Αναζήτηση στην κοινότητα

Στην καρδιά της ερήμου Karakum του Τουρκμενιστάν, υπάρχει ο κρατήρας Darvaza ή όπως είναι διεθνώς γνωστός, “Η Πύλη της Κολάσεως”. Η ονομασία μπορεί να ακούγεται τρομακτική, πρόκειται όμως για ένα από τους πιο δημοφιλής τουριστικούς προορισμούς της χώρας, αν και η ίδια η κυβέρνηση δεν το προωθεί ως τουριστικό αξιοθέατο. Πρόκειται για ένα κρατήρα με διάμετρο 70 μέτρα και βάθος 20 μέτρα, ο οποίος “φτύνει” φωτιά και δε σταματά να καίει εδώ και 50 χρόνια. Πώς δημιουργήθηκε όμως αυτό το παράξενο φαινόμενο; Όλα ξεκίνησαν στην τότε Σοβιετική Ένωση του 1971 και τη γεώτρηση που ξεκίνησαν για αναζήτηση πετρελαίου στην έρημο. Μόνο που αντί για θύλακα πετρελαίου, το τρυπάνι χτύπησε ένα θύλακα φυσικού αερίου. Το έδαφος κάτω από τις εγκαταστάσεις της γεώτρησης κατέρρευσε και δημιούργησε τον κρατήρα που ξέρουμε σήμερα. Το φυσικό αέριο όμως που απελευθερωνόταν αποτελούταν κυρίως από μεθάνιο, το οποίο έχει την ιδιότητα να δεσμεύει το διαθέσιμο οξυγόνο στον αέρα. Φοβούμενοι για την ασφάλεια των τοπικών κοινοτήτων και της πανίδας, αφού βρέθηκαν μερικά ζώα νεκρά στην έρημο, οι Σοβιετικοί αποφάσισαν να αναφλέξουν τα αποθέματα φυσικού αερίου και οι επιστήμονες υπολόγισαν πως σε μερικές εβδομάδες θα είχαν καεί, επιτρέποντας στην ποιότητα του αέρα να επιστρέψει σε κανονικά επίπεδα. Λόγω της μυστικής φύσης τέτοιων πληροφοριών στη Σοβιετική Ρωσία, ειδικότερα σε περιπτώσεις λαθών, υπάρχουν και άλλοι ισχυρισμοί ως προς τη δημιουργία του Darvaza. Δυστυχώς δεν υπάρχει έγγραφη καταγραφή του περιστατικού. Γεωλόγοι του Τουρκμενιστάν ισχυρίζονται πως η κατάρρευση έγινε το 1960 και επί χρόνια ο κρατήρας εκτόξευε φυσικό αέριο και λάσπη, ενώ η ανάφλεξη δεν έγινε πριν το 1980. Μισό αιώνα μετά οι φωτιές καίνε ακόμα και οι επιστήμονες δεν μπορούν ακόμα και σήμερα να υπολογίσουν για πόσο ακόμα θα καίει. View full είδηση

Ο πάγος στον κρατήρα Batagaika της Σιβηρίας, την «Πύλη της Κολάσεως», συνεχίζει να λιώνει, σημαίνοντας εδώ και χρόνια συναγερμό στους επιστήμονες. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το λιωμένο στρώμα του μόνιμου παγετού της Σιβηρίας θα μπορούσε να αποτελεί μια μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή. Τα βράχια γύρω από τον κρατήρα, μερικά ύψους έως και 100 μέτρων, θρυμματίζονται λόγω του παγετού που λιώνει, ενώ νερά τρέχουν. Η κλιματική αλλαγή κάνει και εδώ φανερή την παρουσία της. Η περιοχή είναι γνωστή, στους ντόπιους ως η πόρτα του κάτω κόσμου, και δεν είναι λίγοι εκείνοι που δεν πλησιάζουν, ειδικά αφότου άκουσαν τρομακτικούς κρότους. Το πιθανότερο να πρόκειται για θορύβους που προκάλεσαν τα κομμάτια παγωμένου εδάφους που κατέρρευσαν, καθώς η καθώς η τάφρος του μόνιμου παγετού ανοίγει ακόμη περισσότερο. Σε παλιότερο άρθρο των The Siberian Times, o Σεργκέι Φιοντόροφ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Οικολογίας Yakutsk, είχε πει: «Ένα από τα πιο σοβαρά πράγματα που πρέπει να καταλάβουμε βλέποντας αυτή την καθίζηση είναι ότι η πορεία της δεν είναι κάτι που εμείς, οι άνθρωποι, μπορούμε να σταματήσουμε». «Δεν μπορούμε να βάλουμε μια κουρτίνα στις ακτίνες του ήλιου για να εμποδίσουμε το λιώσιμο», σχολίασε χαρακτηριστικά. «Είναι καλό που συνέβη σε μια απομακρυσμένη