Αναζήτηση στην κοινότητα

Στα 20 εκατομμύρια ευρώ, χαμηλότερα του αρχικού προγραμματισμού, ανέρχεται τελικά ο προϋπολογισμός του προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης διατηρητέων ιδιωτικών κτιρίων «Διατηρώ» μέσω του ΕΣΠΑ 2021-27. Το αρμόδιο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για αύξηση του προϋπολογισμού μέσω της υπερδέσμευσης εντάξεων, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν και βέβαια τη διαθεσιμότητα των πόρων. Ο αρχικός σχεδιασμός τοποθετούσε τον προϋπολογισμό του προγράμματος «Διατηρώ» στα 450 εκατ. ευρώ. Εντάχθηκε στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης με προϋπολογισμό 200 εκατ. ευρώ, αλλά στην πορεία μεταφέρθηκε στο ΕΣΠΑ 2021-27 με τον προϋπολογισμό να μειώνεται στα 80 εκατ. ευρώ. Τελικά, ο προϋπολογισμός «κουρεύτηκε» στα 20 εκατ. ευρώ με την δέσμευση του αρμόδιου υπουργείου για αύξηση προϋπολογισμού εφ’ όσον υπάρξει το ανάλογο ενδιαφέρον. Το πρόγραμμα «Διατηρώ» αφορά σε παρεμβάσεις τόσο σε χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα ιδιωτικά κτίρια ή/και μνημεία ή ιστορικά κτήρια εντός ιστορικών τόπων και παραδοσιακών οικισμών, όσο και σε κτίρια που δεν έχουν ακόμα χαρακτηριστεί ως διατηρητέα ή μνημεία, αλλά φέρουν αρχιτεκτονικά στοιχεία που χρήζουν προστασίας, π.χ. μεσοπολεμικές πολυκατοικίες. Πρόκειται δηλαδή για κτίρια με υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα και ταυτόχρονα μεγάλη αρχιτεκτονική αξία, τα οποία μέσω του προγράμματος θα αναβαθμιστούν κατά 2 ενεργειακές κλάσεις. Οι παρεμβάσεις, όπως έχουν καθοριστεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, περιλαμβάνουν ενδεικτικά: Καθαρισμό προσόψεων, όπως για παράδειγμα με ήπια υδροβολή για το εξωτερικό αρτιφισιέλ επίχρισμα των μεσοπολεμικών κτιρίων για την απομάκρυνση των ατμοσφαιρικών ρύπων ή βαφή με anti graffiti για την προστασία από βανδαλισμούς. Λήψη άμεσων σωστικών μέτρων για το κέλυφος των κτιρίων (στερέωση ανοιγμάτων, επιδιορθώσεις στην κεραμοσκεπή κ.α.) για την αποφυγή μερικής ή ολικής κατάρρευσης του κτηρίου π.χ. λόγω της εισροής υδάτων, την αντιμετώπιση αστοχιών, π.χ. λόγω σεισμικής δραστηριότητας ή λόγω διάβρωση των δομικών υλικών. Στατική ενίσχυση των κτιρίων, αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, διαμόρφωση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων των κτιρίων. Αποκατάσταση όψεων: αποκατάσταση πλαστικού διακόσμου, αντικατάσταση κουφωμάτων, επιδιόρθωση μεταλλικών στοιχείων. Αποκατάσταση του εσωτερικού των κτιρίων: αποκατάσταση ή ενίσχυση ξύλινων πατωμάτων, αποκατάσταση κλιμάκων, αλλαγές στη διαμερισμάτωση για λειτουργικούς λόγους. Ενσωμάτωση νέων χρήσεων για την ανάδειξη, αφενός του κοινωνικού, ιστορικού και πολιτιστικού χαρακτήρα των ίδιων των κτιρίων και του πολιτιστικού κεφαλαίου των φορέων-ιδιοκτητών τους και, αφετέρου, την αύξηση της συμβολής στο εθνικό πολιτιστικό κεφάλαιο, τη δημοκρατία, την εκπαίδευση, την έρευνα κ.λπ. Ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, σύμφωνα με τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων όπου η «Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων» αποσκοπεί στη μείωση της κατανάλωσης συμβατικής ενέργειας για θέρμανση – ψύξη - κλιματισμό (ΘΨΚ), φωτισμό και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ) με την ταυτόχρονη διασφάλιση συνθηκών άνεσης και ποιότητας εσωτερικού περιβάλλοντος των κτιρίων. Στο πλαίσιο του προγράμματος εντάσσονται παρεμβάσεις στο κτιριακό κέλυφος και σε συστήματα μέσω τουλάχιστον μεσαίας κλίμακας ανακαίνιση που οδηγούν στη μείωση ενεργειακής κατανάλωσης του κτιρίου ή σε τουλάχιστον 30% μείωση των άμεσων και έμμεσων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με τις εκ των προτέρων εκπομπές. Ο προϋπολογισμός συγχρηματοδοτούμενης δαπάνης της αρχικής εξειδίκευσης του προγράμματος είναι, όπως προαναφέρθηκε, 20 εκατομμύρια ευρώ, με δυνατότητα αύξησης προγραμματικού προϋπολογισμού ή χρήσης υπερδέσμευσης εντάξεων, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν και τη διαθεσιμότητα των πόρων. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ήδη εκπονήσει oδηγό για το pρόγραμμα «Διατηρώ του ιδιωτικού τομέα». Απαιτείται η οριστικοποίηση των στοιχείων της μεθοδολογίας χρηματοδότησης των προτάσεων προκειμένου να εκδοθεί η πρόσκληση προς δυνητικούς δικαιούχους.

Ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ κ. Ευθύμιος Μπακογιάννης εξέδωσε διευκρινίσεις που αφορούν στα αρμόδια όργανα για την εφαρμογή των παρ.1 και 2 του άρθρου 117 του ν.4495/17 “Αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις σε διατηρητέο κτίριο”. Αναλυτικά, στο έγγραφο αναφέρονται τα ακόλουθα: ΘΕΜΑ: Αρμόδια όργανα για την εφαρμογή των παρ.1 και 2 του άρθρου 117 του ν.4495/17 (Α΄ 167) όπως ισχύει. Με αφορμή ερωτήματα σχετικά με το αρμόδιο όργανο για την εξέταση υπαγωγών αυθαιρέτων κατασκευών ή χρήσεων σε διατηρητέα κτίρια, χωρικής αρμοδιότητας Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, στις διατάξεις αναστολής επιβολής κυρώσεων του ν. 4495/2017 και λαμβάνοντας υπόψη: το άρθρο 117 παρ.1 του ν.4495/17, όπως ισχύει, σύμφωνα με το οποίο «Για την υπαγωγή, εκτός από τα δικαιολογητικά του άρθρου 99, απαιτείται και υποβολή αίτησης στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΠΕΣΑ), …», το τελευταίο εδάφιο της παρ. 5 του άρθρου 125 του ως άνω νόμου στο οποίο ορίζεται ότι «Μέχρι τη συγκρότηση και έναρξη λειτουργίας των Περιφερειακών Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής (ΠΕ.Σ.Α.) της παραγράφου 1 του άρθρου 12, τα αρμόδια κατά περίπτωση Κεντρικά Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (ΚΕ.Σ.Α., ΚΕ.Σ.Α.ΜΑ.Θ.) του άρθρου 13, μετά από εισήγηση των αρμόδιων Διευθύνσεων των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας και Θράκης), στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, επιλαμβάνονται της διαδικασίας των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 117», το άρθρο 13 ν.4495/17 όπου ρυθμίζεται ότι «1. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας συνιστάται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕ.Σ.Α.). Με όμοια απόφαση γίνεται και η συγκρότηση αυτού. 2. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και Περιβάλλοντος και Ενέργειας συνιστάται στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Αιγαίου (ΚΕ.Σ.Α.Α.). Με όμοια απόφαση γίνεται και η συγκρότηση αυτού. 3. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών συνιστάται στο Υπουργείο Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας Θράκης) Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Μακεδονίας Θράκης (ΚΕ.Σ.Α.ΜΑ.Θ.).», το άρθρο 6 της υπ’ αριθμ. «ΥΠΕΝ/ΔΕΣΕΔΠ/43729/460/11.5.2020 Απόφασης «Καθορισμός οργάνων που ασκούν μεταβατικά τις αρμοδιότητες, των Επιτροπών Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων, των Περιφερειακών Επιτροπών Προσβασιμότητας, των ΠΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α., των Επιτροπών των παρ. 3 και 9.α του άρθρου 116 και της Επιτροπής της παρ. 10 του άρθρου 117 του ν. 4495/2017.» (B’ 1940) σύμφωνα με το οποίο «Μέχρι τη συγκρότηση της Επιτροπής της παραγράφου 10 του άρθρου 117 του ν. 4495/2017, όπως ισχύει, τις αρμοδιότητες που αποδίδονται σε αυτήν, ασκεί το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕ.Σ.Α., ΚΕ.Σ.Α.ΜΑ.Θ ή ΚΕ.Σ.Α.Α.) του άρθρου 13 του ν. 4495/2017.», προκύπτει ότι μέχρι τη συγκρότηση και έναρξη λειτουργίας των Περιφερειακών Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής (ΠΕ.Σ.Α.) της παραγράφου 1 του άρθρου 12 του ν. 4495/2017, τα αρμόδια Συμβούλια που επιλαμβάνονται της διαδικασίας των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 117 του ίδιου νόμου, είναι τα Κεντρικά Συμβούλια Αρχιτεκτονικής του άρθρου 13 του νόμου (ΚΕ.Σ.Α., ΚΕ.Σ.Α.Α., ΚΕ.Σ.Α.ΜΑ.Θ.) τα οποία ασκούν τις αρμοδιότητές τους βάσει της χωρικής αρμοδιότητας των Υπουργείων στα οποία υπάγονται. Ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος Ευθύμιος Μπακογιάννης Υπενθυμίζουμε πως στις παραγράφους 1 & 2 του άρθρου 117 του ν.4495/2017 σημειώνονται τα εξής: Άρθρο 117 Αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις σε διατηρητέο κτίριο 1. Για την υπαγωγή στις διατάξεις του παρόντος αυθαίρετων κατασκευών ή χρήσεων που βρίσκονται μέσα στον όγκο των διατηρητέων κτιρίων ή προσθήκες καθ’ ύψος ή κατ’ επέκταση σε ποσοστό που αθροιστικά δεν υπερβαίνει το δέκα τοις εκατό (10%) της συνολικής δόμησης εντός του ακινήτου, καθώς και αυθαιρέτων μεμονωμένων κτισμάτων εντός του ακινήτου στο οποίο υφίσταται διατηρητέο κτίριο σε απόσταση από αυτό μεγαλύτερη του Δ. Για την υπαγωγή, εκτός από τα δικαιολογητικά του άρθρου 99, απαιτείται και υποβολή αίτησης στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΠΕΣΑ), με συνημμένα τα εξής δικαιολογητικά: αα) φωτογραφία για το κτίριο, τοπογραφικό διάγραμμα, εξαρτημένο από το κρατικό σύστημα συντεταγμένων, ββ) πλήρη σχέδια αποτύπωσης του κτιρίου, γγ) τεχνική έκθεση μηχανικού, στην οποία περιλαμβάνονται και όλα τα ιστορικά στοιχεία του κτιρίου, δδ) υπεύθυνη δήλωση, ότι δεν υπάρχει χαρακτηρισμός του κτιρίου από άλλο φορέα, εε) δημόσια έγγραφα ή αεροφωτογραφίες, από τα οποία αποδεικνύεται ο χρόνος ολοκλήρωσης της κατασκευής και ο χρόνος εγκατάστασης της χρήσης. Ειδικά για τις περιπτώσεις αλλαγής χρήσης, μπορεί να προσκομίζονται ιδιωτικά έγγραφα βεβαίας χρονολογίας, κατά την έννοια του άρθρου 446 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, στστ) μελέτη στατικής επάρκειας ή υποβολή τεχνικής έκθεσης, εφόσον απαιτείται, σύμφωνα με το άρθρο 99, ζζ) τεχνική έκθεση αρμόδιου μηχανικού για τον έλεγχο των λοιπών ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, εφόσον υπάρχουν. 2. Μετά τον έλεγχο των ανωτέρω δικαιολογητικών και τη διαπίστωση του δικαιώματος υπαγωγής στις διατάξεις του παρόντος, το συμβούλιο δέχεται ή απορρίπτει την αίτηση με βάση τις μεταβολές στην αρχιτεκτονική και μορφολογική τυπολογία του διατηρητέου κτιρίου, καθώς και την αισθητική ένταξη της αυθαίρετης κατασκευής ως προς το σύνολο του κτιρίου ή και του περιβάλλοντoς του χώρου. Το συμβούλιο μπορεί να επιβάλει την εκτέλεση εργασιών προσαρμογής του αυθαίρετου κτίσματος, σύμφωνα με την εξέταση των στοιχείων που προσκομίζονται, και, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορεί να προβεί σε αυτοψία, προκειμένου να εκτιμήσει το μέγεθος και την έκταση των απαιτούμενων εργασιών προσαρμογής. Οι εργασίες προσαρμογής εκτελούνται μετά την κοινοποίηση της απόφασης του συλλογικού οργάνου στον ιδιοκτήτη και την έκδοση σχετικής άδειας, εφόσον απαιτείται. Αν απαιτείται έκδοση σχετικής άδειας, αυτή εκδίδεται χωρίς να προηγηθεί η καταβολή του ενιαίου ειδικού προστίμου. Οι εργασίες προσαρμογής πρέπει να ολοκληρωθούν σε διάστημα έξι (6) μηνών και η ορθή εκτέλεση των εργασιών πιστοποιείται από το Tοπικό Παρατηρητήριο. Μετά τη διαπίστωση της εκτέλεσης των εργασιών προσαρμογής, το ΠΕΣΑ επιτρέπει την οριστική υπαγωγή των αυθαίρετων κατασκευών ή χρήσεων στις ρυθμίσεις του παρόντος.

