Αναζήτηση στην κοινότητα

Μειώνονται αισθητά οι υδάτινοι πόροι στη Θεσσαλία και οι -απαρχαιωμένες ήδη- υποδομές δεν επαρκούν. Παράδειγμα η κατάσταση της λίμνης Πλαστήρα, η οποία ένα από τα βασικά μηνύματα μιας σημαντικής εκδήλωσης στο πολιτιστικό κέντρο Κερασιάς της Λίμνης με τίτλο «Στη μάχη κατά της λειψυδρίας: Προκλήσεις και προοπτικές». Λειψυδρία και λίμνη Πλαστήρα βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης και αναγνωρίστηκε από όλους το πρόβλημα μείωσης της στάθμης, ενώ όλοι οι εισηγητές κατέθεσαν σχέδια και δράσεις για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Από την πλευρά τους οι εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας κατέθεσαν απόψεις και εκτιμήσεις για την εξέλιξη του φαινομένου καθώς και τρόπους αντιμετώπισής του που αναμένεται να αποτελέσουν τροφή για σκέψη και χάραξη στρατηγικής από τους αρμόδιους φορείς. Ομιλητές ήταν οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Γ. Βλόντζος και Φ. Γέμτος, ο Θανάσης Μαρκινός πρόεδρος ΔΣ του ΤΟΕΒ Ταυρωπού και μελλοντικός διευθύνων σύμβουλος ΟΔΥΘ, ο δήμαρχος Π.Νάνος και οι αντιπεριφερειάρχες, Περιβάλλοντος Φ. Λαμπρινίδης και Καρδίτσας Κ.Τέλιος. Οι ομιλητές κατέληξαν σε συμπεράσματα και προτάσεις που θα κατατεθούν στην Κυβέρνηση και την Περιφέρεια Θεσσαλίας. Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις Κύριο συμπέρασμα ότι τα υδάτινα αποθέματα αποτελούν κρίσιμο εθνικό πόρο και λόγω της κλιματικής κρίσης επιβάλλεται ορθολογική διαχείριση, έτσι ώστε να καλύπτονται όλες οι ανάγκες. Οι εισηγητές συμφώνησαν ότι η Θεσσαλία, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να εξελιχθεί σε ένα μεγάλο πιλοτικό αγρο-διατροφικό πάρκο με ποιοτικά αγαθά. Μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην Εθνική Οικονομία, να καλύψει τις επισιτιστικές ανάγκες της χώρας, να περιοριστούν οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων και να αυξηθούν οι εξαγωγές ποιοτικών προϊόντων με υψηλή οικονομική αξία. Παράλληλα, πρόταση των παρευρισκομένων με ομόφωνη αποδοχή ήταν να προχωρήσουν άμεσα τα έργα ορεινής υδρονομίας με την κατασκευή των φραγμάτων Μουζακίου, Πύλης και άλλων όπου κριθεί αναγκαίο και να αξιοποιηθούν ορθολογικά οι υδάτινοι πόροι στη Θεσσαλία, με συμπλήρωση μεταφοράς νερού από τον Αχελώο. Επιπλέον, προτάθηκε η αναγνώριση της Λίμνης Πλαστήρα ως οικοσύστημα πολλαπλής σημασίας, ενεργειακής, τουριστικής και οικονομικής αξίας και ιδιαίτερη περιβαλλοντική οντότητα, με αποκλειστική αρδευτική χρήση στο ΤΟΕΒ Ταυρωπού και μόνο. Τα έργα για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας Σε χαιρετισμό που έστειλε με εκπρόσωπο ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Κώστας Τσιάρας, ανέφερε ότι «η κυβέρνηση, μέσα από την ίδρυση του ΟΔΥΘ έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα ότι η αντιμετώπιση της λειψυδρίας αποτελεί κορυφαία προτεραιότητά της. Παράλληλα με τον ΟΔΥΘ, όμως, μέσω του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, έχουν δρομολογηθεί κρίσιμα έργα, τα οποία στοχεύουν στην ολιστική αντιμετώπιση του προβλήματος, για τις επόμενες δεκαετίες”. Ανάμεσα σε αυτά όπως ανέφερε, 16 μεγάλα εγγειοβελτιωτικά έργα, ύψους 114 εκατομμυρίων ευρώ, 18 μικρότερα έργα, συνολικού ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ, και 28 έργα αγροτικής οδοποιίας αξίας σχεδόν 16 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ μέσω ΣΔΙΤ επενδύονται 194 εκατομμύρια ευρώ σε δύο μεγάλα έργα (Ταυρωπού και Υπέρειας Φαρσάλων) με σημαντική χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Χαιρετισμό απηύθυνε ο βουλευτής Καρδίτσας Τέλης Σπάνιας, ο οποίος τόνισε μεταξύ άλλων ότι “για εμάς τους Θεσσαλούς η Λίμνη Πλαστήρα έχει ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς είναι πηγή ζωής” και αναφέρθηκε σε όσα έχει δρομολογήσει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας μέσα από μία σειρά έργων που θα εξασφαλίσουν νερό στους παραγωγούς που έχουν ανάγκη, ενώ θα δώσουν ώθηση για την ανάπτυξη της Θεσσαλίας”. Ο