Αναζήτηση στην κοινότητα

Η πλατεία Ελευθερίας βρίσκεται στο κέντρο της Λευκωσίας και αποτελεί ένα εμβληματικό και ιστορικό τοπόσημο της Κύπρου, αφού στη συγκεκριμένη περιοχή έχουν συμβεί μερικά από τα πιο σημαντικά γεγονότα της τελευταίας διχοτομημένης πρωτεύουσας της Ευρώπης. Ένα σημείο που διατηρεί χαραγμένες στην Ιστορία πολλές ημερομηνίες και αποτελεί έναν τόπο πολύχρονων συγκρούσεων, αντιθέσεων, βίας. Ο δήμος Λευκωσίας, το 2012, στο πλαίσιο της ανάπτυξης του κέντρου της πόλης, ξεκίνησε τις διαδικασίες αναβάθμισης της πλατείας Ελευθερίας, ώστε με την ανάπλασή της να μεταμορφωθεί σε υπαίθριο χώρο κοινωνικής συνάθροισης. Κατά τη διάρκεια των επτά χρόνων που χρειάστηκαν για την κατασκευή της εκφράστηκαν πολυάριθμες αντιδράσεις, υπήρξαν αλλεπάλληλες καθυστερήσεις και η πλατεία ουκ ολίγες φορές μετατράπηκε σε πεδίο αντιπαραθέσεων. Όμως, εδώ και λίγες μέρες έχει παραδοθεί στο κοινό ένα μεγάλο τμήμα της, καθώς και ο ολοκαίνουριος υπόγειος χώρος στάθμευσης που έχει δημιουργηθεί κάτω από τη λεωφόρο Ομήρου. Παρά τους ενδοιασμούς για την αισθητική και λειτουργική της αξία, φαίνεται ότι η νέα όψη της πλατείας αποτελεί ένα επιτυχημένο παράδειγμα διαμόρφωσης συγκοινωνιακού κόμβου και κοινωνικής διάδρασης, δίνοντας ταυτόχρονα μια νέα ταυτότητα στο αστικό τοπίο της Λευκωσίας. Να θυμίσουμε ότι το πολυσυζητημένο και δαιδαλώδες αυτό έργο στηρίζεται στα αρχιτεκτονικά σχέδια της διεθνούς φήμης Ζάχα Χαντίντ και του γραφείου της, τα οποία εκπονήθηκαν μετά από πανευρωπαϊκό διαγωνισμό. Κατά τη διάρκεια των επτά χρόνων που χρειάστηκαν για την κατασκευή της εκφράστηκαν πολυάριθμες αντιδράσεις, υπήρξαν αλλεπάλληλες καθυστερήσεις και η πλατεία ουκ ολίγες φορές μετατράπηκε σε πεδίο αντιπαραθέσεων. Επίσης, η γενική ιδέα που είχε υποβληθεί στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, σε συνεργασία με τον Κύπριο αρχιτέκτονα κ. Πασσά και εκπρόσωπο του γραφείου της Ζάχα Χαντίντ, αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός αστικού πάρκου που θα περιλάμβανε κήπους, σιντριβάνια σε πολύπλοκα μαρμάρινα σχήματα αλλά και εντυπωσιακούς διαδρόμους για περιπάτους. Το έργο ειδικότερα περιλαμβάνει την ανάπλαση της πλατείας και του περιβάλλοντα χώρου, συγκεκριμένα την κατασκευή γέφυρας-πλατείας, την τοπιοτέχνηση της τάφρου, διορθωτικές εργασίες στα Ενετικά Τείχη, εγκατάσταση ανελκυστήρων και εργασίες φωτισμού, ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες, εξοπλισμό (street furniture), κατασκευή καταστημάτων και χώρων υγιεινής. Επίσης, την