Στην κατεδάφιση τμήματος του διατηρητέου εγκαταλειμμένου κτιρίου στη διασταύρωση των οδών Ομηρίδου Σκυλίτση και Δεληγεώργη στον Πειραιά, που το μεσημέρι της Τετάρτης τυλίχτηκε στις φλόγες, προχωρά ο Δήμος Πειραιά. Η φωτιά αυτή τη φορά προκάλεσε ευτυχώς μόνο υλικές ζημιές, καθώς τον Ιανουάριο του 2020 κατά τη διάρκεια κατάσβεσης πυρκαγιάς είχε βρεθεί νεκρό ένα κοριτσάκι 3 ετών. Πληροφορίες έλεγαν τότε ότι στο κτίριο είχαν βρει στέγη περίπου 20 άτομα Ρομά βουλγαρικής υπηκοότητας και είχαν ανάψει φωτιά προκειμένου να ζεσταθούν. Μετά την εκδήλωση της νέας πυρκαγιάς και των προβλημάτων που προκάλεσε στην πόλη, ο δήμαρχος Γιάννης Μώραλης εξέφρασε την απογοήτευση και την αγανάκτησή του, καθώς, όπως εξήγησε, έχει δηλώσει προς όλους τους αρμοδίους ότι το κτίριο αυτό θα έπρεπε εδώ και χρόνια να έχει κατεδαφιστεί, αφού έχει υποστεί τεράστιες φθορές από σεισμούς και έχει καεί τουλάχιστον τρεις φορές σχεδόν ολοκληρωτικά. Ανέφερε ότι μια ολόκληρη πόλη ταλαιπωρείται, όπως και το μεγάλο λιμάνι της χώρας, κάθε φορά που κλείνει ο βασικός οδικός άξονας εξόδου από το λιμάνι και την πόλη, ενώ λόγω του κτιρίου το τραμ δεν μπορεί να ξεκινήσει τα δρομολόγιά του, αφού οι γραμμές του εφάπτονται σχεδόν με το επικίνδυνο κτίριο. Επίσης έκανε γνωστό ότι όλοι οι φορείς της πόλης έχουν κοινή άποψη για την αναγκαιότητα ολικής κατεδάφισης. «Δυστυχώς, κόντρα σε όλους, αλλά κυρίως κόντρα στη λογική, κάποιοι χαρακτηρίζουν το κτίριο ως "έργο τέχνης" και δεν μας επιτρέπουν την ολική κατεδάφισή του» σχολίασε, προαναγγέλλοντας τη μερική κατεδάφισή του από την Πέμπτη. Το κτίριο κατασκευάστηκε την περίοδο του μεσοπολέμου (μάλλον τη δεκαετία του 1930), με επιρροές ιταλικής αρχιτεκτονικής, κηρύχτηκε διατηρητέο το 1987 και το 2010 με ειδική ρύθμιση επιτράπηκε να γίνουν σε αυτό κάποιες παρεμβάσεις-εργασίες συντήρησης. Στον σεισμό του 2019 κατέρρευσε ένα τμήμα της πρόσοψής του. Πηγή: https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/291266_katedafizetai-meros-diatiriteoy-ktirioy-ston-peiraia-meta-ti-fotia-tis Αναφορά της προηγούμενης φωτιάς που είχε ξεσπάσει στο κτίριο:

Εκτός Ταμείου Ανάκαμψης και προσπάθεια για να ενταχθεί η χρηματοδότηση του μέσω ΕΣΠΑ, βρίσκεται το πρόγραμμα "Διατηρώ" το οποίο περιλαμβάνει την αποκατάσταση κτιρίων χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα, καθώς και κτίρια που αν και δεν έχουν χαρακτηριστεί ως τέτοια βρίσκονται σε ιστορικές συνοικίες ή παραδοσιακούς οικισμούς. Αν και αρχικά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει συμπεριλάβει το πρόγραμμα "Διατηρώ" στα προτεινόμενα έργα αρμοδιότητας του, προς χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, εντούτοις η ένταξη του στους πόρους του εν λόγω προγράμματος δεν προχώρησε και πλέον εξετάζεται η δυνατότητα τα κονδύλια (ο προϋπολογισμός του προγράμματος είχε ανακοινωθεί στα 200 εκατ ευρώ) αυτά να προέλθουν μέσω ΕΣΠΑ, ώστε να δοθούν κατά προτεραιότητα χρήματα σε κτίρια τα οποία χρίζουν άμεσης επισκευής και άμεσης ανακαίνισης, προκειμένου να αποκατασταθεί η λειτουργία τους. Υπενθυμίζεται ότι, μέχρι αυτή τη στιγμή, έχουν καταγραφεί περί τα 9.500 ετοιμόρροπα ή επικινδύνως ετοιμόρροπα κτίρια από Δήμους, σύμφωνα με στοιχεία που εστάλησαν στο υπουργείου μετά από σχετικό αίτημα. Δεδομένου όμως ότι δεν έχουν προχωρήσει σε καταγραφές όλοι οι Δήμοι της χώρας, πολλοί εκ των οποίων δεν διαθέτουν και το κατάλληλο δυναμικό για να προχωρήσουν στην καταγραφή, η εικόνα δεν είναι ακόμα πλήρης. Να σημειωθεί ότι στο Ταμείο Ανάκαμψης έχουν ενταχθεί οι Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ), όπου με την ενεργοποίηση του συγκεκριμένου εργαλείου, μπαίνει τέλος μια "ομηρία" ετών για πολλούς ιδιοκτήτες διατηρητέων κτηρίων που δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τον συντελεστή δόμησης που θα δικαιούνταν υπό άλλες συνθήκες. Την ίδια στιγμή, δίνεται η δυνατότητα δημιουργίας κοινόχρηστων χώρων σε χώρους που παραμένουν για χρόνια δεσμευμένοι, αλλά αναξιοποίητοι, κάνοντας πλέον εφικτή την αποζημίωση των ιδιοκτητών. Ουσιαστικά, το "περίσσευμα" συντελεστή δόμησης από περιοχές και κτίρια στις οποίες δεν μπορεί να αξιοποιηθεί, μεταφέρεται σε περιοχές όπου υπάρχει "έλλειμα" βάσει περιβαλλοντικών κριτηρίων. Ο μηχανισμός με τον οποίο επιτυγχάνεται αυτό, εύκολα, γρήγορα και απρόσωπα, ονομάζεται Ψηφιακή Τράπεζα Γης. Η μεταφορά συντελεστή δόμησης δεν θα γίνεται άναρχα, αλλά μόνο σε αυστηρά προκαθορισμένες περιοχές, τις Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ) με ξεκάθαρους κανόνες.

