Αναζήτηση στην κοινότητα

Η τελευταία έκθεση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Μετεωρολογίας (WMO) για την παγκόσμια κατάσταση του κλίματος για το 2024 δείχνει ότι η τελευταία δεκαετία ήταν η θερμότερη που έχει καταγραφεί. Ο κόσμος ήδη υπερθερμαίνεται επικίνδυνα, και η κλιματική αλλαγή επιταχύνεται, αναφέρει η Παγκόσμια Μετεωρολογική Οργάνωση, καθώς η Σύνοδος Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα COP29 ξεκίνησε τη Δευτέρα στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, το Μπακού. Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματέα Celeste Saulo, «δεν αποτελεί έκπληξη. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι επιστήμονες το επισημαίνουν εδώ και πολλά χρόνια — πάνω από 30 χρόνια, μάλιστα — και η έκπληξη είναι η αργοπορία στην αντίδραση». Η έκθεση της WMO ακολουθεί τα τελευταία δεδομένα από την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus (C3S), η οποία ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι το 2024 θα είναι η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί. Οι ειδικοί του ΟΗΕ για τον καιρό στη Σύνοδο COP29 στο Μπακού αναφέρουν ότι οι παγκόσμιες θερμοκρασίες έχουν ήδη αυξηθεί κατά 1,3 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με τον μέσο όρο της προ-βιομηχανικής περιόδου. Ο κόσμος αντιμετωπίζει πρωτοφανείς θερμοκρασίες θαλάσσιων επιφανειών, λιώσιμο των πάγων, ξηρασίες και έντονες πλημμύρες, όπως πρόσφατα παρατηρήθηκαν στην Ισπανία. «Νομίζω ότι οι άνθρωποι δεν είναι προετοιμασμένοι για τέτοια γεγονότα, και υπάρχει τεράστια πρόκληση στο πώς να διαμορφωθούν πρωτόκολλα που θα επιτρέπουν στον κόσμο να προετοιμάζεται και να αντιδρά κατάλληλα στην ένταση των φαινομένων που αντιμετωπίζουμε», εξήγησε η Saulo. Οι κλιματικοί ειδικοί και οι παρευρισκόμενοι στην πρώτη ημέρα της Συνόδου COP29 συμφώνησαν ότι η προοπτική είναι ζοφερή — οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να μειώνονται στην Ευρώπη, αλλά συνεχίζουν να αυξάνονται παγκοσμίως. Τον περασμένο μήνα, οι μέσες θερμοκρασίες στην Ευρώπη έφτασαν τους 10,83°C — 1,23°C πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991–2020, καθιστώντας τον Οκτώβριο τον πέμπτο θερμότερο μήνα που έχει καταγραφεί και τον δεύτερο θερμότερο παγκοσμίως. View full είδηση

Η αξιολόγηση των θερμοκρασιακών αποκλίσεων πάνω από μια περιοχή μπορεί να γίνει με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους και δεδομένα, όπως για παράδειγμα παρατηρήσεις μετεωρολογικών σταθμών, ραδιοβολήσεων καθώς και δεδομένα αριθμητικών μοντέλων καιρού. Στο συγκεκριμένο άρθρο παρουσιάζουμε καταρχάς την ανάλυση της θερμοκρασίας στο επίπεδο των 850 hPa (~1500 μέτρα πάνω από την επιφάνεια), επίπεδο το οποίο επιτρέπει την παρακολούθηση των θερμικών χαρακτηριστικών των αερίων μαζών που επηρεάζουν μια περιοχή. Ο χάρτης που ακολουθεί δείχνει για το τρίμηνο Ιουνίου-Αυγούστου 2024 τη συνολική απόκλιση της θερμοκρασίας στη στάθμη των 1500 μέτρων πάνω από το Βόρειο ημισφαίριο και ο οποίος δείχνει ότι στο μεγαλύτερο μέρος αυτού η μέση θερμοκρασία κινήθηκε πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Οι μεγαλύτερες θετικές θερμοκρασιακές αποκλίσεις (> 2-3 ˚C) εντοπίζονται σε τμήματα της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής, του Αρκτικού Ωκεανού και της Κεντρικής Ασίας. Στην χώρα μας η θερμοκρασία κινήθηκε πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα και σχεδόν στο σύνολο της χώρας η θερμοκρασιακή απόκλιση ξεπέρασε τους 3 βαθμούς Κελσίου, καθιστώντας το ως το θερμότερο που έχει καταγραφεί. Γράφημα 1: Θερμοκρασιακές αποκλίσεις στο ισοβαρικό επίπεδο των 850 hPa (~1500 μέτρα πάνω απο την επιφάνεια) κατα τους καλοκαιρινούς μήνες (Ιούνιο-Αύγουστο) του 2024 για το Βόρειο ημισφαίριο. Στη συνέχεια επικεντρωνόμαστε στη χώρα μας και κατατάσσουμε τα τελευταία 45 καλοκαίρια (1979-2024) υπολογίζοντας το άθροισμα των ωρών όπου η θερμοκρασία στο ισοβαρικό επίπεδο των 850 hPa (~1500 μέτρα πάνω από την επιφάνεια) υπερβαίνει το 99% των τιμών κατανομής της θερμοκρασίας που έχουν παρατηρηθεί μεταξύ 1981-2010 και τις οποίες ορίζουμε ως ακραία θερμές ώρες. Η ανάλυση δείχνει ότι το καλοκαίρι του 2024 ήταν το πιο ακραία θερμό τα τελευταία 45 χρόνια με 259 ακραία θερμές ώρες, καταρρίπτοντας έτσι το πρόσφατο ρεκόρ του 2021 με 17 περισσότερες ακραία θερμές ώρες (Γράφημα 2). Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα όπως είναι φυσικό συσχετίζονται με τις πολλαπλές περιόδους πολύ υψηλών θερμοκρασιών που επηρέασαν την χώρα μας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2024. Γράφημα 2: Άθροισμα των ακραία θερμών ωρών ανά καλοκαίρι (Ιούνιο-Αύγουστο) κατά την περίοδο 1979-2024. Πηγή δεδομένων: Η ανάλυση βασίζεται στα δεδομένα reanalysis του ERA5 από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων (ECMWF). View full είδηση

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2024, επιστήμονες της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών δημοσίευσαν στο διεθνές περιοδικό Atmosphere εργασία με θέμα τη μελέτη των τάσεων βασικών κλιματικών παραμέτρων στην Ελλάδα την περίοδο 1991-2020. Η μελέτη αφορούσε στις τάσεις μεταβολής της θερμοκρασίας, της βροχόπτωσης, και της θερμοκρασίας θάλασσας την τελευταία τριακονταετία. Τα δεδομένα που αναλύθηκαν προέρχονται από την ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus. Όσον αφορά στην επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας, η Εικόνα 1 παρουσιάζει την τάση μεταβολής της μέσης επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας την τριακονταετία 1991-2020. Όπως διακρίνεται στην Εικόνα 1, στο σύνολο των ελληνικών θαλασσών η τάση αυτή είναι αυξητική. Κατά μέσο όρο και για το σύνολο των θαλασσών μας, η αύξηση της θερμοκρασίας είναι περίπου 1.5 °C κατά τα τελευταία 30 έτη. Εικόνα 1. Συνολική τάση της μέσης επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας την τριακονταετία 1991-2020. Η αύξηση αυτή παρουσιάζει όμως γεωγραφικές διαφοροποιήσεις. Πιο συγκεκριμένα, σε πολλές περιοχές κυρίως του Θρακικού Πελάγους, του Κεντρικού Ιονίου αλλά και σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης και της Ρόδου, η τάση αύξησης φτάνει και ξεπερνά τους 2 °C μέσα στα τελευταία 30 έτη. Αντιθέτως, σε περιοχές του Κεντρικού και Νότιου Αιγαίου, η τάση αύξησης είναι αρκετά μικρότερη. Το πλήρες κείμενο της δημοσίευσης (στα αγγλικά) δίνεται στον σύνδεσμο https://www.mdpi.com/2073-4433/15/9/1104. View full είδηση

