Αναζήτηση στην κοινότητα

Στα 20 εκατομμύρια ευρώ, χαμηλότερα του αρχικού προγραμματισμού, ανέρχεται τελικά ο προϋπολογισμός του προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης διατηρητέων ιδιωτικών κτιρίων «Διατηρώ» μέσω του ΕΣΠΑ 2021-27. Το αρμόδιο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για αύξηση του προϋπολογισμού μέσω της υπερδέσμευσης εντάξεων, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν και βέβαια τη διαθεσιμότητα των πόρων. Ο αρχικός σχεδιασμός τοποθετούσε τον προϋπολογισμό του προγράμματος «Διατηρώ» στα 450 εκατ. ευρώ. Εντάχθηκε στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης με προϋπολογισμό 200 εκατ. ευρώ, αλλά στην πορεία μεταφέρθηκε στο ΕΣΠΑ 2021-27 με τον προϋπολογισμό να μειώνεται στα 80 εκατ. ευρώ. Τελικά, ο προϋπολογισμός «κουρεύτηκε» στα 20 εκατ. ευρώ με την δέσμευση του αρμόδιου υπουργείου για αύξηση προϋπολογισμού εφ’ όσον υπάρξει το ανάλογο ενδιαφέρον. Το πρόγραμμα «Διατηρώ» αφορά σε παρεμβάσεις τόσο σε χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα ιδιωτικά κτίρια ή/και μνημεία ή ιστορικά κτήρια εντός ιστορικών τόπων και παραδοσιακών οικισμών, όσο και σε κτίρια που δεν έχουν ακόμα χαρακτηριστεί ως διατηρητέα ή μνημεία, αλλά φέρουν αρχιτεκτονικά στοιχεία που χρήζουν προστασίας, π.χ. μεσοπολεμικές πολυκατοικίες. Πρόκειται δηλαδή για κτίρια με υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα και ταυτόχρονα μεγάλη αρχιτεκτονική αξία, τα οποία μέσω του προγράμματος θα αναβαθμιστούν κατά 2 ενεργειακές κλάσεις. Οι παρεμβάσεις, όπως έχουν καθοριστεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, περιλαμβάνουν ενδεικτικά: Καθαρισμό προσόψεων, όπως για παράδειγμα με ήπια υδροβολή για το εξωτερικό αρτιφισιέλ επίχρισμα των μεσοπολεμικών κτιρίων για την απομάκρυνση των ατμοσφαιρικών ρύπων ή βαφή με anti graffiti για την προστασία από βανδαλισμούς. Λήψη άμεσων σωστικών μέτρων για το κέλυφος των κτιρίων (στερέωση ανοιγμάτων, επιδιορθώσεις στην κεραμοσκεπή κ.α.) για την αποφυγή μερικής ή ολικής κατάρρευσης του κτηρίου π.χ. λόγω της εισροής υδάτων, την αντιμετώπιση αστοχιών, π.χ. λόγω σεισμικής δραστηριότητας ή λόγω διάβρωση των δομικών υλικών. Στατική ενίσχυση των κτιρίων, αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, διαμόρφωση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων των κτιρίων. Αποκατάσταση όψεων: αποκατάσταση πλαστικού διακόσμου, αντικατάσταση κουφωμάτων, επιδιόρθωση μεταλλικών στοιχείων. Αποκατάσταση του εσωτερικού των κτιρίων: αποκατάσταση ή ενίσχυση ξύλινων πατωμάτων, αποκατάσταση κλιμάκων, αλλαγές στη διαμερισμάτωση για λειτουργικούς λόγους. Ενσωμάτωση νέων χρήσεων για την ανάδειξη, αφενός του κοινωνικού, ιστορικού και πολιτιστικού χαρακτήρα των ίδιων των κτιρίων και του πολιτιστικού κεφαλαίου των φορέων-ιδιοκτητών τους και, αφετέρου, την αύξηση της συμβολής στο εθνικό πολιτιστικό κεφάλαιο, τη δημοκρατία, την εκπαίδευση, την έρευνα κ.λπ. Ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, σύμφωνα με τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων όπου η «Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων» αποσκοπεί στη μείωση της κατανάλωσης συμβατικής ενέργειας για θέρμανση – ψύξη - κλιματισμό (ΘΨΚ), φωτισμό και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ) με την ταυτόχρονη διασφάλιση συνθηκών άνεσης και ποιότητας εσωτερικού περιβάλλοντος των κτιρίων. Στο πλαίσιο του προγράμματος εντάσσονται παρεμβάσεις στο κτιριακό κέλυφος και σε συστήματα μέσω τουλάχιστον μεσαίας κλίμακας ανακαίνιση που οδηγούν στη μείωση ενεργειακής κατανάλωσης του κτιρίου ή σε τουλάχιστον 30% μείωση των άμεσων και έμμεσων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με τις εκ των προτέρων εκπομπές. Ο προϋπολογισμός συγχρηματοδοτούμενης δαπάνης της αρχικής εξειδίκευσης του προγράμματος είναι, όπως προαναφέρθηκε, 20 εκατομμύρια ευρώ, με δυνατότητα αύξησης προγραμματικού προϋπολογισμού ή χρήσης υπερδέσμευσης εντάξεων, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν και τη διαθεσιμότητα των πόρων. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ήδη εκπονήσει oδηγό για το pρόγραμμα «Διατηρώ του ιδιωτικού τομέα». Απαιτείται η οριστικοποίηση των στοιχείων της μεθοδολογίας χρηματοδότησης των προτάσεων προκειμένου να εκδοθεί η πρόσκληση προς δυνητικούς δικαιούχους. View full είδηση