αντιπεριφερειάρχης ΠΕ Καρδίτσας Κώστας Τέλιος μίλησε για την πολλαπλή σημασία της Λίμνης για την ενεργειακή συνεισφορά και υπογράμμισε την ανάγκη να υλοποιηθούν συγκεκριμένα αρδευτικά δίκτυα που θα βάλουν τέλος στη σπατάλη χρήματος και ενέργειας, ζητώντας να δει προσεκτικά η Πολιτεία την άρδευση στη Θεσσαλία. «Πρέπει να γίνουν μικρά και μεσαία φράγματα ώστε να συγκρατείται το νερό στα ορεινά» ανέφερε μεταξύ άλλων. Η ερημοποίηση Ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος Φώτης Λαμπρινίδης έκανε λόγο για «ερημοποίηση ή υπογονιμότητα πολλών εκτάσεων στην ανατολική Θεσσαλία, τις ανεπαρκείς υποδομές και τις παραλείψεις των προηγούμενων ετών, καθώς και για τις επιπτώσεις της λειψυδρίας. Επιπλέον παρουσίασε προτάσεις για την καλύτερη διαχείριση του νερού όπως η «έρευνα και η καινοτομία στον τομέα του νερού, η εκπαίδευση των αγροτών, η ανακύκλωση, η δημιουργία νέων υποδομών καθώς και η απαραίτητη δωρεάν πρόσβαση σε νερό άρδευσης μέχρι κάποιο συγκεκριμένο αριθμό στρεμμάτων», αλλά και την ανάγκη ολοκλήρωσης σημαντικών έργων υποδομής. Από την πλευρά του ο πρόεδρος ΔΣ του ΤΟΕΒ Ταυρωπού Θανάσης Μαρκινός έθεσε σε πρώτο πλάνο το εγγειοβελτιωτικό έργο Ταυρωπού που κατασκευάστηκε στις δεκαετίες του 60 και του 70 και σήμερα έχει «υψηλές δαπάνες λειτουργίας και συντήρησης και αυξημένες απώλειες νερού λόγω διαρροών». Εξήγησε αναλυτικά τη σημασία της εφαρμογής σύγχρονων τεχνολογικών μέσων για την εξοικονόμηση του νερού όπως το πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης άρδευσης «Καλλιρρόη» που ειδικεύεται στην ηλεκτρονική καταγραφή και διαχείριση αρδευτικού νερού σε πραγματικό χρόνο. «Με το σύστημα ο μέσος κύκλος άρδευσης ανέρχεται στις 8 μέρες και η αρδευόμενη έκταση αυξάνεται κατά 33%» υπογράμμισε ο κ Μαρκινός την ώρα που βρισκόμαστε σε μια δύσκολη συγκυρία αφού όπως εξήγησε οι μέσες τιμές βροχόπτωσης του 2024 για την περίοδο Μαΐου – Αυγούστου ανήλθαν σε κάτι λιγότερο από το μισό των τιμών της αντίστοιχης περιόδου για το 2022 και το 2023. Ο Δρ Γεώργιος Βλόντζος, (καθηγητής Αγροτικής Οικονομίας και Διευθυντής του εργαστηρίου και Καταναλωτικής Συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) μίλησε για τις επιπτώσεις της λειψυδρίας στην οικονομία και στο εμπορικό ισοζύγιο. Παράλληλα εξήγησε ότι η Ελλάδα δεν αξιοποιεί τους υδάτινους πόρους με τον τρόπο που θα έπρεπε φέρνοντας το παράδειγμα της Αιγύπτου όπου μεταξύ άλλων οι κύριες μέθοδοι άρδευσης είναι η κατάκλιση και ο καταιονισμός με χρήση ορυκτών ενεργειακών πόρων. Αναφέρθηκε και στο παράδειγμα του Ισραήλ «όπου σε κάθε συνεταιρισμό υπάρχει διεπιστημονική ομάδα που παρακολουθεί την ποιότητα του αρδεύσιμου νερού και αναπροσαρμόζει το πρόγραμμα άρδευσης». Ο ομότιμος καθηγητής Θεοφάνης Γέμτος, (Τμ. Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής & Αγροτικού Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) αναφέρθηκε σε μεθόδους εξοικονόμησης του νερού για αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Κάποιες από αυτές αφορούν «την αύξηση της υδατοϊκανότητας του εδάφους, τη χρήση μοντέλων προσδιορισμού της δόσης άρδευσης συνδεδεμένων με μετεωρολογικούς σταθμούς». Επίσης αφορούν τη «χρήση αισθητήρων υγρασίας εδάφους που μπορούν να ορίζουν την έναρξη και διακοπή του ποτίσματος καθώς και τη χρήση θερμικών καμερών για διαπίστωση θερμικής καταπόνησης των φυτών. Παράλληλα, μεταξύ άλλων πρότεινε τη στροφή σε καλλιέργειες χαμηλής κατανάλωσης, όπως ο ηλίανθος και το σουσάμι, καθώς και ανάπτυξη θερμοκηπίων που θα μειώσουν την κατανάλωση του νερού». Ο δήμαρχος λίμνης Πλαστήρα Παναγιώτης Νάνος εστίασε στον πολλαπλό χαρακτήρα της λίμνης και κατέστησε σαφές ότι «δεν είναι Αιγαίο πέλαγος για να αρδεύει 900.000 στρέμματα στο θεσσαλικό κάμπο και ότι ο αρδευτικός της χαρακτήρας εξανλτείται στις 110.000 στρέμματα, όπως σχεδιάστηκε». Ο δήμαρχος ανέδειξε την ενεργειακή και τουριστική διάσταση, την οποία δεν πρέπει να παραγνωρίζουν ορισμένοι, διότι η λίμνη συνεισφέρει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη της Καρδίτσας συνολικά και «δεν θα επιτρέψουμε να καταστραφεί ως τουριστικό προϊόν υποθηκεύοντας το μέλλον των κοινοτήτων» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. Ο κ. Νάνος κατέθεσε δέσμη μέτρων για την ορθολογική διαχείριση των νερών τα οποία χαρακτήρισε «κρίσιμο εθνικό πόρο που πρέπει να διαχειριστούμε όπως το Ισραήλ». Επίσης πρότεινε εκτός από τα έργα ορεινής υδρονομίας να αξιοποιηθεί το μοντέλου του Πάδου της Ιταλίας για την ενίσχυση του υδροφόρου ορίζοντα της Θεσσαλίας και να μεταφερθεί μέρος νερού από τον Αχελώο.