Αναζήτηση στην κοινότητα

Η γεωθερμία στην Ελλάδα παραμένει σε εμβρυακό στάδιο ανάπτυξης, στερούμενη ουσιαστικής προόδου παρά τις υποσχόμενες προοπτικές της για την ενεργειακή μετάβαση. Αν και οι πρώτες ερευνητικές προσπάθειες ξεκίνησαν ήδη από τη δεκαετία του 1970, η αξιοποίησή της έχει καθυστερήσει σημαντικά, με βασικά εμπόδια να αναδύονται σε θεσμικό, οικονομικό και τεχνικό επίπεδο. Η γεωθερμία αποτελεί μια πολύτιμη, αλλά υποεκμεταλλευόμενη επιλογή ενέργειας για τη χώρα η οποία χρήζει «γεωλογικής εύνοιας». Η πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) αναδεικνύει την αναγκαιότητα άμεσων και στοχευμένων παρεμβάσεων, ώστε η χώρα να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τους γεωθερμικούς της πόρους. Παρά τις χρόνιες καθυστερήσεις και ελλείψεις στον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων, η γεωθερμία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μετάβαση της Ελλάδας σε ένα βιώσιμο ενεργειακό μοντέλο. Προσφέροντας μοναδικά πλεονεκτήματα, όπως η παροχή συνεχούς ενέργειας και η ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας, παραμένει μια αναξιοποίητη ευκαιρία που μπορεί να καλύψει ενεργειακές ανάγκες και να συμβάλει στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος της χώρας. Στην έκθεση με τίτλο «The Future of Geothermal Energy», ο IEA επισημαίνει ότι η γεωγραφική θέση της Ελλάδας και τα μοναδικά γεωλογικά της χαρακτηριστικά προσφέρουν σημαντικά γεωθερμικά πεδία, με θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 30°C έως 90°C. Παρόλα αυτά, η αξιοποίησή τους παραμένει περιορισμένη, κυρίως σε εφαρμογές θερμικής ενέργειας. Τα γεωθερμικά πεδία υψηλής θερμοκρασίας (>90°C), που είναι απαραίτητα για την ηλεκτροπαραγωγή, παραμένουν ουσιαστικά ανεκμετάλλευτα. Ενδεικτικά, περιοχές όπως η Μήλος, η Νίσυρος και η Λέσβος διαθέτουν σημαντικές δυνατότητες για ανάπτυξη γεωθερμικών έργων μεγάλης κλίμακας, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχουν αξιοποιηθεί στο βαθμό που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας. Σύμφωνα με τον Δρ. Γεώργιο Τσιφουτίδη, επικεφαλής του Τμήματος Γεωθερμίας της Γενικής Διεύθυνσης Ορυκτών Πρώτων Υλών, η γεωθερμία αξιοποιείται κυρίως σε μικρές και μεσαίες θερμικές εφαρμογές, με θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 30°C έως 90°C. Τα γεωθερμικά πεδία εντοπίζονται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, τη Θράκη, την Κεντρική Μακεδονία και σε περιοχές όπως η Λέσβος. Ιδιαίτερη πρόοδος σημειώνεται στις αντλίες θερμότητας εδάφους (GSHPs), με εγκατεστημένη θερμική ισχύ 192 MW, οι οποίες προσφέρουν σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας σε οικιστικές και βιομηχανικές εφαρμογές. Ωστόσο, τα γεωθερμικά πεδία υψηλής θερμοκρασίας (>90°C), απαραίτητα για ηλεκτροπαραγωγή, παραμένουν ελάχιστα αξιοποιημένα, με μόλις δύο αναγνωρισμένα μέχρι σήμερα. Η Λέσβος αναδεικνύεται ως παράδειγμα αναζωογόνησης του ενδιαφέροντος για τη γεωθερμία, με πρόσφατες έρευνες στη Στύψη να αποκαλύπτουν νέο δυναμικό. Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες κατέχει τέσσερις άδειες για έρευνα και εκμετάλλευση υψηλής θερμοκρασίας σε Μήλο, Νίσυρο, Μέθανα και Λέσβο, με σχέδια για την εγκατάσταση σταθμού ισχύος 8 MW στο νησί. Αυτές οι περιοχές αποτελούν τη βάση για την ανάπτυξη της γεωθερμίας, ειδικά σε μη διασυνδεδεμένα νησιά, που αντιμετωπίζουν ενεργειακές προκλήσεις. Ο «αργός βηματισμός» και τα αδειοδοτικά κωλύματα Το στοίχημα της γεωθερμίας στην Ελλάδα εξελίσσεται σε μαραθώνιο με πολλά εμπόδια. Ένα από τα κύρια είναι το υψηλό ρίσκο στις αρχικές φάσεις ανάπτυξης, καθώς το 12-15% του συνολικού κόστους επένδυσης αφορά την αδειοδότηση και την εξερεύνηση, ενώ το κόστος γεωτρήσεων και ανάπτυξης πεδίων μπορεί να φτάσει έως και το 45%. Παράλληλα, η πιθανότητα μη εύρεσης επαρκών γεωθερμικών πόρων συχνά οδηγεί σε οικονομικές ζημίες. Το 80% του συνολικού κόστους της γεωθερμικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σχετίζεται με επενδύσεις σε γεωτρήσεις και εξοπλισμό, με το κόστος παραγωγής να κυμαίνεται από 40 έως 240 USD/MWh, συχνά υψηλότερο από τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική. Επιπλέον, περιβαλλοντικοί περιορισμοί, όπως η διαχείριση παραπροϊόντων, και η κοινωνική αποδοχή δημιουργούν πρόσθετες προκλήσεις, κυρίως σε έργα μεγάλης κλίμακας ή κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Μια ακόμα δυσκολία είναι η έλλειψη πολιτικής στήριξης, καθώς μόνο 27 χώρες διαθέτουν πολιτικές για τη μείωση του ρίσκου στα γεωθερμικά έργα, ενώ πάνω από 100 έχουν θεσπίσει πολιτικές για την ηλιακή και αιολική ενέργεια. Για να ενισχυθεί η γεωθερμία, απαιτούνται στοχευμένες πολιτικές, ειδικά σε χώρες με χαμηλή διείσδυση, όπως η Ελλάδα. Προγράμματα μείωσης ρίσκου, επιδοτήσεις γεωτρήσεων και συμβάσεις αγοράς ενέργειας είναι απαραίτητα, ενώ η απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών, που σήμερα μπορεί να διαρκέσουν 8-10 χρόνια, είναι κρίσιμη. Με τις κατάλληλες επενδύσεις, πολιτικές και τεχνολογικές καινοτομίες, η γεωθερμία έχει τη δυνατότητα να γίνει μία από τις πιο αξιόπιστες και βιώσιμες πηγές ενέργειας, παίζοντας κεντρικό ρόλο στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση. Τα SOS για την Ελλάδα Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) προτείνει μια σειρά από στοχευμένες δράσεις για την αποτελεσματική αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού της Ελλάδας. Μια από τις βασικές προτάσεις είναι η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης. Ο IEA εισηγείται τη δημιουργία ενός ειδικού καθεστώτος που θα αφορά αποκλειστικά τα γεωθερμικά έργα, διαχωρίζοντάς τα από τα καθεστώτα που εφαρμόζονται στα ορυκτά καύσιμα. Αυτό θα συμβάλει στη μείωση των χρονοβόρων διοικητικών εμποδίων και θα επιταχύνει την ανάπτυξη των έργων. Παράλληλα, ο Οργανισμός δίνει έμφαση στην ενίσχυση της χρηματοδότησης για τις πρώιμες φάσεις των γεωθερμικών έργων. Προτείνεται η χρήση ασφαλιστικών εργαλείων, κρατικών επιδοτήσεων και δημόσιων εγγυήσεων για τη μείωση του γεωλογικού ρίσκου, το οποίο αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τους επενδυτές. Μέσω αυτών των μέτρων, τα έργα μπορούν να γίνουν πιο ελκυστικά και βιώσιμα για την αγορά. Επιπλέον, ο IEA υπογραμμίζει την ανάγκη ανάπτυξης πολιτικών που θα διασφαλίζουν μακροπρόθεσμα σταθερά έσοδα για τους επενδυτές. Οι πολιτικές αυτές περιλαμβάνουν τη θέσπιση σταθερών συμβολαίων και μηχανισμών δίκαιης αποζημίωσης για την παραγόμενη ενέργεια, έτσι ώστε να ενισχυθεί η οικονομική βιωσιμότητα των γεωθερμικών έργων. Με αυτές τις προτάσεις, ο IEA στοχεύει στην απελευθέρωση του γεωθερμικού δυναμικού της Ελλάδας και στην προώθηση μιας βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης. Οι ευκαιρίες Παρά τις δυσκολίες, οι τεχνολογικές εξελίξεις υπόσχονται να καταστήσουν τη γεωθερμία ανταγωνιστική. Νέες τεχνολογίες, όπως τα Enhanced Geothermal Systems (EGS) και τα κλειστά κυκλώματα (closed-loop systems), επιτρέπουν την πρόσβαση σε πόρους σε μεγαλύτερα βάθη, με προβλεπόμενες μειώσεις κόστους έως 80% μέχρι το 2035. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει το κόστος παραγωγής στα 50 USD/MWh, καθιστώντας τη γεωθερμία ελκυστική συγκριτικά με άλλες ανανεώσιμες πηγές. Η αγορά γεωθερμίας προβλέπεται να καλύψει έως και το 15% της παγκόσμιας αύξησης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2050, ισοδυναμώντας με περίπου 800 GW εγκατεστημένης ισχύος, ενώ μπορεί να συμβάλει και στη ζήτηση θερμότητας, ειδικά σε οικιακές και βιομηχανικές εφαρμογές. Παράλληλα, η γεωθερμία προσφέρει σήμερα περίπου 145.000 θέσεις εργασίας παγκοσμίως, με την προοπτική να αυξηθούν σε 1 εκατομμύριο μέχρι το 2030. Ποιοι διαγκωνίζονται στην κούρσα της γεωθερμίας Η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσπάθειας για την ενεργειακή μετάβαση, και η γεωθερμία αποτελεί μια από τις βασικές τεχνολογίες που μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο. Με εκτεταμένο γεωθερμικό δυναμικό, η Ιταλία, η Ισλανδία και η Τουρκία είναι οι χώρες που σήμερα οδηγούν την ανάπτυξη της γεωθερμίας στην Ευρώπη. Η Ιταλία, πρωτοπόρος στον τομέα, φιλοξενεί το πρώτο γεωθερμικό εργοστάσιο του κόσμου στο Λαρντερέλο και εξακολουθεί να επεκτείνει την εγκατεστημένη ισχύ της, με γεωθερμικούς σταθμούς που καλύπτουν σημαντικό μέρος των ενεργειακών αναγκών της χώρας. Η Ισλανδία, με τους πλούσιους γεωθερμικούς πόρους της, καλύπτει σχεδόν το 90% των αναγκών της για θέρμανση μέσω γεωθερμίας, ενώ η Τουρκία έχει επενδύσει σημαντικά την τελευταία δεκαετία, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη μεγάλων έργων που την κατατάσσουν στις κορυφαίες χώρες παγκοσμίως στον τομέα. Στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, χώρες όπως η Γερμανία, η Ουγγαρία και η Πολωνία αναπτύσσουν σταθερά την γεωθερμική τους υποδομή, αξιοποιώντας κυρίως τα πεδία μέσης και χαμηλής ενθαλπίας για τηλεθέρμανση. Η Γαλλία και η Ολλανδία έχουν επίσης σημειώσει σημαντική πρόοδο, με επικέντρωση στη χρήση γεωθερμίας για θέρμανση αστικών περιοχών μέσω δικτύων τηλεθέρμανσης. Η Ευρώπη έχει τη δυνατότητα να καταστεί παγκόσμιος ηγέτης στη γεωθερμία, εφόσον ξεπεραστούν τα εμπόδια που αφορούν τη χρηματοδότηση και την τεχνογνωσία. Με την κατάλληλη υποστήριξη, η γεωθερμία μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην απανθρακοποίηση της ηπείρου, στη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα καύσιμα και στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας για τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι παγκόσμιες επενδύσεις στον τομέα της γεωθερμίας θα μπορούσαν έτσι να αυξηθούν σε 1 τρισεκατομμύριο δολάρια έως το 2035 και σε 2,5 τρισεκατομμύρια έως το 2050. Ο IEA εκτιμά ότι «οι οικονομικοί κίνδυνοι για την ανάπτυξη (της γεωθερμίας) θα μπορούσαν να μειωθούν για τους επενδυτές» και έτσι «να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των προγραμμάτων». Αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει «να μειωθούν κατά 80% τα κόστη έως το 2035 σε περίπου 50 δολάρια η μεγαβατώρα», προσθέτει ο IEA. View full είδηση