Οδηγίες για την εφαρμογή των παρ. 5 α και β του άρθρου 6 του ν.4067/12 (Ν.Ο.Κ) καθώς και του άρθρου 7 του ν.4495/17 (αρμοδιότητες Σ.Α & ΚΕΣΑ), κοινοποίησε το ΥΠΕΝ. Δείτε παρακάτω το πλήρες κείμενο των οδηγιών: ΘΕΜΑ: Οδηγίες για την εφαρμογή των παρ. 5 α και β του άρθρου 6 του ν.4067/12 (Ν.Ο.Κ) ΣΧΕΤ: Το υπ’αριθ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/70623/4498/15.10.2018 έγγραφο της Δ/νσης Περιβάλλοντος, Πολιτισμού & Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αθλητισμού Υπ.Εσ. Τομέα Μακεδονίας --Θράκης Με αφορμή έγγραφο – ερώτημα, της Διεύθυνσης Δόμησης του Δήμου Ξάνθης το οποίο υπεβλήθη στην Δ/νση Περιβάλλοντος, Πολιτισμού και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αθλητισμού Τμήμα Διατηρητέων Κτιρίων του Υπ. Εσωτερικών (Τομέα Μακεδονίας - Θράκης) σχετικό με την εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 5 του άρθρου 6 «Προστασία Αρχιτεκτονικής και Φυσικής Κληρονομιάς» του ν. 4067/2012, διαβιβάστηκαν στην Υπηρεσία μας όλα τα σχετικά στοιχεία, προκειμένου να αποσαφηνιστεί η διαδικασία που πρέπει να τηρείται, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις των ν. 4067/2012(ΝΟΚ) και ν. 4495/2017 (αρμοδιότητες Σ.Α & ΚΕΣΑ), κατά την εξέταση από μορφολογικής άποψης κτιρίων ομόρων σε διατηρητέα, για την προστασία και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας του διατηρητέου κτιρίου. Στο πλαίσιο αυτό και για την ενιαία εφαρμογή των εν λόγω πολεοδομικών διατάξεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες και συλλογικά όργανα, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις διαδικασίες για την «Προστασία της Αρχιτεκτονικής και Φυσικής Κληρονομιάς» του άρθρου 6 του Ν.Ο.Κ σε εξειδίκευση των επιταγών του άρθρου 24 του Συντάγματος, όσο και τη διαχρονική υποχρέωση για αρχιτεκτονικό / αισθητικό έλεγχο στα προστατευόμενα πολιτιστικά αγαθά, διευκρινίζουμε τα εξής: Α) Ως προς τη γνωμοδότηση των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής: Σύμφωνα με την παρ. 5α του άρθρου 6 του ν.4067/12 (Ν.Ο.Κ), «Προϋπόθεση για την Έγκριση Δόμησης και χορήγηση Άδειας Δόμησης για την ανέγερση οικοδομών ή προσθηκών σε υφιστάμενα κτίρια σε ακίνητα όμορα διατηρητέων κτιρίων, αποτελεί η σύμφωνη γνώμη του οικείου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, το οποίο γνωμοδοτεί με γνώμονα την προστασία και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας του διατηρητέου κτιρίου.», ενώ Σύμφωνα και με το άρθρο 7 του ν.4495/17, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει «… συγκροτούνται Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.) σε κάθε περιφερειακή ενότητα, τα οποία είναι αρμόδια για την παροχή σύμφωνης γνώμης επί των αρχιτεκτονικών μελετών στις εξής περιπτώσεις: …β) Για κάθε οικοδομική εργασία σε κτίρια ή χώρους των οποίων έχει ήδη κινηθεί ή ολοκληρωθεί η διαδικασία κήρυξής τους ως διατηρητέων με απόφαση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, καθώς και σε όμορα με αυτά ή έναντι αυτών κτίρια ή γήπεδα.». Συνεπώς, η διατύπωση της γνώμης των ΣΑ για την ανέγερση οικοδομών ή προσθηκών σε υφιστάμενα κτίρια σε ακίνητα όμορα διατηρητέων κτιρίων είναι υποχρεωτική, ανεξαρτήτως τυχόν προβλεπόμενης σχετικής γνωμοδότησης / απόφασης και άλλων αρμοδίων κατά νόμον συλλογικών οργάνων / υπηρεσιών, με μόνη εξαίρεση τα εκκλησιαστικά ακίνητα (βλ. ν. 4495/2017, άρθρο 32). Ο δε αρχιτεκτονικός έλεγχος της οικοδομικής δραστηριότητας για τις προβλεπόμενες περιπτώσεις σε ολόκληρη την Επικράτεια ασκείται από τα εν λόγω Συμβούλια, τα οποία είναι τα κατά τεκμήριο αρμόδια και εξειδικευμένα επιστημονικά τεχνικά Συλλογικά Όργανα για να γνωμοδοτούν επί των αρχιτεκτονικών μελετών με γνώμονα όλους τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης της αρχιτεκτονικής, σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν κάθε περιοχή. Για λόγους ασφάλειας των διοικητικών πράξεων η γνωμοδότηση του ΣΑ θα πρέπει να είναι δεόντως τεκμηριωμένη. Β) Ως προς τη γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής: Σύμφωνα με την παρ. 5β του άρθρου 6 του ν.4067/12 (Ν.Ο.Κ), «β) Με τη διαδικασία που καθορίζεται στην παράγραφο 3α μπορεί να ορίζονται ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης ή χρήσης κατά παρέκκλιση από κάθε γενική ή ειδική διάταξη και σε ακίνητα που είναι όμορα με τα διατηρητέα κτίρια ή σε ζώνες που συνέχονται με αυτά, για την προστασία και ανάδειξη των διατηρητέων κτιρίων. Εφόσον με τους παραπάνω όρους και περιορισμούς δεν μπορεί να εξαντληθεί ο ισχύων συντελεστής δόμησης των υπόψη ομόρων ακινήτων ή ακινήτων που εμπίπτουν στην παραπάνω ζώνη, εφαρμόζονται οι διατάξεις για τη μεταφορά συντελεστή δόμησης που ισχύουν για τα ακίνητα με διατηρητέα κτίρια.». Συνεπώς, η περαιτέρω εξέταση από την Κεντρική Υπηρεσία του ΥΠΕΝ ακινήτων που είναι όμορα με τα διατηρητέα κτίρια και η εισήγηση στο ΚΕ.ΣΑ για τη γνωμοδότησή του και την ενδεχόμενη εν συνεχεία έκδοση Απόφασης Υπουργού για έκδοση ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης, είναι δυνητική και σαφώς δεν αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση της οικοδομικής άδειας. Κατά την άποψή μας, η διαδικασία της παρ. 5β του άρθρου 6 του Ν.Ο.Κ εφαρμόζεται μόνο στις περιπτώσεις που κατά την εξέταση της αρχιτεκτονικής μελέτης από το αρμόδιο ΣΑ απορριφθεί η υποβληθείσα μελέτη και οι λόγοι με τους οποίους αιτιολογείται η απόρριψη για τη μη ανάδειξη του διατηρητέου κτιρίου (π.χ πραγματοποιούμενο ύψος κτιρίου, θέση κτιρίου, κ.λ.π), είτε δημιουργούν την αναγκαιότητα απόκλισης από τους ισχύοντες όρους δόμησης της περιοχής, είτε δεν επιτρέπουν την εξάντληση του ισχύοντος συντελεστή δόμησης του ακινήτου. Στην περίπτωση αυτή, για την εφαρμογή της διαδικασίας, υποβάλλεται από τον έχοντα το νόμιμο δικαίωμα του ακινήτου σχετική αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ για τις ενέργειές της, συνοδευόμενη από φάκελο με όλα τα κατά περίπτωση απαιτούμενα δικαιολογητικά και στοιχεία, συμπεριλαμβανομένης και της αιτιολογημένης γνωμοδότησης του ΣΑ. Επισημαίνεται ότι η διαδικασία της ως άνω παρ. 5β αφορά αποκλειστικά και μόνον περιπτώσεις όπου απαιτείται καθορισμός ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης για την προστασία του διατηρητέου και δεν εφαρμόζεται για την εξέταση προσφυγών κατά απορριπτικών αποφάσεων των ΣΑ, με τις οποίες κρίνεται ότι η εξεταζόμενη αισθητική – μορφολογική πρόταση δεν προστατεύει επαρκώς ή δεν αναδεικνύει την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του διατηρητέου κτιρίου. Ο Προϊστάμενος της ΔΑΟΚΑ/ΥΠΕΝ

Έχει κλείσει η Σκυλίτση για λόγους ασφαλείας Με πρωτοβουλίες του Δημάρχου Πειραιά Γιάννη Μώραλη και της Αντιπεριφερειάρχη Πειραιά Σταυρούλας Αντωνάκου, κινήθηκαν άμεσα οι διαδικασίες για την κατεδάφιση του διατηρητέου στον Πειραιά, που χθες το βράδυ έπιασε φωτιά με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του ένα μικρό παιδί. Σύμφωνα με το site Piraeuspress.gr, έχει κλείσει η Σκυλίτση για λόγους ασφαλείας, καθώς το κτίριο είναι έτοιμο να καταρρεύσει, μετά τη χθεσινή φωτιά που κατέληξε σε τραγωδία. Λόγω του γεγονότος ότι πρόκειται για διατηρητέο κτίριο, απαιτούνται διαδικασίες από το αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο επίσης με εντολή της Υπουργού κ. Μενδώνη αναμένεται να δώσει άμεσα το πράσινο φως. Σημαντικό θα είναι το έργο της Τροχαίας το επόμενο διάστημα καθώς μια βασική έξοδος του Πειραιά έχει αποκλειστεί και με δεδομένο το παζάρι της Κυριακής και τον εορτασμό των Θεοφανείων, η κατάσταση αναμένεται να είναι ασφυκτική στις άλλες μικρότερες εξόδους του Πειραιά.

Υπό μερικό έλεγχο τέθηκε πριν από λίγο πυρκαγιά που εκδηλώθηκε λίγο πριν τις 02.00 τα ξημερώματα σε εγκαταλειμμένο κτίριο στη συμβολή των οδών Ερμού και Πιττάκη στο κέντρο της Αθήνας. Λόγω των υλικών που ήταν πεταμένα στο εσωτερικό του κτιρίου, η φωτιά πήρε γρήγορα διαστάσεις με αποτέλεσμα το κτίριο να καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς. Σύμφωνα με την Πυροσβεστική δεν υπάρχει αναφορά για τυχόν εγκλωβισμένα άτομα. Για την κατάσβεση του κτιρίου επιχειρούν ακόμα 20 πυροσβέστες με 8 οχήματα, που παραμένουν στο σημείο μέχρι να σβήσει και η τελευταία φλόγα και να ολοκληρωθεί ο έλεγχος. Το τετράγωνο γύρω από το σημείο της πυρκαγιάς παραμένει αποκλεισμένο. Στον εισαγγελέα οδηγείται αύριο ένας 56χρονος άστεγος Ελληνοαιγύπτιος, ο οποίος συνελήφθη από ανακριτικούς υπαλλήλους της Πυροσβεστικής, ως υπαίτιος της πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε τα ξημερώματα στο εγκαταλειμμένο κτίριο στην οδό Ερμού, το οποίο καταστράφηκε από τις φλόγες. Ο 56χρονος συνελήφθη το πρωί, μετά από υποδείξεις αστυνομικών που είχαν πάει στο σημείο και τον είδαν να βγαίνει από το κτίριο. Στην κατοχή του βρέθηκαν και ελληνικά και αιγυπτιακά έγγραφα, ενώ στην αρχή ήταν αρνητικός όταν τον ρωτούσαν. Οδηγήθηκε στο Ανακριτικό Τμήμα της Πυροσβεστικής, στην οδό Πειραιώς, όπου τελικά ομολόγησε ότι είχε πάει για να μείνει τη νύχτα στο κτίριο και άναψε κεριά για να ζεσταθεί, από τα οποία πιθανότατα προκλήθηκε η πυρκαγιά. Σημειώνεται ότι από την αυτοψία που έγινε στο χώρο, διαπιστώθηκε ότι πράγματι υπήρχαν κεριά, που πιθανολογείται ότι προκάλεσαν την πυρκαγιά. Για την υπόθεση ενημερώθηκε η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών και ο 56χρονος κρατείται με την κατηγορία του εμπρησμού από πρόθεση. Μέχρι και αυτή την ώρα παραμένει στον τόπο της πυρκαγιάς ένα όχημα της πυροσβεστικής, καθώς υπάρχουν ακόμα καπνοί, ενώ από το δήμο θα ληφθούν μέτρα για την πρόληψη ατυχήματος, λόγω επικινδυνότητας του κτιρίου. Σχετικές ειδήσεις: https://www.protothema.gr/greece/article/955674/sunelifthi-56hronos-astegos-gia-tin-purkagia-sto-ktirio-tis-ermou/