Την έκδοση της Πρόσκλησης για ένταξη στο ΕΣΠΑ και ειδικότερα στο Πρόγραμμα “Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή 2021-27”, των έργων του “Προγράμματος “ΔΙΑΤΗΡΩ Δημοσίου Τομέα”, ανακοινώνει ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Στο πλαίσιο της εκδοθείσας πρόσκλησης δύνανται να ενταχθούν πράξεις προϋπολογισμού 70.000.000 ευρώ και αφορά σε έργα ανακαίνισης και λειτουργικής επανένταξης κτιρίων του Δημοσίου με μεγάλη αρχιτεκτονική αξία που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα, αλλά έχουν ταυτόχρονα, υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα. Οι παρεμβάσεις θα στοχεύουν σε ανακαίνιση τουλάχιστον μεσαίας κλίμακας ή/ και τουλάχιστον 30% μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το πρόγραμμα αφορά σε παρεμβάσεις σε χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα δημόσια κτίρια ιδιοκτησίας, κυριότητας και χρήσης Δημοσίων Φορέων Κεντρικής Κυβέρνησης ή/και μνημεία ή ιστορικά κτίρια εντός ιστορικών τόπων και παραδοσιακών οικισμών. Οι παρεμβάσεις θα περιλαμβάνουν ενδεικτικά: καθαρισμό προσόψεων για την απομάκρυνση των ατμοσφαιρικών ρύπων και την προστασία από βανδαλισμούς, λήψη άμεσων σωστικών μέτρων για το κέλυφος των κτιρίων για την αποφυγή μερικής ή ολικής κατάρρευσης, στατική ενίσχυση των κτιρίων, αντικατάσταση Η/Μ, διαμόρφωση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων των κτιρίων, αποκατάσταση του εσωτερικού των κτιρίων, ενσωμάτωση νέων χρήσεων για την ανάδειξη, αφενός του κοινωνικού, ιστορικού και πολιτιστικού χαρακτήρα των ίδιων των κτιρίων και του πολιτιστικού κεφαλαίου των φορέων-ιδιοκτητών τους και, αφετέρου, την αύξηση της συμβολής στο εθνικό πολιτιστικό κεφάλαιο, τη δημοκρατία, την εκπαίδευση, την έρευνα κ.λπ., ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, σύμφωνα με τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων – ΚΕΝΑΚ. View full είδηση

ο Υπουργείο Περιβάλλοντος έδωσε στη δημοσιότητα τον αριθμό των καταγεγραμμένων από Δήμους ετοιμόρροπων ή επικινδύνως ετοιμόρροπων κτιρίων. Πρόκειται για 9.342 κτίρια, που οι Δήμοι απέστειλαν στο Υπουργείο, όπως τους είχε ζητηθεί . Στον σχετικό Πίνακα ΕΔΩ μπορείτε να δείτε αναλυτικά τον αριθμό κτιρίων ανά Δήμο. Επιπλέον, ο Υπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας προανήγγειλε ότι οι θεσμικές παρεμβάσεις -που βρίσκονται σε επεξεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, τον τεχνικό κόσμο καθώς και την Αυτοδιοίκηση- αναμένεται να έρθουν στη Βουλή στις αρχές του επόμενου έτους, δεδομένου ότι το υφιστάμενο πλαίσιο είναι πεπαλαιωμένο, ενώ οι διαδικασίες πρέπει να τρέξουν γρήγορα, καθώς το ζήτημα είναι και δημόσιας ασφάλειας και περιβαλλοντικής προστασίας. Σημείωσε δε ότι θα ακολουθήσουν και τα απαραίτητα χρηματοδοτικά εργαλεία τόσο για τις απαιτούμενες παρεμβάσεις σε διατηρητέα ή μη, όσο και για τις αναγκαίες κατεδαφίσεις. Ειδικότερα ο κ. Χατζηδάκης υπογράμμισε 5 βασικά στοιχεία του θέματος: « 1) Έχουμε δηλώσεις από τους Δήμους όλης της Χώρας για 9.500 ετοιμόρροπα κτίρια, αρκετά εκ των οποίων είναι επικινδύνως ετοιμόρροπα. 2) Σε συνεργασία με το ΤΕΕ έχουν ξεκινήσει αυτοψίες για να υπάρξει πλήρης καταγραφή και διαχωρισμός με επιστημονικά κριτήρια σε σχέση με το ποια είναι επικινδύνως ετοιμόρροπα και για ποια υπάρχει προτεραιότητα άμεσης παρέμβασης. 3) Σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών και το Υπουργείο Πολιτισμού ετοιμάζουμε νομοθετική παρέμβαση, η οποία χωρίς να θίγει τα δικαιώματα της ιδιοκτησίας θα διευκολύνει τους Δήμους ως προς την επιτάχυνση των κατεδαφίσεων όπου χρειάζεται. 4) Θα ληφθεί ειδική μέριμνα για τα διατηρητέα, διότι προφανώς μας ενδιαφέρει να μην υπάρξει κάποια απερίσκεπτη απόφαση σε σχέση με κτίρια τα οποία έχουν μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική αξία. 5) Ετοιμάζουμε μηχανισμούς χρηματοδότησης και για τους ιδιοκτήτες διατηρητέων -το πρόγραμμα «Διατηρώ» για παράδειγμα που σχεδιάζουμε στο πλαίσιο του Ταμείο Ανάκαμψης είναι μια τέτοια περίπτωση- αλλά και γενικότερα για την διευκόλυνση των Δήμων ως προς τις κατεδαφίσεις. Ήδη το Υπουργείο Ανάπτυξης έχει εγκρίνει ένα σχετικό πρόγραμμα, το οποίο αφορά στη Σάμο από όπου και η όλη προσπάθεια ξεκινά. » Δείτε τα ετοιμόρροπα κτίρια σε κάθε Δήμο: https://www.airetos.gr/UsersFiles/Documents/etoimprropadimoi.pdf View full είδηση