Καύσωνες μεγαλύτερης διάρκειας και συχνότητας, έκρηξη της ζήτησης για κλιματισμό και ακόμη πιο απειλητικοί ιοί: οι μεγάλες πόλεις σε όλο τον κόσμο και οι δισεκατομμύρια κάτοικοί τους θα αντιμετωπίσουν σοβαρές κρίσεις, αν η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχιστεί με αυτούς τους ρυθμούς και η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 3° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, προειδοποιεί έκθεση. «Η διαφορά ανάμεσα στον 1,5° Κελσίου και τους 3° Κελσίου είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο», υπογράμμισε ο Ρότζερ βαν ντεν Μπεργκ του αμερικανικού ινστιτούτου WRI, που δημοσίευσε αυτή την έκθεση η οποία καταγράφει τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν οι κάτοικοι του Ντακάρ στη Σενεγάλη, του Ρίο στη Βραζιλία ή της Παντάνγκ στην Ινδονησία. Η έκθεση εξετάζει τους ενδεχόμενους κλιματικούς κινδύνους σε σχεδόν 1.000 μεγάλες πόλεις όπου σήμερα ζουν 2,1 δισεκ. άνθρωποι, δηλαδή το 26% του παγκόσμιου πληθυσμού και περισσότερο από το 50% όσων ζουν σε αστικά κέντρα. Οι συντάκτες της έκθεσης εξηγούν τη μεγάλη διαφορά που θα έχει για τους ανθρώπους η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, έναντι της αύξησης κατά 3° Κελσίου προς την οποία οδεύει αυτή τη στιγμή ο κόσμος. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΟΗΕ που χρονολογούνται από τον Νοέμβριο, ο πλανήτης φαίνεται να οδεύει σε άνοδο της θερμοκρασίας κατά 2,9°Κελσίου, με βάση τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει μέχρι στιγμής τα κράτη. «Με υπερθέρμανση 3° Κελσίου πολλές πόλεις ενδέχεται να αντιμετωπίσουν καύσωνες διάρκειας ενός μήνα, έκρηξη της ζήτησης σε ενέργεια προκειμένου να τροφοδοτείται ο κλιματισμός και αλλαγή στους κινδύνους που συνδέονται με τις ασθένειες που μεταδίδονται από τα έντομα – συχνά όλα αυτά ταυτόχρονα», τονίζουν οι συντάκτες. «Οι άνθρωποι που ζουν σε πόλεις με χαμηλό εισόδημα θα πληγούν περισσότερο», προσθέτουν. Το WRI υπολογίζει ότι ο μεγαλύτερος σε διάρκεια καύσωνας που θα πλήξει τους κατοίκους των μεγάλων πόλεων θα είναι 16,3 ημέρες, αν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 1,5° Κελσίου, ενώ θα φτάσει τις 24,5 ημέρες σε περίπτωση αύξησης κατά 3 βαθμούς. Εξάλλου θα αυξηθεί και η συχνότητά τους από 4,9 κύματα καύσωνα ετησίως, σε 6,4. Παράλληλα λόγω των καυσώνων θα αυξηθεί και η ζήτηση σε κλιματισμό και κατά συνέπεια σε ενέργεια, ενώ η ζέστη θα αυξήσει τους ιούς που μεταδίδονται με τα κουνούπια, όπως ο δάγκειος πυρετός, ο ζίκα και ο τσικουνγκούνια. Παγκοσμίως οι πιο φτωχές χώρες, που διαθέτουν λιγότερα μέσα προσαρμογής, θα είναι πιο εκτεθειμένες στις επιπτώσεις της ανόδου της θερμοκρασίας. Σε έναν κόσμο όπου η θερμοκρασία θα είναι κατά 3 βαθμούς υψηλότερη, η υποσαχάρια Αφρική θα πληγεί περισσότερο από την αύξηση της συχνότητας των καυσώνων και την εξάπλωση των ιών. Κατά συνέπεια το Φριτάουν στη Σιέρα Λεόνε ή η Ντάκα «ενδέχεται να αντιμετωπίσουν καύσωνες διάρκειας μεγαλύτερης από έναν μήνα», με επτά επεισόδια καύσωνα ετησίως κατά μέσο όρο. «Έχει έρθει η ώρα να προετοιμάσουμε τις πόλεις για έναν πολύ πιο ζεστό κόσμο, κάνοντας ό,τι μπορούμε για να μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές» αερίων του θερμοκηπίου, καταλήγει ο βαν ντεν Μπεργκ. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ /AFP View full είδηση