Στο πλαίσιο της Συνέλευσης Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, ανακοινώθηκαν τα έργα που κέρδισαν τα φετινά Ευρωπαϊκά Βραβεία Προώθησης Επιχειρήσεων. Τα Βραβεία αναγνωρίζουν και επιβραβεύουν εξαιρετικές πρωτοβουλίες στήριξης της επιχειρηματικότητας σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Φέτος κατατέθηκε μεγαλύτερος αριθμός υποψηφιοτήτων από κάθε άλλη χρονιά: 442 έργα από 29 χώρες. Τα έργα που βραβεύτηκαν στις διάφορες κατηγορίες προέρχονται από τη Γερμανία, την Τουρκία, τη Δανία, τη Σερβία, την Εσθονία, την Ελλάδα και τη Γαλλία. Το κάθε βραβευμένο έργο εμπνέει, προάγει και διευκολύνει την επιχειρηματική ανάπτυξη και την καινοτομία στον τομέα του. Ας δούμε όμως τα έργα που βραβεύτηκαν φέτος: Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής— Just Go Zero Tilos (Ελλάδα) Το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής απονέμεται στην πιο δημιουργική και εμπνευσμένη πρωτοβουλία για την προώθηση της επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη. Φέτος, το Μεγάλο Βραβείο δόθηκε στον Δήμο Τήλου για το έργο «Just Go Zero Tilos». Η πρωτοβουλία αυτή έθεσε σε εφαρμογή ένα τεχνολογικά προηγμένο σύστημα διαχείρισης αποβλήτων στην Τήλο, το οποίο υποστηρίζεται από διαβουλεύσεις με την τοπική κοινότητα και ευαισθητοποίηση για την ενθάρρυνση της κυκλικής οικονομίας. Μετά την επιτυχή εκτροπή του 100% των αποβλήτων από τους χώρους υγειονομικής ταφής και την αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης στο 93%, το έργο προσφέρει ένα μοντέλο βιώσιμης διαχείρισης αποβλήτων που μπορεί να αναπαραχθεί και σε άλλες κοινότητες. Η κριτική επιτροπή επαίνεσε ιδιαίτερα τη συνεργασία με τους κατοίκους του νησιού και την επιχειρηματική κοινότητα, καθώς και τη χρήση τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Κατηγορία 1: Προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος — Silicon Vilstal (Γερμανία) Το έργο Silicon Vilstal από την κοινωνική επιχείρηση Silicon Vilstal gUG, είναι ένας κόμβος κοινωνικής οικονομίας που συνδέει τις κοινωνικές επιχειρήσεις με τις τοπικές εταιρείες, ενθαρρύνοντας την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία στις αγροτικές περιοχές. Μέσα από δημιουργικά εργαστήρια και δοκιμές καινοτόμων προϊόντων σε πραγματικές συνθήκες, η Silicon Vilstal βοηθά τις επιχειρήσεις να αναπτύξουν κοινωνικές καινοτομίες, να τις αξιοποιήσουν εμπορικά, καθώς και να προβάλουν και να βελτιώσουν τα έργα τους. Κατηγορία 2: Επένδυση στις επιχειρηματικές δεξιότητες —GençBizz (Τουρκία) Το έργο GençBizz, από το τουρκικό ίδρυμα Genç Başarı Eğitim Vakfı, καλλιεργεί τις επιχειρηματικές δεξιότητες μαθητών και μαθητριών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ηλικίας 14 έως 18 ετών με στόχο τη βελτίωση της απασχολησιμότητάς τους. Το έργο ξεχώρισε επειδή φέρνει τους μαθητές και τις μαθήτριες σε επαφή με εκπαιδευτικούς, εταιρείες και μέντορες, παρέχοντας κατάρτιση διαδικτυακά ή δια ζώσης με σκοπό την ενίσχυση των γνώσεών τους σε θέματα όπως η βιωσιμότητα, τα χρηματοοικονομικά και η διαχείριση εταιρειών. Η πρωτοβουλία πλέον έχει εξοπλίσει 300.000 νέους κι νέους σε ολόκληρη την Τουρκία με τα εργαλεία που θα τους επιτρέψουν να ξεκινήσουν το δικό τους επιχειρηματικό ταξίδι. Κατηγορία 3: Στήριξη της ψηφιακής μετάβασης —OsnaŽene (Σερβία) Η OsnaŽene (σημαίνει «ενδυναμωμένες» στα σέρβικα) είναι μια ψηφιακή πλατφόρμα που αποσκοπεί στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος για τις γυναίκες επιχειρηματίες. Η πλατφόρμα δημιουργήθηκε από την κεντρική διεθνή και επαρχιακή γραμματεία Οικονομίας και Τουρισμού της αυτόνομης επαρχίας της Βοϊβοδίνας με στόχο τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την ενίσχυση της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων γυναικείας ιδιοκτησίας στη Σερβία και σε άλλες χώρες. Το έργο υιοθετεί μια πολυσχιδή προσέγγιση, διαθέτοντας μια ψηφιακή πλατφόρμα και ένα διαδικτυακό κατάστημα για την πώληση, την παροχή υπηρεσιών καθοδήγησης και την πρόσβαση σε προγράμματα επιχειρηματικής κατάρτισης. Κατηγορία 4: Βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και στήριξη της διεθνοποίησης των επιχειρήσεων – Tartu Film Fund (Εσθονία) Το Tartu Film Fund, το οποίο συστήθηκε από το Tartu Loomemajanduskeskus (Κέντρο του Τάρτου για τους Κλάδους της Δημιουργικότητας), στηρίζει την οικονομική ανάπτυξη στη Νότια Εσθονία προσελκύοντας εγχώριες και διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές στην περιοχή. Το Ταμείο προωθεί τοπικούς παρόχους υπηρεσιών που σχετίζονται με τον κινηματογράφο, βοηθώντας την επαγγελματική τους ανάπτυξη και προωθώντας στην παγκόσμια σκηνή το δυναμικό που έχουν οι τοποθεσίες της Νότιας Εσθονίας ως χώροι γυρισμάτων. Κατηγορία 5: Στήριξη της βιώσιμης μετάβασης – Just Go Zero Tilos (Ελλάδα) Πέρα από το μεγάλο βραβείο της κριτικής επιτροπής, το πρόγραμμα Just Go Zero Tilos κέρδισε και το βραβείο της πέμπτης κατηγορίας, το οποίο απονέμεται σε προγράμματα που προάγουν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα μέσω πρωτοβουλιών όπως η προώθηση της κυκλικής οικονομίας. Κατηγορία 6: Υπεύθυνη και συμπεριληπτική επιχειρηματικότητα – POSITIV (Γαλλία) Το πρόγραμμα POSITIV δημιουργήθηκε για να στηρίξει τους και τις κατοίκους από μειονεκτούσες γειτονιές στο να εξασφαλίσουν βιώσιμη απασχόληση μέσω μιας προσαρμοσμένης στα μέτρα τους υποστηρικτικής στρατηγικής. Το πρόγραμμα διαρθρώνεται στη βάση τακτικών συνεδριάσεων, ομαδικών εργαστηρίων και εξατομικευμένης καθοδήγησης ώστε να καλύπτει όλες τις πτυχές της επιχειρηματικότητας — από τη δημιουργία ενός επιχειρηματικού σχεδίου έως τη διεκπεραίωση των διοικητικών διαδικασιών. View full είδηση

Τον πρώτο λόγο στις επενδύσεις έχει ο τομέας της ενέργειας, ο οποίος πρωταγωνιστεί για δύο λόγους. Ο πρώτος αφορά την ενεργειακή μετάβαση, που αλλάζει το ενεργειακό μίγμα, με την πράσινη ενέργεια να κερδίζει έδαφος. Ο δεύτερος λόγος αφορά τις γεωπολιτικές εξελίξεις και ειδικά τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, ο οποίος οδήγησε στην επιβολή κυρώσεων και στον περιορισμό της προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου και ρωσικού πετρελαίου. Έντονη είναι η επενδυτική δραστηριότητα στις κατασκευές και στις υποδομές, στις τηλεπικοινωνίες, στις μεταφορές, στα ακίνητα, με τη ζήτηση να τροφοδοτείται από εσωτερικό και εξωτερικό, στην πληροφορική και στα Data Center, στη βιομηχανία τροφίμων, στον τομέα της Υγείας, αλλά και στο λιανικό εμπόριο. Στον επενδυτικό χορό δεν μένουν αμέτοχες οι τράπεζες. 1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ «Χορός» δισεκατομμυρίων Σε δεκάδες έως και εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, αν αναλογιστούμε τη μεγάλη κλίμακα της παγκόσμιας οικονομίας, ανέρχονται οι επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας, υπογραμμίζοντας τη βαρύνουσα σημασία που διαδραματίζει πλέον ως κλάδος στη φυσιογνωμία της οικονομίας τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και συνολικότερα. Μια καταγραφή των επενδυτικών σχεδίων που έχουν εξαγγείλει οι μεγαλύτερες ενεργειακές εταιρείες στην Ελλάδα αρκεί για να επιβεβαιώσει την παραπάνω παραδοχή, χωρίς την ίδια στιγμή να συνιστά μια εξαντλητική ανασκόπηση. Η υλοποίηση των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα με ορίζοντα το 2050, σε όρους ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, μεταφράζεται σε +16 δισ. ευρώ για τις κατασκευές, +27 δισ. ευρώ για μηχανήματα και εξοπλισμό, +3,5 δισ. ευρώ για μεταλλικά προϊόντα, +15 δισ. ευρώ για οχήματα και +6,5 δισ. ευρώ για επαγγελματικές υπηρεσίες. Βάσει των αποτελεσμάτων των αναλύσεων σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις, οι εγχώρια υποστηριζόμενες επενδύσεις του ΕΣΕΚ, καθώς και οι λειτουργικές επιδράσεις τους στην οικονομία συνεισφέρουν σε όρους ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας 6 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση καθ’ όλη την περίοδο 2025-2050. Από τα 6 δισ. ευρώ ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, περίπου 2,4 δισ. ευρώ οφείλονται σε άμεσες οικονομικές δραστηριότητες (direct effect) και περίπου 3,6 δισ. ευρώ στις αλληλεπιδράσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας και στην προκαλούμενη συνεισφορά (indirect and induced effects), όπως αναφέρει το ΕΣΕΚ. Οι πρωταθλητές σε επενδύσεις ανά κλάδο δραστηριότητας 2 ΥΠΟΔΟΜΕΣ – ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Αισιοδοξία και εμπόδια Συγκρατημένη αισιοδοξία επικρατεί στην κατασκευαστική αγορά, η οποία έχει μπροστά της ένα υψηλό ανεκτέλεστο που αφορά δημόσια και ιδιωτικά έργα. Την ίδια στιγμή όμως ο κατασκευαστικός κλάδος αντιμετωπίζει σημαντικά εμπόδια, όπως το αυξανόμενο κόστος των υλικών, το περιβάλλον υψηλών επιτοκίων και κυρίως η έλλειψη μηχανικών και εργατικού δυναμικού. Βάσει των στοιχείων που δημοσιοποιούνται από τους μεγάλους ομίλους, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο κινείται στην περιοχή των 15 δισ. ευρώ, ενώ η προσδοκία είναι την επόμενη πενταετία να δημοπρατηθούν νέα έργα υποδομών, όπως αυτά που θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού στην πρωτεύουσα και σήμερα δείχνουν κολλημένα. Η κατασκευαστική αγορά στην παρούσα φάση δείχνει την προτίμησή της και στις συμβάσεις παραχώρησης οι οποίες φέρνουν στα ταμεία των εταιρειών ρευστότητα και δεν είναι τυχαίο το υψηλό τίμημα που πέτυχε το δημόσιο για την εκ νέου παραχώρηση της Αττικής Οδού, όπως και της Εγνατίας Οδού. Επίσης, περισσότερο από ποτέ ο κλάδος ενδιαφέρεται για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων παραγωγής και παρακολούθησης έργων με τη χρήση της τεχνολογίας, αν και ακόμα έχει να διανύσει δρόμο μακρύ. Συνολικά ο κατασκευαστικός κλάδος καταγράφει από τις αρχές του έτους θετικές επιδόσεις. Βάσει στοιχείων πρόσφατης αναφοράς της Alpha Bank, η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του (ΑΠΑ) το πρώτο εξάμηνο φέτος (σε σταθερές τιμές) διαμορφώθηκε σε 2,1 δισ. ευρώ. Ως εκ τούτου η συμμετοχή του παραγόμενου προϊόντος του κλάδου στο συνολικό παραγόμενο προϊόν έχει αυξηθεί από 1,3% το πρώτο εξάμηνο του 2017, σε 2,4% το πρώτο εξάμηνο του 2024, ωστόσο απέχει ακόμα αρκετά από το αντίστοιχο ποσοστό του πρώτου εξαμήνου του 2010 (4%). 3, 7 ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ – DATACENTER Από τον χαλκό στην οπτική ίνα Το στοίχημα της κατάργησης του χαλκού και της αντικατάστασής του από σύγχρονα δίκτυα οπτικών ινών (FTTH) κυριαρχεί στην τηλεπικοινωνιακή αγορά. Βάσει των όσων έχουν ανακοινωθεί από τις μεγάλες εταιρείες, ΟΤΕ, Vodafone, Nova, αλλά και τη ΔΕΗ, η οποία εισέρχεται και στον τομέα της τεχνολογίας, σε περίπου 5 χρόνια το 95% και πλέον των συνδέσεων θα είναι FTTH. Ως πιθανό θεωρείται να μην καλυφθούν οι πολύ απομακρυσμένες, μη εμπορικές περιοχές, οι οποίες ωστόσο είναι δυνατόν εφόσον υπάρξει ο κατάλληλος σχεδιασμός να αποκτήσουν τη δυνατότητα των υψηλών ταχυτήτων σύνδεσης στο διαδίκτυο μέσω ασύρματων και δορυφορικών τεχνολογιών. Κλειδί για την αύξηση της χρήσης των δικτύων οπτικών ινών είναι η ψηφιοποίηση του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, η οποία σε συνδυασμό με τις νέες τεχνολογίες όπως είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη πολλαπλασιάζει τις ανάγκες για επενδύσεις σε Κέντρα Δεδομένων. Η κινητικότητα που παρατηρείται σε αυτό τον τομέα συντηρεί την προσδοκία, σε 4 με 5 χρόνια, η Ελλάδα να αποτελέσει το νούμερο 2 κόμβο στη Μεσόγειο, μετά τη Μασσαλία (σήμερα νούμερο 1) βάσει της διαθέσιμης χωρητικότητας. Βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή, ωστόσο οι νέες επενδύσεις που έχουν ανακοινωθεί για κέντρα δεδομένων είναι ενδεικτικές για το τι μπορεί να ακολουθήσει, εφόσον βεβαίως επιλυθούν ζητήματα που σχετίζονται με τις ενεργειακές ανάγκες που έχουν αυτές οι υποδομές. 