Η προσπάθεια να υπαχθεί το χρηματοδοτικό εργαλείο του «Διατηρώ», σε κάποιον από τους πυλώνες επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, αέτυχε και όλα πλέον εξαρτώνται από την έγκριση των Τομεακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2021-2027, η οποία δεν αναμένεται να δοθεί πριν τα μέσα της ερχόμενης άνοιξης από την ΕΕ. Το «Διατηρώ», το οποίο έχει σχεδιάσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), έχει περιληφθεί στις πολλές δράσεις του άξονα αστικής αναζωογόνησης, για την υλοποίηση των οποίων έχει προϋπολογιστεί κονδύλι 450 εκατ. ευρώ. Το νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα που θα λειτουργεί στη λογική του «Εξοικονομώ» θα απευθύνεται στους ιδιοκτήτες των ακινήτων ή στους άμεσα ωφελούμενους, οι οποίοι θα μπορούν να αντλούν πόρους για έργα διατήρησης της περιουσίας τους ώστε να μην καταρρεύσει ή εγκαταλειφθεί. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε προ ημερών ο αρμόδιος υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Νίκος Ταγαράς, απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή, το ΥΠΕΝ «έχοντας απόλυτη επίγνωση ότι απαιτούνται πρωτοβουλίες για τη διάσωση των διατηρητέων κτιρίων, επεξεργάζεται το πρόγραμμα «Διατηρώ», το οποίο θα αποτελέσει ένα σημαντικό χρηματοδοτικό εργαλείο ανάδειξης της υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω των επεμβάσεων σε σημαντικά κτίρια της χώρας». Οι επεμβάσεις οι οποίες προβλέπεται να χρηματοδοτούνται, σύμφωνα με το διαβιβαστικό έγγραφο της αρμόδιας υπηρεσίας του ΥΠΕΝ προς τη Βουλή, θα αφορούν: στον καθαρισμό των προσόψεων για την απομάκρυνση των ατμοσφαιρικών ρύπων ή την βαφή με anti graffiti των ιστορικών κτιρίων στη λήψη άμεσων σωστικών μέτρων για το κέλυφος των κτιρίων ( όπως π.χ. στερέωση ανοιγμάτων, επιδιορθώσεις στην κεραμοσκεπή κ.ά.) προκειμένου να αποφευχθεί η μερική ή η ολική κατάρρευσή τους στην αποκατάσταση των όψεων και του κελύφους. Για παράδειγμα, θα μπορούν να επιδοτηθούν εργασίες στην κεραμοσκεπή, έργα για την αποκατάσταση του πλαστικού διακόσμου, την αντικατάσταση των κουφωμάτων, την επιδιόρθωση των μεταλλικών στοιχείων κ.ά., Επίσης, θα επιδοτούνται εργασίες για την αντικατάσταση του συνόλου του κτιρίου και του εσωτερικού του, ειδικά για την αποκατάσταση ή την ενίσχυση των ξύλινων πατωμάτων, την αποκατάσταση των κλιμάκων, αλλαγές στην διαμερισμάτωση για λειτουργικούς λόγους κ.λπ. Η διάσωση των διατηρητέων κτιρίων της χώρας, μέσω του «Διατηρώ», θα μπορεί να συνδυαστεί με την ενεργοποίηση των εργαλείων της Τράπεζας Γης και της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης, τα οποία αναμένεται να «ξεπαγώσουν» το ερχόμενο διάστημα. Να σημειωθεί ότι ο τρόπος αποζημίωσής των ιδιοκτητών διατηρητέων, μέσω του θεσμού της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΜΣΔ), παραμένει ανενεργός από το 2007. Για να ενεργοποιηθεί θα πρέπει να καθοριστούν οι απαιτούμενες, από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, ειδικές Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ). Έτσι, θα μπορούν να αποζημιώνονται οι ιδιοκτήτες για την αδυναμία εκμετάλλευσης όλου του συντελεστή δόμησης που ισχύει στην περιοχή όπου βρίσκεται το ακίνητο. Ωστόσο, οι αυτοτελείς μελέτες για τις ΖΥΣ δεν έχουν ακόμη προκηρυχτεί, αλλά ούτε και τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (εκτός από τα πρώτα πιλοτικά) μέσω των οποίων θα καθοριστούν και ζώνες υποδοχής. Η ΜΣΔ θα συνδεθεί με την Ψηφιακή Τράπεζα Γης που επίσης δεν έχει ενεργοποιηθεί, στην οποία θα γίνονται οι αγοραπωλησίες των άυλων τίτλων, με τους ιδιοκτήτες διατηρητέων να δεσμεύονται ότι τα χρήματα από τους τίτλους που θα εξαργυρώνουν θα τα δαπανούν στη συντήρηση ή επισκευή των ακινήτων τους. View full είδηση

Στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου ΤΤΜ_CH της καθ. Α. Μωροπούλου με τίτλο “Transdisciplinary Multispectral Modelling and Cooperation for the preservation of Cultural Heritage – Rebranding the World in Crisis through Culture”, δημοσιοποιήθηκε η, προ πολλού γνωστή, πολιτική του Υπουργείου Περιβάλλοντος για την προστασία της υλικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς με ανακοίνωση του Γεν. Γραμματέα κ. Ευθυμίου Μπακογιάννη και των συνεργατών του, στο Συνέδριο αυτό. Η ανακοίνωση αυτή, είχε τίτλο " Το πρόγραμμα «Διατηρώ» και η σχετική πολιτική του Ελληνικού Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την προστασία της υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς". Σύμφωνα με την ανακοίνωση, το πρόγραμμα «Διατηρώ» θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ 2021-2027 (κονδύλια της ΕΕ) και θα αφορά κυρίως ιδιοκτήτες ακινήτων και επαγγελματίες κλάδων όπως σχεδιαστές, κατασκευαστές, κ.ά. και θα περιλαμβάνει παρεμβάσεις σε κτίρια, που χαρακτηρίζονται: α. ως διατηρητέα ή μνημεία, β. ιστορικά κτήρια που βρίσκονται εντός ιστορικών τόπων, ιστορικών κέντρων και παραδοσιακών οικισμών. Οι παρεμβάσεις θα περιλαμβάνουν τις ακόλουθες δράσεις: α) Καθαρισμό προσόψεων, β) Εργασίες στερέωσης για τη διατήρηση του κελύφους των κτηρίων γ) Αποκατάσταση κελύφους κτηρίων (προσόψεων και στέγης). Αποκατάσταση θεμελίων, τοιχοποιίας, στέγης επιστρώσεις, μπαλκόνια, πλαστική διακόσμηση, αντικατάσταση κουφωμάτων, επισκευή μεταλλικών στοιχείων κ.λπ. δ) Αποκατάσταση του εσωτερικού των κτιρίων – αποκατάσταση ή ενίσχυση ξύλινων ορόφων, αποκατάσταση σκαλοπατιών, αλλαγές στο διαχωριστικό για λειτουργικούς λόγους. Αναφέρεται, ακόμη, στην ανακοίνωση αυτή- που περιληπτικά αναφέρθηκε, παραπάνω- και ο τρόπος υποβολής καθώς και το είδος των απαραίτητων δικαιολογητικών. Η πολυαναμενόμενη, λοιπόν, υλοποίηση του προγράμματος «Διατηρώ» γίνεται πραγματικότητα. Η σπουδαιότητα και δυναμική της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς στον πολιτισμό, τουρισμό, δημιουργική οικονομία, παιδεία και τα οφέλη που προκύπτουν από την προστασία, διατήρηση και ανάδειξή της είναι πολλαπλά και πολλαπλασιαστικά και απαιτεί και την ανάλογη ανάληψη ευθύνης από τους πολίτες και το Κράτος. Αναμφισβήτητα, οι χιλιάδες ιδιοκτήτες παραδοσιακών, ιστορικών ή και διατηρητέων κτηρίων σε όλη την Ελλάδα δυσκολεύονται -ειδικά μετά την οικονομική κρίση- να συντηρήσουν τα κτήριά τους. Επομένως, η παρέμβαση του ΥΠΕΝ με την ένταξη του προγράμματος «Διατηρώ» στο ΕΣΠΑ 2021-2027 αποτελεί μια πολύ ευχάριστη είδηση στους τομείς της οικονομικής ανάπτυξης και της διατήρησης της ταυτότητας του κάθε τόπου σε όλη την Ελλάδα! Το πρόγραμμα αυτό υποστήριξαν και στηρίζουν πολλοί ελληνικοί και διεθνείς πολιτιστικοί φορείς και μεταξύ αυτών ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πλωμαρίου «το Πόλιον». «Ως “Προμηθείς” λοιπόν, νοιώθουμε αρχικά ότι δικαιωθήκαμε και χαιρόμαστε για την εφαρμογή του προγράμματος "Διατηρώ" και τα οφέλη που θα προκύψουν πανελλαδικά. Παράλληλα όμως, η πικρία μας είναι μεγάλη για το Πλωμάρι -για το οποίο αγωνιστήκαμε 20 και πλέον χρόνια για την προστασία και ανάδειξη του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος-, με την πλούσια αρχιτεκτονική κληρονομιά (βιομηχανική και αστική) και τούτο διότι ως μη κηρυγμένος παραδοσιακός ή ιστορικός τόπος αποκλείεται από μεγάλο μέρος των ευεργετημάτων και ωφελημάτων του προγράμματος “Διατηρώ” του ΥΠΕΝ με αρκετές, κατά συνέπεια, αρνητικές επιπτώσεις τόσο για τους ιδιοκτήτες των ιστορικών σπιτιών και βιομηχανικών κτηρίων, όσο τελικά και για το ίδιο το Πλωμάρι. Χωρίς άμεσες και γενναίες παρεμβάσεις είναι βέβαιο ότι ο αρχιτεκτονικός πλούτος και η ιστορική ταυτότητα του Πλωμαρίου θα χαθούν, με αποτέλεσμα, οι επερχόμενες γενιές να στερηθούν, ανεπιστρεπτί , ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου τους» αναφέρει σε ανακοίνωσή της η πρόεδρος του Συλλόγου, Μυρσίνη Βαρτή Ματαράγκα. View full είδηση