περιοχή μακριά από έναν οικισμό όπου ζουν άνθρωποι. Φανταστείτε να υπήρχε ένα χωριό ή μια πόλη πάνω από τον κρατήρα που καταρρέει;», πρόσθεσε. «Ήρθε η ώρα ο κόσμος να ξυπνήσει και να δώσει περισσότερη προσοχή σε αυτό που συμβαίνει εδώ στη Γιακουτία», τόνισε. Από την πλευρά του ο διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Οικολογίας του Βορρά, Γκρέγκορι Σαββίνοφ, είχε εξηγήσει: «Τη δεκαετία του 1960 υπήρχε ένας δρόμος μεταξύ του χωριού Batavia και ορισμένων βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Το δάσος κόπηκε στη μέση και αυτό οδήγησε στο σχηματισμό της χαράδρας. Τα τελευταία χρόνια, με φόντο τις κλιματικές αλλαγές, λόγω της θέρμανσης, η χαράδρα μεγάλωσε σε μέγεθος κρατήρα». View full είδηση

Η NASA εγκαινίασε ένα νέο διαδραστικό εργαλείο που δείχνει τον Άρη με εξαιρετική λεπτομέρεια και σας επιτρέπει να ταξιδέψετε μεταξύ των σημείων ενδιαφέροντος με το πάτημα ενός ποντικιού. Το εξαιρετικό Global CTX Mosaic του Άρη περιλαμβάνει 110.000 εικόνες που έχουν ληφθεί από την Context Camera (CTX) του Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της NASA. Σε ανάρτηση στον ιστότοπό της, η NASA περιγράφει το ψηφιδωτό ως "την υψηλότερης ανάλυσης παγκόσμια εικόνα του κόκκινου πλανήτη που έχει δημιουργηθεί ποτέ". Για να δώσει έμφαση στην ανακοίνωση, προσθέτει: "Αν εκτυπώνονταν, αυτό το μωσαϊκό των 5,7 τρισεκατομμυρίων pixel (ή 5,7 terapixel) θα ήταν αρκετά μεγάλο για να καλύψει το στάδιο Rose Bowl στη California". Χρειάστηκαν έξι χρόνια και δεκάδες χιλιάδες ώρες για την ανάπτυξή του από το Εργαστήριο Bruce Murray του Caltech για την Οπτικοποίηση Πλανητών. Με μια πρώτη επίσκεψη στο ψηφιδωτό, θα σας παρουσιαστεί μια οπτική γωνία που βρίσκεται αρκετά πάνω από την επιφάνεια του Άρη. Στο κάτω μέρος της οθόνης, θα βρείτε μια σειρά από προτάσεις για μέρη που μπορείτε να επισκεφθείτε. Μπορείτε να ξεκινήσετε επιλέγοντας τον κρατήρα Jezero, την αρχαία αποξηραμένη κοίτη λίμνης όπου το Perseverance rover της NASA αναζητά στοιχεία μικροβιακής ζωής τα τελευταία δύο χρόνια, και το σημείο όπου το ελικόπτερο Ingenuity έχει πραγματοποιήσει πολλές πτήσεις. Αφού ρίξετε μια καλή ματιά τριγύρω, χρησιμοποιώντας τα κουμπιά ή το ποντίκι για μεγέθυνση και σμίκρυνση, μπορείτε να πάρετε μια εξαιρετική ιδέα της τεράστιας απόστασης μεταξύ του Perseverance και του άλλου λειτουργικού rover της NASA, του Curiosity, επιλέγοντας το κουμπί για το παλαιότερο όχημα. Καθώς το κάνετε αυτό, η προβολή θα ανυψώνεται ήπια και θα σαρώνει ομαλά το έδαφος με παρόμοιο τρόπο όπως το Google Earth μετακινείται μεταξύ των τοποθεσιών. Αν ανακαλύψετε κάτι ενδιαφέρον από μόνοι σας και θέλετε να επιστρέψετε σε αυτό αργότερα, μπορείτε να βάλετε έναν σελιδοδείκτη στην τοποθεσία χρησιμοποιώντας ένα από τα κουμπιά στην αριστερή πλευρά της οθόνης. Ο Jay Dickson, ο επιστήμονας επεξεργασίας εικόνας που ηγήθηκε του έργου και διευθύνει το εργαστήριο Murray, δήλωσε για το ψηφιδωτό: «Ήθελα κάτι που θα ήταν προσβάσιμο σε όλους. Οι μαθητές των σχολείων μπορούν να το χρησιμοποιήσουν τώρα. Η μητέρα μου, που μόλις έκλεισε τα 78 της χρόνια, μπορεί να το χρησιμοποιήσει τώρα. Ο στόχος είναι να μειωθούν τα εμπόδια για τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται να εξερευνήσουν τον Άρη». View full είδηση