Μιλώντας για τις ανάγκες του Δήμου Λίμνης Πλαστήρα ανέφερε ότι είναι υψηλή προτεραιότητα η κατασκευή του αρδευτικού στην αμπελουργική ζώνη Μοσχάτου – Μεσενικόλα, του αγροκτήματος Νευρόπολης, περιοχές όπου παράγονται Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης και ΠΓΠ, όπως και η άρδευση του πάρκου Παραδοσιακής Κτηνοτροφίας. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο των «Ψηφιακών Αργοναυτών» σε συνεργασία με τον δήμο Λίμνης Πλαστήρα. Συντόνισε ο δημοσιογράφος Λάμπρος Ζαχαρής. View full είδηση

«Πιο εκτεταμένη από την αρχική εκτίμηση ήταν η οικολογική καταστροφή της λίμνης Κορώνειας τον Σεπτέμβριο του 2019, οπότε και υπήρξε μαζική θανή ψαριών, ενώ παραμένει ο κίνδυνος νέας κατάρρευσης». Αυτό επισήμανε η καθηγήτρια υδροβοτανικής - υδροοικολογίας στο Τμήμα Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μαρία Μουστάκα, παρουσιάζοντας στο 7ο Περιβαλλοντικό συνέδριο Μακεδονίας σχετική μελέτη, με τη συνεργασία μελών του ΑΠΘ και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. «Η έρευνα βασίστηκε σε ένα σύνολο αποτελεσμάτων -φυσικο-χημικών και βιολογικών παραμέτρων, δορυφορικών δεδομένων και απεικονίσεων- από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβριο του 2019, τα οποία δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αμφισβήτησης σχετικά με την αιτία για τα παρατηρούμενα φαινόμενα», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Μουστάκα ξεκαθαρίζοντας ότι η εικόνα της λίμνης δεν οφείλεται μόνο στον κλιματικό παράγοντα, όπως η ανομβρία, που μείωσε τη στάθμη του νερού. «Η οικολογική καταστροφή δεν αφορούσε μόνο στο θάνατο των ψαριών λόγω ασφυξίας αλλά και πτηνών, ενώ παρατηρήθηκε και σημαντική μείωση βιοποικιλότητας, ακόμη και στο φυτοπλαγκτόν. Όσον αφορά τα πουλιά, από τους σκελετούς που βρήκαμε θεωρούμε ότι ο θάνατός τους σχετίζεται με την κακή οικολογική ποιότητα του νερού», λέει η κ. Μουστάκα. Για την καθηγήτρια του ΑΠΘ, «η κατάρρευση του τροφικού πλέγματος δεν αντανακλά στατικά φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα (ανομβρία) ή τυχαία γεγονότα που συνέβησαν τον Σεπτέμβριο ή τον Αύγουστο του 2019, γιατί έως τις αρχές Ιουλίου έχουμε ολοκλήρωση ενός συνόλου επιμέρους οικολογικών διεργασιών που αποτελούν ξεχωριστά η καθεμία αιτία του μαζικού θανάτου ζωικών οργανισμών εξαρτώμενες όμως όλες από την κακή ποιότητα νερού». «Εξαιρετικά υψηλές τιμές ολικού και αμμωνιακού αζώτου, ολικού φωσφόρου και pH μετρήθηκαν στα υφάλμυρα νερά. Το τροφικό πλέγμα της λίμνης καταρρέει από τη βάση του, το φυτοπλαγκτόν, στο οποίο κυριαρχούν γνωστοί τοξικοί μικροοργανισμοί από το παρελθόν στον πυθμένα της λίμνης. Η κατάρρευσή του σηματοδοτείται από την αύξηση στο ζωοπλαγκτόν του Daphniamagna, λόγω απουσίας θήρευσης από τα ψάρια, και η λίμνη μετατρέπεται σε ετερότροφη με άφθονο νεκρό υλικό, καταναλώνοντας περισσότερο οξυγόνο από την τροφοδοσία του από την ατμόσφαιρα». Μάλιστα, ειδικά για το ζωοπλαγκτόν Daphniamagna, που αποτελεί «κλειδί» στη διαχείριση του τροφικού πλέγματος, η κ. Μουστάκα επισημαίνει ότι καταγράφηκε, από δορυφόρους, σε τέτοια τεράστια αφθονία τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2019 στην επιφάνεια της λίμνης, που αποτελεί και την υψηλότερη τιμή σε σχέση με τη διεθνή βιβλιογραφία! Το μέλλον της λίμνης είναι η αυτο-οργάνωση «Στην πραγματικότητα, το φαινόμενο επαναλαμβάνεται από το 1995, θέτοντας έντονους προβληματισμούς σχετικά με την κατανόηση και διαχείριση