Ο αρχικός σχεδιασμός του προγράμματος υπολόγιζε τις ανάγκες για την υλοποίησή του σε περισσότερα από τα 450 εκατ. ευρώ, αλλά τελικά υποβλήθηκε αίτημα χρηματοδότησης στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) για ένα ποσό 200 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, δεν συμπεριελήφθη στην λίστα των έργων που θα ευνοηθούν από το ΤΑΑ και έτσι αναζητήθηκαν άλλες πηγές. Τελικά ο προϋπολογισμός του «προσγειώθηκε» στα 80 εκατ. ευρώ (από το ΕΣΠΑ), ποσό που σίγουρα δεν αρκεί για τις ανάγκες αποκατάστασης της σημαντικής κτιριακής υποδομής των πόλεων, η οποία καταρρέει. Σε κάθε περίπτωση, στα μέσα Ιουλίου ανατέθηκε σε εταιρία συμβούλων από τον Γενικό Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος η εκπόνηση του οδηγού χρηματοδότησης του προγράμματος. Σε τρεις μήνες θα πρέπει το έργο να έχει ολοκληρωθεί και παραδοθεί στο ΥΠΕΝ, ώστε να εγκριθεί το σχέδιο του οδηγού, το οποίο θα περιλαμβάνει τον προσδιορισμό των ωφελούμενων κτιρίων, των επιλέξιμων παρεμβάσεων, του κόστους κλπ. http://www.ot.gr/wp-content/uploads/2022/11/anakainisi-600x399.jpg Εκτιμάται ότι στις αρχές του 2024 το σχέδιο του οδηγού θα προδημοσιευτεί ώστε να ξεκινήσουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων που θα θελήσουν να υπαχθούν στο πρόγραμμα την προετοιμασία των σχετικών φακέλων. Ο οριστικός οδηγός δεν αναμένεται να βγει στον ηλεκτρονικό αέρα πριν το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό του ΥΠΕΝ στο «Διατηρώ» θα μπορούν να υπαχθούν ιδιωτικά, αλλά και δημόσια κτίρια, τα οποία ωστόσο θα απορροφήσουν σημαντικό μέρος του χαμηλού προϋπολογισμού του προγράμματος, αν και θα μπορούσαν να αναζητηθούν για αυτά άλλες πηγές χρηματοδότησης στις οποίες δεν έχουν πρόσβαση οι ιδιώτες. Επίσης, ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί εάν πρόσβαση στη χρηματοδότηση θα έχουν και μεγάλες επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν διατηρητέα κτίρια για εμπορικούς σκοπούς ή ως τουριστικές υποδομές. Ανακαίνιση και όχι κατεδάφιση Ακόμη μένει να διασαφηνιστεί εάν στις επιλέξιμες δαπάνες θα περιληφθούν και οι στερεωτικές εργασίες καθώς σήμερα σημαντικό ποσοστό του ιστορικού κτιριακού αποθέματος των πόλεων (κηρυγμένα μνημεία, διατηρητέα και τα αξιόλογα κτίρια σε ιστορικούς τόπους και παραδοσιακούς οικισμούς) κινδυνεύουν να καταρρεύσουν. Άλλωστε, η ΕΕ προτάσσει την ιδέα της ανακαίνισης (π.χ. RENOVATE Europe) και όχι της κατεδάφισης παλαιών κτιρίων, καθώς αφενός διασώζεται η ιστορική φυσιογνωμία των αστικών κέντρων και αφετέρου εξασφαλίζεται η εξοικονόμηση πολύτιμων πρώτων υλών, αλλά και ενεργειακών πόρων καθώς τα παλαιά κτίρια διαθέτουν καλή ενεργειακή συμπεριφορά και λιγότερες απαιτήσεις σε θέρμανση και ψύξη. Σήμερα, οι ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων, στην πλειονότητά τους, αδυνατούν να τα συντηρήσουν και να τα αποκαταστήσουν, γεγονός που τα οδηγεί σε εγκατάλειψη και επιδείνωση της στατικής τους επάρκειας σε βαθμό που καταλήγουν επικίνδυνα για την ανθρώπινη ζωή. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα επιστολή που απέστειλαν στον πρωθυπουργό τον περασμένο Φεβρουάριο 11 ελληνικές και διεθνείς οργανώσεις και φορείς πολιτών, το πρόγραμμα «Διατηρώ» για να βοηθήσει αποτελεσματικά τους ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων σε όλη την χώρα θα έπρεπε να έχει προϋπολογισμό τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ. View full είδηση

Ενα νέο πρόγραμμα, το «Διατηρώ κατ’ οίκον», ραμμένο στο μοτίβο του «Εξοικονομώ» έχει ετοιμάσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για τις αποκαταστάσεις των ερειπωμένων κτιρίων. Η σχετική πρόταση μάλιστα, η οποία περιλαμβάνει ολοκληρωμένες δράσεις για την αναγέννηση αξιόλογων αλλά επικίνδυνων για τη δημόσια ασφάλεια κτισμάτων έχει ήδη υποβληθεί για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Οπως αναφέρουν στο «Βήμα» στελέχη του υπουργείου, στο νέο πρόγραμμα θα μπορούν να υπαχθούν κτίρια που έχουν κριθεί ως διατηρητέα. Ιστορικές γειτονιές και οικισμοί Ωστόσο, των επιδοτήσεων θα ωφελούνται και αρχιτεκτονικά «διαμάντια» του Μεσοπολέμου, ή και μεταγενέστερες κατασκευές που ανεγέρθησαν έως και τη δεκαετία του ’60, υπό την προϋπόθεση ότι εντάσσονται σε μια ιστορική γειτονιά, ή σε έναν παραδοσιακό οικισμό. Το πρόγραμμα θα καλύπτει την πλήρη αποκατάστασή τους, αλλά και τις άμεσα μόνο αναγκαίες σωστικές