Καύσωνες μεγαλύτερης διάρκειας και συχνότητας, έκρηξη της ζήτησης για κλιματισμό και ακόμη πιο απειλητικοί ιοί: οι μεγάλες πόλεις σε όλο τον κόσμο και οι δισεκατομμύρια κάτοικοί τους θα αντιμετωπίσουν σοβαρές κρίσεις, αν η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχιστεί με αυτούς τους ρυθμούς και η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 3 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, προειδοποιεί έκθεση. «Η διαφορά ανάμεσα στον 1,5 °C και τους 3 °C είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο», υπογράμμισε ο Ρότζερ βαν ντεν Μπεργκ του αμερικανικού ινστιτούτου WRI, που δημοσίευσε αυτή την έκθεση η οποία καταγράφει τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν οι κάτοικοι του Ντακάρ στη Σενεγάλη, του Ρίο στη Βραζιλία ή της Παντάνγκ στην Ινδονησία. Η έκθεση εξετάζει τους ενδεχόμενους κλιματικούς κινδύνους σε σχεδόν 1.000 μεγάλες πόλεις όπου σήμερα ζουν 2,1 δισ. άνθρωποι, δηλαδή το 26% του παγκόσμιου πληθυσμού και περισσότερο από το 50% όσων ζουν σε αστικά κέντρα. Οι συντάκτες της έκθεσης εξηγούν τη μεγάλη διαφορά που θα έχει για τους ανθρώπους η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5 ° Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, έναντι της αύξησης κατά 3 ° Κελσίου προς την οποία οδεύει αυτή τη στιγμή ο κόσμος. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΟΗΕ που χρονολογούνται από τον Νοέμβριο, ο πλανήτης φαίνεται να οδεύει σε άνοδο της θερμοκρασίας κατά 2,9 ° Κελσίου, με βάση τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει μέχρι στιγμής τα κράτη. «Με υπερθέρμανση 3 ° Κελσίου πολλές πόλεις ενδέχεται να αντιμετωπίσουν καύσωνες διάρκειας ενός μήνα, έκρηξη της ζήτησης σε ενέργεια προκειμένου να τροφοδοτείται ο κλιματισμός και αλλαγή στους κινδύνους που συνδέονται με τις ασθένειες που μεταδίδονται από τα έντομα - συχνά όλα αυτά ταυτόχρονα», τονίζουν οι συντάκτες. «Οι άνθρωποι που ζουν σε πόλεις με χαμηλό εισόδημα θα πληγούν περισσότερο», προσθέτουν. Το WRI υπολογίζει ότι ο μεγαλύτερος σε διάρκεια καύσωνας που θα πλήξει τους κατοίκους των μεγάλων πόλεων θα είναι 16,3 ημέρες, αν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 1,5 ° Κελσίου, ενώ θα φτάσει τις 24,5 ημέρες σε περίπτωση αύξησης κατά 3 βαθμούς. Εξάλλου θα αυξηθεί και η συχνότητά τους από 4,9 κύματα καύσωνα ετησίως, σε 6,4. Παράλληλα λόγω των καυσώνων θα αυξηθεί και η ζήτηση σε κλιματισμό και κατά συνέπεια σε ενέργεια, ενώ η ζέστη θα αυξήσει τους ιούς που μεταδίδονται με τα κουνούπια, όπως ο δάγκειος πυρετός, ο ζίκα και ο τσικουνγκούνια. Παγκοσμίως οι πιο φτωχές χώρες, που διαθέτουν λιγότερα μέσα προσαρμογής, θα είναι πιο εκτεθειμένες στις επιπτώσεις της ανόδου της θερμοκρασίας. Σε έναν κόσμο όπου η θερμοκρασία θα είναι κατά 3 βαθμούς υψηλότερη, η υποσαχάρια Αφρική θα πληγεί περισσότερο από την αύξηση της συχνότητας των καυσώνων και την εξάπλωση των ιών. Κατά συνέπεια το Φριτάουν στη Σιέρα Λεόνε ή η Ντάκα «ενδέχεται να αντιμετωπίσουν καύσωνες διάρκειας μεγαλύτερης από έναν μήνα», με επτά επεισόδια καύσωνα ετησίως κατά μέσο όρο. «Έχει έρθει η ώρα να προετοιμάσουμε τις πόλεις για έναν πολύ πιο ζεστό κόσμο, κάνοντας ό,τι μπορούμε για να μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές» αερίων του θερμοκηπίου, καταλήγει ο βαν ντεν Μπεργκ. View full είδηση

Η μέση θερμοκρασία στην Ελλάδα έχει αυξηθεί κατά περίπου 1,5 ° C τα τελευταία 30 χρόνια και η αύξηση αυτή είναι μεγαλύτερη κυρίως στη βόρεια Ελλάδα, σε περιοχές απομακρυσμένες από τη θάλασσα. Τα παραπάνω προκύπτουν από μελέτη των τάσεων βασικών κλιματικών παραμέτρων στην Ελλάδα την περίοδο 1991-202, την οποία έκαναν επιστήμονες της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο διεθνές περιοδικό «Atmosphere», αφορούσε στις τάσεις μεταβολής της θερμοκρασίας, της βροχόπτωσης και της θερμοκρασίας της θάλασσας, με δεδομένα που προέρχονται από την ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus. Κατά μέσο όρο για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας η τάση αύξησης είναι περίπου 0,05 ° C ανά έτος και 1,5 ° C για το σύνολο της 30ετίας. Ωστόσο, η αύξηση αυτή παρουσιάζει γεωγραφικές διαφοροποιήσεις. Σε πολλές περιοχές κυρίως της βόρειας Ελλάδας, οι οποίες είναι απομακρυσμένες από τη θάλασσα, η τάση αύξησης φτάνει περίπου τους 0,07 ° C ανά έτος και αυτό σύμφωνα με τους επιστήμονες σημαίνει ότι η μέση θερμοκρασία στις περιοχές αυτές έχει αυξηθεί πάνω από 2 ° C μέσα στα τελευταία 30 έτη. Αντιθέτως, σε περιοχές της νότιας Ελλάδας και κυρίως στην Κρήτη, η τάση αύξησης είναι αρκετά μικρότερη. Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, δρ. Κώστας Λαγουβάρδος, χαρακτηρίζει «μια μικρή έκπληξη» τα ευρήματα της έρευνας για τον ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας στη βόρεια Ελλάδα. «Βέβαια, το είχαμε υποπτευθεί από μετρήσεις που κάναμε τα τελευταία χρόνια με το πολύ πυκνό δίκτυο σταθμών μας και μας είχε κάνει εντύπωση ότι τα δεδομένα έβγαιναν πολύ πάνω από τα κανονικά για τη βόρεια Ελλάδα», εξηγεί και σπεύδει να διευκρινίσει: «Δεν είναι πιο ζεστή η βόρεια Ελλάδα από τη νότια Ελλάδα. Όμως, έχει γρηγορότερο ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας σε αυτή την 30ετία». Την ίδια χρονική περίοδο 1991-2020, η μέση θερμοκρασία έχει αυξηθεί λιγότερο στον πλανήτη, αλλά και στην Ευρώπη: κατά περίπου 0,6-0,8 ° C παγκοσμίως, ενώ στην Ευρώπη κατά 1,2 ° C. «Όλη η Ευρώπη θερμαίνεται, αλλά με διαφορετικό ρυθμό. Η περιοχή των Βαλκανίων και της νοτιοανατολικής Ευρώπης θερμαίνονται περισσότερο», παρατηρεί ο κ. Λαγουβάρδος. Όπως προσθέτει, τα δεδομένα της έρευνας «δείχνουν ότι η χώρα μας μαζί με άλλες χώρες των Βαλκανίων και της νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι hotspot της κλιματικής αλλαγής». Κατά την έρευνα διαπιστώθηκε, επιπλέον, αρκετά σημαντική μείωση του αριθμού των ημερών παγετού σε ολόκληρη τη χώρα, με μεγαλύτερη μείωση των ημερών παγετού στη βορειοδυτική ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας κατά 1,5 ° C , με μέγιστη αυξητική τάση στο βόρειο Αιγαίο, στο Ιόνιο και γύρω από την Κρήτη. Σχετικά με το ετήσιο ύψος βροχής, εντοπίστηκε σταθεροποίηση των βροχοπτώσεων κατά την τελευταία 30ετία, όπως και σταθεροποίηση των περιόδων ξηρασίας. Ωστόσο, παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού των ημερών με έντονη βροχόπτωση, που υπολογίζεται σε 9-10 ημέρες στην περίοδο των 30 ετών και όπως σημειώνουν οι συγγραφείς της μελέτης «η αυξητική τάση σχετίζεται με συχνότερα πλημμυρικά γεγονότα». Πάντως, σε περιορισμένες περιοχές υπήρξε τάση μείωσης των βροχοπτώσεων και των ημερών με έντονες βροχοπτώσεις, κυρίως στην κεντρική Θεσσαλία, την ανατολική Πελοπόννησο και σε περιοχές της Κρήτης. Μπορεί η περίοδος μελέτης να αφορά την 30ετία μέχρι το 2020, ωστόσο φαίνεται ότι οι υψηλές θερμοκρασίες και ο μεγαλύτερος ρυθμός αύξησης των θερμοκρασιών στη βόρεια Ελλάδα συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. «Με μία πρώτη ανάγνωση των στοιχείων των τελευταίων τεσσάρων ετών, αυτό το μοτίβο συνεχίζεται. Η θερμοκρασία έχει ανέβει ακόμα περισσότερο και πάλι οι περιοχές της βόρειας Ελλάδας έχουν σημαντικές αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές τους σε σχέση με τη νότια Ελλάδα», παρατηρεί ο κ. Λαγουβάρδος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Μ.Κουζινοπούλου View full είδηση