Η προσπάθεια να υπαχθεί το χρηματοδοτικό εργαλείο του «Διατηρώ», σε κάποιον από τους πυλώνες επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, αέτυχε και όλα πλέον εξαρτώνται από την έγκριση των Τομεακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2021-2027, η οποία δεν αναμένεται να δοθεί πριν τα μέσα της ερχόμενης άνοιξης από την ΕΕ. Το «Διατηρώ», το οποίο έχει σχεδιάσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), έχει περιληφθεί στις πολλές δράσεις του άξονα αστικής αναζωογόνησης, για την υλοποίηση των οποίων έχει προϋπολογιστεί κονδύλι 450 εκατ. ευρώ. Το νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα που θα λειτουργεί στη λογική του «Εξοικονομώ» θα απευθύνεται στους ιδιοκτήτες των ακινήτων ή στους άμεσα ωφελούμενους, οι οποίοι θα μπορούν να αντλούν πόρους για έργα διατήρησης της περιουσίας τους ώστε να μην καταρρεύσει ή εγκαταλειφθεί. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε προ ημερών ο αρμόδιος υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Νίκος Ταγαράς, απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή, το ΥΠΕΝ «έχοντας απόλυτη επίγνωση ότι απαιτούνται πρωτοβουλίες για τη διάσωση των διατηρητέων κτιρίων, επεξεργάζεται το πρόγραμμα «Διατηρώ», το οποίο θα αποτελέσει ένα σημαντικό χρηματοδοτικό εργαλείο ανάδειξης της υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω των επεμβάσεων σε σημαντικά κτίρια της χώρας». Οι επεμβάσεις οι οποίες προβλέπεται να χρηματοδοτούνται, σύμφωνα με το διαβιβαστικό έγγραφο της αρμόδιας υπηρεσίας του ΥΠΕΝ προς τη Βουλή, θα αφορούν: στον καθαρισμό των προσόψεων για την απομάκρυνση των ατμοσφαιρικών ρύπων ή την βαφή με anti graffiti των ιστορικών κτιρίων στη λήψη άμεσων σωστικών μέτρων για το κέλυφος των κτιρίων ( όπως π.χ. στερέωση ανοιγμάτων, επιδιορθώσεις στην κεραμοσκεπή κ.ά.) προκειμένου να αποφευχθεί η μερική ή η ολική κατάρρευσή τους στην αποκατάσταση των όψεων και του κελύφους. Για παράδειγμα, θα μπορούν να επιδοτηθούν εργασίες στην κεραμοσκεπή, έργα για την αποκατάσταση του πλαστικού διακόσμου, την αντικατάσταση των κουφωμάτων, την επιδιόρθωση των μεταλλικών στοιχείων κ.ά., Επίσης, θα επιδοτούνται εργασίες για την αντικατάσταση του συνόλου του κτιρίου και του εσωτερικού του, ειδικά για την αποκατάσταση ή την ενίσχυση των ξύλινων πατωμάτων, την αποκατάσταση των κλιμάκων, αλλαγές στην διαμερισμάτωση για λειτουργικούς λόγους κ.λπ. Η διάσωση των διατηρητέων κτιρίων της χώρας, μέσω του «Διατηρώ», θα μπορεί να συνδυαστεί με την ενεργοποίηση των εργαλείων της Τράπεζας Γης και της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης, τα οποία αναμένεται να «ξεπαγώσουν» το ερχόμενο διάστημα. Να σημειωθεί ότι ο τρόπος αποζημίωσής των ιδιοκτητών διατηρητέων, μέσω του θεσμού της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΜΣΔ), παραμένει ανενεργός από το 2007. Για να ενεργοποιηθεί θα πρέπει να καθοριστούν οι απαιτούμενες, από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, ειδικές Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ). Έτσι, θα μπορούν να αποζημιώνονται οι ιδιοκτήτες για την αδυναμία εκμετάλλευσης όλου του συντελεστή δόμησης που ισχύει στην περιοχή όπου βρίσκεται το ακίνητο. Ωστόσο, οι αυτοτελείς μελέτες για τις ΖΥΣ δεν έχουν ακόμη προκηρυχτεί, αλλά ούτε και τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (εκτός από τα πρώτα πιλοτικά) μέσω των οποίων θα καθοριστούν και ζώνες υποδοχής. Η ΜΣΔ θα συνδεθεί με την Ψηφιακή Τράπεζα Γης που επίσης δεν έχει ενεργοποιηθεί, στην οποία θα γίνονται οι αγοραπωλησίες των άυλων τίτλων, με τους ιδιοκτήτες διατηρητέων να δεσμεύονται ότι τα χρήματα από τους τίτλους που θα εξαργυρώνουν θα τα δαπανούν στη συντήρηση ή επισκευή των ακινήτων τους.

Η έννοια του διατηρητέου κτηρίου απασχολεί έντονα τους ιδιοκτήτες ακινήτων, όπως και τους νομικούς για πληθώρα λόγων. Για όσους έρχονται σε μια στενή επαφή με τα "διατηρητέα", πρέπει να υπογραμμιστούν οι εξής χρηστικές νομικές πληροφορίες: Η προστασία τους απορρέει από το άρθρο 24 παρ. 1, 6 του Συντάγματος. Η έννοια του διατηρητέου απορρέει από την πολεοδομική νομοθεσία, ενώ του μνημείου από την αρχαιολογική Η προστασία των διατηρητέων είναι ipso iure και a priori και διαγράφεται σχεδόν απόλυτη Βασικό νομικό κείμενο που ρυθμίζει τα διατηρητέα είναι ο Ν. 3028/2002. Επίσης, σε διεθνές επίπεδο εντοπίζεται η Διεθνής Σύμβαση της Γρανάδας το 1985 κυρώθηκε με τον Ν. 2039/1992. Με τη Σύμβαση της Γρανάδας προστατεύονται από την εξαφάνιση τα διατηρητέα και προσαρμόζονται σε σύγχρονες χρήσεις. Επεμβάσεις στα διατηρητέα: γενικοί κανόνες Ως γενικός κανόνας στα διατηρητέα τίθεται η απαίτηση πρότερης άδειας της αρμόδιας υπηρεσίας που εξευρίσκεται κατά περίπτωση. Οι επεμβάσεις πάσης φύσεως και κατ’ εξαίρεση χρήσεις σε διατηρητέα επιτρέπονται μόνο με την προϋπόθεση ότι εναρμονίζονται με το χαρακτήρα του οικοδομήματος, την αρχιτεκτονική διάρθρωση και δομή του, τις κτιριολογικές και κατασκευαστικές δυνατότητές του, αποβλέπουν στην απόδειξη και διατήρηση του αισθητικού και αρχιτεκτονικού του χαρακτήρα και δεν συνεπάγονται ουσιώδη αλλοίωση της μορφής του και δεν παραβλέπουν το διατηρητέο κτίριο και τον περιβάλλοντα χώρο του. Οι σχετικές αποφάσεις της διοικήσεως πρέπει να αιτιολογούνται ειδικά (ΣτΕ 3114/1998), άλλως είναι ακυρωτέες. Ο χαρακτηρισμός κτηρίου ως διατηρητέου σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία, δεν εξαρτάται από τη στατική του επάρκεια ούτε κωλύεται από τυχόν χαρακτηρισμό του ως επικινδύνως ετοιμόρροπου κατά το ΠΔ της 13-22.4.1929. Όπως γίνεται δεκτό, οι δύο αυτές διαδικασίες είναι αυτοτελείς και αποβλέπουν σε διαφορετικό σκοπό, η μεν πρώτη στην προστασία στο διηνεκές στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς που κρίνονται διατηρητέα, η δε δεύτερη στην προστασία του κοινού από στατικώς επικίνδυνα κτήρια. Από την κρίση επί του πρώτου ζητήματος εξαρτάται το είδος και η έκταση των επιτρεπομένων ή επιβαλλομένων επεμβάσεων στο κτήριο, συμπεριλαμβανομένης της μερικής ή ολικής κατεδαφίσεώς του, της αποκαταστάσεως ορισμένων στοιχείων του ή και της εξ ολοκλήρου ανακατασκευής του. Με το άρθρο 4 παρ. 2 του Ν 1577/1985 οριζόταν, εξάλλου ως ουσιώδης τύπος της διαδικασίας κηρύξεως κτηρίων ως διατηρητέων, η ενημέρωση των ενδιαφερομένων ιδιοκτητών, είτε με κοινοποίηση σε αυτούς της αιτιολογικής εκθέσεως, είτε με ανάρτησή της στο οικείο δημοτικό ή κοινοτικό κατάστημα και σχετική δημοσίευση, με επιμέλεια του Δήμου ή της Κοινότητας, σε τοπική εφημερίδα ή εφημερίδα της Πρωτεύουσας του νομού (βλ. σχετικώς ΣτΕ 4221/2005). Η κρίση της Διοίκησης πάντοτε πρέπει να φέρει ειδική αιτιολογία ως προς το αναγκαίο οποιασδήποτε επέμβασης σε διατηρητέο. Η αιτιολογία μπορεί να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου. Ήδη κατά τον ΓΟΚ του 1985, η ΥΑ χαρακτηρισμού κτηρίου/μνημείου ως διατηρητέου και επιβολής ειδικών όρων προστασίας/περιορισμών δόμησης δέον όπως είναι αιτιολογημένη. Το ίδιο ισχύει και υπό το κράτος του ΝΟΚ του 2012. Τέλος, γίνεται δεκτό ότι οι πρόσθετοι όροι και περιορισμοί δομήσεως για διατηρητέα κτίρια τίθενται αποκαταστατικά για την διατήρηση του κρινομένου ως προστατευομένου κτιρίου και δεν έχουν αποζημιωτικό χαρακτήρα ούτε μπορεί να άγουν ποτέ σε υπέρβαση των γενικών για την περιοχή ισχυόντων όρων δομήσεως και χρήσεως (ΣτΕ 2987/1998). Δικηγορικό Γραφείο Παναγιώτη Γαλάνη PhD, LLM Δημοσίου Δικαίου Νομικός