επεμβάσεις ώστε να μην καταρρεύσουν. Επίσης, έχει προβλεφθεί να επιδοτούνται εργασίες αποκλειστικά για τις προσόψεις των κτιρίων, στις οποίες θα περιλαμβάνεται ακόμη και το πλύσιμο. Κι αυτό διότι τεχνικές που χρησιμοποιούνταν εκείνη την περίοδο, όπως τα αρτιφισιέλ, για να ξαναβρούν τη λάμψη τους – από τη μαρμαρόσκονη που «έκρυβε» ο σοβάς – πρέπει να πλυθούν με ειδικό τρόπο, ο οποίος μάλιστα κοστίζει ακριβότερα από ένα βάψιμο, το οποίο άλλωστε θα τα κατέστρεφε. Επεμβάσεις από τους δήμους Παράλληλα με το πρόγραμμα «Διατηρώ», το επιτελείο του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστή Χατζηδάκη και του υφυπουργού κ. Δημήτρη Οικονόμου έχουν στα σκαριά νομοθετική ρύθμιση για την αντιμετώπιση των θεσμικών δυσκολιών επέμβασης σε επικίνδυνα κτίρια, από δήμους και δημόσιους φορείς. Ουσιαστικά θα τους δίνεται η δυνατότητα να αναλαμβάνουν την αποκατάσταση εγκαταλελειμμένων κτιρίων και εν συνεχεία να τα διαχειρίζονται έως ότου αποσβέσουν το κόστος αποκατάστασης ή και νωρίτερα εάν αυτό αποπληρωθεί από τους ιδιοκτήτες τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, η νέα νομοθετική πρωτοβουλία θα κινηθεί στη λογική του σχεδίου νόμου που είχε παρουσιαστεί τον Νοέμβριο του 2014, βάσει μελέτης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με πολλές ωστόσο βελτιώσεις. Για παράδειγμα, τότε προβλεπόταν ότι κενά και εγκαταλελειμμένα κτίρια μπορούσαν να περιέλθουν στη διαχείριση (ή ακόμη και στην κυριότητα σε ειδικές περιπτώσεις) δήμων και ιδιωτών για χρονικό διάστημα ως και 50 έτη. Προθεσμία προς τους ιδιοκτήτες Στη νέα πρόταση δεν τίθεται θέμα κυριότητας, τουλάχιστον για τις περιπτώσεις που εμφανίζονται ιδιοκτήτες, ενώ για το χρονικό διάστημα έχουν προταθεί τα 20 έτη, αν και ακόμη δεν έχει «κλειδώσει». Πάντως, θα δίνεται το δικαίωμα στον ενδιαφερόμενο δήμο να απευθύνεται στους ιδιοκτήτες του κτιρίου θέτοντας συγκεκριμένη προθεσμία και εάν δεν ανταποκριθούν θα έχει το δικαίωμα να επέμβει. Εάν πρόκειται για κατασκευή αγνώστου ιδιοκτήτη, θα προηγείται σχετική ανακοίνωση στον Τύπο για εύλογο διάστημα. Πόροι ώστε να στηριχθούν οι δήμοι για το κόστος αποκατάστασης θα αναζητηθούν από το ήδη πιεσμένο λόγω των μνημονιακών αφαιμάξεων Πράσινο Ταμείο, από το ΕΣΠΑ ή άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία. Για τις αναγκαίες κατεδαφίσεις (μη διατηρητέων κτιρίων) και πάλι οι δήμοι ή ο φορέας που θα τις αναλάβει θα μπορεί να στηριχθεί οικονομικά ενώ στην πορεία το κονδύλι θα αναζητείται από τους ιδιοκτήτες. Υπάρχει η σκέψη να τεθούν συγκεκριμένα εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια για τους πραγματικά αδύναμους οικονομικά πολίτες ώστε να εξαιρούνται από την υποχρέωση κάλυψης του κόστους κατεδάφισης. Τα ελλείμματα στη διαχείριση Την τελευταία δεκαετία διάφορες προτάσεις – συχνά καλών προθέσεων – είδαν το φως της δημοσιότητας, όμως τελικά τις έφαγε το… μαύρο σκοτάδι καθώς το πρόβλημα είναι σύνθετο και πολυεπίπεδο. Πρώτο έλλειμμα για τη σωστή διαχείριση των γηρασμένων κτιρίων ένα συμπαγές και σαφές νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο επιχειρεί να διαμορφώνει το ΥΠΕΝ με τις νέες ρυθμίσεις. Δεύτερο έλλειμμα, η απουσία καταγραφής. Πώς θα αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα όταν δεν το γνωρίζεις; Γι’ αυτό στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο ΥΠΕΝ με τη συμμετοχή αρμόδιων φορέων αποφασίστηκε να ξεκινήσει με εθελοντές μηχανικούς του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) η καταγραφή όλων των εν δυνάμει επικίνδυνων κτιρίων ανά τη χώρα, ώστε η λίστα που θα δημιουργηθεί να λειτουργήσει ως… πυξίδα για τους δήμους. Τρίτο έλλειμμα, η στήριξη των ιδιοκτητών διατηρητέων. Ο τρόπος αποζημίωσής τους μέσω του θεσμού της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΜΣΔ) παραμένει ανενεργός από το 2007. Με τις νέες ρυθμίσεις θα ενεργοποιηθεί, μετά τον καθορισμό των απαιτούμενων, από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, ειδικών Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ). Ετσι, θα μπορούν να αποζημιώνονται οι ιδιοκτήτες για την αδυναμία εκμετάλλευσης όλου του συντελεστή δόμησης που ισχύει στην περιοχή όπου