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά μετεωρολογικά δεδομένα τα οποία ανέλυσε η επιστημονική ομάδα του meteo.gr / Ε.Α.Α, το καλοκαίρι του 2024 ήταν το θερμότερο στα χρονικά των καταγραφών για την Ελλάδα. Το καλοκαίρι 2024 στην Ελλάδα, χαρακτηρίστηκε από μεγάλα διαστήματα με υψηλές τιμές θερμοκρασίας για πολλές ημέρες, ξεπερνώντας κατα πολύ τις κανονικές για την εποχή θερμοκρασίες σε όλη την χώρα. Ο Ιούνιος και ο Ιούλιος του 2024 καταγράφηκαν ως οι θερμότεροι στα χρονικά των καταγραφών για την Ελλάδα, ενώ ο Αύγουστος ως ο 2ος θερμότερος πίσω από τον Αύγουστο του 2021. Στην Εικόνα 1 παρουσιάζεται η μέση θερμοκρασία για το διάστημα του καλοκαιριού (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος) από το 1960 μέχρι το 2024, στο σύνολο της Ελλάδας. Το καλοκαίρι του 2024 καταγράφεται ως το θερμότερο στα χρονικά για την Ελλάδα, ξεπερνώντας κατά +2.9°C την μέση τιμή της περιόδου 1991-2020 (μαύρη διακεκομμένη γραμμή) και κατά +1°C το μέχρι πρότινος θερμότερο καλοκαίρι του 2012. Εικόνα 1. Μέση θερμοκρασία για την περίοδο του καλοκαιριού (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος) στην Ελλάδα από το 1960 μέχρι και το 2024. Όσον αφορά την τάση της μέσης θερμοκρασίας στην Ελλάδα από το 1960 μέχρι και το 2024 για την περίοδο του καλοκαιριού αυτή παρουσιάζει άνοδο κατά +2.3°C. Στην Εικόνα 2 παρουσιάζεται η απόκλιση της μέσης θερμοκρασίας από την μέση τιμή της περιόδου 1991-2020 στην Ελλάδα για το καλοκαίρι του 2024. Σε περιοχές της Δυτικής και Βόρειας Ελλάδας η μέση θερμοκρασία για το καλοκαίρι του 2024 κυμάνθηκε κατά 2-3 °C (μέχρι και +4°C σε κάποιες περιοχές) πάνω από την μέση τιμή της περιόδου 1991-2020, στην υπόλοιπη χώρα κατά 1-2 °C, ενώ σε κανένα σημείο της Ελλάδας η απόκλιση της μέσης θερμοκρασίας δεν έπεσε κάτω από τους +1.4 °C. Οι χαμηλότερες θετικές αποκλίσεις σημειώθηκαν στην περιοχή του Αιγαίου λόγω της επίδρασης του μελτεμιού. Εικόνα 2. Απόκλιση της μέσης θερμοκρασίας για καλοκαίρι 2024 από την μέση τιμή της περιόδου 1991-2020 στην Ελλάδα. Πηγή δεδομένων: Copernicus/C3S. View full είδηση