Πλήθος ξενοδοχείων προγραμματίζονται σε ιστορικά κτίρια της Αθήνας, μερικά όμως από αυτά είναι μοναδική και διακρίνονται για την ιστορικότητα και αρχιτεκτονικής τους. Αυτή τη στιγμή τρία είναι τα ξενοδοχειακά πρότζεκτ που “τρέχουν” και αφορούν πανέμορφα διατηρητέα κτίρια της Αθήνας. 1. Το ιστορικό Sans Rival Συνεχίζει το επενδυτικό της μπαράζ στο κέντρο της Αθήνας η ισραηλινή Brown Hotels, με το νεώτερο απόκτημά της, το ιστορικό ξενοδοχείο Sans Rival, στη Λιοσίων, να μετατρέπεται σε σύγχρονο ξενοδοχείο που θα σέβεται όμως την ιστορία του. Το ξενοδοχείο βρίσκεται σε μια προνομιακή θέση στη γωνία των οδών Λιοσίων 11 και Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, πολύ κοντά στην Ομόνοια και το Σταθμό Λαρίσης, και απέναντι από το κτίριο που στεγάζει τις κεντρικές υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων στη Λιοσίων 22. Εγκρίθηκαν ήδη από την Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου Αθηναίων και βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες ανακαίνισης, που αφορούν τις επισκευές και εσωτερικές διαρρυθμίσεις του κτιρίου, χωρίς τροποποίηση όψεων και χωρίς εκσκαφές. Το σχεδιασμό έχει αναλάβει το γνωστό αρχιτεκτονικό γραφείο Urban Soul Project. To ιστορικό ξενοδοχείο, από τις αρχές του περασμένου αιώνα, αποτελεί ένα από τα διαμάντια της εποχής του. Αποτελούνταν από 50 δωμάτια και διαφημιζόταν ως ένα “μέγα ξενοδοχείο ύπνου” στα πρότυπα των πολυτελών ξενοδοχείων της Ευρώπης. Μάλιστα διευκρινιζόταν ότι τα δωμάτια τότε είχαν τρεχούμενο νερό αλλά και δυνατότητα θερμού λουτρού. Εδώ και πολλά χρόνια το ξενοδοχείο έχει εγκαταλειφθεί. Δείτε παρακάτω φωτογραφίες από τη σημερινή του κατάσταση. Το ιστορικό ξενοδοχείο Sans Rival στη Λιοσίων Το ιστορικό ξενοδοχείο Sans Rival στη Λιοσίων Το ιστορικό ξενοδοχείο Sans Rival στη Λιοσίων 2. Το Μέγαρο Αλμυράντη Ένα ιστορικό Μέγαρο στο κέντρο της Αθήνας, δεκαετίες μετά τη λήξη της τελευταίας εμπορικής δραστηριότητάς του, προγραμματίζεται να μετατραπεί σε μικρό πολυτελές ξενοδοχείο. Ο λόγος για το ιστορικό Μέγαρο Αλμυράντη, στη γωνία των οδών Κολοκοτρώνη και Βουλής 2, πίσω ακριβώς από την Παλιά Βουλή. Το Μέγαρο ανήκει στο Χατζηκυριάκειο Ίδρυμα, στο οποίο περιήλθε ως κληροδότημα της Ελένης και του Ιωσήφ Αλμυράντη. Το 2016 διενεργήθηκε διαγωνισμός για τη μίσθωση του κτιρίου για 25 χρόνια και νικήτρια αναδείχθηκε η εταιρεία Νότιες Ακτές ΑΕ, με μετόχους γνωστά ονόματα της επιχειρηματικότητας, κάποιοι εκ των οποίων δραστηριοποιούνται στον τομέα αναψυχής και εστίασης στα Νότια Προάστια. Το 3ώροφο κτίριο, επιφάνειας 1.170 τ.μ. και ύψους 21 μέτρων, σύμφωνα με τα πλάνα, θα αναδιαμορφωθεί και ανακαινισθεί εσωτερικά για να μετατραπεί σε boutique ξενοδοχείο 4 αστέρων, με 12 δωμάτια. Έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο από το Υπουργείο Πολιτισμού, καθώς αποτελεί ιδιαίτερο δείγμα αρχιτεκτονικής του τέλους του 190υ αιώνα και της αρχής του 20ού αιώνα, για την πόλη της Αθήνας. Ήδη έχει εκδοθεί η οικοδομική άδεια για την εκτέλεση των έργων, χωρίς ωστόσο να έχει γίνει γνωστό πότε θα προχωρήσουν και ολοκληρωθούν τα έργα. Το ξενοδοχείο είναι πιθανόν να ονομαστεί “Ermitage” λόγω του ομώνυμου ξενοδοχείου που φιλοξενούνταν στο κτίριο πριν από 100 ολόκληρα χρόνια. Η συνολική επένδυση υπολογίζεται σε περίπου 2,4 εκ. ευρώ. Για την ιστορία, το κτίριο είχε προταθεί το 2010 από την τότε Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου να στεγάσει το Πρωθυπουργικό Γραφείο, το οποίο θα έφευγε από το Μέγαρο Μαξίμου, το οποίο θα χρησιμοποιούνταν μόνο για εθιμοτυπικούς σκοπούς. Ωστόσο, η πρόταση δεν προχώρησε. Σημειώνουμε ότι λίγες δεκάδες μέτρα πιο μακριά, ολοκληρώνεται και είναι έτοιμο να ανοίξει τις πύλες του το 5 αστέρων Xenodocheio Milos, που κατασκεύασε η ΙΝΤΡΑΚΑΤ. Το ιστορικό Μέγαρο Αλμυράντη στην Παλιά Βουλή, που θα μετατραπεί σε πολυτελές ξενοδοχείο 3. Το σπίτι της Έλλης Λαμπέτη Ένα ακόμη κτίριο – κόσμημα της πόλης θα μετατραπεί σύντομα σε boutique ξενοδοχείο: το ιστορικό σπίτι της Έλλης Λαμπέτη στο Κολωνάκι. Το κτίριο βρίσκεται στην οδό Δελφών και Διδότου και ο σχεδιασμός του έγινε από την διάσημο Κρίστιαν Χάνσεν. Το ακίνητο βγήκε προς πώληση το 2015 και πλέον η Hotelising, που ειδικεύεται στην ανάπτυξη και λειτουργία ξενοδοχείων, έχει αναλάβει το project μετατροπής του σε ξενοδοχείο. με την ονομασία Villa Lambeti. Αυτό θα περιλαμβάνει 6 σουίτες και roof top, ενώ όπως τονίζεται από την εταιρεία, θα σεβαστεί τόσο την αρχιτεκτονική όσο και την ιστορία του κτιρίου. Το κτίριο έχει χαρακτηριστεί με υπουργική απόφαση (ήδη από το 1985) “έργο τέχνης” και το Υπουργείο Πολιτισμού ενέκρινε μεν την αλλαγή χρήσης του κτιρίου και την αρχιτεκτονική μελέτη, όμως έχει θέσει συγκεκριμένους αυστηρούς όρους και θα παρακολουθεί την εξέλιξη των έργων.

Με την υπ' αριθμ. 21/2017 γνωμοδότησή του το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Γ) απάντησε σε ερώτημα αναφορικά με την υπαγωγή σε τακτοποίηση αυθαιρεσιών κτιρίων με παράλληλο χαρακτηρισμό ως διατηρητέων και μνημείων. Σύμφωνα με το ΝΣΚ, στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4178/2013 δεν δύναται να υπαχθούν, ενόψει της ρητής απαγόρευσης της παρ. ιδ) του άρθρου 2 αυτού, αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετες αλλαγές χρήσης, σε κτίριο το οποίο είναι κηρυγμένο ως διατηρητέο και ως νεώτερο μνημείο, ανεξαρτήτως του ότι το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, εκ των υστέρων, έχει εκφράσει θετική άποψη για το θέμα των αυθαίρετων κατασκευών και ενέκρινε την αυθαίρετη αλλαγή χρήσης. Όπως επισημαίνεται στη γνωμοδότηση, δεν δύναται να υπαχθούν σε τακτοποίηση αυθαίρετες κατασκευές και οι αυθαίρετες αλλαγές χρήσης που έχουν πραγματοποιηθεί επί του χαρακτηρισμένου ως διατηρητέου κτιρίου και νεώτερου μνημείου, μεγάρου του Μετοχικού Ταμείου Στρατού. Κατεβάστε τη γνωμοδότηση 21/2017 του ΝΣΚ εδώ. Πηγή: https://www.lawspot.gr/nomika-nea/adynati-i-taktopoiisi-aythairesion-me-parallilo-haraktirismo-os-diatiriteon-kai-mnimeion