βρίσκεται το ακίνητο. Ψηφιακή Τράπεζα Γης Η ΜΣΔ θα συνδεθεί με την Ψηφιακή Τράπεζα Γης που θα ενεργοποιηθεί από το ΤΕΕ. Σε αυτήν θα καταλήγουν τα χρήματα όσων αγοράζουν τίτλους μεταφοράς για να τους χρησιμοποιήσουν στις ΖΥΣ, τα οποία θα αποδίδονται στους ιδιοκτήτες διατηρητέων που θα υποχρεώνονται να συντηρήσουν ή εάν χρειάζεται να επισκευάσουν το κτίριο. Ωστόσο, ακόμη δεν έχει γίνει η προκήρυξη για τον εντοπισμό των πρώτων 50 ΖΥΣ για να ξεμπλοκάρει η διαδικασία. Τέταρτο έλλειμμα η οικονομική και νομική κάλυψη των δήμων, ώστε να μπορούν να επεμβαίνουν σε κτίρια που θεωρούνται επικίνδυνα, ή υποβαθμίζουν είτε υγειονομικά, είτε αισθητικά, το αστικό περιβάλλον. Ρύθμιση για κατεδαφίσεις όπου ελλοχεύουν κίνδυνοι Για όσα εγκαταλελειμμένα κτίρια έχουν κριθεί επικινδύνως ετοιμόρροπα και άρα κατεδαφιστέα (στην περίπτωση που δεν είναι χαρακτηρισμένα ως «διατηρητέα»), ο δήμος θα μπορεί να βάζει μπροστά τις… μπουλντόζες. Η ρύθμιση αναμένεται ότι θα είναι έτοιμη έως τις αρχές Δεκεμβρίου, ώστε να περιληφθεί στο νομοσχέδιο για τη χωροταξική και πολεοδομική νομοθεσία που αναμένεται τότε να εισαχθεί προς συζήτηση στις επιτροπές της Βουλής. Η πληγή των εγκαταλελειμμένων και το καλό παράδειγμα του Βόλου Ο χαμός των δύο παιδιών στη Σάμο από την κατάρρευση ενός ερειπωμένου κτίσματος την ώρα του μεγάλου σεισμού ήταν «μαχαιριά στην καρδιά» μιας πολιτείας που εδώ και χρόνια αδιαφορεί για την εγκατάλειψη του αστικού περιβάλλοντος. Επειτα από μια δεκαετία ύφεσης και κουβαλώντας ήδη τη φθορά δεκαετιών εγκατάλειψης, χιλιάδες παλιά κτίρια αποτελούν δημόσια απειλή. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του ΤΕΕ σε όλη τη χώρα υπολογίζονται στις 120.000, εκ των οποίων 20.000 είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα. Από όλα αυτά τουλάχιστον 10.000 εκτιμάται ότι είναι επικινδύνως ετοιμόρροπα. Αλλα σκέτα χαλάσματα, ντουβάρια ξεγυμνωμένα, που ουδέποτε επισκευάστηκαν, άλλα γκρεμισμένα από σεισμούς ή διαβρωμένα από βροχές που τρύπωσαν από τα σπασμένα παράθυρα, τα περισσότερα εγκαταλελειμμένα από τους ιδιοκτήτες τους. Στολίδια Εντοπίζονται κυρίως στα ιστορικά κέντρα των πόλεων, ή στις πυκνοδομημένες περιοχές τους αλλά και στους περισσότερους μικρούς ή μεγάλους οικισμούς της χώρας. Μόνο στην Αθήνα, κυμαίνονται μεταξύ 1.400 και 1.800 (ανάλογα με τη μελέτη), εκ των οποίων περίπου τα μισά είναι διατηρητέα, αρχιτεκτονικά στολίδια που καταρρέουν ή απογυμνώνονται από επιτήδειους οι οποίοι αφαιρούν οτιδήποτε μπορεί να πουληθεί – από ακροκέραμα και κάγκελα μέχρι πόμολα και πλακάκια. Αλλωστε, σύμφωνα με τη μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (2014), το 37% των κτιρίων του κτιριακού αποθέματος στο κέντρο της πρωτεύουσας είναι κενό. Αντιστοίχως, στον Πειραιά, οι εκθέσεις που έχουν συνταχθεί από την αρμόδια υπηρεσία του δήμου την τελευταία 20ετία αφορούν συνολικά 965 επικίνδυνα κτίρια. Στη Θεσσαλονίκη σύμφωνα με εκτιμήσεις του Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας του ΤΕΕ περίπου 700 εγκαταλειμμένα κτίρια έχουν καταμετρηθεί, εκ των οποίων περισσότερα από 200 είναι διατηρητέα. Αξιοποίηση Η πόλη του Βόλου ωστόσο πρωτοπορεί στον τομέα της διάσωσης παλαιών κτιρίων, καθώς έχουν αποκατασταθεί και αξιοποιηθεί τα 27 από τα 40 παλιά βιομηχανικά κτίρια που έμειναν όρθια μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1955. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι ο Βόλος θεωρείται κορυφαία πόλη στην Ελλάδα και από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη, μαζί με την Τεράσα της Ισπανίας, στη διάσωση και επανάχρηση του βιομηχανικού αποθέματος. Οπως αναφέρει στο «Βήμα» ο καθηγητής στο τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Κώστας Αδαμάκης, τη δεκαετία του ’80 ξεκίνησε στην πόλη να συζητείται το μέλλον των βιομηχανικών συγκροτημάτων που βρίσκονταν διάσπαρτα εντός του πολεοδομικού ιστού της και μαρτυρούσαν το ένδοξο βιομηχανικό παρελθόν της. Πιέσεις υπήρχαν για την κατεδάφισή τους, αλλά καμιά φορά το σύμπαν συνωμοτεί διαφορετικά. Σύμφωνα με τον καθηγητή – πρόσωπο-«κλειδί» για το επιτυχημένο εγχείρημα της διάσωσης των ιστορικών βιομηχανικών κτιρίων του Βόλου – ήταν οι συγκυρίες