Ένα σερί 13 μηνών με ρεκόρ παγκόσμιας θερμοκρασίας έλαβε τέλος τον προηγούμενο μήνα, αναφέρει το Associated Press. Ο ευρωπαϊκός οργανισμός για το κλίμα Copernicus δήλωσε την Πέμπτη ότι ο Ιούλιος του 2024 δεν κατάφερε να ξεπεράσει τον Ιούλιο του περασμένου έτους. Ενώ ο ελαφρώς πιο δροσερός μήνας είναι μια καλή είδηση και θα μπορούσε να προσφέρει μια μικρή ανακούφιση στους ανθρώπους που εκτίθενται σε ακραία ζέστη, οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι η βασική αιτία της αύξησης των θερμοκρασιών, η κλιματική αλλαγή, παραμένει η ίδια. Τα 5 συμπεράσματα από το 13μηνο σερί Οι ακραίες θερμοκρασίες θα συνεχιστούν. Ένας παράγοντας για την ελαφρά μείωση της θερμοκρασίας είναι η ύφεση του Ελ Νίνιο, ένα φυσικό μοτίβο θέρμανσης σε μέρος του Ειρηνικού που μετατοπίζει τα καιρικά φαινόμενα σε όλο τον κόσμο. Αλλά ακόμη και αν αυτό βοηθήσει να μην καταρριφθούν σύντομα περισσότερα ρεκόρ, η ανοδική τάση των θερμοκρασιών δεν θα σταματήσει. Αυτό συμβαίνει επειδή η κινητήρια δύναμη της υπερθέρμανσης του πλανήτη, η απελευθέρωση αερίων του θερμοκηπίου από την καύση καυσίμων όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και ο άνθρακας, συνεχίζεται σχεδόν αμείωτη. Το συμπέρασμα: ακραία καιρικά φαινόμενα όπως έντονες καταιγίδες, καύσωνες και παρατεταμένες ξηρασίες θα συνεχιστούν. Θερμοί ωκεανοί. Μερικές φορές χάνεται σε όλη την εστίαση στη ζέστη γύρω μας το πόσο ζεστοί είναι οι ωκεανοί. Οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει τεράστιες ποσότητες CO2, καθιστώντας τους βασικούς ρυθμιστές του κλίματος. Πέρα από αυτό, οι θερμοί ωκεανοί έχουν καταστροφικές συνέπειες, από τον αφανισμό ψαριών και άλλων θαλάσσιων ζώων μέχρι τη δημιουργία ιδανικών συνθηκών για ισχυρούς τυφώνες. Οι θερμοκρασίες των ωκεανών έχουν αυξηθεί τόσο πολύ που πριν από λίγους μήνες οι επιστήμονες δήλωσαν ότι ο κόσμος βρισκόταν στα πρόθυρα της χειρότερης λεύκανσης κοραλλιών στην ιστορία. Αυτή την εβδομάδα, μια νέα μελέτη διαπίστωσε ότι οι θερμοκρασίες στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο, στα ανοικτά της Αυστραλίας, ήταν οι θερμότερες που είχαν σημειωθεί τα τελευταία 400 χρόνια. 1,5 δεν είναι πιθανό να είναι «ζωντανό». Επιστρέφοντας στη συμφωνία του Παρισιού του 2015, ο κόσμος έθεσε ως στόχο τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας σε 1,5 βαθμό Κελσίου (2,7 Φαρενάιτ) από τη δεκαετία του 1850. Τα τελευταία χρόνια, περιβαλλοντολόγοι έως πολιτικοί έχουν χρησιμοποιήσει το σύνθημα «κρατήστε τον 1,5 ζωντανό» με την ελπίδα να συσπειρώσουν τις κυβερνήσεις να θεσπίσουν αλλαγές πολιτικής που θα μειώσουν δραστικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ενώ ο στόχος θα συνεχίσει αναμφίβολα να συζητείται, όπως κατά τη διάρκεια της ετήσιας διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα στο Αζερμπαϊτζάν αργότερα φέτος, οι τελευταίοι 13 μήνες έχουν δείξει ότι η διατήρηση της θερμοκρασίας κάτω από αυτό το όριο είναι πολύ απίθανη. Η αύξηση της θερμοκρασίας είναι περίπου 1,2 βαθμοί Κελσίου (2,2 βαθμοί Φαρενάιτ) σε παγκόσμιο επίπεδο και τμήματα του κόσμου έχουν ήδη ξεπεράσει τον 1,5 βαθμό αύξησης. Οι κυβερνήσεις προσπαθούν. Η ζέστη των τελευταίων 13 μηνών αποκάλυψε πόσο πολύ αγωνίζονται οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο για να βοηθήσουν τους πολίτες να προσαρμοστούν στην αύξηση της θερμοκρασίας. Η πρόκληση είναι πιο έντονη στις αναπτυσσόμενες χώρες που δεν διαθέτουν τις υποδομές ή τους πόρους για να αποτρέψουν την έκθεση των πολιτών στην ακραία ζέστη, η οποία προσβάλλει τα όργανα και μπορεί τελικά να προκαλέσει το θάνατο. Αλλά και τα ανεπτυγμένα έθνη αγωνίζονται. Οι περισσότεροι θάνατοι συμβαίνουν σε εσωτερικούς χώρους- η ύπαρξη κλιματισμού δεν έχει σημασία αν οι άνθρωποι δεν τον ενεργοποιούν λόγω του υψηλού ενεργειακού κόστους, για παράδειγμα. Λύσεις στο επίκεντρο. Οι επιστήμονες λένε ότι οι υψηλές θερμοκρασίες υπογράμμισαν την επείγουσα ανάγκη να μειωθεί η έκλυση αερίων του θερμοκηπίου από όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής, από τις μεταφορές μέχρι τη θέρμανση και την ψύξη. Οι τεχνολογίες για να γίνει αυτό είναι καθιερωμένες: η ηλιακή, η αιολική, η υδροηλεκτρική και η γεωθερμική ενέργεια, μεταξύ άλλων. Το 2023, ο κόσμος έφτασε σε ένα ορόσημο: 30% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Στις περσινές συνομιλίες του ΟΗΕ για το κλίμα στο Ντουμπάι, η διεθνής κοινότητα συμφώνησε επίσης να “μεταβεί” από τα ορυκτά καύσιμα προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ενώ γίνονται σημαντικά βήματα, παραμένουν τεράστια εμπόδια για τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, από τη συνέχιση των επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα όπως το φυσικό αέριο μέχρι την ανάγκη για τρισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται σε επενδύσεις. Πηγή: AP View full είδηση

Σύμφωνα με το δίκτυο των 53 μετεωρολογικών σταθμών του meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (Ε.Α.Α) που λειτουργούν ανελλιπώς από το 2010 μέχρι σήμερα, τον φετινό Ιούλιο η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε σε πολύ υψηλά επίπεδα στο σύνολο της χώρας, σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019. Ο φετινός Ιούλιος χαρακτηρίστηκε από πολλές και συνεχόμενες ημέρες με μεγάλες θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας και ήταν o πιο θερμός Ιούλιος από το 2010 στη Βόρεια & Δυτική Ελλάδα και στο Ιόνιο, με τις μέσες μηνιαίες τιμές να κυμαίνονται έως και +3.4 °C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Στα υπόλοιπα γεωγραφικά διαμερίσματα (με εξαίρεση την Κρήτη, όπου καταγράφηκε ως 3ος θερμότερος) καταγράφηκε ως ο 2ος θερμότερος από το 2010 (παραμένει ως θερμότερος ο Ιούλιος του 2023). Ο παρακάτω χάρτης δείχνει τις αποκλίσεις της μέσης μέγιστης θερμοκρασίας τον Ιούλιο 2024 ανά γεωγραφικό διαμέρισμα. Το επόμενο γράφημα παρουσιάζει την κατάταξη του μήνα Ιουλίου ανά έτος, ανάλογα με τη μέση μηνιαία τιμή της μέγιστης θερμοκρασίας. Ο Ιούλιος του 2024 ήταν ένας πολύ θερμός μήνας σε συνέχεια του ακραία θερμού Ιουνίου 2024, με τις μέσες τιμές του μήνα να είναι σχεδόν 1-2°C πάνω από τον δεύτερο θερμότερο (Ιούλιος 2023) σε Βόρεια & Δυτική Ελλάδα. Μεγάλες και συνεχόμενες θετικές αποκλίσεις σημειώθηκαν σε όλη την χώρα από τις 7 Ιουλίου έως το τέλος του μήνα, κυρίως σε Βόρεια Ελλάδα, Δυτική Ελλάδα, Ιόνιο και Πελοπόννησο της τάξης των 6-8°C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα (43.1°C στη Σκάλα Μεσσηνίας στις 18 Ιουλίου 2024). Μικρές αρνητικές αποκλίσεις σημειώθηκαν μόνο στα νησιά του Αιγαίου και στην Κρήτη με την παράλληλη επικράτηση του μελτεμιού. Σημειώνεται, πως στον αυτόματο μετεωρολογικό σταθμό του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr στη Γαβαλού Αιτωλοακαρνανίας, καταγράφηκε για τον Ιούλιο 2024 μέση μέγιστη θερμοκρασία στους 38.7°C, ενώ για 14 συνεχόμενες ημέρες η μέγιστη θερμοκρασία ήταν ίση ή μεγαλύτερη των 40°C. Εκτός, των πολλών και συνεχόμενων ημερών με θετικές αποκλίσεις, καταρρίφθηκαν και σημαντικά απόλυτα ρεκόρ μέγιστης θερμοκρασίας σε αρκετούς σταθμούς του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται μερικά από αυτά τα απόλυτα ρεκόρ μέγιστης θερμοκρασίας που καταγράφηκαν τον Ιούλιο 2024. Στην Αθήνα, η μέση μηνιαία τιμή απόκλισης της μέγιστης θερμοκρασίας ήταν +2,0 °C, με 27 από τις 31 ημέρες του μήνα να είναι θερμότερες από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Στη Θεσσαλονίκη, 26 ημέρες του μήνα ήταν θερμότερες από τη μέση τιμή της περιόδου 2010-2019, όπου η μέση μέγιστη θερμοκρασία του μήνα κυμάνθηκε +2,5 ºC πάνω από τα κανονικά επίπεδα. Στο 90% των 49 σταθμών οι 26 ημέρες (τουλάχιστον) από τις 31 του μήνα ήταν θερμότερες από τα κανονικά. Στο τελευταίο γράφημα εμφανίζονται οι τιμές των αποκλίσεων και για τους 49 μετεωρολογικούς σταθμούς. View full είδηση