4 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Διττά τα μηνύματα Μπαράζ επενδύσεων δρομολογούνται στις εγχώριες εμπορευματικές μεταφορές, τα logistics και τα αεροδρόμια, με στόχο την ανάδειξη της χώρας ως διαμετακομιστικού κόμβου της ΝΑ Ευρώπης, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της εσωτερικής αγοράς, λόγω της ανόδου του ηλεκτρονικού εμπορίου και των ταχυμεταφορών, αλλά και της εξυπηρέτησης των αυξανόμενων ροών τουριστών. Οι αερομεταφορές (υπερ) αποδίδουν, καθώς αεροδρόμια (ΔΑΑ, Fraport Greece) και αερομεταφορείς (Aegean Airlines & SKY express) καταρρίπτουν συνεχόμενα ρεκόρ. Στις εμπορευματικές μεταφορές τα μηνύματα είναι διττά. Από τη μια πλευρά, η Ελλάδα κατάφερε να αναρριχηθεί στη 19η θέση της ανταγωνιστικότητας των παγκόσμιων logistics (δείκτης LPI), έναντι της 42ης το 2018, ξεπερνώντας κάθε αρχική πρόβλεψη. Ακόμη, οι επενδύσεις σε νέες αποθήκες συνεχώς εντείνονται, κυρίως από εταιρείες ακινήτων και επενδυτικά σχήματα, με τη χώρα να ετοιμάζεται να «υποδεχθεί», τα επόμενα χρόνια, σύγχρονα εμπορευματικά κέντρα / επιχειρηματικά πάρκα σε Ασπρόπυργο / Θριάσιο, Φυλή και Θεσσαλονίκη. Από την άλλη πλευρά, τόσο οι εισαγωγές όσο και οι εξαγωγές σημείωσαν κάμψη, την περίοδο που οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες διευρύνονται, όπως φάνηκε από την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, προκαλώντας νέες διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα. Σε κάθε περίπτωση, οι προκλήσεις παραμένουν και μάλιστα εντείνονται: Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος και η κρίση στη Μέση Ανατολή και την Ερυθρά Θάλασσα έχουν επιφέρει νέα (επιχειρησιακά και γεωπολιτικά) δεδομένα, διατηρώντας το φαινόμενο του πληθωρισμού. 5 ΑΚΙΝΗΤΑ Τιμές κοντά στο ρεκόρ Θετικές παραμένουν οι προσδοκίες για την ελληνική αγορά ακινήτων για το επόμενο διάστημα, παρά το αυξημένο κόστος κατασκευής και τα υψηλά επιτόκια. Στον τομέα των κατοικιών, οι τιμές απέχουν πλέον ελάχιστα από το ιστορικά υψηλό επίπεδο του 2008. Η ζήτηση η οποία τροφοδοτείται και από το ενδιαφέρον ξένων υπηκόων παραμένει μεγαλύτερη από την προσφορά και αυτό συντηρεί την ανοδική πορεία των τιμών. Βάσει των εκτιμήσεων τα επόμενα χρόνια αναμένεται συγκράτηση του ρυθμού αύξησης των τιμών στο επίπεδο του 3% με 5%. Πάντως, η αγορά κατοικίας δεν αναπτύσσεται το ίδιο σε όλες τις περιοχές της χώρας. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για οικιστικά ακίνητα συγκεντρώνεται όσον αφορά την Αττική στα Νότια Προάστια και το κέντρο, ενώ σημαντική κινητικότητα υπάρχει στις τουριστικές περιοχές. Οξυμένο είναι το κόστος στέγασης, μεταξύ άλλων, λόγω της επενδυτικής εκμετάλλευσης της κατοικίας, της απόσυρσης ακινήτων που συνδέονται με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και της υποτονικής δραστηριότητας στον κατασκευαστικό κλάδο τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Στα επαγγελματικά ακίνητα οι κατηγορίες που κινούνται περισσότερο είναι τα ξενοδοχεία ως απόρροια της θετικής πορείας του Τουρισμού, τα σύγχρονα γραφεία λόγω της έλλειψης προσφοράς και τα logistics, εξαιτίας της ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου. Την αγορά των επαγγελματικών ακινήτων τροφοδοτούν με τις επενδύσεις τους οι Εταιρείες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας (ΑΕΕΑΠ) και η δραστηριότητα ενός μικρού, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, αριθμού επενδυτικών κεφαλαίων, ενώ στο σύνολό της η κτηματαγορά επηρεάζεται και από τη μεγάλη ανάπτυξη της Lamda Development στο Ελληνικό. 6 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Με διεθνή προσανατολισμό Έντονη κινητικότητα εμφανίζει ο κλάδος της πληροφορικής και ειδικότερα ο τομέας του επιχειρηματικού λογισμικού, παρά τις διεθνείς πιέσεις και τη γεωπολιτική αβεβαιότητα αλλά και τις τεχνολογικές εξελίξεις. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η ένταξη της Εntersoft και της Epsilon Net σε μεγαλύτερα επιχειρηματικά σχήματα με διεθνή προσανατολισμό μετά την εξαγορά τους από το Οlympia Group και την Ginger Digital BidCo αντίστοιχα και την έξοδό τους από την ελληνική Κεφαλαιαγορά. Η εμβληματική εξαγορά της BETA CAE από τον αμερικανικό όμιλο Cadence Design Systems έδωσε νέα ώθηση στο οικοσύστημα των ελληνικών εταιρειών τεχνολογίας. Επίσης σε έντονη επενδυτική κινητικότητα και λόγω στρατηγικής αλλά και υψηλής ρευστότητας βρίσκεται η Ideal Holdings, με έμφαση στον τεχνολογικό κλάδο. Οι τεχνολογίες αιχμής είναι Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) και Machine Learning (ML) για τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και των παρεχόμενων υπηρεσιών, Τεχνολογίες IoT βασισμένες σε 5G, Blockchain και Cloud Computing για δεδομένα των οποίων η επεξεργασία μπορεί να γίνει σε Cloud υποδομές. Στο μεταξύ, σημαντικές εταιρείες του κλάδου ετοιμάζουν μέχρι το τέλος 2024 και στο πρώτο εξάμηνο 2025 νέες επενδυτικές κινήσεις εστιάζοντας σε εξαγορές σε Ελλάδα και εξωτερικό. 8 ΤΡΟΦΙΜΑ Σε συνεχή μετεξέλιξη Ξεπερνούν το 1,2 δισ. ευρώ τα κεφάλαια που διαθέτει ο κλάδος τροφίμων, βιομηχανία και λιανεμπόριο, για τη στήριξη των αναπτυξιακών σχεδιασμών που υλοποιούνται από τη φετινή χρονιά και έχουν ορίζοντα ολοκλήρωσης σε κάποιες περιπτώσεις την ερχόμενη διετία-τριετία. Ο κλάδος των τροφίμων βρίσκεται σε συνεχή μετεξέλιξη, καθώς, πέρα από τις επενδύσεις που κατευθύνονται στην παραγωγική ενδυνάμωση, την ψηφιακή αναβάθμιση, την καινοτομία, την ενεργειακή αυτονομία, τη βελτιστοποίηση του λειτουργικού κόστους και τη διεύρυνση των δικτύων, παραμένει και στο επίκεντρο των εξαγορών. Μέχρι στιγμής φέτος στον ευρύτερο κλάδο έχουν πραγματοποιηθεί 13 deals εξαγορών, που αλλάζουν τις μετοχικές δυναμικές των εταιρειών και «υποθηκεύουν» νέα αναπτυξιακά πλάνα. Από πλευράς βιομηχανίας, τα πιο ηχηρά αναπτυξιακά projects περιλαμβάνουν το διευρυμένο αναπτυξιακό πρόγραμμα της Ηπειρωτικής Βιομηχανίας Εμφιαλώσεων ύψους 100 εκατ. ευρώ, το πλάνο διετίας της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας που προβλέπει κεφάλαια 90 εκατ. ευρώ, τα 50 εκατ. ευρώ που θα επενδύσει η Κρι Κρι για την ενδυνάμωση της εξωστρέφειάς της, τη δημιουργία του όγδοου εργοστασίου του ομίλου Ελληνικά Γαλακτοκομεία στην Κύπρο, τα 20 εκατ. ευρώ για το νέο εργοστάσιο της ΙΟΝ στην Άρτα, καθώς και τα περίπου 30 εκατ. ευρώ που θα διαθέσει η Μπάρμπα Στάθης, που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν τη δημιουργία νέας μονάδας στη Λάρισα. Στην οργανωμένη λιανική μόνο το top 6 της αγοράς -Σκλαβενίτης, Lidl, ΑΒ Βασιλόπουλος, Metro, Μασούτης και ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός- δρομολογεί επενδύσεις που ξεπερνούν τα 800 εκατ. ευρώ και εστιάζουν στην εξοικονόμηση κόστους και στην ενδυνάμωση του δικτύου. 9 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ Το 2ο εξαγώγιμο προϊόν Με αφορμή την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πόρων -όπως από το RFF- τα τελευταία χρόνια η ελληνική φαρμακοβιομηχανία προχωράει σε σημαντικές επενδύσεις ύψους 1,2 δισ. ευρώ, με ορίζοντα το 2026. Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα διαθέτουμε 45 εργοστάσια, 72 μονάδες παραγωγής, 202 γραμμές παραγωγής και 27 ερευνητικά κέντρα στον τομέα του φαρμάκου. Μετά τον κύκλο των νέων επενδύσεων, έως τα τέλη του 2025 θα έχουμε +10 νέα εργοστάσια, 22 νέες μονάδες παραγωγής, 60 νέες γραμμές παραγωγής και 19 νέα ερευνητικά κέντρα, αυξάνοντας το αποτύπωμα του κλάδου κατά 35% και δημιουργώντας 5.500 νέες θέσεις εργασίας. Με μόλις 26% μερίδιο αγοράς σε όγκο και 14,5% σε αξία, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες αναλογούν στο 65% της συνολικής απασχόλησης και το 90% των επενδύσεων του κλάδου. Το ελληνικό φάρμακο είναι το 2ο εξαγώγιμο προϊόν της ελληνικής οικονομίας. Συγκεκριμένα, οι επενδύσεις των 26 ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών θα φτάσουν στο σύνολό τους το 1,287 δισ. και μόλις ανακοινωθεί ο νέος κύκλος για το επενδυτικό clawback αναμένεται οι επενδύσεις αυτές να αυξηθούν κατά 400 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι ανάμεσα στις ελληνικές δυναμικό «παρών» στις επενδύσεις στη χώρα μας δίνει η πολυεθνική Boehringer Ingelheim με την κατασκευή ενός ακόμα εργοστασίου. 10 ΤΡΑΠΕΖΕΣ Προσεκτικές κινήσεις Ιδιαιτέρως φειδωλές παραμένουν οι εγχώριες τράπεζες στα επενδυτικά τους σχέδια, μετά από 15 χρόνια αποεπένδυσης και συρρίκνωσης της παρουσίας τους στο εξωτερικό, αλλά και ρευστοποίησης δραστηριοτήτων που δεν θεωρούνται περιφερειακές, όπως οι κρατικές. Εξαίρεση αποτελεί η Eurobank, που ενίσχυσε σημαντικά την παρουσία της στην κυπριακή αγορά μέσω του διπλασιασμού του ποσοστού που κατέχει στην Ελληνική Τράπεζα – μια στρατηγική κίνηση της τράπεζας σε μια αγορά που έχει αποφέρει σημαντικά λειτουργικά κέρδη στα μεγέθη του ομίλου τα τελευταία χρόνια. Μια διαφορετική επένδυση, προσανατολισμένη στο digital banking, υλοποιεί την τελευταία διετία η Τράπεζα Πειραιώς με τη σύσταση της θυγατρικής Snappi. Όπως ενημέρωσε τους επενδυτές την Παρασκευή ο CEO Χρήστος Μεγάλου, η εμπορική λειτουργία της neobank αναμένεται το β’ τρίμηνο του 2025, με στόχο την επίτευξη εσόδων 200 εκατ. ευρώ σε βάθος πενταετίας. Την ίδια ώρα, ένας πανευρωπαϊκός κολοσσός, η ιταλική UniCredit, επένδυσε 293,5 εκατ. ευρώ για την εξαγορά του 9% της Alpha Bank από το ΤΧΣ, σε μια άμεση ξένη επένδυση που είχε πολλά χρόνια να συμβεί στον εγχώριο κλάδο. Η εξαγορά εντάσσεται στο πλαίσιο ευρύτερης στρατηγικής συνεργασίας των δύο τραπεζών που προβλέπει συγχώνευση των θυγατρικών τους στη Ρουμανία και crossselling επενδυτικών προϊόντων. 