Περίπου 500 εγκαταλειμμένα και 200 διατηρητέα κτήρια, τα οποία θα μπορούσαν να αναστήσουν την οικοδομική δραστηριότητα, μένουν χωρίς κίνητρα. Περισσότερα από 500 εγκαταλειμμένα κτήρια, κυριολεκτικά ρημάδια, έχουν καταμετρηθεί στη Θεσσαλονίκη από το Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, όπως και περισσότερα από 200 διατηρητέα και υπό διατήρηση κτήρια, τα οποία έχουν εγκαταλειφθεί στο έλεος της φθοράς του χρόνου, καθώς δε δίνονται κίνητρα αποκατάστασης στους ιδιοκτήτες τους. Ένα μεγάλο μέρος του κτηριακού αποθέματος της Θεσσαλονίκης κινδυνεύει να χαθεί, επειδή επί τουλάχιστον τρεις δεκαετίες συζητείται η θέσπιση κινήτρων αποκατάστασης, αναπαλαίωσης, αναστύλωσης κτλ., πλην όμως τίποτα δε γίνεται. Συνεχώς οι πολεοδομίες εκδίδουν πρωτόκολλα κατεδάφισης για κτήρια που καθίστανται ετοιμόρροπα, παρά το γεγονός ότι πολλά από αυτά αξίζουν να σωθούν και να αποκατασταθούν ακόμη και ως επενδύσεις. Αποτέλεσμα είναι η κατασκευαστική και οικοδομική δραστηριότητα που έτσι κι αλλιώς είναι στο ναδίρ να μην μπορεί να σηκώσει κεφάλι και ο τεχνικός κόσμος να μετρά λουκέτα. Για την Αθήνα ήδη γίνεται λόγος για κίνητρα αποκατάστασης περίπου 1.800 εγκαταλειμμένων κτηρίων, όμως για τη Θεσσαλονίκη δεν υπάρχει κανενός είδους ανάλογη πρόνοια. Το ίδιο ισχύει (σε επίπεδο κινήτρων) και για τα διατηρητέα ή υπό διατήρηση κτήρια, τα οποία ενώ έχουν καταγραφεί εδώ και τρεις δεκαετίες από το ΤΕΕ/ΤΚΜ ακόμη είτε δεν έχουν χαρακτηριστεί, είτε δε δίνεται η δυνατότητα στους ιδιοκτήτες τους να τα αποκαταστήσουν και να τα αξιοποιήσουν. Όπως τόνισε στη Voria.gr ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ, Πάρις Μπίλλιας, «ενώ έχουμε καταγραφή, δεν έχουμε κίνητρα. Για τη Θεσσαλονίκη προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στα διατηρητέα. Να δοθούν σοβαρά κίνητρα αποκατάστασης στους ιδιοκτήτες, προκειμένου να αναστηθεί η πεθαμένη κατασκευαστική και οικοδομική δραστηριότητα στην περιοχή μας». Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στον κλάδο είναι το γεγονός ότι από τον επόμενο Σεπτέμβριο και μετά, που θα κλείσουν και τα τελευταία έργα – ουρές του προηγούμενου ΕΣΠΑ θα δοθεί η χαριστική βολή, όπως προειδοποιεί ο κ. Μπίλλιας. Κι αυτό επειδή το νέο ΕΣΠΑ για έργα περιβάλλοντος και υποδομής δε διαθέτει (για τα επόμενα χρόνια μέχρι τουλάχιστον το 2023) περισσότερα από 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ για όλη τη χώρα. «Ποιος θα πρωτοπάρει από αυτά τα χρήματα; Ο μόνος ζωντανός κλάδος που έμεινες στις κατασκευές ήταν τα δημόσια έργα, λόγω του προηγούμενου ΕΣΠΑ. Τώρα πια μπαίνει ταφόπλακα», επισήμανε ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ. Πηγή: http://www.voria.gr/article/kanena-kinitro-gia-700-ktiria-tis-thessalonikis-pou-zitoun-apokatastasi

Το νεοκλασικό κτίριο κόσμημα στον εμπορικό πεζόδρομο της Ερμού, όπου μέχρι το 2012 στεγαζόταν το πολυκατάστημα FOKAS, ετοιμάζεται τώρα να υποδεχθεί ένα νέο επιχειρηματικό εγχείρημα. Η H&M ανακοίνωσε ότι πρόκειται να εγκαταστήσει στο επιβλητικό κτίριο το νέο flagship κατάστημά της στην Ελλάδα. Το κατάστημα αναμένεται να ανοίξει προς το τέλος του φθινοπώρου 2015 και πρόκειται να περιλαμβάνει μόδα για όλη την οικογένεια, το σπίτι αλλά και τη νέα σειρά καλλυντικών (cosmetics) της εταιρίας. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της H&M το νέο κατάστημα θα αντικαταστήσει αυτό που μέχρι σήμερα διατηρεί στην οδό Ερμού 22. Οι εργασίες στο νεοκλασικό κτίριο έχουν ήδη ξεκινήσει και πρόκειται να ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες, δεδομένου ότι το κατάστημα θα λειτουργήσει εντός του 2015. Σημειώνεται ότι το πενταόροφο κτίριο καταλαμβάνει όλο το οικοδομικό τετράγωνο που ορίζεται από τις οδούς Ερμού, Βουλής, Σκοπά και Πετράκη. Έχει κτιστεί μεταξύ του 1900 και 1910 για λογαριασμό του χρυσοχόου Χ. Τσιτσόπουλου, ο οποίος είχε τότε οραματιστεί τη λειτουργία του πρώτου πολυτελούς ξενοδοχείου στο εμπορικό κέντρο των Αθηνών. Πράγματι λειτούργησε ως τέτοιο για σχεδόν μισό αιώνα μένοντας γνωστό υπό την επωνυμία «Tourist». Η τελευταία μεγάλη ανακαίνιση του κτιρίου έγινε στα τέλη του 20ου αιώνα. Πηγή: http://www.ered.gr/el/content/Brike_neo_Enoiko_to_diatiriteo_%C2%ABproin_FOKAS%C2%BB/#.VbcjsfntlBc

Σε σύνθετο δύσκολο πρόβλημα με πολλές παραμέτρους εξελίσσεται το θέμα των εγκαταλελειμμένων αλλά και των ετοιμόρροπων διατηρητέων κτιρίων στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Πριν από λίγο καιρό είδαμε δύο κτίρια να καταρρέουν από τις καιρικές συνθήκες ενώ πολλά άλλα είναι σε πολύ κακή κατάσταση και εγκυμονούν κινδύνους τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και για την στατική τους ικανότητα. Αυτό θα συνεχιστεί αν δεν πάρουμε άμεσα δέσμη μέτρων να αποκαταστήσουμε την πληγωμένη εικόνα της πόλης, υποστηρίζει η Τζούλια Τσαλίκη, πρόεδρος του Τμήματος Αττικής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανώτατης Σχολής. «Από την μία έχουμε μία δαιδαλώδη νομοθεσία, ένα υπερβολικό γραφειοκρατικό βάρος, αλλά ταυτόχρονα και κενά στο θεσμικό πλαίσιο: Ενώ από δεκαετίες έχει θεσμοθετηθεί η Πανευρωπαϊκή Σύμβαση της Γρανάδας στην Ελλάδα, που ρυθμίζει τα θέματα των εγκαταλελειμμένων και διατηρητέων κτιρίων, δεν αξιοποιείται» λέει χαρακτηριστικά. Από την άλλη, στον Αρχαιολογικό Νόμο του 2002, ορίζεται ότι πρέπει να εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο να έχει την έγκριση των Υπουργείων Οικονομικών, Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και Υποδομών και στο οποίο ορίζονται η διαδικασία, οι όροι και οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για την επιχορήγηση ή και την παροχή άλλων οικονομικών κινήτρων σε κυρίους ή νομείς κτιρίων που έχουν χαρακτηρισθεί ως μνημεία ή διατηρητέα. Αν θα μπορούσαμε να χωρίσουμε τις ιδιοκτησίες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα, είναι τρεις οι κυριότερες κατηγορίες: α) τα παραδοσιακά και διατηρητέα ιδιωτικά κτίρια, χαρακτηρισμένα από το ΥΠΠΟ και το ΥΠΕΝ β) τα εγκαταλελειμμένα διατηρητέα και νεότερα δημόσια κτίρια (που περιλαμβάνει και τα κτίρια Ταμείων και Δήμων) και γ) άλλα εγκαταλελειμμένα και μη χαρακτηρισμένα, δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Μάλιστα η κα Τσαλίκη επισημαίνει ότι το πρόβλημα επιβάρυνσης της γραφειοκρατίας θα μεγεθυνθεί τα επόμενα χρόνια, καθώς σύμφωνα με τον Αρχαιολογικό νόμο «η κατεδάφιση νεότερων ακινήτων που είναι προγενέστερα των εκάστοτε εκατό τελευταίων ετών ή η εκτέλεση εργασιών για τις οποίες απαιτείται η έκδοση οικοδομικής άδειας, ακόμα και αν τα ακίνητα αυτά δεν έχουν χαρακτηρισθεί μνημεία, δεν επιτρέπεται χωρίς την έγκριση της Υπηρεσίας». Από την πλευρά του Συλλόγου υπάρχουν μία σειρά από προτάσεις. Ο ΣΑΔΑΣ προτείνει για τα κτίρια του Δημοσίου να γίνει ομαδοποίηση και αφού γίνουν οι απαραίτητες μελετες, να αξιοποιηθούν με μακροχρόνιες μισθώσεις ή με όποιο άλλο τρόπο κριθεί βιώσιμος αλλά σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Να θυμίσουμε εδώ ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα ξεκίνησε από τον ΕΦΚΑ το 2017 αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει συγκλονιστική πρόοδος. Επίσης για τα ιδιωτικά κτίρια προτείνεται να υπάρξουν επιδοτήσεις σε όσους θελήσουν να τα αξιοποιήσουν βάσει ενός συγκεκριμένου σχεδίου (π.χ για εμπορική χρήση) και να αντιμετωπιστεί η γραφειοκρατία με απλοποίηση των διαδικασιών και υπηρεσία μιάς στάσης για όλες τις αδειοδοτήσεις.. «Το επόμενο ΕΣΠΑ 2021-2027 δίνει μεγάλη έμφαση στις πόλεις, με δράσεις αστικού χαρακτήρα και περιλαμβάνει προγράμματα επιδοτήσεων. Είναι μία ευκαιρία να βάλουμε σε τάξη και να φροντίσουμε όλα αυτά τα κτίρια. Το πρώτο όμως που πρέπει να κάνουμε είναι να ενεργοποιήσουμε την Σύμβαση της Γρανάδας, είναι η βάση για ότι θελήσουμε να κάνουμε» τονίζει η κα Τσαλίκη. Η ίδια επισημαίνει πως επιπρόσθετα θα πρέπει να ληφθούν μέτρα θεσμικού χαρακτήρα. Η κα Τσαλίκη υπογραμμίζει δε πως σαν αρχιτέκτονες αυτό που επιθυμούν είναι να διατηρηθεί η πολιτιστική κληρονομιά της πόλης και οι αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες των κτιρίων αυτών. «Θέλουμε δουλειές για τους συνάδελφους αρχιτέκτονες οι οποίοι με τη σειρά τους θα τροφοδοτήσουν όλο τον τεχνικό κλάδο. Αυτό προϋποθέτει να γίνει ένας ουσιαστικός διάλογος, να υπάρξει μία σαφής απόφαση δράσης και να ξεκινήσει ένα ευρύ πρόγραμμα για την αποκατάσταση και αξιοποίηση όλων αυτών των κτιρίων». Ταυτόχρονα αναδεικνύει και την ανάγκη για στέγη στο κέντρο της Αθήνας, καθώς το φαινόμενο του Airbnb ανταγωνίζεται την αναγκαία προσφορά κατοικίας. «Ζήτηση υπάρχει, κτίρια υπάρχουν, ικανοί επαγγελματίες υπάρχουν. Η ύπαρξη νέων διαθέσιμων, αξιόλογων και με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον κτιρίων στην πόλη, θα την αναβαθμίσει ακόμα περισσότερο, θα ικανοποιήσει την δίψα της αγοράς ακινήτων και ταυτόχρονα θα αποσοβήσει την υπερβολική άνοδο των τιμών που ελλοχεύει από την έλλειψη κτιριακού προς εκμετάλλευση αποθέματος. Είμαστε στην πλέον κατάλληλη εποχή για να κάνουμε ένα διπλό καλό για την Αθήνα. Να διορθώσουμε την εικόνα της πόλης ξαναζωντανεύοντας κτίρια-διαμάντια και παράλληλα να αναδείξουμε την αρχιτεκτονική αξία αυτών των κτιρίων που με τη δεύτερη ζωή που θα έχουν θα συμβάλλουν στην νέα εικόνα της Αθήνας, ως Ευρωπαϊκής Μητρόπολης. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΓΡΑΝΑΔΑΣ Η Σύμβαση της Γρανάδας, που υπογράφτηκε στις 3 Οκτωβρίου 1985 από το Συμβούλιο της Ευρώπης, αφορά στην προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ευρώπης. Στην Ελλάδα η κύρωση και δημοσίευσή της έγινε το 1992 (ΦΕΚ 13/04/1992) όμως μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί. Μέσω αυτής: Δίνεται ο ορισμός της «αρχιτεκτονικής κληρονομιάς» για μνημεία, αρχιτεκτονικά σύνολα και τόπους Αναγνωρίζεται η ανάγκη μέριμνας για αυτή Τίθενται νομικές διαδικασίες προστασίας της στους συμβαλλόμενους, όπως είναι ο έλεγχος αδειών, σχεδίων και μελετών για την κατεδάφιση, μετατροπή και ανέγερση νέων κτιρίων, η δυνατότητα των δημοσίων υπηρεσιών να ζητούν από τον ιδιοκτήτη να αναλάβει τις εργασίες και αν ο ιδιοκτήτης δεν είναι σε θέση να τις αναλαμβάνουν εκείνες και η δυνατότητα απαλλοτρίωσης προστατευόμενων ακινήτων Προβλέπεται οικονομική υποστήριξη των δημόσιων υπηρεσιών, θέσπιση φορολογικών μέτρων και ενθάρρυνση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας Λαμβάνονται μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος που αποσκοπούν στην καταπολέμηση της φυσικής φθοράς των μνημείων, μέσω της επιστημονικής έρευνας Προβλέπονται κυρώσεις, όπως η κατεδάφιση νέων κτισμάτων παράνομων ή αποκατάσταση παλιών προστατευόμενων Καθιερώνει νέα πολιτική προστασίας με την υποχρέωση υιοθέτησης πολιτικής «ολοκληρωμένης προστασίας», την ένταξη του θέματος στο πλαίσιο χωροταξικής, πολεοδομικής και περιβαλλοντικής πολιτικής, την ενθάρρυνση χρήσης παραδοσιακών τεχνικών και υλικών, με στόχο την προσαρμογή των παλιών κτιρίων σύμφωνα με τις σύγχρονες ανάγκες, την επισκεψιμότητα και τη συνεργασία των αρμόδιων υπηρεσιών Προωθείται η συνεργασία Κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και ο θεσμός της χορηγίας Τονίζεται η σημασία της σχετικής πληροφόρησης, εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης Προβάλλεται η ανάγκη συντονισμού δράσεων των ευρωπαϊκών κρατών μέσω της ανταλλαγής εμπειριών και πληροφοριών πάνω σε μεθόδους καταγραφής, προστασίας, συντήρησης, έρευνας, καθώς της αμοιβαίας τεχνικής βοήθειας.