Το Παγκόσμιο Κέντρο Έρευνας για τον Καθαρό Αέρα δημοσίευσε έρευνα, σύμφωνα με την οποία οι βοτανικοί κήποι είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να δροσιστούν οι πόλεις και να μετριαστούν οι επιπτώσεις των υψηλών θερμοκρασιών και των φαινομένων καύσωνα. Στη μελέτη του, το Global Centre for Clean Air Research (GCARE) του Πανεπιστημίου του Surrey ανέλυσε πώς διαφορετικά παραδείγματα μπλε υποδομών (περιοχές και εγκαταστάσεις νερού) και πράσινων υποδομών (στοιχεία που περιλαμβάνουν φυτά και δένδρα) μπορούν να μετριάσουν την αστική θερμοκρασία. Το κέντρο διαπίστωσε ότι οι βοτανικοί κήποι μπορούν να μειώσουν τις θερμοκρασίες του αέρα της πόλης κατά μέσο όρο έως και πέντε βαθμούς Κελσίου. Οι υγρότοποι και οι πράσινοι τοίχοι ήταν επίσης πολύ αποτελεσματικοί στην αστική ψύξη, σε σύγκριση με τα πάρκα με γρασίδι. Ενώ είναι γνωστό ότι οι μπλε και πράσινες υποδομές μπορούν να μειώσουν τις θερμοκρασίες των αστικών κέντρων, η ομάδα ελπίζει ότι τα ευρήματά της δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το γιατί συμβαίνει αυτό και θα προσφέρουν στους πολεοδόμους παραδείγματα για τον μετριασμό της θερμότητας στα σχέδιά τους. Ο διευθυντής του GCARE, κ. Prashant Kumar, εξήγησε ότι η ποικιλία της φύτευσης, η πυκνή κάλυψη και η προσθήκη υδάτινων στοιχείων που βρίσκονται στους βοτανικούς κήπους συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητά τους στην ψύξη του περιβάλλοντα αέρα. Σύμφωνα με τον κ. Kumar «Οι βοτανικοί κήποι διαθέτουν μια ποικιλία φυσικών στοιχείων, όπως διάφορα είδη βλάστησης, δέντρα, θάμνους και γρασίδι, καθώς και υδάτινα στοιχεία όπως λίμνες, ρυάκια και καταρράκτες.» «Αυτός ο συνδυασμός έχει ως αποτέλεσμα μοναδικούς μηχανισμούς ψύξης που δεν συναντώνται συνήθως σε πάρκα και κατά συνέπεια, οι βοτανικοί κήποι επιδεικνύουν μεγαλύτερη μέση επίδραση ψύξης σε σύγκριση με τα πάρκα» συνέχισε ο ίδιος. Τα ευρήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των βοτανικών κήπων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της ψύξης άλλων χώρων πρασίνου. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη διαφοροποίηση των φυτικών ειδών, την εισαγωγή υδάτινων χαρακτηριστικών, τη στρατηγική τοποθέτηση φυτών για σκίαση και τη συμπερίληψη εκπαιδευτικών πτυχών για τους επισκέπτες. «Οι βοτανικοί κήποι προσφέρουν μαθήματα για την επιλογή ανθεκτικών στη θερμότητα ειδών φυτών, τη μεγιστοποίηση της κάλυψης του θόλου για σκιά, την προώθηση της εξατμισοδιαπνοής μέσω ποικίλης βλάστησης, το στρατηγικό σχεδιασμό διατάξεων για τον έλεγχο του μικροκλίματος, τη διεξαγωγή εκπαιδευτικής προσέγγισης για πράσινες υποδομές και την εφαρμογή αποτελεσματικών πρακτικών συντήρησης». «Με την εφαρμογή αυτών των αρχών, άλλοι χώροι πρασίνου μπορούν να μετριάσουν τις επιπτώσεις των αστικών θερμικών νησίδων και να δημιουργήσουν πιο άνετα υπαίθρια περιβάλλοντα για τις κοινότητες», πρόσθεσε ο κ. Kumar. Για την έρευνα, το GCARE μελέτησε παραδείγματα μπλε και πράσινων υποδομών από όλο τον κόσμο και τις επιπτώσεις ψύξης που είχαν σε σύγκριση με το τοπικό κλίμα και την πυκνότητα πληθυσμού. Ο Kumar τόνισε ότι οι λύσεις ψύξης θα πρέπει να επιλέγονται ώστε να ταιριάζουν στις συγκεκριμένες τοπικές συνθήκες για να επιτευχθεί η μέγιστη αποτελεσματικότητα. «Για παράδειγμα, σε εύκρατα κλίματα, οι υγρότοποι και τα πάρκα είναι πιο αποτελεσματικά λόγω των ιδιοτήτων εξατμισοδιαπνοής και σκίασής τους. Στα ηπειρωτικά κλίματα, οι πράσινοι τοίχοι και οι βοτανικοί κήποι υπερτερούν, ενώ σε ξηρά κλίματα, τα πάρκα τσέπης και οι υγρότοποι παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ψύξη», συνέχισε ο κ. Kumar. «Τα τροπικά κλίματα επωφελούνται από τα roof gardens λόγω των επιπτώσεών τους σε μικροκλίμακα σε πυκνοδομημένες περιοχές». Πηγή: Dezeen View full είδηση

Το 2020 ήταν η πιο ζεστή χρονιά για την Ευρώπη ανακοίνωσε το πρόγραμμα Copernicus της ΕΕ, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιματική αλλαγή. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 2020 ήταν η μία από τις δύο πιο θερμές χρονιές που έχουν καταγραφεί, στα ίδια επίπεδα με το 2016. Όμως, ήταν η πιο ζεστή χρονιά που έχει βιώσει η Ευρώπη, καθώς η μέση θερμοκρασία ξεπέρασε κατά 0,4 βαθμό Κελσίου αυτή των πέντε πιο θερμών ετών, όλα τους την προηγούμενη δεκαετία. «Η θερμοκρασία παρουσιάζει άνοδο όλες τις εποχές στην Ευρώπη», παρατήρησε η Φρέγια Βάμποργκ επιστήμονας του ευρωπαϊκού προγράμματος. Ο χειμώνας του 2020 ήταν ο πιο ζεστός που έχει καταγραφεί ποτέ, καθώς η θερμοκρασία ήταν υψηλότερη κατά 3,4 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τη μέση θερμοκρασία που καταγράφηκε τους χειμώνες την περίοδο 1981-2020. Η υπερθέρμανση ήταν ιδιαίτερα αισθητή στο βορειοανατολικό τμήμα της ηπείρου, κυρίως στις αρκτικές περιοχές της Σιβηρίας, όπου καταγράφηκε η πιο ζεστή χρονιά από τότε που διατηρούνται αρχεία, με θερμοκρασία κατά 4,3 βαθμούς ανώτερη από τον μέσο όρο. Στο σύνολό της η Αρκτική γνώρισε τη δεύτερη θερμότερη χρονιά της, με τη θερμοκρασία να είναι 2,2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1981-2020. Αλλά και το περασμένο φθινόπωρο ήταν το θερμότερο που έχει καταγραφεί στην Ευρώπη. Από την άλλη, οι καύσωνες του καλοκαιριού δεν ήταν ούτε τόσο έντονοι, ούτε τόσο παρατεταμένοι όσο τα τελευταία χρόνια, παρά το γεγονός ότι σε κάποιες περιοχές καταγράφηκε ρεκόρ ζέστης, όπως στις σκανδιναβικές χώρες και τη Γαλλία. Η συγκέντρωση στην ατμόσφαιρα των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, κυρίως του διοξειδίου του άνθρακα και του μεθανίου, αυξήθηκε κατά 0,6% και 0,8% αντίστοιχα σε σχέση με το 2019, για να φτάσει το 2020 στο υψηλότερο επίπεδό που έχει καταγραφεί πότέ από το 2003 που διατηρούνται αρχεία. Τα συμπεράσματα της έκθεσης του προγράμματος Copernicus απέχουν πολύ από τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, που προβλέπει τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου και τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5% βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός θα πρέπει να μειωθεί η έκλυση του διοξειδίου του άνθρακα κατά 7,6% ετησίως κάθε χρόνο από το 2020 ως το 2030. «Είναι επιτακτική ανάγκη να δράσουμε. Όλοι οι δείκτες πάνω προς τη λάθος κατεύθυνση», τόνισε ο Ζαν- Νοέλ Τεπότ διευθυντής του ευρωπαϊκού προγράμματος. View full είδηση