κατασκευή διώροφου υποστηρικτικού χώρου στάθμευσης στη λεωφόρο Ομήρου με ράμπες πρόσβασης από τον δρόμο, δημόσια αποχωρητήρια, σκάλα και ανελκυστήρες σύνδεσης του χώρου στάθμευσης και της τάφρου με τις πλατείες Σολωμού και Ελευθερίας. Να προσθέσουμε ότι με την παράδοση του δημοτικού χώρου στάθμευσης στη λεωφόρο Ομήρου δίνεται σε πεζούς και ποδηλάτες η ευκαιρία πρόσβασης στην τάφρο και στους χώρους αναψυχής, όπου μπορούν να δουν από κοντά τα υδάτινα στοιχεία, τον ειδικό φωτισμό και τις διόδους περιπάτου. Αναμφισβήτητα, η νέα, μνημειώδης όψη της πλατείας καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τις προσδοκίες του αρχικού σχεδιασμού. Οι τελικοί ηλεκτρομηχανολογικοί έλεγχοι και δοκιμές στα σιντριβάνια της τάφρου, στα ενδοδαπέδια φωτιστικά της γέφυρας και στον ανελκυστήρα Ντ'Αβίλα θα ολοκληρωθούν με το νέο έτος. Παράλληλα, στην τάφρο θα διεξάγονται τελικές εργασίες στο μαρμάρινο γλυπτό κάτω από τη γέφυρα και στους εσωτερικούς χώρους της καφετέριας, του σνακ-μπαρ και των δύο περιπτέρων, ενώ εκκρεμεί η κατακύρωση της προσφοράς για τους χώρους εστίασης. Με την ευκαιρία της λειτουργίας του χώρου στάθμευσης, ο δήμαρχος Λευκωσίας Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης ανέφερε ότι αυτή είναι μία ακόμα σημαντική μέρα για την πόλη και τους δημότες της. «Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της ανάπλασης του εμπορικού τριγώνου, που αφορά την οδό Στασικράτους και τις γύρω οδούς, την παράδοση στην κυκλοφορία των λεωφόρων Κυριάκου Μάτση και Καλλιπόλεως, ο χώρος στάθμευσης της Ομήρου ανοίγει για το κοινό και θα διευκολύνει σημαντικά την πρόσβαση στο κέντρο της πρωτεύουσας. Από τον χώρο στάθμευσης οι επισκέπτες θα μπορούν εύκολα να μεταβούν στην εντός των τειχών πόλη, διασχίζοντας την τάφρο, κάτω από τη γέφυρα της πλατείας» σημείωσε. Η Ζάχα Χαντίντ, σε συνέντευξή της, είχε περιγράψει το όραμά της: «Σε αντίθεση με την πράσινη γραμμή που χωρίζει την πόλη, η τάφρος γίνεται μια "πράσινη ζώνη", ένα "περιδέραιο" που περιβάλλει και ενοποιεί την πόλη και τις δύο πλευρές του τείχους, ενώ γίνεται το κεντρικό πάρκο της Λευκωσίας, όπως συμβαίνει και με το Central Park της Νέας Υόρκης, το Hyde Park του Λονδίνου και τους κήπους Tuileries του Παρισιού. Αυτό το νέο πάρκο της Λευκωσίας θα αποτελεί έναν ανοιχτό, δημόσιο χώρο στην καρδιά της πόλης». Η σύγχρονη Λευκωσία, πλούσια σε ιστορία και πολιτισμό, διαθέτει πλέον ένα έργο-ορόσημο στον αστικό ιστό της και ένα μοντέρνο, αρχιτεκτονικά, σημείο αναφοράς.