αλλά και άνθρωποι με όραμα που βοήθησαν. «Το 1984 ξεκινούσε τη λειτουργία του το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το οποίο εμφανίστηκε σαν από μηχανής θεός. Αντί να δημιουργήσει ένα νέο campus, αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθούν ιστορικά βιομηχανικά κτίρια, που μαζί με άλλα διατηρητέα, αποτέλεσαν το κτιριακό πλέγμα του πανεπιστημίου, εντάσσοντας την πανεπιστημιακή κοινότητα στις λειτουργίες της πόλης. Λίγα χρόνια αργότερα ανέλαβε δήμαρχος της πόλης ο Δημήτρης Πιτσιώρης, ο οποίος επίσης σεβάστηκε το όραμα της διάσωσης των ιστορικών κτιρίων» σημειώνει ο καθηγητής. Νέες χρήσεις Ετσι, στο εμβληματικό κτίριο της Καπναποθήκης Παπαστράτου, στην παραλία του Βόλου στεγάστηκε η πρυτανεία του Πανεπιστημίου. Ακολούθησαν η διάσωση και η εισαγωγή νέων χρήσεων στο συγκρότημα της υφαντουργίας Μουρτζούκου, στην πρώην μεταλλοβιομηχανία Παπαρρήγα, στο καπνεργοστάσιο και στις καπναποθήκες Ματσάγγου, στο πλινθοκεραμοποιείο Τσαλαπάτα, στο Κτίριο Σπήρερ, στην Παλιά Ηλεκτρική, στην Κίτρινη Αποθήκη, στο «Μέγαρο Τσικρίκη», στο αρχοντικό Καβούρα κ.ά. Ωστόσο, πέρα από τη βιομηχανική αρχιτεκτονική κληρονομιά που διεσώθη, παραμένουν στην πόλη 162 εγκαταλελειμμένα κτίρια, σύμφωνα με καταγραφή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Από αυτά το 10% κρίθηκε ως ετοιμόρροπο ενώ πάνω από τα μισά εμφανίζουν σημαντικές φθορές. Το πρόβλημα της δομικής τρωτότητας Πέρα από το ζήτημα της αποκατάστασης, ανακατασκευής ή κατεδάφισης ερειπωμένων κτιρίων, ο πρόεδρος του ΤΕΕ κ. Γιώργος Στασινός βάζει στο τραπέζι το ζήτημα του ελέγχου δομικής τρωτότητας όλων των δημοσίων κτιρίων, ο οποίος έχει ολοκληρωθεί μόνο στο 25%. Εχουν ωστόσο ελεγχθεί οι σχολικές μονάδες που κατασκευάστηκαν έως το 1959, περίοδο κατά την οποία δεν υπήρχε αντισεισμικός κανονισμός. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο κ. Στασινός, είναι αναγκαίο να γίνουν άμεσα έλεγχοι σε σχολεία, νοσοκομεία και χώρους συνάθροισης κοινού που κατασκευάστηκαν έως το 1985, χρονιά που αρχίζει να εφαρμόζεται αντισεισμικός κανονισμός. Για τα ιδιωτικά κτίρια θεωρεί ότι η λύση του αναγκαίου ελέγχου μπορεί να έρθει μέσα από την ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, η οποία ακόμη δεν λειτουργεί, ενώ για τις δημόσιες υποδομές προτείνει τη δημιουργία Ηλεκτρονικού Μητρώου για την καταγραφή και τον προγραμματισμό της συντήρησής τους. Προβλήματα λόγω πολυϊδιοκτησίας και γραφειοκρατίας Οπως επισημαίνει στο «Βήμα» ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Κώστας Μπακογιάννης, υπάρχουν και άλλα ζητήματα που δημιουργούν προβλήματα, με πρώτο την πολυϊδιοκτησία. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σε καταγραφή του 2012, στην υποβαθμισμένη περιοχή του Γερανίου, δίπλα στην Ομόνοια, µόνο σε ένα οικοδομικό τετράγωνο ο αριθμός των ιδιοκτητών έφτανε τους 596. «Το δεύτερο ζήτημα αφορά τι κάνουμε με όσα είναι αγνώστου ιδιοκτήτη, αλλά και με τα εγκαταλειμμένα ακίνητα του Δημοσίου ή του ευρύτερου δημόσιου φορέα, τα οποία βρίσκονται σε άθλια κατάσταση. Χρειάζεται γενναίο πρόγραμμα που θα μας επιτρέψει να προχωρήσουμε» αναφέρει ο κ. Μπακογιάννης. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε φορείς κοινωνικής ασφάλισης ανήκουν 1.226 κτίρια σε όλη την Ελλάδα εκ των οποίων μόνο στο κέντρο της Αθήνας έχουν καταγραφεί 256, στην πλειονότητά τους κενά και αναξιοποίητα. Και ο αριθμός αυξάνεται κατακόρυφα εάν προστεθούν άλλα ακίνητα του Δημοσίου αλλά και τα «λιμνάζοντα κληροδοτήματα», δηλαδή οι περιουσίες ιδιωτών που πέρασαν σε ιδρύματα και δημόσιους οργανισμούς. Ενα ακόμη εμπόδιο, σύμφωνα με τον δήμαρχο Αθηναίων, είναι η γραφειοκρατικά δύσκολη διαδικασία επέμβασης στα κτίρια, όπως και η απουσία οικονομικών κινήτρων. «Το σημερινό μοντέλο δεν λειτουργεί, πρέπει να επισπευσθούν οι διαδικασίες. Υπάρχει ευρεία συναίνεση για το πού πρέπει να πάμε» τονίζει ο κ. Μπακογιάννης. Σήμερα το project του Δήμου Αθηναίων για την κατεδάφιση 13 εγκαταλελειμμένων επικίνδυνων μη διατηρητέων κτιρίων ολοκληρώνεται, ενώ έως το τέλος του έτους θα προκηρυχθεί νέα εργολαβία που θα συμπληρώσει τον κατάλογο των προς κατεδάφιση κτιρίων. Μάχη Τράτσα View full είδηση