της πραγματικής κατάστασης ενός ευαίσθητου οικοσυστήματος. Ο κίνδυνος νέας κατάρρευσης παραμένει αν δεν γίνουν μόνιμες βελτιώσεις», ξεκαθαρίζει η κ. Μουστάκα. Για την ίδια, «το μέλλον της λίμνης, είναι η αυτο-οργάνωση» και οι απαραίτητες βελτιώσεις που θα βοηθήσουν στην ανανέωση των νερών της Κορώνειας για την απεξάρτηση από τον επιβαρυμένο πυθμένα της. «Το νερό που εισέρχεται πρέπει να βγαίνει με κάποιο τρόπο, να υπάρχει δηλαδή κυκλοφορία και ανανέωση, δίχως βέβαια να τροφοδοτεί τη Βόλβη», καταλήγει. Η μελέτη που παρουσιάσθηκε από την κ. Μουστάκα εκπονήθηκε από τους Ε. Μιχαλούδη, Μ. Δεμερτζιόγλου, Δ. Βουτσά, Α. Κοζάρη, Α. Κυπαρίσση, Κ. Κορμά, Ν. Στεφανίδου, Ν. Τσαβδαρίδου, Μ.Κατσιάπη και Α. Μαζάρη, από τα Τμήματα Βιολογίας και Χημείας του ΑΠΘ, τα Τμήματα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Φυσικού Περιβάλλοντος και Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και την ΕΥΑΘ ΑΕ. Το 7ο Περιβαλλοντικό Συνέδριο Μακεδονίας, που διεξήχθη διαδικτυακά από τις 30 Οκτωβρίου έως την 1η Νοεμβρίου, διοργανώνεται κάθε τρία χρόνια στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί βήμα για τους επιστήμονες που ασχολούνται με τον έλεγχο, τη διαχείριση και τις τεχνολογίες περιβάλλοντος καθώς και με θέματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Ειδικότερα, παρουσιάζεται το έργο που επιτελείται σε θέματα περιβάλλοντος στην Ελλάδα από ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων και ειδικοτήτων. View full είδηση

Ξεκίνησε σήμερα η λειτουργία του αγωγού υδροδότησης του συμπλέγματος των τεχνικών λιμνών του Μητροπολιτικού Πάρκου Α. Τρίτσης. Ο αγωγός, ο οποίος εγκαινιάστηκε σήμερα από τον περιφερειάρχη Αττικής Γ. Πατούλη, με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα της Γης 2021, θα μπορεί να εξασφαλίζει 1.000 κυβικά μέτρα νερού σε ημερήσια βάση για την αναβάθμιση και την ενίσχυση του υδάτινου στοιχείου του Μητροπολιτικού Πάρκου. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, η υλοποίηση του έργου του αγωγού από το Πηγάδι Πρέση έγινε με προγραμματική σύμβαση του Φορέα Διαχείρισης με τον δήμο Ιλίου. Η ενεργοποίηση του αγωγού έγινε παρουσία των δημάρχων Ιλίου Ν. Ζενέτου, Αγίων Αναργύρων - Καμετερού Σ. Τσίρμπα, του αντιπεριφερειάρχη Δυτικού Τομέα Αθηνών Α. Λεωτσάκου, του προέδρου του Δ.Σ. του Φορέα Σ. Ζωγραφάκη, του αντιπροέδρου του Δ.Σ. του Φορέα και Εντεταλμένου Περιφερειακού Συμβούλου Χ. Αλεξανδράτου, της γενικής διευθύντριας του Φορέα Μ. Χατζηαθανασίου, μελών του Δ.Σ. και αντιδημάρχων και δημοτικών συμβούλων. Ο Γ. Πατούλης επεσήμανε ότι πρόκειται για μια σημαντική ημέρα για το Μητροπολιτικό Πάρκο Αντώνης Τρίτσης, καθώς με τη στενή συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκηση Πρώτου βαθμού εξασφαλίστηκε η υδροδότηση των λιμνών και συνολικά του Πάρκου. Επίσης υπογράμμισε ότι το Μητροπολιτικό Πάρκο Α. Τρίτσης μετεξελίσσεται σε ένα πρότυπο περιβαλλοντικό κέντρο, σε ένα χώρο άθλησης, αναψυχής και εκπαίδευσης και ευχαρίστησε τους Δημάρχους και τα στελέχη του Φορέα Διαχείρισης για την αποτελεσματική συνεργασία. Από την πλευρά τους οι δήμαρχοι χαρακτήρισαν σημαντική τη σημερινή ημέρα καθώς με τον συγκεκριμένο αγωγό λύνεται το πρόβλημα υδροδότησης του Πάρκου και ευχαρίστησαν τον Περιφερειάρχη για τη συνδρομή του στην αναβίωση του Πάρκου. Ο Αγωγός Η εξασφάλιση της απαιτούμενης ποσότητας νερού προέκυψε μέσα από τη στενή συνεργασία του Φορέα Διαχείρισης και του Δήμου Ιλίου υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Αττικής. Συγκεκριμένα με γνώμονα την αναβάθμιση και την ενίσχυση του υδάτινου στοιχείου του Μητροπολιτικού Πάρκου “Αντώνης Τρίτσης”, το οποίο αποτελεί υδροβιότοπο, πραγματοποιήθηκε προγραμματική σύμβαση του Φορέα Διαχείρισης με τον Δήμο Ίλιου για την προμήθεια αγωγού υδροδότησης του συμπλέγματος τεχνητών λιμνών του Πάρκου από το Πηγάδι Πρέση. Σκοπός του έργου είναι η χρήση να γίνεται για την περιβαλλοντική αναβάθμιση του Πάρκου και την προστασία του μοναδικού αυτού υδροβιοτόπου που βρίσκεται εντός της Αττικής. Στα πλαίσια αυτά, τοποθετήθηκε αγωγός για μεταφορά νερού υπό πίεση εντός του Μητροπολιτικού Πάρκου που συνδέει τον αγωγό παροχής νερού από το Πηγάδι Πρέση του Δήμου Ίλιου με το Μητροπολιτικό Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης» και ειδικότερα με τις Λίμνες Νο6, Νο5, Νο4, και Νο3 και με δυνατότητα αποσπασματικής χρήσης για την μεμονωμένη τροφοδοσία τους. Το έργο ολοκληρώθηκε με επιτυχία, με πόρους του Φορέα Διαχείρισης και υπό την επίβλεψη των υπηρεσιών του Δήμου Ίλιου και του Φορέα Διαχείρισης. View full είδηση