Η Αμβέρσα έγινε λίγο πιο πλούσια: Παραδόθηκε και άνοιξε ένα από τα νέα κτίρια της διοίκησης του λιμανιού, το οποίο είχε σχεδιαστεί από την Ζάχα Χαντίντ. Είναι ένα από τα τελευταία έργα στα οποία έβαλε την υπογραφή της η αρχιτέκτονας, που πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 65 ετών, και η μορφή του είναι αναφορά στο εμπόριο διαμαντιών, το οποίο συνέβαλε σημαντικά στη οικονομική ισχύ της πόλης. Το ίδιο το κτίριο στέγαζε στο παρελθόν πυροσβεστικό σταθμό και η Χαντίντ σχεδίασε την «προσθήκη» στην οροφή του ώστε να θυμίζει διαμάντι. Η επέκταση βασίζεται, εξωτερικά, σε τρίγωνα τα οποία στη μία πλευρά σχηματίζουν επίπεδες πλευρές και στην άλλη, εκείνη προς την πλευρά της θάλασσας, είναι ανακανόνιστα. Το «ακανόνιστο» αποτέλεσμα εντείνεται από το συνδυασμό διαφανών και αδιαφανών τζαμιών - και κορυφώνεται χάρη στην ίδια τη θέση του κτιρίου, πάνω στη θάλασσα, η οποία αντανακλάται στην επιφάνειά του. Πηγή: http://news.in.gr/culture/article/?aid=1500103712

Πρωτοπόρος της αρχιτεκτονικής και εμβληματική φιγούρα του επαγγέλματός της στον 20ό αιώνα, η Αγγλοϊρακινή Ζάχα Χαντίντ έσβησε από ανακοπή καρδιάς στο Μαϊάμι τον περασμένο Μάρτιο. Τα έργα της, καινοτόμα, καμπυλωτά και αριστουργηματικά, από το London Aquatics Center έως το Guangzhou Opera House στο Χονγκ Κονγκ, αποτέλεσαν τοπόσημα για την κάθε περιοχή που δημιουργήθηκαν. Μέσα στην ομάδα των αρχιτεκτόνων που δούλεψαν δίπλα στη Ζάχα Χαντίντ στο γραφείο της στο Λονδίνο υπάρχουν και Ελληνες, οι οποίοι μαζί με τους υπόλοιπους συναδέλφους τους στη «Zaha Hadid Archi­tects» αποτελούν πρεσβευτές και συ­νεχιστές του έργου της. Οι Ελληνες της Zάχα Χαντίντ μιλούν στο «Εθνος της Κυριακής» για την εμπειρία που απέκτησαν δίπλα της αλλά και για τη ζωή στο γραφείο μετά τον θάνατό της. Η Ζάχα Χαντίντ αντιμετώπιζε τις γυναίκες ως «όντα προικισμένα, έξυπνα και σκληρά», όπως έλεγε και η ίδια και ίσως σε αυτό να οφείλεται η στενότερη -σε σχέση με άλλους Ελληνες αρχιτέκτονες- συνεργασία της με τη Μαρία Τσιρώνη (lead architect). Πριν τη γνωρίσει προσωπικά, το όνομα Zάχα Χαντίντ ήταν συνυφασμένο στο μυαλό της με τον επαναπροσδιορισμό της έννοιας της προοπτικής, την κίνηση των μορφών, τη ρευστότητα των ορίων και τις μοναδικές δυναμικές συνθέσεις: «Η Ζάχα Χαντίντ ήταν όμως κάτι πολύ παραπάνω, ήταν αληθινή μέντορας, αστείρευτη πηγή έμπνευσης. Πάντοτε μας ενθάρρυνε να πιστέψουμε το απίστευτο και να τολμήσουμε το αδύνατο». Η συμβουλή που της έδινε ήταν να προσπαθεί πάντα να υπερβαίνει τον εαυτό της με πίστη και υπομονή. «Κάνε κάτι ριζοσπαστικό, κάνε κάτι καινούργιο», της επαναλάμβανε συχνά. Η Ζέτα Κοτσιώνη (senior architect) εκφράζει τη βεβαιότητα για το μέλλον του γραφείου χωρίς τη φυσική αρχηγό του: «Το γραφείο έχει συγκεντρώσει ένα μοναδικό ανθρώπινο δυναμικό από αρχιτέκτονες και σχεδιαστές που έχουμε γαλουχηθεί δουλεύοντας τόσα χρόνια δίπλα στη Zάχα και είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με την ίδια πρόκληση που αντιμετώπιζε η ίδια: Να σχεδιάζει και να κατασκευάζει υπερβαίνοντας συνεχώς τις τρέχουσες τάσεις και αντιλήψεις». Δουλεύοντας δίπλα στην πρώτη γυναίκα