής. Αυτό ήταν ένα διαπραγματευτικό όπλο στα χέρια των ελεγκτών, οι αμοιβές των οποίων είναι ήδη χαμηλές σε σχέση με συναδέφλους μηχανικούς ΤΕΙ ή ΑΕΙ. Χωρίς αυτό το φόβο πλέον οι εργοδότες-ιδιοκτήτες ΙΚΤΕΟ μπορούν να έχουν προσωπικό ακατάλληλο για τον έλεγχο οχημάτων και λόγω των εποχών που διανύουμε, να εκφοβίζει ασύστολα το ήδη υπάρχον προσωπικό ότι θα μπορέσει να το αντικαταστήσει με άλλα άτομα με μικρότερο μισθολογικό κόστος. Έτσι υπό τον φόβο της ανεργίας ο εκάστοτε ελεγκτής θα υποκύπτει να υπογράφει για την καταλληλότητα οχημάτων επικίνδυνων, ή ακόμα και οχημάτων που δεν έχει δει ποτέ του. Ήδη οι πιέσεις ήταν πολλές προς το προσωπικό, καθώς το κάθε ΙΚΤΕΟ “συνεργαζόταν” με αντιπροσώπους ή συνεργεία όπου τα αυτοκίνητα που έφερναν για έλεγχο έπρεπε να βγουν καθαρά χωρίς ελείψεις. Ακόμα και με το προηγούμενο καθεστός το σύστημα ήταν διάτρητο. Ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να πάρει στα χέρια του δελτίο τεχνικού ελέγχου φτάνει να είχε τις κατάλληλες γνωριμίες. Ένας ιδιοκτήτης οχήματος στο Ρέθυμνο μπορεί να στείλει με fax την άδεια κυκλοφορίας του αυτοκινήτου του σε ΙΚΤΕΟ στην Καβάλα (οι πόλεις επιλέχτηκαν τυχαία). Εκεί θα καταχωρηθεί στη γραμματεία οι μετρήσεις θα γίνουν με άλλο όχημα, θα εκδοθεί δελτίο το οποίο θα σταλεί με courier στο Ρέθυμνο στον ιδιοκτήτη του οχήματος. Όλοι ευχαριστημένοι. Χωρίς να θέλω να πω ότι η σωστή λειτουργία των ΚΤΕΟ θα σώσει ζωές μιας και δεν έχουμε ούτε σωστούς δρόμους, ούτε σωστά συνεργεία και καθόλου οδηγική παιδεία, η υποβάθμισή τους σίγουρα θα στοιχήσει στο θέμα οδική ασφάλεια.