Δεν είναι, δυστυχώς, ένα σπάνιο καιρικό φαινόμενο για την Ελλάδα ο πολυήμερος καύσωνας της τελευταίας περιόδου. Οπως καταγράφει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών από το 1981 μέχρι σήμερα, συνολικά 10 καύσωνες με τα ίδια χαρακτηριστικά, δηλαδή τις υψηλές θερμοκρασίες και τη μεγάλη διάρκεια, έχουν χτυπήσει τη χώρα. Η δημοσιογραφική ομάδα του MIIR, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δημοσιογραφίας Δεδομένων (EDJNET) επεξεργάστηκε κλιματικά δεδομένα του European Centre for Medium – Range Weather Forecasts, συγκρίνοντας τη μέση θερμοκρασία σε όλους τους δήμους της χώρας για τη δεκαετία του 1960 και για τη δεκαετία 2009 – 2018, που αποτυπώνουν με απτό τρόπο τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής. Τα αρχικά δεδομένα έχουν ληφθεί από την υπηρεσία Copernicus, που προσφέρεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αναπτύσσεται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προβλέψεων (ECMWF). Αποτελούνται από μια σύνθεση διαφόρων κλιματολογικών μεταβλητών και περιέχουν επίσης δεδομένα σχετικά με τη θερμοκρασία που μετράται στα 2 μέτρα από το επίπεδο του εδάφους. Πρόκειται για μια πολύ πλούσια βάση στοιχείων, καθώς αποτελείται από σχεδόν 97 δισεκατομμύρια σημεία δεδομένων: 1.142.761 χωρικά κύτταρα, το καθένα με 4 μετρήσεις θερμοκρασίας που καλύπτουν χρονικό διάστημα 58 ετών (από 01/01/1961 έως 31/12/2018). Το αποτέλεσμα, αν και μοιάζει γνωστό, δεν παύει να είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικό. Δείτε τον διαδραστικό χάρτη εδώ: https://miir.gr/el/poso-zestoteri-einai-kathe-periochi-tis-elladas-simera-se-schesi-me-ti-dekaetia-toy-60/ Στο 60% των ευρωπαϊκών δήμων, η μέση θερμοκρασία έχει αυξηθεί 1-2 βαθμούς Κελσίου τα τελευταία 50 χρόνια (διάμεσος 1,68°C αύξηση). Σε πάνω από 35.000 ευρωπαϊκούς δήμους (το 1/3 των δήμων της ηπείρου), η μέση θερμοκρασία έχει αυξηθεί πάνω από 2°C. Μόλις 73 γεωγραφικές ευρωπαϊκές περιφέρειες σε ένα σύνολο 102.445 καταγράφουν έστω μια μικρή μείωση της θερμοκρασίας την ίδια περίοδο. Στην Ελλάδα, από τις 20 πόλεις με τον μεγαλύτερο πληθυσμό, τη μεγαλύτερη αύξηση θερμοκρασίας έχουν κατά σειρά: Tα Χανιά (+2,26°C), η Λαμία (+1,94 °C), τα Τρίκαλα (+1,84 °C), η Αθήνα (+1,73°C), οι Σέρρες (+1,52 °C) και η Θεσσαλονίκη (+1,48 °C). Σε όλη τη χώρα, τις μεγαλύτερες αυξήσεις έχουν ο δήμος Τυμπακίου (+2,81°C) στον νομό Ηρακλείου, το παραθαλάσσιο χωριό Καμηλάρι στη νότια Κρήτη (+2,71 °C) και το χωριό Πιτσίδια (+2,71 °C), στον νομό Ηρακλείου και αυτό. Μπορεί μια αύξηση π.χ. της τάξης του 1,5 βαθμού, όπως συμβαίνει στη Θεσσαλονίκη και στην Κατερίνη, να φαντάζει μικρή, όμως στην πραγματικότητα πρόκειται για δραματική αλλαγή. Για παράδειγμα, κάτι τέτοιο έχει ως αποτέλεσμα 20 ημέρες με θερμοκρασία νύχτας άνω των 30 βαθμών, αντί για 5. Αν στα επόμενα χρόνια υπάρξει μια νέα αύξηση 1,5 βαθμού Κελσίου (ιδανικό σενάριο), αυτό θα συνεπάγεται τα εξής: Οι δασικές εκτάσεις που θα καίγονται ετησίως θα αυξηθούν κατά 41%, οι ακραίοι καύσωνες που κανονικά εμφανίζονται μία φορά στα είκοσι χρόνια, θα αυξηθούν κατά 173%, οι ραγδαίες βροχοπτώσεις θα αυξηθούν κατά 10%. Αν αυξηθεί η θερμοκρασία κατά 2 βαθμούς, τότε οι δασικές εκτάσεις που θα καίγονται ετησίως θα αυξηθούν κατά 62%, οι ακραίοι καύσωνες κατά 478% και οι ραγδαίες βροχοπτώσεις κατά 21%. Οι περιοχές της Μεσογείου και της Μ. Ανατολής θα έχουν μείωση κατά 9% στα αποθέματα νερού (στο σενάριο του 1,5 βαθμού αύξησης) και 17% στους 2 βαθμούς. «Τα τελευταία 40 χρόνια, ο αριθμός των καυσώνων έχει τουλάχιστον διπλασιαστεί ή τριπλασιαστεί. Ομως δεν είναι μόνο η θερμοκρασία. Εχουμε παράλληλα λιώσιμο των πάγων, άρα αύξηση του ύψους της θάλασσας, παρουσιάζεται αύξηση σε περιοχές που έχουμε μεγάλες χρονοσειρές στην εμφάνιση των κυκλώνων (π.χ. Ατλαντικός)», εξηγεί ο Νίκος Μιχαλόπουλος, διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Οπως υπογραμμίζει ο ίδιος, «στην Ελλάδα τα δεδομένα δείχνουν μία μείωση στις βροχοπτώσεις. Μία από τις περιοχές που θα πληγεί ιδιαίτερα θα είναι η Κρήτη. Το ανατολικό τμήμα της Ελλάδας θα έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις. Αυξημένη ξηρασία, αυξημένη πιθανότητα πυρκαγιών. Αυτά ήδη φαίνονται. Τις επόμενες δύο δεκαετίες, αν δεν λάβουμε μέτρα, υπάρχει κίνδυνος η θερμοκρασία να φτάσει έως και 3,5 βαθμούς πάνω, το οποίο θα είναι πραγματική καταστροφή. Ο,τι σήμερα είναι ημέρες καύσωνα, στο τέλος του αιώνα θα είναι οι πιο δροσερές μέρες». Πηγή δεδομένων: European Data Journalism Network Αναπαραγωγή σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν το CC BY 4.0 View full είδηση