Η Λίμνη Κρεμαστών είναι η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη της Ελλάδας, η καθαρότερη στην Ευρώπη και η πέμπτη καθαρότερη παγκοσμίως. Δημιουργήθηκε το 1965, κατόπιν κατασκευής του φράγματος των Κρεμαστών και της συσσώρευσης των υδάτινων όγκων των ποταμών Αχελώου, Αγραφιώτη, Ταυρωπού και Τρικεριώτη. Βρίσκεται μεταξύ των νομών Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας, οι οποίοι ενώνονται μέσω της Γέφυρας Επισκοπής. Στη Λίμνη Κρεμαστών είναι επίσης και η Γέφυρα της Τατάρνας που βρίσκεται κοντά στο ομώνυμο μοναστήρι. View full είδηση

Το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο στα Βαλκάνια, που αφορά στην επανασύσταση της Λίμνης Κάρλας η οποία βρίσκεται στα όρια των νομών Λάρισας και Μαγνησίας, μετά από πολλές περιπέτειες και δυσκολίες που είχαν ως αποτέλεσμα την πολυετή καθυστέρηση ολοκλήρωσης των σχετικών έργων, είναι πλέον πραγματικότητα. Τα εγκαίνια τελέστηκαν με κάθε επισημότητα την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 2018, σηματοδοτώντας το ξεκίνημα μιας νέας εποχής για την περιοχή. Ποια είναι όμως η πρόσφατη ιστορία της Λίμνης; Όλα ξεκίνησαν το 1962 όταν αποφασίστηκε η αποξήρανση της φυσικής λίμνης προκειμένου να αντιμετωπιστούν πλημμυρικά φαινόμενα στην περιοχή και νέες εκτάσεις 80 χιλ. στρεμμάτων να αποδοθούν στους αγρότες ως καλλιεργήσιμη γη, όπερ και εγένετο. Ωστόσο, όπως διαπιστώθηκε στην πορεία, οι επιπτώσεις στο οικοσύστημα και τον υδροφόρο ορίζοντα αποδείχθηκαν πολύ δυσμενέστερες σε σχέση με τα προσδοκώμενα οφέλη. Παρ' όλη τη διαταραχή του περιβάλλοντος, χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν 4 δεκαετίες μέχρι να δρομολογηθεί το έργο επαναδημιουργίας της Λίμνης το οποίο άρχισε να υλοποιείται από τον (πλέον μακρινό) Σεπτέμβριο του 1999 και εντάχθηκε αρχικά στο Γ΄ ΚΠΣ 2000-2006, μετά ως έργο γέφυρα στο ΕΣΠΑ 2007-2013 καθώς και στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Το συνολικό κόστος των έργων ανήλθε τελικά σε 320 εκατ. ευρώ. Τα ολοκληρωμένα έργα - «Ταμιευτήρας Κάρλας και συναφή έργα» - «Κατασκευή των απαιτούμενων έργων τροφοδοσίας της λίμνης Κάρλας από τον π. Πηνειό» - «Κατασκευή έργων ενίσχυσης της ύδρευσης της μείζονος περιοχής Βόλου» - «Κατασκευή έργων ανάδειξης περιβάλλοντος λίμνης Κάρλας» - «Μέσα ερμηνείας έργων ανάδειξης περιβάλλοντος λ. Κάρλας» - «Κατασκευή υπολειπομένων εργασιών έργου επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας, Α΄ Φάση» - «Κατασκευή υπολειπομένων εργασιών έργου επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας, Β΄ Φάση» - «Κατασκευή συμπληρωματικών αντιπλημμυρικών έργων και έργων ορεινής υδρονομίας στη λεκάνη της λίμνης Κάρλας» - «Κατασκευή υπολειπομένων αντιπλημμυρικών έργων στη λεκάνη λίμνης Κάρλας» - «Δημοσιότητα του έργου Επαναδημουργίας λίμνης Κάρλας» - «Κατασκευή έργων μεταφοράς και διανομής νερού λίμνης Κάρλας, Α΄ Φάση» για την άρδευση 22.100 στρεμμάτων της περιοχής Τα οφέλη Το μείζονος σημασίας περιβαλλοντικό έργο που υλοποίησε η Περιφέρεια Θεσσαλίας αναμένεται να φέρει πολλαπλά οφέλη στην περιοχή, τόσο σε περιβαλλοντικό όσο και σε οικολογικό επίπεδο. Η νέα λίμνη επιφάνειας 38 χιλ. στρεμμάτων θα ενισχύσει την άρδευση 150 χιλ. στρεμμάτων γης συνολικά στον Θεσσαλικό Κάμπο. Η απόληψη νερού από τη Λίμνη θα ανέρχεται σε 47 εκατ. κ.