11 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗ Β. ΕΛΛΑΔΑ Διαρκής ανάπτυξη Έντονη επενδυτική κινητικότητα καταγράφει η Θεσσαλονίκη στον τομέα των ξενοδοχειακώντουριστικών υποδομών εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος αλλά και στα ανατολικά προάστια, καθώς και σε μεγάλα μικτά οικιστικά και εμπορικά projects επί το πλείστον σε πρώην βιομηχανικά ακίνητα, όπως το ΦΙΞ, τα Κεραμεία Αλλατίνη, οι Μύλοι Αλλατίνη και η πρώην Φίλκεραμ Johnson. Αυξανόμενος είναι επίσης ο αριθμός των επενδύσεων στον τομέα των logistics, με σημαντική εξέλιξη τον τρέχοντα διαγωνισμό για τη μετατροπή σε μεγάλης δυναμικότητας Εμπορευματικό Κέντρο αυτό του πρώην Στρατοπέδου Γκόνου, και τη μετατροπή σε Logisitcs Center της πρώην Βαλκάν Εξπόρτ από την Dimand. Νέα πνοή στην τοπική αλλά και την εθνική οικονομία αναμένεται να δώσουν επίσης οι επικείμενες μεγάλες επενδύσεις για την επέκταση και εμβάθυνση του 6ου προβλήτα στον ΟΛΘ και το μεγάλο project της ανάπλασης της ΔΕΘ, αμφότερα με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2031, καθώς και το πολύ σημαντικό project της δημιουργίας του Τεχνολογικού Πάρκου 4ης γενεάς THESSINTEC στην περιοχή της Περαίας, που διαθέτει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση 35 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και άλλα 20 εκατ. ευρώ από ιδιώτες για την πρώτη φάση. Επενδυτική κινητικότητα καταγράφεται επίσης σε επιμέρους κλάδους που είναι ιδιαίτερα εξωστρεφείς-εξαγωγικοί, όπως η γαλακτοβιομηχανία (λ.χ. Μεβγάλ, Εβροφάρμα, Κρι-Κρι κ.ά.) και οι βιομηχανίες αλουμινίου, με χαρακτηριστικά παραδείγματα την Αλουμύλ και την Elvial. Η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ σχεδιάζει, εξάλλου, την επέκταση της ΒΟΠΕ Σίνδου λόγω της μεγάλης ζήτησης από ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις. 12 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Επέκταση και στις ΗΠΑ Η δημιουργία παραγωγικής μονάδας καλωδίων στις ΗΠΑ αποτελεί επένδυση κομβικής σημασίας για την εδραίωση της Cenergy Holdings στην πολλά υποσχόμενη στον τομέα της ενέργειας αμερικανική αγορά, καθώς και το εφαλτήριο για τη διεκδίκηση και νέων μεγάλων ενεργειακών συμβολαίων διεθνώς. Η επένδυση υπολογίζεται να ανέλθει στα 200 εκατ. ευρώ και αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές επενδύσεις της ελληνικής βιομηχανίας. Ο όμιλος πιστεύει ότι είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί την πολλά υποσχόμενη ευκαιρία στην αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών, δεδομένων των υφιστάμενων τεχνολογικών δυνατοτήτων του και του αποδεδειγμένα επιτυχημένου ιστορικού του. Η στρατηγική του ομίλου περιλαμβάνει τη δημιουργία καινοτόμων προϊόντων, τη γεωγραφική εξάπλωση και την αποδοτική λειτουργία των εργοστασίων. Στην αγορά των ΗΠΑ επεκτείνεται και η Flexopack, με νέα επένδυση ύψους 33 εκατ. δολ., που αφορά την υπογραφή προσυμφώνου αγοράς οικοπεδικής εκτάσεως 80.000 τετραγωνικών μέτρων στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, με σκοπό τη μελέτη, σχεδιασμό και εν συνεχεία ανάπτυξη και κατασκευή εντός αυτής παραγωγικών/βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Όπως τονίζει η εταιρεία, η νέα αυτή σχεδιαζόμενη παραγωγική επένδυση του Ομίλου Flexopack έχει σκοπό να ενδυναμώσει την ήδη σημαντική παρουσία του στην αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών. Η σχεδιαζόμενη επένδυση έχει αρχικό χρονικό ορίζοντα υλοποίησης κατ’ ελάχιστον 4 έτη. Η επένδυση θα χρηματοδοτηθεί τόσο με ίδια κεφάλαια του ομίλου όσο και με τραπεζικό δανεισμό. 13 ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ-ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΕΙΔΗ Ανακατανομές και εξαγορές Το επενδυτικό ενδιαφέρον στην αγορά των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών αντικατοπτρίζουν οι επιχειρηματικές κινήσεις που έχουν γίνει το τελευταίο 9μηνο στον κλάδο, με έμφαση τόσο στην ανακατανομή στα δίκτυα της λιανικής όσο και στην ανάδειξη των προϊόντων επώνυμων κατασκευαστών. Και αυτό παρά το γεγονός ότι ο κλάδος συνολικά δέχεται ισχυρές πιέσεις στις πωλήσεις του λόγω του ευμετάβλητου καταναλωτικού κλίματος. Οι γνώστες του χώρου βλέπουν να ενισχύονται οι τάσεις συγκέντρωσης, όπως συνέβη με την εξαγορά της Μπενρουμπής από τον Όμιλο Quest. Σε αναμονή βρίσκονται οι αλυσίδες του κλάδου, με την Κωτσόβολος να βρίσκεται πλέον σε νέα γραμμή στρατηγικής υπό την ομπρέλα της ΔΕΗ, την Public να εστιάζει στην πολυκαναλική της δυναμική, και την Πλαίσιο να ενισχύει σταθερά το τμήμα των λευκών συσκευών που διαθέτει. Τη φετινή χρονιά καθόρισε η εξαγορά της Κωτσόβολος από τη ΔΕΗ, ύψους 200 εκατ. ευρώ, και η απόκτηση από την Επιχείρηση δικτύου 97 φυσικών καταστημάτων σε Ελλάδα και Κύπρο, εκ των οποίων τα 27 megastores, καθώς και ηλεκτρονικού καταστήματος για την άσκηση της ευρύτερης στρατηγικής της στον τομέα της ενέργειας. H πρόσφατη απόκτηση του 70% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας Μπενρουμπή Α.Ε. από την Quest Holdings έναντι 27,2 εκατ. ευρώ, σηματοδοτεί τη στρατηγική ανάπτυξης μέσω ενίσχυσης του χαρτοφυλακίου επώνυμων προϊόντων από την πλευρά των χονδρεμπόρων στον κλάδο. View full είδηση

Την τεχνολογική καινοτομία αξιοποιεί πλήρως ο ΔΕΔΔΗΕ εγκαινιάζοντας μια νέα εφαρμογή, από την οποία οι χρήστες μπορούν να ενημερώνονται άμεσα και με ακρίβεια για την ενέργεια που παράγεται από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Ο ΔΕΔΔΗΕ, στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου του για την ψηφιοποίηση υπηρεσιών και λειτουργιών, δίνει τη δυνατότητα σε όλους τους καταναλωτές να πληροφορούνται από το κινητό (αndroid και IOS) ή τον υπολογιστή τους τα στοιχεία για την απόδοση των ΑΠΕ, σε πανελλαδικό επίπεδο. Με την εφαρμογή, η οποία είναι διαθέσιμη μέσω deddie.gr “myDEDDiE app” (οι ήδη εγκατεστημένες εφαρμογές θα χρειαστεί να αναβαθμιστούν στη νεότερη έκδοση του), ο χρήστης πλοηγείται σε ένα απλό, ασφαλές και φιλικό περιβάλλον, όπου οι πληροφορίες είναι εύκολα προσβάσιμες και με χρηστικό τρόπο ταξινομημένες. Κάθε επισκέπτης της νέας εφαρμογής μπορεί, πατώντας την επιλογή «Παραγωγή ενέργειας ΑΠΕ» και επιλέγοντας το γεωγραφικό διαμέρισμα και τη χρονική περίοδο που τον ενδιαφέρει, να πληροφορηθεί για όλα τα είδη ΑΠΕ, δηλαδή ηλιακά, αιολικά, υδροηλεκτρικά, βιομάζα και βιορευστά, συμπαραγωγή, είτε μεμονωμένα, είτε συνολικά. Επιπλέον, παρέχονται data για τα επίπεδα εξοικονόμησης άνθρακα που επιτυγχάνονται. Η εφαρμογή αυτή αποτελεί ακόμα μια κίνηση προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης ψηφιακών λύσεων με στόχο την εξυπηρέτηση των πολιτών και την προώθηση του πολυσχιδούς έργου του ΔΕΔΔΗΕ. Παράλληλα, αναδεικνύει τη σημαντικότητα των ΑΠΕ προς τη μετάβαση σε ένα μέλλον με λιγότερο άνθρακα, επιτρέποντας σε όλους τους πολίτες να εξοικειωθούν με τις επιλογές της πράσινης ενέργειας και τη βιωσιμότητα. View full είδηση

Τα τελευταία 45 χρόνια (1980 έως σήμερα), η Ελλάδα έχει βιώσει 70 θανατηφόρες πλημμύρες λόγω έντονων βροχοπτώσεων, με αποτέλεσμα 190 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους. Τα θανατηφόρα πλημμυρικά επεισόδια καταγράφονται συστηματικά από την ομάδα METEO του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, και δίνουν μια εικόνα των καταστροφικών επιπτώσεων των πλημμυρών. Τα δεδομένα αποκαλύπτουν μια ανησυχητική τάση: ο αριθμός των θανάτων από πλημμύρες αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου (Εικόνα 1). Ενδεικτικά, την τελευταία δεκαετία σημειώθηκαν οι μισοί από τους καταγεγραμμένους θανάτους στο σύνολο της περιόδου των 45 ετών. Οι περισσότερες απώλειες (60%) καταγράφονται τους φθινοπωρινούς μήνες, επιβεβαιώνοντας την επικινδυνότητα των βροχοπτώσεων αυτήν την εποχή (Εικόνα 2). Τα διαθέσιμα δημογραφικά στοιχεία αποκαλύπτουν ότι η πλειονότητα όσων έχασαν τη ζωή τους σε αυτά τα επεισόδια ήταν άνδρες (65%). Σε ότι αφορά την ηλικία, το 60% ήταν άνω των 45 ετών (Εικόνα 3). Τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημασία της ετοιμότητας, ειδικά κατά τους φθινοπωρινούς μήνες όταν ο κίνδυνος έντονων και ακραίων βροχοπτώσεων και πλημμυρικών φαινομένων αυξάνεται. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες και έγκυρες επιστημονικές μελέτες, η συχνότητα και η ένταση των βροχοπτώσεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου έχουν ήδη αυξηθεί και είναι πολύ πιθανό να αυξηθούν περαιτέρω λόγω της κλιματικής αλλαγής, καθιστώντας αναγκαία την ενίσχυση των μέτρων πρόληψης και την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πολιτών για τους κινδύνους που συνδέονται με πλημμύρες. Για λεπτομέρειες για όλα τα καιρικά επεισόδια με αρνητικές κοιινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα από το 2000, μπορείτε να επισκεφτείτε την σχετική ιστοσελίδα https://meteo.gr/weather_cases.cfm. Εικόνα 1. Πλημμυρικά επεισόδια και απώλειες ζωής από πλημμύρες στην Ελλάδα από το 1980 μέχρι και το 2024. Εικόνα 2. Πλημμυρικά επεισόδια και απώλειες ζωής από πλημμύρες ανά μήνα στην Ελλάδα από το 1980 μέχρι και το 2024. Εικόνα 3. Θύματα από πλημμύρες ανά ηλικιακή κατηγορία. View full είδηση

Το 2023, σε ολόκληρη την ΕΕ, περίπου το 4,9% των ατόμων ηλικίας 16 ετών και άνω ανέφεραν ότι αντιμετώπισαν δυσκολίες στέγασης στη διάρκεια της ζωής τους (κατάσταση όπου ένα άτομο δεν είχε δικό του μέρος και αναγκαζόταν να μείνει σε προσωρινό κατάλυμα). Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Στατιστική Αρχή (Eurostat) το ποσοστό αυτό ήταν σημαντικά υψηλότερο για τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (8,5%). Από την άλλη πλευρά, μόνο το 3,9% των ατόμων που δεν διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού ανέφεραν ότι αντιμετώπιζαν δυσκολίες στέγασης στη διάρκεια της ζωής τους. Το 2023, το 8,5% των ατόμων που κινδυνεύουν από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό στην ΕΕ ανέφεραν ότι αντιμετώπισαν δυσκολίες στέγασης στο παρελθόν, με τους άνδρες (9,0%) να επηρεάζονται περισσότερο από τις γυναίκες (8,1%). Οι χώρες της ΕΕ με τα υψηλότερα ποσοστά στεγαστικών δυσκολιών μεταξύ εκείνων που κινδυνεύουν από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό ήταν η Δανία (18,4%), η Φινλανδία (17,5%) και η Γαλλία (17,1%). Αντίθετα, τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρήθηκαν στην Πολωνία (1,9%), στην Ιταλία (2,0%) και στην Ουγγαρία (2,1%). Οι ηλικιωμένοι με τα χαμηλότερα ποσοστά δυσκολίας ενοικίασης Σε επίπεδο ΕΕ, τα άτομα ηλικίας 16 έως 29 και 30 έως 54 ετών ανέφεραν τα υψηλότερα ποσοστά δυσκολίας ενοικίασης, 14,8% και 14,7%, αντίστοιχα, ενώ το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 12,8% για τα άτομα ηλικίας 55 έως 64 ετών και 6,7% για τα άτομα ηλικίας 65 ετών ή πάνω. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα άτομα που κινδυνεύουν από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό σε όλες τις ηλικίες υποφέρουν περισσότερο από τις δυσκολίες ενοικίασης. Ωστόσο, αυτό το μοτίβο μειώνεται με την ηλικία. Όταν εξετάζουμε άτομα που κινδυνεύουν από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό, οι δυσκολίες ενοικίασης ήταν υψηλότερες στο 27,7% για άτομα ηλικίας 30-54 ετών, ακολουθούμενα από 24,0% για άτομα ηλικίας 55 έως 64 ετών και 22,1% για άτομα ηλικίας 16 έως 29 ετών. Μεταξύ των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω, το 12,9% των ατόμων που κινδυνεύουν από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό ανέφεραν ότι είχαν δυσκολίες ενοικίασης, το χαμηλότερο ποσοστό. Η Ελλάδα πρώτη στις δυσκολίες ενοικίασης σπιτιού Το 2023, το 13,0% του πληθυσμού της ΕΕ ηλικίας 16 ετών και άνω ανέφερε δυσκολίες ενοικίασης τους τελευταίους 12 μήνες. Τα νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά επηρεάστηκαν περισσότερο, με το 18,1% να αντιμετωπίζει δυσκολίες, έναντι 10,2% των νοικοκυριών χωρίς παιδιά. Η Ελλάδα (26,1%), η Γαλλία (24,1%) και η Ισπανία (17,2%) είχαν τα υψηλότερα συνολικά ποσοστά δυσκολίας ενοικίασης, ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρήθηκαν στη Ρουμανία (0,3%), τη Σλοβακία (1,1%), το Βέλγιο (4,3%). ) ), Γερμανία και Ουγγαρία (4,7%). Για τα νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά, η Γαλλία (33,2%), η Ελλάδα (26,3%) και η Ισπανία (20,8%) ανέφεραν τα υψηλότερα ποσοστά, ενώ η Ρουμανία (κάτω από 0,0%), η Σλοβακία (1,2%) και η Βουλγαρία (3,7%) είχε το χαμηλότερο. Μεταξύ των νοικοκυριών χωρίς εξαρτώμενα παιδιά, η Ελλάδα (25,9%), η Γαλλία (18,0%) και η Σλοβενία (15,3%) αντιμετώπισαν τις περισσότερες δυσκολίες, ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά βρέθηκαν στη Ρουμανία (0,4%), τη Σλοβακία (1,1%) και την Κύπρο. (2,5%). Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ ανέφεραν υψηλότερα ποσοστά δυσκολιών ενοικίασης μεταξύ των νοικοκυριών με εξαρτώμενα παιδιά σε σύγκριση με εκείνα χωρίς. Τα μεγαλύτερα κενά παρατηρήθηκαν στη Γαλλία (15,2 π.μ.) και στην Κύπρο (12,1 π.μ.). Αντίθετα, ελάχιστες διαφορές παρατηρήθηκαν στη Σλοβακία (0,1 π.μ.) και στην Ελλάδα (0,4 π.μ.). Συγκεκριμένα, τα νοικοκυριά χωρίς εξαρτώμενα παιδιά ανέφεραν υψηλότερες δυσκολίες ενοικίασης από εκείνα με παιδιά στη Λιθουανία (7,3 ποσοστιαίες μονάδες), τη Βουλγαρία (5,4 ποσοστιαίες μονάδες), τη Σλοβενία (3,7 ποσοστιαίες μονάδες), την Κροατία (0,6 ποσοστιαίες μονάδες) και τη Ρουμανία (0,4 ποσοστιαίες μονάδες). View full είδηση

Η μέση θερμοκρασία στην Ελλάδα έχει αυξηθεί κατά περίπου 1,5 ° C τα τελευταία 30 χρόνια και η αύξηση αυτή είναι μεγαλύτερη κυρίως στη βόρεια Ελλάδα, σε περιοχές απομακρυσμένες από τη θάλασσα. Τα παραπάνω προκύπτουν από μελέτη των τάσεων βασικών κλιματικών παραμέτρων στην Ελλάδα την περίοδο 1991-202, την οποία έκαναν επιστήμονες της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο διεθνές περιοδικό «Atmosphere», αφορούσε στις τάσεις μεταβολής της θερμοκρασίας, της βροχόπτωσης και της θερμοκρασίας της θάλασσας, με δεδομένα που προέρχονται από την ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus. Κατά μέσο όρο για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας η τάση αύξησης είναι περίπου 0,05 ° C ανά έτος και 1,5 ° C για το σύνολο της 30ετίας. Ωστόσο, η αύξηση αυτή παρουσιάζει γεωγραφικές διαφοροποιήσεις. Σε πολλές περιοχές κυρίως της βόρειας Ελλάδας, οι οποίες είναι απομακρυσμένες από τη θάλασσα, η τάση αύξησης φτάνει περίπου τους 0,07 ° C ανά έτος και αυτό σύμφωνα με τους επιστήμονες σημαίνει ότι η μέση θερμοκρασία στις περιοχές αυτές έχει αυξηθεί πάνω από 2 ° C μέσα στα τελευταία 30 έτη. Αντιθέτως, σε περιοχές της νότιας Ελλάδας και κυρίως στην Κρήτη, η τάση αύξησης είναι αρκετά μικρότερη. Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, δρ. Κώστας Λαγουβάρδος, χαρακτηρίζει «μια μικρή έκπληξη» τα ευρήματα της έρευνας για τον ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας στη βόρεια Ελλάδα. «Βέβαια, το είχαμε υποπτευθεί από μετρήσεις που κάναμε τα τελευταία χρόνια με το πολύ πυκνό δίκτυο σταθμών μας και μας είχε κάνει εντύπωση ότι τα δεδομένα έβγαιναν πολύ πάνω από τα κανονικά για τη βόρεια Ελλάδα», εξηγεί και σπεύδει να διευκρινίσει: «Δεν είναι πιο ζεστή η βόρεια Ελλάδα από τη νότια Ελλάδα. Όμως, έχει γρηγορότερο ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας σε αυτή την 30ετία». Την ίδια χρονική περίοδο 1991-2020, η μέση θερμοκρασία έχει αυξηθεί λιγότερο στον πλανήτη, αλλά και στην Ευρώπη: κατά περίπου 0,6-0,8 ° C παγκοσμίως, ενώ στην Ευρώπη κατά 1,2 ° C. «Όλη η Ευρώπη θερμαίνεται, αλλά με διαφορετικό ρυθμό. Η περιοχή των Βαλκανίων και της νοτιοανατολικής Ευρώπης θερμαίνονται περισσότερο», παρατηρεί ο κ. Λαγουβάρδος. Όπως προσθέτει, τα δεδομένα της έρευνας «δείχνουν ότι η χώρα μας μαζί με άλλες χώρες των Βαλκανίων και της νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι hotspot της κλιματικής αλλαγής». Κατά την έρευνα διαπιστώθηκε, επιπλέον, αρκετά σημαντική μείωση του αριθμού των ημερών παγετού σε ολόκληρη τη χώρα, με μεγαλύτερη μείωση των ημερών παγετού στη βορειοδυτική ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας κατά 1,5 ° C , με μέγιστη αυξητική τάση στο βόρειο Αιγαίο, στο Ιόνιο και γύρω από την Κρήτη. Σχετικά με το ετήσιο ύψος βροχής, εντοπίστηκε σταθεροποίηση των βροχοπτώσεων κατά την τελευταία 30ετία, όπως και σταθεροποίηση των περιόδων ξηρασίας. Ωστόσο, παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού των ημερών με έντονη βροχόπτωση, που υπολογίζεται σε 9-10 ημέρες στην περίοδο των 30 ετών και όπως σημειώνουν οι συγγραφείς της μελέτης «η αυξητική τάση σχετίζεται με συχνότερα πλημμυρικά γεγονότα». Πάντως, σε περιορισμένες περιοχές υπήρξε τάση μείωσης των βροχοπτώσεων και των ημερών με έντονες βροχοπτώσεις, κυρίως στην κεντρική Θεσσαλία, την ανατολική Πελοπόννησο και σε περιοχές της Κρήτης. Μπορεί η περίοδος μελέτης να αφορά την 30ετία μέχρι το 2020, ωστόσο φαίνεται ότι οι υψηλές θερμοκρασίες και ο μεγαλύτερος ρυθμός αύξησης των θερμοκρασιών στη βόρεια Ελλάδα συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. «Με μία πρώτη ανάγνωση των στοιχείων των τελευταίων τεσσάρων ετών, αυτό το μοτίβο συνεχίζεται. Η θερμοκρασία έχει ανέβει ακόμα περισσότερο και πάλι οι περιοχές της βόρειας Ελλάδας έχουν σημαντικές αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές τους σε σχέση με τη νότια Ελλάδα», παρατηρεί ο κ. Λαγουβάρδος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Μ.Κουζινοπούλου View full είδηση

Όσοι έχουμε βρεθεί σε νυχτερινή πτήση έχουμε απολαύσει το θέαμα που προσφέρει η επιφάνεια της Γης, όταν τα νυχτερινά φώτα αναδεικνύουν μοτίβα που παραπέμπουν σε έργα τέχνης. Εκτός όμως από το εντυπωσιακό θέαμα, τα νυχτερινά φώτα αποτελούν μια πολύτιμη πηγή πληροφορίας για τις δραστηριότητες του ανθρώπου και την αλληλεπίδρασή του με το περιβάλλον. Στο πλαίσιο της εξερεύνησης αυτού του πεδίου, η NASA καταγράφει συστηματικά τον νυχτερινό φωτισμό του πλανήτη μας. Τα τελευταία 10 χρόνια πολύ βελτιωμένες καταγραφές παρέχονται από τον αισθητήρα VIIRS της αποστολής SUOMI. «Στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο σκεφτήκαμε να ερευνήσουμε τι έχουν να μας πουν τα νυχτερινά φώτα για την πατρίδα μας» λέει στην «Κ» η Αλεξάνδρα Γκεμιτζή, καθηγήτρια στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, η οποία ηγήθηκε μιας ενδιαφέρουσας έρευνας στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Εργαστηρίου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και Αντιρρυπαντικής Τεχνολογίας Ατμοσφαιρικών Ρύπων. «Τοπικό Εγχώριο Προϊόν» «Κάθε χρονική και χωρική μεταβολή στον φωτισμό μιας περιοχής μας λέει και μια διαφορετική ιστορία» σημειώνει και προσθέτει ότι πρόσφατες δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά δείχνουν ξεκάθαρη σύνδεση του νυχτερινού φωτισμού με το «Τοπικό Εγχώριο Προϊόν» (Regional Domestic Product). Στην ουσία, οι καταγραφές των νυχτερινών φώτων είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο αφού μπορούν να αναδείξουν περιοχές όπου η ανάπτυξη επιφέρει επιπτώσεις σε ευαίσθητα οικοσυστήματα, να οριοθετήσουν πόλεις και οικισμούς και να χαρτογραφήσουν τις ανθρωπογενείς εκπομπές CO2. Επιπλέον, οι καταγραφές μπορούν να εκτιμήσουν τις μεταβολές στους απομακρυσμένους πληθυσμούς, να εντοπίσουν περιοχές υπό συνθήκες φτώχειας, να εκτιμήσουν την αστάθεια του ηλεκτρικού δικτύου αλλά και να καθορίσουν τις επιπτώσεις διαφόρων παγκόσμιων κρίσεων (όπως η πανδημία COVID). O υπερ-φωτισμός μιας περιοχής συνδέεται με δραστηριότητες που διαταράσσουν τις λειτουργίες των οικοσυστημάτων. Η ερευνητική ομάδα του Δημοκρίτειου επεξεργάστηκε τις δορυφορικές καταγραφές Visible Infrared Imaging Radiometer Suite (VIIRS), τα πλέον αξιόπιστα δεδομένα για νυχτερινό φωτισμό, για κάθε δήμο της Ελλάδας. Η εργασία κατέληξε σε μια χρονοσειρά για τα τελευταία 10 χρόνια, για κάθε περιοχή της χώρας μας. Αφού από τα δεδομένα αφαιρέθηκαν ακραίες τιμές που συνδέονται με φωτιές (π.χ. περιοχή Εβρου τον Αύγουστο του 2023), για κάθε χρονοσειρά η ομάδα υπολόγισε τη διάμεσο τιμή (ως δείκτη του μέσου φωτισμού του κάθε δήμου) και ανέλυσε την τάση (αν αυξάνεται ή μειώνεται ο φωτισμός και κατά πόσο) αλλά και την εποχικότητα (αν έχουμε μεγάλες διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων περιόδων του έτους). Το μοτίβο της Μυκόνου Στους χάρτες που παραχώρησε η ομάδα στην «Κ» μπορεί κάποιος να εντοπίσει τις περιοχές όπου η ένταση, η εποχικότητα ή η χρονική τάση έχουν συγκεκριμένα μοτίβα. Τα αστικά κέντρα της χώρας μας, όπου ο νυχτερινός φωτισμός έχει πολύ μεγαλύτερη ένταση σε σχέση με την ύπαιθρο, διακρίνονται εύκολα. Ξεχωρίζουν όπως είναι αναμενόμενο η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Λάρισα, η Πάτρα, το Ηράκλειο, τα Γιάννενα. Σύμφωνα με την κ. Γκεμιτζή, στην Ελλάδα μπορούμε να διακρίνουμε κάποια χαρακτηριστικά μοτίβα νυχτερινού φωτισμού, όπως αυτό των περιοχών με έντονη τουριστική δραστηριότητα. H Μύκονος εξαπλασίασε τον νυχτερινό της φωτισμό μέσα σε μία δεκαετία | Shutterstock Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η χρονική εξέλιξη του νυχτερινού φωτισμού της Μυκόνου την τελευταία δεκαετία. Στην ουσία η Μύκονος μέσα σε μια δεκαετία εξαπλασίασε τον νυχτερινό φωτισμό της. Ομως εκτός από την αύξηση της φωτεινότητας στη συγκεκριμένη περιοχή παρατηρείται και μια διαρκώς αυξανόμενη εποχικότητα, δηλαδή αύξηση των κορυφών του γραφήματος τους καλοκαιρινούς μήνες (με μια μικρή εξαίρεση το καλοκαίρι του 2020 που συνδέεται με την περίοδο COVID). «Αυτή η παρατήρηση, σε συνδυασμό με την έντονη εποχικότητα για μια μικρή περιοχή όπως ένα νησί στο μέγεθος της Μυκόνου, δημιουργεί μια πρώτη εντύπωση μη βιώσιμης ανάπτυξης η οποία θα πρέπει να επανεξεταστεί» σημειώνει η κ. Γκεμιτζή. Αυτή η παρατήρηση, σε συνδυασμό με την έντονη εποχικότητα για μια μικρή περιοχή όπως η Μύκονος, δημιουργεί μια πρώτη εντύπωση μη βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία θα πρέπει να επανεξεταστεί. Σ’ ένα άλλο διάγραμμα αποτυπώνεται η χρονοσειρά του μέσου νυχτερινού φωτισμού όλης της Ελλάδας. Σύμφωνα με την κ. Γκεμιτζή, η χώρα μας ακολουθεί μια αυξητική πορεία του μέσου νυχτερινού φωτισμού της, η οποία είναι ιδιαίτερα εμφανής μετά το 2017. Σε μια δεκαετία ο νυχτερινός φωτισμός στη χώρα μας αυξήθηκε κατά περίπου 60%. «Από το 2014 μέχρι το 2017 παρατηρούμε μια ήπια πορεία με κάποιες αναμενόμενες εξάρσεις τις Πρωτοχρονιές. Από το 2017 και μετά αρχίζει μια σταδιακή, έντονη άνοδος» σημειώνει η καθηγήτρια. Η ίδια τονίζει πως η αύξηση αυτή δεν συνδέεται με αντίστοιχη αύξηση του πληθυσμού, δεδομένου ότι η απογραφή του 2021 έδειξε ότι ο πληθυσμός της χώρας μας μειώθηκε κατά 3,1% το διάστημα 2011 – 2021. Η αύξηση αυτή πιθανώς συνδέεται με την ανάπτυξη που εμφανίζει η χώρα μας από το 2017 και μετά, μια περίοδο που ακολουθεί την παρατεταμένη περίοδο οικονομικής κρίσης. Μέσος νυχτερινός φωτισμός στη Μύκονο κατά την περίοδο 2014 – 2024. Μέσος νυχτερινός φωτισμός στη χώρα μας κατά την περίοδο 2014 – 2024. Γιατί αυξάνεται ο νυχτερινός φωτισμός στις περιοχές Natura; Μια άλλη παράμετρος που χρήζει διερεύνησης, σύμφωνα με τα μέλη της ερευνητικής ομάδας, είναι κατά πόσον τηρείται η εφαρμογή της περιβαλλοντικής προστασίας των περιοχών που ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000. Μέσος νυχτερινός φωτισμός των περιοχών Natura 2000 στη χώρα μας κατά την περίοδο 2014 – 2024. Από τη σύγκριση των παραπάνω γραφημάτων προκύπτουν τα εξής: 1) Ο μέσος νυχτερινός φωτισμός των περιοχών Natura 2000 είναι μικρότερος σε σχέση με τον μέσο όρο της Ελλάδας. 