Το καλοκαίρι του 2021 χαρακτηρίστηκε από ακραία υψηλές τιμές θερμοκρασίας με δύο σοβαρά κύματα καύσωνα κατά τη διάρκεια των οποίων καταγράψαμε νέα θερμοκρασιακά ρεκόρ. Τα γραφήματα παρουσιάζουν τις ημερήσιες αποκλίσεις της μέγιστης θερμοκρασίας από τη μέση μηνιαία τιμή της περιόδου 2010-2019, τους τρεις καλοκαιρινούς μήνες του 2021, σε 7 μετεωρολογικούς σταθμούς του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr. Η περίοδος σύγκρισης (2010-2019) αποτελεί τη θερμότερη περίοδο στη σύγχρονη ιστορία των καταγραφών θερμοκρασίας, επομένως οι θετικές αποκλίσεις των τιμών έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Κιλκίς: Ιωάννινα: Τρίκαλα: Αθήνα (κέντρο): Σπάρτη: Λίνδος: Ρέθυμνο: Στους περισσότερους μετεωρολογικούς σταθμούς η θερμοκρασία ήταν υψηλότερη από τα φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα περισσότερες από τις μισές ημέρες του καλοκαιριού. Στα Τρίκαλα Θεσσαλίας θετικές αποκλίσεις καταγράφηκαν τις 72 από τις 92 συνολικά ημέρες του καλοκαιριού, και 69 ημέρες με θετικές αποκλίσεις καταγράφηκαν στα Ιωάννινα. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει το σύνολο ημερών με θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας ανά μήνα και συνολικά το καλοκαίρι του 2021. Μπορείτε να βλέπετε τις αποκλίσεις των τιμών της μέγιστης θερμοκρασίας ανά περιφέρεια και ανά μήνα από τη σελίδα μας πατώντας εδώ. Πηγή: meteo.gr - https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1909 View full είδηση

Ο παρακάτω χάρτης δείχνει τις τιμές των αποκλίσεων της θερμοκρασίας ανά μήνα σε επτά γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας. Οι αποκλίσεις υπολογίστηκαν ως προς τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας (2010-2019) σύμφωνα με τις καταγραφές 53 μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr. Διαπιστώνουμε ότι σε 5 από τις 7 περιοχές, η θερμοκρασία ήταν υψηλότερη του μέσου όρου της δεκαετίας 2010-2019 στους 7 μήνες του χρόνου, στην Πελοπόννησο 8 μήνες και στην Κρήτη 9 μήνες. Ο ψυχρότερος μήνας σε όλες τις περιοχές ήταν ο Οκτώβριος του 2021 και οι θερμότεροι μήνες ήταν ο Ιανουάριος και ο Αύγουστος του 2021. Μπορείτε να βλέπετε τις αποκλίσεις των τιμών της μέγιστης θερμοκρασίας ανά περιφέρεια και ανά μήνα από τη σελίδα μας πατώντας εδώ (https://meteo.gr/climatic_deviation.cfm) Πηγή: meteo.gr - https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=2071 View full είδηση

Τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας 29 Νοεμβρίου 2021 καταγράφηκε μια ακραία θερμοκρασιακή διαφορά μεταξύ της βόρειας και νότιας Ευρώπης. Ποιο συγκεκριμένα η θερμοκρασιακή διαφορά μεταξύ βόρειας Σουηδίας και νότιας Ελλάδας έφτασε τους 67˚C μιας και η θερμοκρασία στα βόρεια της Σουηδίας ήταν στους -36˚C και στην Κρήτη στους +31˚C (μετεωρολογικός σταθμός του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών). Αιτία για αυτή την ακραία θερμοκρασιακή διαφορά είναι η ατμοσφαιρική κυκλοφορία πάνω από την Ευρώπη τις τελευταίες ημέρες. Πιο συγκεκριμένα, τις τελευταίες ημέρες ο σχηματισμός ενός εκτεταμένου πεδίου υψηλών πιέσεων στην περιοχή του Βορείου Ατλαντικού είχε ως αποτέλεσμα την σημαντική μεταβολή των καιρικών συνθηκών πάνω από την Ευρώπη. Ο λόγος για αυτήν την αλλαγή ήταν η αλλαγή στη διεύθυνση του αεροχειμάρρου από δυτική σε βόρεια πάνω από την Δυτική Ευρώπη. Ο αεροχείμαρρος είναι ένα ισχυρό ρεύμα αέρα σε ύψος περίπου 10-11 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της γης με κίνηση από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Ο αεροχείμαρρος εντοπίζεται σε περιοχές όπου υπάρχει έντονη θερμοκρασιακή διάφορα μεταξύ δύο αερίων μαζών, ενώ η κίνηση του αεροχειμάρρου καθορίζει την δημιουργία και τη κίνηση των βαρομετρικών συστημάτων. Αυτή η αλλαγή στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία και ο έντονος κυματισμός του αεροχειμάρρου πάνω από την περιοχή της Δυτικής Ευρώπης είχε ως αποτέλεσμα την μεταφορά κρύων αερίων μαζών προς την Δυτική, Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη, ενώ μεταφορά θερμών αερίων μαζών έλαβε χώρα πάνω από την Ανατολική Μεσόγειο συντελώντας έτσι σε αυτές τις θερμοκρασιακές καταγραφές. Όταν τέτοιες αλλαγές της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας επιμένουν για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα πέρα των 5-10 ημερών τότε έχουν σημαντικές εποχικές επιπτώσεις οδηγώντας σε σημαντικές θερμοκρασιακές και υετικές αποκλίσεις με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Μία ακόμα σημαντική επίπτωση αυτής της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας ήταν οι έντονες και επίμονες βροχοπτώσεις που παρατηρούμε τις τελευταίες ημέρες στη νότια Ιταλία και τα δυτικότερα τμήματα της Βαλκανικής χερσονήσου συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Ελλάδας. Δείτε και σχετική μας ανακοίνωση με βάση δορυφορικές παρατηρήσεις. Πηγή: https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=2020 , https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1843 View full είδηση