Ένα πολύ εντυπωσιακό αλλά ευτυχώς ακίνδυνο γεωλογικό φαινόμενο βρίσκεται αυτή την περίοδο σε εξέλιξη στη Νίσυρο. Στην περιοχή της καλντέρας εμφανίστηκαν και πάλι κρατήρες και ρωγμές στο έδαφος, οι οποίες όμως δεν συνδέονται με το ηφαίστειο αλλά με τον συνδυασμό της κυκλοφορίας θερμών υγρών στο υπέδαφος και των ισχυρών βροχοπτώσεων που προηγήθηκαν. Το φαινόμενο παρακολουθεί τις τελευταίες δεκαετίες η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ). Πριν από ένα δεκαπενθήμερο, αφού προηγήθηκαν μεγάλες βροχοπτώσεις στο ακριτικό νησί, οι κτηνοτρόφοι που έχουν ζώα στην περιοχή του Λακκιού (μια μικρή κοιλάδα στο κέντρο του νησιού, εκεί όπου βρίσκεται ο κρατήρας του ηφαιστείου) παρατήρησαν ότι οι ρωγμές που είχαν ανοίξει πριν από μερικά χρόνια είχαν μεγαλώσει, ενώ είχαν ανοίξει νέοι κρατήρες. Παράλληλα με τους κτηνοτρόφους, ειδοποίησαν την ΕΑΓΜΕ και από τη Μητρόπολη Κω – Νισύρου, λόγω ρηγματώσεων που εμφανίστηκαν στη μονή Παναγίας Σπηλιανής. «Το 1995-1997 ήταν μια περίοδος δραστηριοποίησης του ηφαιστείου, με πολλούς μικροσεισμούς και κάποιες επιφανειακές παραμορφώσεις του εδάφους. Η περίοδος αυτή τελείωσε το 1998, ευτυχώς χωρίς να οδηγήσει σε ενεργοποίηση του ηφαιστείου», εξηγεί στην «Κ» ο Γιώργος Βουγιουκαλάκης, ηφαιστειολόγος στην ΕΑΓΜΕ. «Το 2001, έπειτα από μια περίοδο ισχυρών βροχοπτώσεων εμφανίστηκε στον κρατήρα μια ρωγμή που εξελίχθηκε έως το 2002, φθάνοντας τα 20 μέτρα μήκος, καθώς και πολλές βυθίσεις στο έδαφος». Η ΕΑΓΜΕ τότε μελέτησε το φαινόμενο, χρησιμοποιώντας στοιχεία και από δύο σταθμούς μέτρησης των γεωθερμικών ρευστών (ως προς τη θερμοκρασία και το ύψος της στάθμης τους) που υπάρχουν στο νησί και διαπίστωσε ότι δεν συνδέεται με το ηφαίστειο. «Πρόκειται ουσιαστικά για την απόκριση των πετρωμάτων στην κρίση του 1997 και τη διάβρωσή τους από την κυκλοφορία υδροθερμικών υγρών», εξηγεί ο κ. Βουγιουκαλάκης. «Τα θερμά ύδατα διαβρώνουν το υπέδαφος, δημιουργείται ένα κενό και όταν έχουμε μεγάλες βροχοπτώσεις η επιφάνεια του εδάφους καταρρέει». Κλιμάκιο της ΕΑΓΜΕ, αποτελούμενο από επιστημονικό προσωπικό της Διεύθυνσης Διαχείρισης Φυσικών και Τεχνολογικών Κινδύνων, επισκέφθηκε στις 14-23 Φεβρουαρίου τη Νίσυρο με σκοπό να πραγματοποιήσει αυτοψία. «Τοποθετήσαμε έναν επιπλέον σταθμό μέτρησης και μελετήσαμε το φαινόμενο. Οπως προκύπτει, έχει επεκταθεί λόγω των έντονων βροχοπτώσεων που προηγήθηκαν. Πάντως δεν συνδέεται με τη δραστηριότητα του ηφαιστείου ούτε σεισμικά, ούτε χημικά, ούτε θερμικά». Η επανεμφάνιση του φαινομένου δεν απασχόλησε ιδιαίτερα το νησί, καθώς οι κάτοικοι γνωρίζουν από τους επιστήμονες ότι δεν συνδέεται με το ηφαίστειο. «Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει. Επειδή το παρακολουθούν οι επιστήμονες και γνωρίζουμε ότι δεν συνδέεται με το ηφαίστειο δεν ανησυχεί κανείς», λέει ο Σιδέρης Κοντογιάννης, εργαζόμενος σε συνεργείο στην περιοχή. «Μόνο οι κτηνοτρόφοι ανησυχούν, γιατί παλαιότερα είχε πέσει μια αγελάδα σε μία από τις ρωγμές, ευτυχώς ήταν ρηχή και γλίτωσε. Απλά ίσως θα έπρεπε να μπει κάποια σήμανση για το καλοκαίρι, όταν έρχονται στο σημείο περιπατητές». Πηγή: Εφημερίδα «Καθημερινή» Πηγή φωτογραφιών: ΕΑΓΜΕ View full είδηση