«Επιδημία» κατεδαφίσεων πολλών από τα τελευταία αξιόλογα κτίρια της Αθήνας λαμβάνει χώρα τα τελευταία χρόνια καθώς, παρά τις σχετικές εξαγγελίες για προγράμματα κινήτρων, οι ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων έχουν αφεθεί στην τύχη τους από την Πολιτεία και χωρίς καμία απολύτως συνδρομή για τη διατήρηση των λιγοστών αρχιτεκτονικών διαμαντιών που έχουν γλυτώσει έως τώρα από την μπουλντόζα και την αντικατάστασή τους από πολυόροφες πολυκατοικίες. Το πολυαναμενόμενο μέτρο της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης, το οποίο έχει θεσπιστεί από το 1983, καρκινοβατεί εδώ και 40 χρόνια, ενώ και το πρόγραμμα «Διατηρώ» του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο εξαγγέλθηκε το 2021, έως και σήμερα δεν έχει αρχίσει ακόμα να υλοποιείται. Την ίδια στιγμή το νομοσχέδιο του ίδιου υπουργείου για τα εγκαταλελειμμένα κτίρια, αν και έτοιμο εδώ και πολύ καιρό, δεν έχει λάβει ακόμα την έγκριση της κυβέρνησης ούτε για το στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης. Αποτέλεσμα είναι, όπως καταγγέλλει η Ελληνική Εταιρίας Προστασίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΕΤ) μόνο την τελευταία τριετία 2020 – 2023 να έχουν εκδοθεί 380 άδειες κατεδάφισης που αφορούν κυρίως μονώροφα, διώροφα και τριώροφα κτίρια του μεσοπολέμου, (1930 – 1940) αλλά και κάποια κτίρια προ του 1950. «Ορισμένα από τα κτίρια που κρίθηκαν κατεδαφιστέα, εκτός της ιστορικής τους σημασίας έχουν και ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και συμμετέχουν στη συγκρότηση ενός ιστορικού αστικού τοπίου». Βασικός λόγος των αθρόων κατεδαφίσεων, αναφέρει η οργάνωση, είναι το «κέρδος» που προκύπτει για εργολάβους και ιδιοκτήτες, καθώς λόγω των υψηλών συντελεστών δόμησης και της επιτρεπόμενης αύξησης ύψους βάσει του ισχύοντος Οικοδομικού Κανονισμού, «τα μονώροφα, διώροφα και τριώροφα κτίρια θα αντικατασταθούν με θηριώδεις 8ώροφες ή 10ώροφες κατασκευές». Κι αυτό, όπως εξηγεί στο ethnos.gr η ομότιμη καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ και Πρόεδρος Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της ΕΛΕΤ, Ελένη Μαΐστρου, οδηγεί σε μία διπλή καταστροφή:Αφ’ενός μεν, σβήνεται η πολύτιμη μνήμη της πόλης, καθώς εξαφανίζονται τα αρχιτεκτονικά δείγματα μίας ολόκληρης εποχής, από τα πιο εμβληματικά κτίρια έως τα πιο ταπεινά, που όλα μαζί αποτελούν την μοναδική ταυτότητα της πόλης που χάνεται οριστικά. Αφ΄ετέρου, οι 8ώροφες και 10ώροφες νεόδμητες πολυκατοικίες θα συμβάλλουν στη ραγδαία επιδείνωση της ποιότητας ζωής, στη μείωση του ηλιασμού και αερισμού –ιδιαίτερα των χαμηλότερων ορόφων των υφιστάμενων κτιρίων–, στην κυκλοφοριακή ασφυξία, στην υπερβάλλουσα ρύπανση και στην επιβάρυνση των δικτύων κοινής ωφελείας. Στη σχετική ανακοίνωση της οργάνωσης μάλιστα, αναφέρεται πως τα τελευταία χρόνια πληθώρα αξιόλογων κτιρίων έχουν κατεδαφιστεί, «κάποια εξ αυτών λόγω ουσιαστικής ή «προσχηματικής» επικινδυνότητας και κάποια άλλα απλώς επειδή τα αρμόδια γνωμοδοτικά όργανα, υποκύπτοντας σε πιέσεις, γνωμοδοτούν αρνητικά σχετικά με την ανάγκη διατήρησής τους, σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή πρακτική, που έχει με τα χρόνια καταφέρει να διατηρήσει την αρχιτεκτονική κληρονομιά των ιστορικών πόλεων». Το θέμα ανακινήθηκε με την αφορμή δύο κτιρίων επί της οδού Καλλινίκου 1 και 3, τα οποία ζητείται να χαρακτηριστούν διατηρητέα. Το ένα εκ των δύο κτιρίων κρίθηκε ως μη άξιο διατήρησης από το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕ.Σ.Α.), παρ΄ ότι το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Περιφερειακής Ενότητας Κεντρικού Τομέα Αθηνών είχε γνωμοδοτήσει υπέρ της διατήρησής του. Το δεύτερο κρίθηκε διατηρητέο, αλλά πριν δημοσιευθεί το ΦΕΚ, ζητήθηκε η επανεξέταση της γνωμοδότησης πιθανότατα επειδή το διπλανό του «γλύτωσε» τον χαρακτηρισμό, ο οποίος δεδομένης της αδιαφορίας της Πολιτείας, εδώ και δεκαετίες μόνο βάρη προσθέτει στους ιδιοκτήτες των διατηρητέων κτιρίων και μνημείων. Και τα δύο κτίρια, πάντως, κινδυνεύουν να κατεδαφιστούν, εάν το ΚΕ.Σ.Α. δεν γνωμοδοτήσει οριστικά υπέρ της διατήρησης τους και δεν εκδοθεί άμεσα το σχετικό ΦΕΚ. Άγνωστος ο κτιριακός πλούτος της Αθήνας – Κανένα κίνητρο διατήρησης για τους ιδιοκτήτες Σύμφωνα με την ΕΛΕΤ, για να σταματήσει η κατεδάφιση αξιόλογων κτιρίων στην Αθήνα, πρέπει να σταματήσει και η ανεύθυνη, συνεχής εντατικοποίηση της δόμησης, η οποία είναι αναντίστοιχη τόσο προς την υφιστάμενη γεωμετρία της πόλης (πλάτος δρόμων προς ύψος κτιρίων), όσο και προς τη φέρουσα ικανότητα των δικτύων ΟΚΩ και της εξυπηρέτησης της κυκλοφορίας από το υφιστάμενο οδικό δίκτυο. Αναφορικά με τα δύο συγκεκριμένα κτίρια, η οργάνωση ζητά από το ΚΕ.Σ.Α να γνωμοδοτήσει υπέρ της διατήρησής τους ώστε να εκδοθεί άμεσα το σχετικό ΦΕΚ. «Η περίπτωση αυτών των δύο κτιρίων αποτελεί μία αφορμή για να ανοίξει η συζήτηση διατήρησης του αρχιτεκτονικού πλούτου σε μία περιοχή που διατηρεί ένα χαρακτήρα, αλλά και σε ορισμένες άλλες, στις οποίες εξακολουθούν να υπάρχουν αξιόλογα κτίρια, από την εποχή πριν το 1920 έως και τον Μεσοπόλεμο», υπογραμμίζει η κυρία Μαίστρου. Προσθέτει επίσης ότι ειδικά τα κτίρια της δεκαετίας του ΄20 βρίσκονται στην «ομάδα υψηλού κινδύνου», καθώς βάσει του υφιστάμενου πλαισίου μετά την πάροδο 100 ετών θεωρούνται αυτοδίκαια μνημεία με αποτέλεσμα αρκετοί ιδιοκτήτες να έχουν ξεκινήσει έναν αγώνα δρόμου προκειμένου να εξασφαλίσουν άδεια κατεδάφισης πριν τη συμπλήρωση αιώνα. «Πρέπει να διασώσουμε ό,τι έχει απομείνει από την κατεδάφιση. Σε γειτονιές του κέντρου της Αθήνας, όπως η Κυψέλη και οι δρόμοι πάνω από την Πατησίων και την πλατεία Αμερικής υπάρχουν ακόμα κτίρια που αξίζει να διατηρηθούν. Κτίρια του ΄20 και του ΄30, αλλά και της περιόδου του Μεσοπολέμου που έχουν έναν πολύ ηπιότερο χαρακτήρα από τις πολυκατοικίες», σημειώνει η καθηγητρια του ΕΜΠ προσθέτοντας πως ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ) έδωσε δυνατότητα αύξησης ύψους με διάφορες δικαιολογίες με αποτέλεσμα να προστεθούν κι άλλοι όροφοι στα κτίρια. Σύμφωνα με την ίδια, αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους, για τους οποίους υπάρχουν μαζικές αιτήσεις κατεδάφισης. Την ίδια στιγμή σήμερα κανείς δε γνωρίζει τον αριθμό, το ιστορικό και την αξία των κτιρίων της Αθήνας, καθώς δεν έχει υπάρξει ποτέ μια επίσημη καταγραφή από την Πολιτεία για τα οικοδομήματα που συγκροτούν τον αρχιτεκτονικό πλούτο και τη φυσιογνωμία της πόλης. Πριν κάποια χρόνια από το υπουργείο Περιβάλλοντος είχε ζητηθεί κονδύλι για το σκοπό αυτό, το οποίο όμως ποτέ δε δόθηκε. Για την κυρία Μαΐστρου βασικός υπεύθυνος για την κατάσταση είναι η ίδια η Πολιτεία: «Δε θα έπρεπε να χορηγούνται άδειες κατεδαφισης σε αξιόλογα κτίρια. Για το σκοπό αυτό θα έπρεπε να είχαν θεσπιστεί κίνητρα για τους ιδιοκτήτες, όπως η δυνατότητα μεταφοράς συντελεστή δόμησης που δεν προχώρησε ή κίνητρα αποκατάστασης μέσω προγραμμάτων όπως το <διατηρώ> που ακόμα αναμένεται». Αρχές του 2024 έρχεται το «Διατηρώ» Στο μεταξύ για τις αρχές του 2024 έχει για άλλη μια φορά μετατεθεί η έναρξη του προγράμματος «Διατηρώ», το οποίο θα λειτουργεί στα πρότυπα των προγραμμάτων «Εξοικονομώ» με βασικό στόχο την κάλυψη κόστους της αποκατάστασης αξιόλογων ιστορικών και διατηρητέων κτιρίων, πολλά εκ των οποίων μάλιστα έχουν καταστεί και επικίνδυνα για τη δημόσια ασφάλεια με το πέρασμα των χρόνων. Ο προϋπολογισμός ωστόσο του προγράμματος έχει συρρικνωθεί στα 80 εκατομμύρια ευρώ από τα 500 εκ., τα οποία αποτελούσαν τον αρχικό σχεδιασμό του υπουργείου. Το πρόγραμμα έμεινε εκτός του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με αποτέλεσμα να χρηματοδοτηθεί τελικώς από το ΕΣΠΑ με το ποσό των 80 εκ. ευρώ. Από τον κουμπαρά αυτόν, όμως, ενίσχυση θα λάβουν εκτός των ιδιωτών, τόσο το δημόσιο όσο και οι δήμοι που θα εντάξουν κτίρια στο πρόγραμμα με αποτέλεσμα το ποσό να μειώνεται για τους ιδιώτες έτι περαιτέρω, παρά το γεγονός ότι για το κτιριακό απόθεμα του Δημοσίου, θα μπορούσε να αναζητηθεί χρηματοδότηση και από άλλες πηγές. Πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος επισημαίνουν στο «Έθνος», πάντως, ότι η πρόσκληση δε θα είναι κοινή, αλλά θα βγουν δύο διαφορετικές προσκλήσεις με προκαθορισμένο προϋπολογισμό ή καθεμία, μία για τα ιδιωτικά κτίρια και μία για τα δημόσια. Επιπλέον, συμπληρώνουν πως σε περίπτωση που τα κονδύλια απορροφηθούν, υπάρχει η δυνατότητα διπλασιασμού του προϋπολογισμού των 80 εκ. ευρώ. Πρόβλημα ωστόσο για τους ιδιώτες αποτελεί και το γεγονός ότι εκτός χρηματοδότησης θα είναι οι απαραίτητες μελέτες που θα κρίνουν εν πολλοίς και τις «ώριμες» περιπτώσεις, οι οποίες θα λάβουν προτεραιότητα. Τι ζητά η ΕΛΕΤ Η οργάνωση ζητά από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τα εξής: να επανεξετάσει όλες τις αρνητικές προς διατήρηση γνωμοδοτήσεις αντίστοιχων αξιόλογων κτιρίων, να προχωρήσει άμεσα σε αναθεώρηση του ΝΟΚ προς το ηπιότερο και κατάργηση του καταστροφικού για το περιβάλλον άρθρου 10 που οδηγεί στην αύξηση υψών, να καταστήσει υποχρεωτική την έκδοση αδείας κατεδάφισης μόνο κατόπιν ελέγχου από τις ΥΔΟΜ, να προχωρήσει στην καταγραφή και αξιολόγηση του ιστορικού αρχιτεκτονικού πλούτου που έχει παραμείνει στην Αθήνα, με στόχο την επιλογή κτιρίων για κήρυξή τους ως «διατηρητέα», να φροντίσει για την ενεργοποίηση του θεσμού της μεταφοράς συντελεστή που έχει προβλεφθεί από τον Ν.1337/1983 και επί 40 χρόνια δεν έχει βρεθεί ο ορθός τρόπος εφαρμογής του. να φροντίσει για την εκκίνηση του προγράμματος «ΔΙΑΤΗΡΩ» το οποίο έχει εξαγγελθεί από το 2021 για την Προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς. Από το Δήμο της Αθήνας η ΕΛΕΤ ζητά να υποβάλει αίτημα επικαιροποίησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου με αναθεώρηση προς το ηπιότερο των χρήσεων γης και των συντελεστών δόμησης και να φροντίσει για την αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων ιστορικών κτιρίων για χρήση κοινωνικής κατοικίας.