μ. νερού ετησίως ενώ σε πρώτη φάση θα αρδεύονται 55 χιλ. στρέμματα. Υλοποίηθηκαν σημαντικές αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις όπως οι διευθέτηση του χειμάρρου Αμύρου και του ρέματος του οικισμού της Ανάβρας. Ο ταμιευτήρας της Κάρλας θα καλύψει επίσης το 50% των αναγκών ύδρευσης του πολεοδομικού συγκροτήματος Βόλου, μία παράμετρος του έργου με υψηλότατο δείκτη ωφελιμότητας. Εξίσου σημαντική είναι και η λειτουργία της περιοχής ως υδροβιότοπου (ήταν παλαιότερα ο 2ος μεγαλύτερος στην Ευρώπη). Αναδείχθηκε η πλούσια ιστορία τη Λίμνης, της αρχαίας Βοιβηίδας για την οποία υπάρχουν μαρτυρίες ήδη από την εποχή του Ομήρου. Μάλιστα σύμφωνα με τη μυθολογία, στην περιοχή της λίμνης, ο θεός Απόλλωνας ερωτεύτηκε την Κυρήνη που γέννησε τον Ασκληπιό. Η ηλικία της φυσικής λίμνης υπολογίζεται στα 800 χιλ. χρόνια. Κατά την διάρκεια των αρχαιολογικών εργασιών, που ήταν μέρος του ευρύτερου έργου, αποκαλύφθηκε οικισμός σε έκταση 3,5 στρεμμάτων ο οποίος ανάγεται στο τέλος της Νεολιθικής Περιόδου, ο οποίος με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού αναδείχθηκε και είναι πλέον οργανωμένος, επισκέψιμος χώρος. Οι αρχαιολόγοι έφεραν επίσης στο φως πληθώρα αρχαιολογικών ευρημάτων όπως εργαλεία, αγγεία, κοσμήματα κ.α. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Δείτε παρακάτω στιγμιότυπα των εγκαινίων από το Κέντρο Πληροφόρησης Λίμνης Κάρλας στο Στεφανοβίκειο, το Εκθεσιακό Κέντρο Φυσικής Ιστορίας και Πολιτισμού στα Κανάλια και φυσικά, από την ίδια τη Λίμνη. Φίλιππος Παναγόπουλος-ypodomes.com View full είδηση

Ο χάρτης υδροπεριόδου (hydroperiod) του υδατικού συστήματος του ποταμού Στρυμόνα (ανάντη) και της Λίμνης Κερκίνης έχει υπολογιστεί και παρουσιάζεται πλέον σε διαδικτυακή εφαρμογή οπτικοποίησης περιβαλλοντικών παραμέτρων, ως ένα από τα παραδοτέα του έργου E-SHAPE που έχει λάβει χρηματοδότηση από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Horizon 2020. Ειδικότερα, ο χάρτης υδροπεριόδου, κατ’ έτος για την περίοδο 2015-2021, παρουσιάζεται στην εφαρμογή https://ecosense.biosense.rs. Η πληροφορία που περιλαμβάνεται στην εφαρμογή είναι ιδιαίτερα σημαντική και θα συμβάλει τόσο σε διαχειριστικά θέματα του ταμιευτήρα (π.χ. βέλτιστη διαχείριση του φράγματος), όσο και σε περιβαλλοντικά. Η υδροπερίοδος αποτελεί μια περιβαλλοντική παράμετρο, η οποία επηρεάζει ευθέως τη βιολογική δραστηριότητα σε έναν υγρότοπο. Η γνώση της υδροπεριόδου στη λίμνη Κερκίνη και στο εσωτερικό της δέλτα με το παραποτάμιο δάσος, βοηθά στην κατανόηση της φυσιολογίας και λειτουργίας του δάσους, αφού προσφέρει τη χρονική διάρκεια (αριθμός ημερών) και χωρική αποτύπωση της πληροφορίας των περιοχών που πλημμυρίζουν. Χρήση Διαχρονικών Τηλεπισκοπικών Δεδομένων Του Προγράμματος COPERNICUS Και NASA/USGS Για Την Εξαγωγή Της Υδροπεριόδου Της Λίμνης Κερκίνης Και Παρουσίαση Της Σε Ειδική Διαδικτυακή Εφαρμογή. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η σύνδεση της υδροπεριόδου με τη βιολογική δραστηριότητα της ορνιθοπανίδας που χρησιμοποιεί το δάσος για τροφοληψία, αναπαραγωγή ή ξεκούραση, όταν συνδυαστεί με παρατηρήσεις πουλιών (ή των θέσεων τους από δορυφορικούς πομπούς). Επιπλέον, η διαδικτυακή εφαρμογή μπορεί να συμβάλει και σε διαχειριστικές δράσεις που λαμβάνουν χώρα στο παραποτάμιο δάσος υποδεικνύοντας π.χ. κατάλληλες περιοχές για φυτεύσεις ειδών δένδρων ή περιφράξεων, βάσει του χρόνου κατάκλισης με νερό της κάθε περιοχής. Το προϊόν της υδροπεριόδου για την περιοχή της Κερκίνης, προέκυψε ως αποτέλεσμα της συνεργασίας του πρώην Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης με το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (εταίρος του προγράμματος). Η εφαρμογή στην Κερκίνη αφορά, μεταξύ άλλων, τη χρήση διαχρονικών δορυφoρικών εικόνων Sentinel-1 και 2 του προγράμματος Copernicus, καθώς και εικόνων του δορυφόρου Landsat-8 (NASA/USGS), σε συνδυασμό με δεδομένα in-situ του προγράμματος παρακολούθησης του πρώην Φορέα (φυσικοχημικές παράμετροι του νερού, βαθυμετρία λίμνης) για το διαχρονικό έλεγχο των πλημμυρισμένων εκτάσεων λόγω μεταβολής της στάθμης της λίμνης Κερκίνης και την εξαγωγή σε επίπεδο ψηφίδας χωρικής ανάλυσης 10μ., της πληροφορίας αυτής (αριθμός ημερών κατάκλισης του εδάφους με νερό). Στο παραπάνω site παρουσιάζονται επιπλέον παράμετροι όπως Κάλυψη χιονιού (Snowcover), Φαινολογία (Phenology), καθώς και ποιοτικές παράμετροι των εδαφών για τις περιοχές ενδιαφέροντος του προγράμματος. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη εφαρμογή για την Κερκίνη παρουσιάστηκε και στο site της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (European Space Agency), ως success story τον Δεκέμβριο του 2021. View full είδηση