2) Ο ρυθμός, ωστόσο, της αύξησης του νυχτερινού φωτισμού σε αυτές τις περιοχές είναι υπερδιπλάσιος σε σχέση με τον μέσο όρο της Ελλάδας, κάτι που είναι ανησυχητικό, ως προς την ένταση των δραστηριοτήτων του ανθρώπου στις συγκεκριμένες περιοχές. «Αναρωτιόμαστε λοιπόν: υπάρχει αύξηση υποδομών εκεί; Πρόκειται για φωτισμένα μονοπάτια με στόχο να αυξηθεί η επισκεψιμότητα; Ή πρόκειται για ανεξέλεγκτη δόμηση και καταπάτηση; Πρέπει οι αρμόδιοι να διερευνήσουν το θέμα» υπογραμμίζει η κ. Γκεμιτζή. Οι δήμοι με τον πιο έντονο νυχτερινό φωτισμό Για να μπορέσει να επισημάνει όλες τις περιοχές με αυξημένη ένταση ή/και χρονική τάση ή/και εποχικότητα η ομάδα ανέλυσε τις χρονοσειρές όλων των δήμων της Ελλάδας. Στην παρακάτω εικόνα αποτυπώνονται οι δήμοι με τη μεγαλύτερη ένταση νυχτερινού φωτισμού, που όπως αναμένεται είναι αυτοί που φιλοξενούν τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα. Μέσος νυχτερινός φωτισμός στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2014 – 2024. Το εντυπωσιακό, σύμφωνα με την κ. Γκεμιτζή, είναι πως αρκετά ακόμα νησιά εκτός από τη Μύκονο, όπως η Σαντορίνη, η Ρόδος, η Κέρκυρα, η Λευκάδα, η Ζάκυνθος αλλά και αρκετοί δήμοι στη Βόρεια Κρήτη, έχουν υψηλότερο μέσο νυχτερινό φωτισμό από τον μέσο όρο της χώρας μας, κάτι που παραπέμπει στη συγκέντρωση πολλών υποδομών που αφορούν κυρίως στον τουρισμό, όπως και στην πιθανή αύξηση της δόμησης. Αντίστοιχα, η μεγάλη εποχικότητα που εμφανίζουν οι Δήμοι Ζαγορίου, η Φλώρινα, αλλά και περιοχές πλησίον της Λίμνης Πλαστήρα, συνδέεται με τον χειμερινό τουρισμό. Μέσος νυχτερινός φωτισμός ανά δήμο στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2014 – 2024. Εποχικότητα νυχτερινού φωτισμού στους δήμους της Ελλάδας κατά την περίοδο 2014 – 2024. Ετήσια μεταβολή νυχτερινού φωτισμού στους δήμους της Ελλάδας κατά την περίοδο 2014 – 2024. Τέλος, η ομάδα προσπάθησε να ομογενοποιήσει (να φέρει σε συγκρίσιμη κλίμακα) τους τρεις δείκτες για να υπολογίσει έναν συνολικό δείκτη ως μέσο όρο των τριών προαναφερθέντων. Ο συνολικός δείκτης αναδεικνύει τις περιοχές της χώρας μας όπου το μοτίβο του νυχτερινού φωτισμού παρέχει ενδείξεις εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων του ανθρώπου. Συνδυασμένος δείκτης της έντασης, εποχικότητας και της χρονικής τάσης του νυχτερινού φωτισμού στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2014 – 2024. Το σύνολο σχεδόν των Κυκλάδων, η Ρόδος και η Κως, τα Ιόνια Νησιά, η Κασσάνδρα και η Σιθωνία στη Χαλκιδική, η Θάσος (η οποία μεταμορφώνεται τα τελευταία χρόνια σε hot spot βαλκανικού τουρισμού) αλλά και η περιοχή της Αλεξανδρούπολης (που αναπτύσσεται αλματωδώς τόσο από τουριστικής όσο και από οικονομικής άποψης), εμφανίζουν σημαντικά αυξημένους δείκτες νυχτερινού φωτισμού. «Κάτι τέτοιο θα πρέπει να τύχει της ιδιαίτερης προσοχής, ιδιαίτερα των υπευθύνων για τη χάραξη των χωροταξικών πολιτικών της χώρας μας, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι η ανάπτυξη δεν υλοποιείται σε βάρος των ευαίσθητων οικοσυστημάτων και του πολύτιμου πολιτισμικού κεφαλαίου της χώρας μας» καταλήγει η κ. Γκεμιτζή τονίζοντας όμως παράλληλα, ακόμα και με αυτή την αύξηση, οι υπερ-φωτισμένες περιοχές της Ελλάδας δεν δίνουν την εικόνα του Λονδίνου ή της Ιταλίας. Παρά τη διαρκή αύξηση που στέλνει προειδοποιητικά σήματα για διάφορες περιοχές της Ελλάδας, η χώρα μας παραμένει μια μη εντατικά φωτισμένη περιοχή. Ο μέσος νυχτερινός φωτισμός στην Ευρώπη (2014-2024) |Η διαφορά της Ελλάδας με τη Βόρεια Ιταλία είναι εμφανής | The Earth observation Group (EOG), Payne Institute for Public Policy, Colorado School of Mines *Οι φοιτητές στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης και το συνεργαζόμενο προσωπικό του εργαστηρίου που υπογράφουν την έρευνα είναι οι: Μιχάλης Κοϊμτζίδης, Γεώργιος Φαλαλάκης, Σταύρος Σταθόπουλος, Οδυσσέας Κοψιδάς, Κωνσταντίνος Κουρτίδης. View full είδηση

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά μετεωρολογικά δεδομένα τα οποία ανέλυσε η επιστημονική ομάδα του meteo.gr / Ε.Α.Α, το καλοκαίρι του 2024 ήταν το θερμότερο στα χρονικά των καταγραφών για την Ελλάδα. Το καλοκαίρι 2024 στην Ελλάδα, χαρακτηρίστηκε από μεγάλα διαστήματα με υψηλές τιμές θερμοκρασίας για πολλές ημέρες, ξεπερνώντας κατα πολύ τις κανονικές για την εποχή θερμοκρασίες σε όλη την χώρα. Ο Ιούνιος και ο Ιούλιος του 2024 καταγράφηκαν ως οι θερμότεροι στα χρονικά των καταγραφών για την Ελλάδα, ενώ ο Αύγουστος ως ο 2ος θερμότερος πίσω από τον Αύγουστο του 2021. Στην Εικόνα 1 παρουσιάζεται η μέση θερμοκρασία για το διάστημα του καλοκαιριού (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος) από το 1960 μέχρι το 2024, στο σύνολο της Ελλάδας. Το καλοκαίρι του 2024 καταγράφεται ως το θερμότερο στα χρονικά για την Ελλάδα, ξεπερνώντας κατά +2.9°C την μέση τιμή της περιόδου 1991-2020 (μαύρη διακεκομμένη γραμμή) και κατά +1°C το μέχρι πρότινος θερμότερο καλοκαίρι του 2012. Εικόνα 1. Μέση θερμοκρασία για την περίοδο του καλοκαιριού (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος) στην Ελλάδα από το 1960 μέχρι και το 2024. Όσον αφορά την τάση της μέσης θερμοκρασίας στην Ελλάδα από το 1960 μέχρι και το 2024 για την περίοδο του καλοκαιριού αυτή παρουσιάζει άνοδο κατά +2.3°C. Στην Εικόνα 2 παρουσιάζεται η απόκλιση της μέσης θερμοκρασίας από την μέση τιμή της περιόδου 1991-2020 στην Ελλάδα για το καλοκαίρι του 2024. Σε περιοχές της Δυτικής και Βόρειας Ελλάδας η μέση θερμοκρασία για το καλοκαίρι του 2024 κυμάνθηκε κατά 2-3 °C (μέχρι και +4°C σε κάποιες περιοχές) πάνω από την μέση τιμή της περιόδου 1991-2020, στην υπόλοιπη χώρα κατά 1-2 °C, ενώ σε κανένα σημείο της Ελλάδας η απόκλιση της μέσης θερμοκρασίας δεν έπεσε κάτω από τους +1.4 °C. Οι χαμηλότερες θετικές αποκλίσεις σημειώθηκαν στην περιοχή του Αιγαίου λόγω της επίδρασης του μελτεμιού. Εικόνα 2. Απόκλιση της μέσης θερμοκρασίας για καλοκαίρι 2024 από την μέση τιμή της περιόδου 1991-2020 στην Ελλάδα. Πηγή δεδομένων: Copernicus/C3S. View full είδηση

Ως «άνιση» και «ετεροβαρή» χαρακτηρίζει τη φέρουσα ικανότητα για ανάπτυξη στη χώρα μας η Αλεξάνδρα Γκεμιτζή, καθηγήτρια στο τμήμα Γεωπληροφορικής του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, που εκπόνησε σχετική μελέτη χαρτογραφώντας την ελληνική επικράτεια με μια νέα μέθοδο που συνδυάζει κοινωνικοοικονομικούς και περιβαλλοντικούς δείκτες. «Η μισή Ελλάδα, ανατολική και νότια, με πρώτη και κύρια την περιοχή του Αιγαίου, είναι υπερκορεσμένη. Η υπόλοιπη μισή, βόρεια και δυτική, χρειάζεται ενίσχυση μέσα από μια βιώσιμη ανάπτυξη», τονίζει η καθηγήτρια συμπυκνώνοντας το βασικό συμπέρασμα της έκθεσης, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Land. Η ομάδα του ΔΠΘ ανέπτυξε έναν δείκτη τον οποίο ονόμασε Δείκτη Φέρουσας Ικανότητας Ανάπτυξης (Carrying Capacity Index – CCDI), αξιοποιώντας ανοικτά δεδομένα από την Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς και μεγάλο όγκο περιβαλλοντικών δεδομένων μέσω των αποστολών δορυφορικής παρακολούθησης της Γης. Ο υπολογισμός του CCDI βασίζεται στην ενσωμάτωση έξι επιπέδων πληροφοριών που περιγράφουν τη φυσική και την επηρεασμένη από τον άνθρωπο κατάσταση του πλανήτη. Μια βασική παράμετρος που εξέτασε η ομάδα είναι ο Δείκτης Ανθρώπινης Τροποποίησης (HMI). Ο εν λόγω δείκτης εισήχθη στην επιστημονική έρευνα το 2022 από Αμερικaνούς ερευνητές και εξετάζει τον βαθμό στον οποίο έχει τροποποιηθεί κάθε περιοχή στο πέρασμα του χρόνου – από το ποσοστό του πληθυσμού στην κατάσταση των οδικών δικτύων, των δικτύων μεταφορών, αν έχει χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ενέργειας κ.ά. Ακολουθεί ο Δείκτης Τρωτότητας σε Καταστροφές (VDI). Ο συγκεκριμένος καταρτίστηκε από την Ε.Ε. το 2023 και προκύπτει από υποδείκτες περιβαλλοντικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτικής αστάθειας κ.ά. Στη συνέχεια, εξετάστηκαν η χρονική τάση στις Μεταβολές Αποθήκευσης Νερού (TWSC), η χρονική τάση του Δείκτη Φυλλικής Εκτασης για Υψηλή Βλάστηση (LAIH), η χρονική τάση του Δείκτη Φυλλικής Εκτασης για Χαμηλή Βλάστηση (LAIL) και το δίκτυο περιοχών προστασίας της φύσης Natura 2000 (NAT). Ολοι οι προαναφερθέντες δείκτες περιγράφουν μέσω των επιμέρους τιμών τους ή της διαχρονικής τους τάσης την κατάσταση της επιφάνειας της Γης και των φυσικών πόρων που σχετίζονται με τις ανθρώπινες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης και της επίδρασης από την κλιματική αλλαγή. Ετσι συνδιαμορφώνουν τον Δείκτη Φέρουσας Ικανότητας Ανάπτυξης CCDI, ο οποίος κυμαίνεται από 0 (ελάχιστη φέρουσα ικανότητα για ανάπτυξη) έως 1 (υψηλότερη φέρουσα ικανότητα για ανάπτυξη). Χαρτογράφηση της χώρας με βάση τους έξι δείκτες που συνδιαμορφώνουν τον Δείκτη Φέρουσας Ικανότητας Ανάπτυξης – CCDI. Τι σημαίνει στην πραγματικότητα φέρουσα ικανότητα για ανάπτυξη Εξηγώντας πιο απλά την ουσία του παραπάνω όρου, η κ. Γκεμιτζή σημειώνει: «Η έννοια της φέρουσας ικανότητας στην ανάπτυξη αναφέρεται στο μέγιστο επίπεδο της ανθρώπινης δραστηριότητας και του πληθυσμού που ένα περιβάλλον ή σύστημα μπορεί να αντέξει μακροπρόθεσμα χωρίς να υποβαθμιστεί. Ενσωματώνει οικολογικές, οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη εξισορρόπησης της ανάπτυξης με τη βιώσιμη χρήση των πόρων. Το πρόβλημα που συνήθως υπάρχει όταν μιλάμε για θέματα όπως η βιώσιμη ανάπτυξη είναι η μη κατανόηση της έννοιας από τους πολίτες και τους πολιτικούς. Η συντριπτική πλειοψηφία πιστεύει ότι το πρόβλημα έγκειται στην έλλειψη υποδομών και όχι στην έλλειψη πόρων. Επικρατεί δηλαδή η λανθασμένη αντίληψη ότι υπάρχουν ανεξάντλητοι πόροι, όπως νερό, τρόφιμα, ενέργεια κ.