αρχιτέκτονα που κέρδισε το βραβείο Πρίτζκερ -εφάμιλλο του Νόμπελ της Αρχιτεκτονικής- η συμπατριώτισσά μας έμαθε πολλά, με πρώτο από όλα το να μην έχει όρια στο ντιζάιν. Αναδεικνύοντας τις ιδιαιτερότητες που είχε ένα τόσο ταλαντούχο άτομο ως εργοδότης, η Ζέτα Κοτσιώνη μας την περιγράφει ως εξής: «Δυνατή προσωπικότητα με ταλέντο και αυθεντικότητα. Δούλευε σκληρά και με πάθος για να επιτύχει τους στόχους της και το ίδιο ανέμενε από τους συνεργάτες της. Σαν εργοδότης ήταν απαιτητική αλλά δίκαιη». Ο Αλέξανδρος Καλλέγιας (senior architect and BIM coordinator) θυμάται με αγάπη τη Ζάχα: «Η παρουσία της γινόταν αισθητή κάθε φορά που βρισκόταν στους χώρους του γραφείου. Ενέπνεε αυθεντικότητα με τις γνώσεις και το ταλέντο της στο να σχεδιάζει επί τόπου αρχιτεκτονικές λύσεις. Υπήρξε σκληροτράχηλη ως επαγγελματίας και εξαιρετικά καλόκαρδη και γενναιόδωρη ως άνθρωπος». Αυτό που κάνει, σύμφωνα με τον Σπύρο Καπρίνη (lead architect), τη διάφορα στο γραφείο της Ζάχα Χαντίντ είναι η έμφαση στις υψηλές τεχνολογίες, μέσω της χρήσης μιας πληθώρας ψηφιακών λογισμικών και εργαλείων, «ανάλογη με αυτήν που κανείς συναντά σε μαθηματικά μοντέλα, αλλά και σε αρκετά συστήματα της φύσης». Ο Σπύρος πιστεύει ότι το ταλέντο και το πάθος που είχε η Ζάχα Χαντίντ για την αρχιτεκτονική, σε συνδυασμό με τη συγκρουσιακή της προσωπικότητα, ήταν αυτά που την έκαναν να ξεχωρίζει. Επίσης, το γεγονός ότι είχε το θάρρος να πάρει σημαντικά ρίσκα έπαιξε καθοριστικό ρόλο: «Η απόφασή της να μη δουλέψει για κάποιον άλλον αρχιτέκτονα, καθώς και η μη συμβατική επιλογή της να προσπαθήσει να κάνει τα πράγματα που την ενδιέφεραν με έναν διαφορετικό τρόπο απ' ό,τι οι περισσότεροι συνάδελφοί της αποτέλεσαν σημαντικά ρίσκα, αφού η ίδια δεν μπορούσε να γνωρίζει τις συνέπειες και τα αποτελέσματα των επιλογών της αυτών». «Είχε αδυναμία στη Μύκονο» Η Ζάχα Χαντίντ αγαπούσε ιδιαίτερα την Ελλάδα και θεωρούσε τις παραλίες της Μυκόνου (όπως τον Καλαφάτη, τη Λιά και το Καλό Λιβάδι) ως μερικές από τις καλύτερες στον κόσμο. Η Βρετανοϊρακινή αρχιτέκτονας στήριζε τους Ελληνες συνεργάτες της με πράξεις, αφού δεν της άρεσαν τα λόγια: «Πίστευε σε εμάς περισσότερο από ό,τι εμείς στον εαυτό μας, και αυτό μας έδινε και μας δίνει την αυτοπεποίθηση να συνεχίσουμε το όραμά της», λέει η Μαρία Τσιρώνη. Μπορεί το γραφείο της να ήταν πόλος έλξης για τους καλύτερους designers από όλο τον κόσμο, όμως, σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Καλλέγια, η μεγάλη αρχιτέκτονας πίστευε στον ανοικτό διάλογο και στην ανταλλαγή ιδεών με όλους, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων: «Ισως ένα από τα δυνατά χαρακτηριστικά του γραφείου είναι ότι επιτρέπει αυτήν την πολυσύνθετη διάρθρωση εθνοτήτων όπου η συνεισφορά των Ελλήνων, μεταξύ άλλων, αναγνωρίζεται και υποστηρίζεται». Οσο για αυτό που έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση στους συμπατριώτες μας; «Η δουλειά της Zάχα θεωρούνταν για χρόνια μη πραγματοποιήσιμη, αλλά θεωρητική. Ομως γρήγορα αποδείχτηκε ότι όλα όσα οραματιζόταν ήταν ζήτημα χρόνου να πάρουν μορφή». Πηγή: http://www.ethnos.gr/diethni/arthro/oi_ellines_klironomoi_tis_zaxa_xantint-64366723/