Λύση στο ζήτημα της διαχείρισης των καλαμιώνων στη Λίμνη Παμβώτιδα και το Δέλτα Έβρου δίνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, με την προμήθεια δύο αμφίβιων μηχανημάτων κοπής καλαμιών, τα οποία θα διαχειρίζονται οι αντίστοιχες Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Ηπείρου και Εθνικού Πάρκου Δέλτα Έβρου – Δαδιάς. Ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. προκηρύσσει ανοικτό διεθνή διαγωνισμό για την προμήθεια των αμφίβιων μηχανημάτων, με καταληκτική ημερομηνία την 9η Ιανουαρίου 2023. Η απόδοση του αμφίβιου μηχανήματος μπορεί να φθάσει έως και τα 3 στρέμματα ημερησίως, ενώ για τη λειτουργία του απαιτείται εκπαιδευμένος χειριστής, ο οποίος θα είναι στέλεχος των Μονάδων. Η αγορά και χρήση αμφίβιου μηχανήματος με ειδικό εξοπλισμό για τη διαχείριση των καλαμιώνων έχει ως στόχο: την καλοκαιρινή κοπή για αύξηση ετερογένειας, μείωση της ζωτικότητάς του, τη δημιουργία επιπλέον υγρολιβαδικών εκτάσεων και την ενίσχυση του ρόλου απορρόφησης ρύπων τη χειμερινή κοπή για δημιουργία ελεύθερων από βλάστηση ρηχών υδάτινων εκτάσεων και περιορισμό της έκτασης του καλαμιώνα κατά την κρίσιμη για τα είδη περίοδο τη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, καθώς μπορούν με τα κατάλληλα εξαρτήματα να κάνουν εκσκαφή, βυθοκόρηση στον υγρότοπο και απομάκρυνση ιζήματος. Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας δήλωσε: «Στους καλαμιώνες ζουν πολλά μικρά θηλαστικά, πτηνά, ερπετά, αμφίβια και έντομα, τα οποία οφείλουμε να προστατέψουμε. Με τα αμφίβια μηχανήματα που προμηθευόμαστε βάζουμε τέλος στην αλόγιστη καύση των καλαμιών, που ενέχει και κίνδυνο πυρκαγιών. Οι καλαμιώνες αποτελούν σημαντικό οικοσύστημα μεγάλης βιοποικιλότητας, η προστασία της οποίας είναι προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης». View full είδηση

Ανάμεσα σε αυτές οι Πρέσπες, η τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου και η τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών Περισσότερες από το 50% των μεγαλύτερων λιμνών στον κόσμο χάνουν νερό, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Science». Οι βασικοί ένοχοι γι’ αυτό είναι η αύξηση της θερμοκρασίας, η μη βιώσιμη ανθρώπινη κατανάλωση και η καθίζηση. Ερευνητές από το Ινστιτούτο CIRES του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στο Μπόλντερ, το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κάνσας, το Πανεπιστήμιο της Τουλούζης στη Γαλλία και το Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας KAUST στη Σαουδική Αραβία δημιούργησαν μια τεχνική για τη μέτρηση των μεταβολών της στάθμης του νερού σε σχεδόν 2.000 από τις μεγαλύτερες λίμνες, φυσικές και τεχνητές, του κόσμου, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 95% της συνολικής αποθήκευσης νερού στις λίμνες της Γης. Ανάμεσα σε αυτές, μελέτησαν και ελληνικές, στις οποίες εντοπίζουν τάση ξήρανσης: τις Πρέσπες, την τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου και την τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών. Η ομάδα συνδύασε παρατηρήσεις τριών δεκαετιών από μια σειρά δορυφόρων με μοντέλα για να ποσοτικοποιήσει τις τάσεις στην αποθήκευση νερού στις λίμνες, σε παγκόσμιο επίπεδο. Χρησιμοποίησε 250.000 στιγμιότυπα από 1.972 από τις μεγαλύτερες λίμνες της Γης, που καταγράφηκαν από δορυφόρους την περίοδο 1992-2020. Επίσης, συγκέντρωσαν μετρήσεις για τις στάθμες νερού από εννέα δορυφορικά αλτίμετρα και μελέτησαν τις μετρήσεις αυτές σε