ά., οι οποίοι για να γίνουν διαθέσιμοι προς χρήση χρειάζονται απλώς περισσότερες υποδομές. Και, ακόμα χειρότερα, σε κανένα σημείο του συλλογισμού των περισσότερων πολιτών δεν υπεισέρχεται η πρόνοια για τα υπόλοιπα πλάσματα που ζουν στην κάθε περιοχή, όπως και τα πολύτιμα οικοσυστήματα που υποστηρίζουν τη βιοποικιλότητα και που για να επιβιώσουν χρειάζονται και αυτά διαθέσιμους πόρους». Επικρατεί η λανθασμένη αντίληψη ότι υπάρχουν ανεξάντλητοι πόροι, όπως νερό, τρόφιμα, ενέργεια κ.ά., οι οποίοι για να γίνουν διαθέσιμοι προς χρήση χρειάζονται απλώς περισσότερες υποδομές. Τα συμπεράσματα της έκθεσης Ξεκινώντας να αναλύει τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης, η κ. Γκεμιτζή σημειώνει καταρχάς πως τα μεγάλα αστικά κέντρα –Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Κόρινθος, Χαλκίδα, Ηράκλειο Κρήτης–, καθώς και η πλειονότητα των νησιών του Αιγαίου –Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, μεγάλο τμήμα της Κρήτης– αλλά και οι παράκτιες περιοχές της νότιας και της ανατολικής χώρας –από Πάτρα μέχρι Καλαμάτα, Κόρινθο, ακτές Μεσσηνίας και Λακωνίας– παρουσιάζουν πολύ χαμηλή φέρουσα ικανότητα περαιτέρω ανάπτυξης (δείκτης CCDI Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν ακόμη νησιά, καθώς και λιγότερο πυκνοκατοικημένες πόλεις, με τιμές δείκτη CCDI που κυμαίνονται από 0,50 έως 0,60 και οι οποίες μπορούν να θεωρηθούν ως περιοχές με μέτριες δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης. Τα νησιά Χίος και Σάμος είναι δύο τέτοιες περιοχές. Αντίθετα, πολύ μικρά αστικά κέντρα, όπως η Δράμα και οι Σέρρες, έχουν μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης (τιμές CCDI > 0,600), υποδεικνύοντας τη διαθεσιμότητα πόρων για περαιτέρω ανάπτυξη. Μάλιστα, στις παραπάνω δύο περιοχές ο εναλλακτικός τουρισμός που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια (οινοτουρισμός και Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους στη Δράμα και οικολογικός τουρισμός στη λίμνη Κερκίνη και σε άλλες περιοχές των Σερρών) έχει ήδη δημιουργήσει ένα καλό μοντέλο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, το οποίο μπορεί να καλλιεργηθεί περαιτέρω. Χαρτογράφηση της χώρας με βάση τον Δείκτη Φέρουσας Ικανότητας Ανάπτυξης CCDI. Την ίδια καλή εικόνα με περιθώριο και συχνά και αναγκαιότητα για βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, εξαιτίας της ερήμωσης από κατοίκους, παρουσιάζουν και πολλές ορεινές περιοχές της Ελλάδας. Ο CCDI είναι σχετικά υψηλός σε ορεινές περιοχές όπως η Πίνδος, η Ευρυτανία, τα ορεινά Τρίκαλα ή τα ορεινά Ιωάννινα. Σε όλες τις παραπάνω περιοχές, υπάρχουν ήδη θύλακοι βιώσιμου, εναλλακτικού τουρισμού. Την ίδια στιγμή, οι ορεινές περιοχές είναι πλούσιες σε φυσικούς πόρους και λιγότερο επηρεασμένες από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και ως εκ τούτου είναι πιο ικανές για μελλοντική ανάπτυξη. Περιθώριο για ανάπτυξη έχει και το παράκτιο τμήμα της Ηπείρου – ακτογραμμές σε περιοχές όπως Σύβοτα και Πάργα. Υδάτινοι πόροι και τρωτότητα σε φυσικές καταστροφές Η κ. Γκεμιτζή μας έδωσε και δύο τριάδες καλύτερων και χειρότερων περιοχών στα κομβικά ζητήματα των υδάτινων πόρων και της τρωτότητας σε φυσικές καταστροφές. Κακή κατάσταση υδάτινων πόρων Κρήτη και Κυκλάδες Ανατολική Πελοπόννησος – Λακωνία, Αργολίδα, Κορινθία Αθήνα, Εύβοια, Χαλκιδική, Θράκη και παράκτιο τμήμα Βόρειας Ελλάδας Καλή κατάσταση υδάτινων πόρων Από Πίνδο και πιο δυτικά, με πιο «αυτάρκη» όλων την Ηπειρο Ανατολική Στερεά, Ευρυτανία, Μεσολόγγι, Καρπενήσι Τρωτότητα σε φυσικές καταστροφές Ρόδος – εξαιτίας των εκτεταμένων πυρκαγιών πέρυσι το καλοκαίρι Εύβοια –διαδοχικές φυσικές καταστροφές– και Λέσβος – κοινωνικό θέμα/ μεταναστευτικό Ροδόπη, Εβρος – πολύ χαμηλά εισοδήματα κατοίκων Παραδείγματα προς αποφυγή Επιστρέφοντας στο θέμα της λάθος επικρατούσας αντίληψης για τη φέρουσα ικανότητα ανάπτυξης, η κ. Γκεμιτζή δίνει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την περιοχή της Κρήτης, όπου, παρά την κρίσιμη κατάσταση των υδάτινων πόρων, θεωρείται ότι υπάρχει τρόπος να υποστηριχθεί περαιτέρω ανάπτυξη. Οπως εξηγεί η ίδια: «Το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου προβλέπεται ότι θα εξυπηρετεί 12-15 εκατομμύρια επιβάτες τον χρόνο. Ομως δεν αναρωτηθήκαμε αν υπάρχουν οι διαθέσιμοι πόροι για να υποστηρίξουν τέτοιο τουριστικό ρεύμα και ταυτόχρονα να μην υπάρξει σημαντική υποβάθμιση ή κατάρρευση του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και της πολιτισμικής κληρονομιάς του νησιού». Οσο για τα νησιά του Αιγαίου, αυτά, σύμφωνα με την κ. Γκεμιτζή, αποτελούν ειδική περίπτωση όπου θα πρέπει να εξεταστούν εξειδικευμένα μέτρα για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς είναι περιορισμένα σε έκταση και φυσικούς πόρους και αντιμετωπίζουν την πρόκληση της μαζικής τουριστικής ανάπτυξης που απειλεί να αλλοιώσει τον φυσικό τους χαρακτήρα. Οπως σημειώνει η καθηγήτρια: «Εδώ θα πρέπει άμεσα να εξεταστούν λύσεις για τον έλεγχο των τουριστικών ρευμάτων και την αντίστοιχη κατανάλωση των πόρων, όπως π.χ. επιβολή ανώτατου αριθμού επισκεπτών σε ευαίσθητες περιοχές, επιβολή ειδικού φόρου στους επισκέπτες, επιβολή ιδιαίτερα αυστηρών όρων δόμησης και επέμβασης στο φυσικό περιβάλλον και προώθηση μόνο των πραγματικά βιώσιμων επενδύσεων ανάπτυξης που ενισχύουν τις τοπικές κοινωνίες. Η Ελλάδα δεν μπορεί και δεν χρειάζεται να αποτελέσει προορισμό για τουρισμό του γκολφ ή για τουρισμό της πισίνας». View full είδηση

Το καλοκαίρι του 2024 στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης, χαρακτηρίζεται από παρατεταμένους καύσωνες που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και την παραγωγικότητα των ανθρώπων, με τις συνέπειες να είναι ιδιαίτερα αισθητές στις ευάλωτες ομάδες και στους εργαζόμενους σε εξωτερικούς χώρους. Καύσωνες: Τι είναι οι διάδρομοι ψυχρού αέρα που προτείνονται ως λύση Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ Ανδρέας Φλουρής, καθηγητής Φυσιολογίας στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, «η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να προκαλέσει ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως υπερθερμία, θερμική εξάντληση, θερμοπληξία και αφυδάτωση. Η ζέστη που βιώνουμε τους τελευταίους δύο μήνες αναδεικνύει την ανάγκη για άμεσες δράσεις προστασίας της υγείας. Οι συνέπειες των υψηλών θερμοκρασιών είναι σοβαρές και απαιτούν συντονισμένη προσπάθεια από την πολιτεία αλλά και πολλούς φορείς.» Ευάλωτες οι έγκυες Συνεχίζοντας, ο Δρ Φλουρής εξηγεί ότι «ιδιαίτερα ευάλωτες είναι οι έγκυες γυναίκες. Έρευνες έχουν δείξει ότι η ζέστη μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την υγεία των εγκύων και των εμβρύων. Η έκθεση της μητέρας στη ζέστη αυξάνει τον κίνδυνο πολλών επιπλοκών εγκυμοσύνης, όπως συγγενείς ανωμαλίες, θνησιγένεια, πρόωρος τοκετός, χαμηλό βάρος γέννησης, προεκλαμψία και πρόωρη ρήξη εμβρυικών υμένων. Ωστόσο, παραμένει άγνωστο πώς η έκθεση στη ζέστη προκαλεί αυτές τις ανεπιθύμητες συνέπειες. Αυτή την περίοδο πραγματοποιούμε μελέτες για να μελετήσουμε τους μηχανισμούς με τους οποίους η ζέστη επηρεάζει την υγεία της εγκύου και του εμβρύου. Αν κατανοήσουμε αυτούς τους μηχανισμούς, μπορούμε να βρούμε λύσεις για να μειώσουμε τον κίνδυνο πολλών επιπλοκών εγκυμοσύνης.» Οι μελέτες του Δρ Ανδρέα Φλουρή και των συνεργατών του αναδεικνύουν τη σημασία της προστασίας των εγκύων από τις ακραίες θερμοκρασίες, επισημαίνοντας την ανάγκη για κατάλληλα μέτρα πρόληψης και παρέμβασης. Η κατανόηση των μηχανισμών με τους οποίους η ζέστη επηρεάζει την υγεία μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων στρατηγικών για την προστασία αυτών των ευάλωτων ομάδων. Κάθε καλοκαίρι, η Ελλάδα αντιμετωπίζει περιστατικά θανάτων τουριστών λόγω θερμοπληξίας, συνήθως κατά τη διάρκεια πεζοπορίας. Όπως αναφέρει ο Δρ Φλουρής, «φέτος, αυτά τα περιστατικά είναι πολύ περισσότερα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τραγικός θάνατος του δημοσιογράφου του BBC, Μάικλ Μόσλει, ο οποίος πέθανε από θερμοπληξία κατά τη διάρκεια μιας πεζοπορίας στη Σύμη. Ο Μόσλει βρέθηκε κοντά σε ένα beach bar, και αν κάποιος τον είχε δει και τον είχε μεταφέρει σε δροσερό μέρος και του είχε δώσει νερό, ίσως να είχε σωθεί. Τέτοια περιστατικά υπογραμμίζουν τη σημασία της λήψης σωστών αποφάσεων όταν βρισκόμαστε σε συνθήκες καύσωνα. Είναι κρίσιμο να γνωρίζουμε καλά τους κινδύνους της σωματικής δραστηριότητας σε υψηλές θερμοκρασίες και να αποφεύγουμε να είμαστε μόνοι. Τα μέτρα αυτοπροστασίας περιλαμβάνουν την αποφυγή έκθεσης στη ζέστη και τον ήλιο, την επαρκή ενυδάτωση, τη χρήση κατάλληλων ανοιχτόχρωμων και φαρδιών ρούχων, καθώς και την κατανάλωση ελαφριάς διατροφής που περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά.» Συνεχίζοντας, ο Δρ Φλουρής αναφέρει ότι «η πολιτεία, οι τοπικές αρχές και οι τουριστικές επιχειρήσεις πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειες ενημέρωσης και προστασίας των τουριστών από την ακραία ζέστη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με καμπάνιες ευαισθητοποίησης, παροχή πρώτων βοηθειών και διαθεσιμότητα νερού σε τουριστικές περιοχές, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση των περιστατικών θερμοπληξίας και στην ασφάλεια όσων επισκέπτονται τη χώρα μας.» Παραγωγικότητα Οι επιπτώσεις του καύσωνα στην παραγωγικότητα είναι εξίσου σημαντικές. Οι εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους, όπως οι διανομείς, αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τους. Ο Δρ Φλουρής αναφέρει ότι «η ζέστη μπορεί να προκαλέσει ζάλη, υπερθερμία, ακόμη και θερμοπληξία, ενώ επηρεάζει αρνητικά την ικανότητά των εργαζομένων να εκτελούν αποτελεσματικά την εργασία τους. Οι διανομείς ντελίβερι, για παράδειγμα, συχνά αναφέρουν ότι νιώθουν σαν να τους φυσάει καυτός αέρας συνεχώς, με αποτέλεσμα να έχουν μειωμένα αντανακλαστικά και να κινδυνεύουν από ατυχήματα.» Η οικονομική ζημία από την απώλεια παραγωγικότητας λόγω της ζέστης είναι επίσης, σημαντική. Όπως αναφέρει ο Δρ Φλουρής, «παλαιότερα θεωρούσαμε ότι οι επιπτώσεις αυτές εμφανίζονται σε αρκετά υψηλή ζέστη, δηλαδή μόνο όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος ξεπεράσει τους 27 βαθμούς Κελσίου. Επομένως, είχε παγιωθεί η ιδέα ότι τα προβλήματα αφορούν τους εργαζόμενους λίγων χωρών ή μόνο σε κάποιες βιομηχανίες όπως η γεωργία και οι κατασκευές. Τα δεδομένα των μελετών μας την τελευταία δεκαετία έχουν δείξει ότι τα προβλήματα στην υγεία και την παραγωγικότητα των εργαζομένων ξεκινούν να εμφανίζονται από τους 15 βαθμούς Κελσίου. Για παράδειγμα, βρήκαμε ότι για κάθε βαθμό Κελσίου που η θερμοκρασία αυξάνεται πάνω από τους 15 βαθμούς, η παραγωγικότητα ενός εργαζόμενου μειώνεται κατά 2% περίπου. Αυτό το εύρημα έχει παίξει σημαντικό ρόλο για να αλλάξει η αντίληψη που έχουν οι χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Σημαίνει ότι τα προβλήματα είναι πολύ πιο διαδεδομένα από ό,τι πιστεύαμε και ότι οι χώρες αυτές που παλαιότερα θεωρούσαν ότι δεν επηρεάζονται πολύ από την κλιματική αλλαγή, στην πραγματικότητα αντιμετωπίζουν έντονες μειώσεις στην παραγωγικότητα των εργαζομένων τους. Σύμφωνα με μελέτες μας, η Ελλάδα χάνει ετησίως 2.2 δισεκατομμύρια ευρώ λόγω της μείωσης στην παραγωγικότητα που προκαλείται από την έκθεση των εργαζομένων ζέστη. Η εφαρμογή προληπτικών μέτρων μπορεί να μειώσει τις οικονομικές απώλειες και να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας, προσφέροντας μακροπρόθεσμα οφέλη τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για την οικονομία.» View full είδηση