Το κολοσσιαίο πολιτιστικό κέντρο του Αζερμπαϊτζάν, έργο της Ιρακινοβρετανίδας αρχιτέκτονα Ζάχα Χαντίντ, απέσπασε τη διάκριση «Ντιζάιν της Χρονιάς» από το Μουσείο Ντιζάιν του Λονδίνου, πάρα τις εντονότατες διαμαρτυρίες ανθρωπιστικών οργανώσεων. Το Κέντρο Χαϊντάρ Αλίγιεφ, το οποίο στεγάζει ένα μουσείο, ένα αμφιθέατρο αλλά και μία πελώρια αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, βρίσκεται στο Μπακού, πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, και, όπως ανάφεραν οι κριτές του διαγωνισμού, πρόκειται για «ένα αρχιτεκτόνημα που θα μας κάνει να μιλάμε για χρόνια». Ωστόσο, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υποστηρίζει ότι μαζί με το Κρίσταλ Χολ, τη σκηνή που στήθηκε για τον διαγωνισμό τραγουδιού της Γιουροβίζιον και το εμπορικό κέντρο στους Χειμερινούς Κήπους, το κέντρο Χαϊντάρ Αλίγιεφ είναι ένα μόνο από τα πολλά μεγάλα έργα που εξαναγκάζουν τους ντόπιους να ξεσπιτώνονται και να απομακρύνονται βιαίως από τα σπίτια τους. «Η κυβέρνηση εξαπέλυσε ένα μπαράζ παράνομων απαλλοτριώσεων και αναγκαστικών εξώσεων σε ολόκληρη την πόλη χωρίς πραγματικά να αποζημιωθούν οι εμπλεκόμενοι», εξηγεί ο Γκεόργκι Τζιόρτζια του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, της οργάνωσης που το 2012 έδωσε στη δημοσιότητα μία έκθεση-καταπέλτη για τις συνέπειες της αστικής ανάπτυξης στο Μπακού. «Η κυβέρνηση εξανάγκασε τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους κόβοντάς τους το ηλεκτρικό ρεύμα, το φυσικό αέριο και το νερό. Κάποιες φορές οι κάτοικοι συλλαμβάνονταν και, όταν επέστρεφαν, τα σπίτια τους απλώς είχαν ισοπεδωθεί. Αλλα κτίρια κατεδαφίζονταν παρότι οι ένοικοί τους παρέμεναν στο εσωτερικό τους», λέει ο Τζιόρτζια. Λίγο πριν από τις εκλογές του 2013, οι Αρχές συνέλαβαν δεκάδες πολιτικούς ακτιβιστές με ψευδείς κατηγορίες, φυλάκισαν δημοσιογράφους, διέλυσαν ειρηνικές διαδηλώσεις και περιόρισαν με έκτακτους νόμους τις ατομικές ελευθερίες. Για να γίνει ο χώρος που απαιτείτο για το κτίσμα της Χαντίντ, κατεδαφίστηκαν 250 σπίτια, ενώ το 2010 το μεγαλύτερο συνδικάτο οικοδόμων BWI αποκάλυψε την υπόθεση παράνομης διακίνησης εργατών από Βοσνία και Σερβία που εξαναγκάζονταν να δουλέψουν στο Μπακού υπό άθλιες συνθήκες, υποβάλλονταν σε φυσική και ψυχολογική βία, ενώ τα διαβατήριά τους τα κρατούσαν οι επόπτες. Σε Κατάρ και Πεκίνο Ανάλογες, δηλαδή, συνθήκες με αυτές που επικρατούν στο Κατάρ, όπου ανοικοδομείται το στάδιο του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Χαντίντ και όπου έχουν χάσει τη ζωή τους την τελευταία διετία περισσότεροι από 500 εργάτες. Η ίδια η Χαντίντ αρνείται οποιαδήποτε σχέση με τους εργάτες, οι οποίοι, όπως λέει, είναι ευθύνη της κυβέρνησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την κατασκευή ενός μεγάλου εμπορικού κέντρου στο Πεκίνο ξεσπιτώθηκαν οι ένοικοι κατοικιών που χρονολογούνται πριν από 100 χρόνια. Πηγή: http://www.kathimerini.gr/774385/article/epikairothta/kosmos/arxitektoniko-vraveio-me-epikriseis Δείτε περισσότερα στοιχεία και φωτογραφίες από το έργο: http://www.zaha-hadid.com/architecture/heydar-aliyev-centre/