βάθος χρόνου για να μειώσουν την όποια αβεβαιότητα. Για τις λίμνες χωρίς μακροχρόνια καταγραφή στάθμης, χρησιμοποίησαν πρόσφατες μετρήσεις νερού που έγιναν από δορυφόρους. Ο συνδυασμός των πρόσφατων μετρήσεων στάθμης με πιο μακροπρόθεσμες μετρήσεις του εμβαδού τους, επέτρεψε στους επιστήμονες να ανακατασκευάσουν τον όγκο των λιμνών πριν από δεκαετίες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το 53% των λιμνών παγκοσμίως, τόσο στις ξηρές όσο και στις υγρές περιοχές, παρουσίασε μείωση του όγκου τους. Οι ερευνητές παρομοιάζουν αυτή τη μείωση με το μέγεθος 17 λιμνών Μιντ, που είναι η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι απώλειες στις υγρές τροπικές λίμνες και στις λίμνες της Αρκτικής υποδηλώνουν πιο εκτεταμένες τάσεις ξήρανσης από ό,τι είχε γίνει προηγουμένως αντιληπτό. Στις τεχνητές λίμνες αυτή η μείωση είναι μεγαλύτερη: σχεδόν τα δύο τρίτα τους παγκοσμίως, παρουσίασαν σημαντικές απώλειες νερού. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι λίμνες αποθηκεύουν το 87% του νερού του πλανήτη, γεγονός που τις καθιστά πολύτιμο πόρο για το οικοσύστημα της Γης. Σε αντίθεση με τα ποτάμια, σημειώνουν οι ερευνητές, οι λίμνες δεν παρακολουθούνται επαρκώς, αν και παρέχουν νερό για ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας. Μάλιστα, εκτιμούν ότι περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλαδή δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι κατοικεί στη λεκάνη μιας λίμνης που ξηραίνεται, γεγονός που υποδηλώνει την ανάγκη για αλλαγές στη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Πάντως, ενώ η πλειονότητα των λιμνών συρρικνώθηκε, το 24% είδε σημαντική αύξηση στην αποθήκευση νερού, κυρίως σε περιοχές με λίγο πληθυσμό στο εσωτερικό του οροπεδίου του Θιβέτ, στις βορειότερες Μεγάλες Πεδιάδες στη βόρεια Αμερική και σε περιοχές με νεότερες τεχνητές λίμνες, όπως οι λεκάνες των ποταμών Γιανγκτσέ στην Κίνα, Μεκόνγκ στη νοτιοανατολική Ασία και Νείλου. Ο επικεφαλής συγγραφέας Φάνγκφανγκ Γιάο, συνεργάτης στο Ινστιτούτο CIRES και στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, αναφέρει ότι τα νέα δεν είναι εντελώς δυσοίωνα. Με αυτή τη νέα μέθοδο παρακολούθησης της αποθήκευσης νερού στις λίμνες και των λόγων πίσω από αυτή, οι επιστήμονες μπορούν να δώσουν στις κοινότητες πληροφορίες για το πώς μπορούν να προστατεύσουν καλύτερα τις κρίσιμες πηγές νερού και τα σημαντικά περιφερειακά οικοσυστήματα. Οι ερευνητές αναφέρουν στη δημοσίευσή τους πιθανές λύσεις για τη μείωση της ξήρανσης των λιμνών και παρουσιάζουν το παράδειγμα της λίμνης Σεβάν στην Αρμενία, όπου παρατηρήθηκε αύξηση της αποθήκευσης νερού τα τελευταία 20 χρόνια, την οποία οι επιστήμονες συνδέουν με τη νομοθεσία που έχει ψηφιστεί από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 για τη ρύθμιση της άντλησης νερού. View full είδηση

Στα σχολικά μας βιβλία διαβάσαμε και μάθαμε ότι ο ποταμός Αλιάκμονας είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας. Εχει τις πηγές του στον Γράμμο και τις εκβολές του στον Θερμαϊκό Κόλπο, διασχίζοντας πέντε νομούς. Στην αναθεώρησή τους τα σχολικά εγχειρίδια θα πρέπει τώρα να τον αναφέρουν ως τον ποταμό της καθαρής ενέργειας. Στις 13 Ιουλίου, η ΔΕΗ προχώρησε στην έμφραξη της σήραγγας εκτροπής του φράγματος του υδροηλεκτρικού Εργου Ιλαρίωνα και ξεκίνησε έτσι η δημιουργία ενός νέου υδροταμιευτήρα που θα προσφέρει ύδρευση, άρδευση, τουριστική ανάπτυξη και εξέλιξη καθώς επίσης αντιπλημμυρική ανάσχεση στους νομούς Κοζάνης και Γρεβενών και φυσικά καθαρή ηλεκτρική ενέργεια, αυξάνοντας κι άλλο το ποσοστό των πολύτιμων καθαρών πηγών ενέργειας στο εθνικό ενεργειακό χαρτοφυλάκιο. Ο Αλιάκμονας καλύπτει πλέον το 2%-2,5% στο συνολικό 8-10% της καθαρής ενέργειας που παράγει η χώρα κυρίως από τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς του μεγαλύτερου σε μήκος ελληνικού ποταμού, του Αχελώου κι άλλων μικρότερων ποταμών της ηπειρωτικής Ελλάδας. Πηγή: ΑΠΕ - www.kathimerini.gr Πατήστε εδώ να διαβάσετε την πλήρη παρουσίαση