Ποινικές ευθύνες για τις εργασίες διαμόρφωσης και ανακαίνισης των δύο διατηρητέων κτιρίων, όπου λειτουργεί το νέο υποκατάστημα της σουηδικής αλυσίδας ένδυσης Η&Μ (Hennes & Mauritz AB), στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, ζήτησε να διερευνηθούν ο εισαγγελέας. Με παραγγελία του προς τον Πταισματοδίκη, ο εισαγγελέας διαφθοράς Θεσσαλονίκης, Αργύρης Δημόπουλος, διέταξε τη διενέργεια προκαταρκτικής έρευνας. Αφορμή στάθηκε καταγγελία για σωρεία οικοδομικών και πολεοδομικών παραβάσεων κατά τις εργασίες που έγιναν στο Μέγαρο Βικτωρία και στη Στοά Πελοσώφ (πιο γνωστή ως Παλιό Ταχυδρομείο), που εκμεταλλεύεται η σουηδική αλυσίδα, επί της οδού Τσιμισκή, στη γωνία με την οδό Κομνηνών. Σύμφωνα με την καταγγελία, οι εκδοθείσες άδειες από τις αρμόδιες υπηρεσίες (δήμος Θεσσαλονίκης, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας) δεν είναι σύννομες, ενώ αναφέρονται κίνδυνοι στατικής επάρκειας του νέου καταστήματος. Ο αντεισαγγελέας Εφετών ζήτησε, στο πλαίσιο της έρευνας που διέταξε, να γίνει πραγματογνωμοσύνη και να ελεγχθούν οι μελέτες των αδειών. Τα αδικήματα που διερευνώνται είναι αυτά της υπηρεσιακής απιστίας, της δωροδοκίας, της παράβασης καθήκοντος και παραβάσεις της οικοδομικής και πολεοδομικής νομοθεσίας. Πηγή: http://web.tee.gr/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%8D%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B9%CF%82-%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%B4/

Το πλούσιο φωτογραφικό και κινηματογραφικό αρχείο της ΔΕΗ θα γίνει προσιτό για το κοινό μέσα από την έκθεσή του σε διατηρητέο κτίριο της οδού Αγαθουπόλεως 14, στην Αθήνα. Το αρχείο της ΔΕΗ διατρέχει όλη την ιστορία της εκβιομηχάνισης της Ελλάδας και τα ντοκουμέντα του χρονολογούνται από το 1890. Στόχος της ΔΕΗ είναι να δημιουργήσει ένα χώρο έκθεσης και μελέτης του αρχείου. Για το σκοπό αυτό επιλέχθηκε το διατηρητέο κτίριο στην οδό Αγαθουπόλεως, στην πλατεία Αμερικής, που αποτελεί ιδιοκτησία της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού Α.Ε. Οι μελέτες αποκατάστασης του κτιρίου και συντήρησης του ζωγραφικού και πλαστικού διακόσμου του συζητήθηκαν στην περασμένη συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων. Το κτίριο χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης από το υπουργείο Πολιτισμού το 1985, καθώς αποτελεί αξιόλογο νεοκλασικό κτίριο των αρχών του 20ου αιώνα. Αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο και πρώτο όροφο (καθώς και νεώτερη προσθήκη δευτέρου ορόφου που δεν είναι χαρακτηρισμένη), ενώ περιλαμβάνει χαρακτηριστικό μαρμάρινο εξώστη που συνδέει τα δύο κεντρικά ανοίγματα του ορόφου, αλλά και δύο μικρούς μεμονωμένους εξώστες στο ισόγειο. Το εσωτερικό του σώζεται σε κακή κατάσταση, εξαιτίας παλαιότερης κατάληψης του κτιρίου από περιθωριακά άτομα, αλλά και μη συντήρησής του. Τα μέλη του Συμβουλίου γνωμοδότησαν ομόφωνα υπέρ της έγκρισης των δύο μελετών για την αποκατάσταση, αλλαγή χρήσης και διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του διατηρητέου κτιρίου και για τη συντήρηση και αποκατάσταση του υφιστάμενου ζωγραφικού και πλαστικού διακόσμου του.