Ήταν 29 Σεπτεμβρίου 1954, όταν δώδεκα ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, επικύρωσαν τη Σύμβαση για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών Ερευνών. Εβδομήντα χρόνια μετά, το CERN αποτελεί το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό ερευνητικό εργαστήριο πυρηνικής και σωματιδιακής φυσικής. To CERN γεννήθηκε στον απόηχο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και όπως σχολίασε χαρακτηριστικά ο διεθνούς φήμης Έλληνας φυσικός, καθηγητής στην Ecole Normale Superieure του Παρισιού, Γιάννης Ηλιόπουλος, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για τη συμπλήρωση 70 χρόνων λειτουργίας του CERN, στις εγκαταστάσεις του Δημόκριτου, «οι επιστήμονες δημιούργησαν την επιστημονική ένωση της Ευρώπης, πολύ πριν οι πολιτικοί σκεφτούν να δημιουργήσουν την οικονομική ένωσή της». Οι σκοποί ίδρυσης του CERN, όπως εξήγησε ο διευθυντής Έρευνας και Πληροφορικής του οργανισμού, Γιοακίμ Μνιχ, ήταν να κάνει έρευνα παγκοσμίου βεληνεκούς στη θεμελιώδη φυσική, να παρέχει ένα μοναδικό εύρος περιβαλλοντικά βιώσιμων εγκαταστάσεων που θα βοηθήσουν την έρευνα αιχμής, να ενώσει ανθρώπους από όλο τον κόσμο προκειμένου να εξερευνήσουν τα όρια της επιστήμης και της τεχνολογίας προς όφελος όλων, να εκπαιδεύσει νέες γενιές επιστημόνων και τέλος να εμπλέξει όλους τους πολίτες στις επιστημονικές αξίες. Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Μνιχ περιέγραψε μερικές από τις στιγμές-σταθμούς στην 70ετή λειτουργία του CERN, από την εγκατάσταση του πρώτου επιταχυντή το 1957 (Synchrocyclotron) και το πρώτο πείραμα έναν χρόνο αργότερα, μέχρι τη λειτουργία του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) που οδήγησε στην επιβεβαίωση της ύπαρξης του σωματιδίου Χιγκς το 2012. «Το μήνυμα προς τους πολίτες και όσους παίρνουν αποφάσεις, είναι ότι πρέπει να θεωρείτε το CERN ως το εργαστήριό σας. Εργαζόμαστε με εσάς και για εσάς», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μνιχ. «Λίγα μέρη σε όλο τον κόσμο έχουν συνεισφέρει τόσο πολύ στην επιστήμη και την τεχνολογία στον πλανήτη μας. Το CERN δεν είναι μόνο καινοτομία, είναι η καθημερινή ζωή όλου του κόσμου που επηρεάζεται από ό,τι συμβαίνει στο CERN», παρατήρησε ο πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», Γιώργος Νούνεσης, προλογίζοντας την εκδήλωση. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι το CERN «έχει αποτελέσει μια κοινωνική πηγή έμπνευσης για ερευνητικούς οργανισμούς και μεμονωμένους επιστήμονες». Σήμερα, το CERN αποτελείται από 23 κράτη μέλη, τρία που είναι στη διαδικασία προσχώρησης, οκτώ διασυνδεδεμένα και τέσσερις παρατηρητές (Ιαπωνία, ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση, UNESCO). Επίσης, μετρά 2.666 υπαλλήλους (στις 31/12/2023) και 12.370 χρήστες των υπηρεσιών του, δηλαδή ερευνητές από 110 ινστιτούτα και ερευνητικά κέντρα από 70 χώρες σε όλο τον κόσμο. Το Δίκτυο Αποφοίτων του CERN περιλαμβάνει πάνω από 10.000 ενεργά μέλη, μεταξύ των οποίων και πολλούς Έλληνες. Η Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και επιστημονικός εκπρόσωπος της Ελλάδας στο CERN, Κώστας Φουντάς, συνεισφέρει στον προϋπολογισμό του CERN περίπου το 1%. Σήμερα εργάζονται στο CERN 225 Έλληνες, από τους οποίους οι 115 είναι συνδεδεμένοι με ελληνικά ερευνητικά ιδρύματα. «Οι Έλληνες ερευνητές έχουν καίρια συνεισφορά στα πειράματα του CERN», τόνισε ο κ. Φουντάς. Ο Τζιοβάνι Ανέλι, επικεφαλής του τμήματος Μεταφοράς Γνώσης του CERN, αναφέρθηκε στη μεταφορά τεχνογνωσίας από τον οργανισμό στην κοινωνία μέσα από το σχετικό οικοσύστημα που έχει δημιουργηθεί και παρουσίασε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα στον τομέα αυτό, από τη χρήση ηλεκτρονίων πολύ υψηλής ενέργειας για τη θεραπεία του καρκίνου, που αναπτύσσει το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λωζάνης, μέχρι την κατασκευή μικρού μεγέθους επιταχυντών για την σε βάθος μελέτη έργων τέχνης, που ήδη έχει αρχίσει να εφαρμόζεται στο Μουσείο του Λούβρου. Έδωσε επίσης παραδείγματα ελληνικής αξιοποίησης της τεχνογνωσίας, όπως η συμμετοχή ελληνικών ερευνητικών ινστιτούτων και πανεπιστημίων στο δίκτυο HEPTech, το οποίο υποστηρίζει εγκαταστάσεις υψηλής ενέργειας για να μετατρέψουν καινοτομίες. σε βιομηχανικά πρότζεκτ με οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη. Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, Αθανάσιος Κυριαζής, τόνισε ότι «προσπαθούμε να διασφαλίσουμε τη συμμετοχή των Ελλήνων επιστημόνων και εταιρειών και να βελτιώσουμε τη σχετικά χαμηλή συμμετοχή των ελληνικών εταιρειών υψηλής τεχνολογίας σε αυτή την αγορά». Υπενθύμισε εξάλλου, την επιστημονική πρόοδο που έχει συντελεστεί στο CERN, «τους δεσμούς του με την κοινωνία, τη βιομηχανία και την εκπαίδευση». Η επόμενη μέρα στο CERN θα περιλαμβάνει την αναβάθμιση του LHC με στόχο να λειτουργεί από το 2029 ως Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων Υψηλής Φωτεινότητας (HL-LHC), να παράγει με τη βοήθεια νέων τεχνολογιών δέκα φορές περισσότερες συγκρούσεις σωματιδίων από τον LHC και άρα να ρίξει «φως» σε σπάνια φαινόμενα με μεγαλύτερη ακρίβεια. Επίσης, προετοιμάζεται η κατασκευή ενός νέου επιταχυντή, του Μελλοντικού Κυκλικού Επιταχυντή (FCC), που θα βοηθήσει να δοθούν απαντήσεις σε σημαντικά αναπάντητα μέχρι σήμερα ερωτήματα της Φυσικής Σωματιδίων, για το Σύμπαν. Όπως ανέφερε ο υπεύθυνος Διεθνών Σχέσεων του CERN για τα συνδεδεμένα και μη μέλη κράτη και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Μανώλης Τσεσμελής, για τον FCC είναι σε εξέλιξη η σύνταξη τεχνικής και οικονομικής μελέτης σκοπιμότητας και η διαβούλευση με 41 δήμους της Ελβετίας και της Γαλλίας, κάτω από το έδαφος των οποίων θα βρίσκεται, με στόχο να αρχίσει η κατασκευή του μήκους 90,7 χιλιομέτρων τούνελ, που θα φιλοξενεί τον επιταχυντή, το 2031-2032. Για τον συγκεκριμένο επιταχυντή έχουν ήδη υπογράψει μνημόνια συνεργασίας και έξι ελληνικά πανεπιστήμια. View full είδηση

Η Ελλάδα βελτίωσε τη θέση της μεταξύ των κορυφαίων αγορών για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), καθώς ανέβηκε από την 3η στη 2η θέση του προσαρμοσμένου δείκτη της EY για τις ΑΠΕ, που εξετάζει τις επιδόσεις των χωρών προσαρμοσμένες σύμφωνα με το μέγεθος του ΑΕΠ τους, όπως σημειώνεται σε σχετική έκθεση. Συγχρόνως, η Ελλάδα επανήλθε στη 16η θέση του γενικού δείκτη, από τη 18η θέση που βρισκόταν πριν έξι μήνες. Ο δείκτης EY Renewable Energy Country Attractiveness Index (RECAI), που ανακοινώθηκε χθες, αξιολογεί τις 40 κορυφαίες οικονομίες του κόσμου και τις κατατάσσει ως προς την ελκυστικότητα των επενδυτικών ευκαιριών σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Ο προσαρμοσμένος ως προς το ΑΕΠ δείκτης δίνει μία πιο αντικειμενική εικόνα της πραγματικότητας, αποτυπώνοντας τις επιδόσεις των χωρών σε σχέση με το οικονομικό μέγεθός τους, καθώς ο βασικός δείκτης, από τη φύση του, πριμοδοτεί τις ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου, οι οποίες λόγω του μεγέθους τους έχουν και τις μεγαλύτερες αγορές ΑΠΕ. Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η έκθεση αναφέρει ότι η χωρητικότητα εγκατεστημένης ισχύος ανανεώσιμης ενέργειας στην Ελλάδα έχει διπλασιαστεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια, με την πράσινη ενέργεια να αντιπροσωπεύει πλέον το 50% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Προσθέτει, παράλληλα, ότι οι υψηλές τιμές ενέργειας και η κρατική υποστήριξη οδηγούν στη δημιουργία τοπικών κοινοτήτων παραγωγής ενέργειας. Η έκθεση σχολιάζει, επίσης, τη βελτίωση της κατάταξης της Ελλάδας όσον αφορά τις διμερείς συμβάσεις αγοράς ενέργειας (Power Purchase Agreements - PPAs), με τη χώρα να ανεβαίνει από την 26η στην 21η θέση του σχετικού δείκτη. Όπως σημειώνεται, παρότι ο αριθμός των σχετικών συμφωνιών στην Ελλάδα παραμένει σχετικά μικρός, η αναδυόμενη αγορά των εταιρικών PPAs παρουσιάζει σημάδια ανάπτυξης. Πρόκειται για μία αγορά όπου κυριαρχούν τα έργα ηλιακής ενέργειας που αξιοποιούν στο έπακρο την ηλιοφάνεια, με μικρότερη συμμετοχή της επίγειας αιολικής ενέργειας. Όπως και σε πολλές άλλες αγορές, οι μεγάλοι βιομηχανικοί όμιλοι και οι όμιλοι πληροφορικής κυριαρχούν στη λίστα των αγοραστών, ωστόσο, όπως σημειώνει η έκθεση, είναι ενδιαφέρον ότι υπεγράφησαν, επίσης, PPAs από οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έκθεσης για την Ελλάδα, ο Τάσος Ιωσηφίδης, εταίρος, επικεφαλής του Τμήματος Συμβούλων Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών της EY Ελλάδος και επικεφαλής του Τομέα Ενέργειας και Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας, δήλωσε: «Η Ελλάδα παραμένει για τρίτο συνεχές εξάμηνο στις τρεις πρώτες θέσεις του προσαρμοσμένου ως προς το ΑΕΠ δείκτη ανανεώσιμων πηγών και την πρώτη εικοσάδα του γενικού δείκτη RECAI της EY, με βελτιωμένες, μάλιστα, επιδόσεις. Η κατάταξη αυτή επιβεβαιώνει την ελκυστικότητα της αγοράς ΑΠΕ στη χώρα μας, τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί και τις θετικές προοπτικές για προσέλκυση επενδύσεων που θα επιταχύνουν την πράσινη μετάβαση της οικονομίας μας. Έχοντας αντιμετωπίσει πολλά από τα προβλήματα του ρυθμιστικού πλαισίου, βασικές προτεραιότητες αποτελούν σήμερα η ενίσχυση του δικτύου, η στροφή στην υπεράκτια αιολική ενέργεια και οι επενδύσεις στα συστήματα αποθήκευσης». View full είδηση