Αναζήτηση στην κοινότητα

Λύση στο ζήτημα της διαχείρισης των καλαμιώνων στη Λίμνη Παμβώτιδα και το Δέλτα Έβρου δίνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, με την προμήθεια δύο αμφίβιων μηχανημάτων κοπής καλαμιών, τα οποία θα διαχειρίζονται οι αντίστοιχες Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Ηπείρου και Εθνικού Πάρκου Δέλτα Έβρου – Δαδιάς. Ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. προκηρύσσει ανοικτό διεθνή διαγωνισμό για την προμήθεια των αμφίβιων μηχανημάτων, με καταληκτική ημερομηνία την 9η Ιανουαρίου 2023. Η απόδοση του αμφίβιου μηχανήματος μπορεί να φθάσει έως και τα 3 στρέμματα ημερησίως, ενώ για τη λειτουργία του απαιτείται εκπαιδευμένος χειριστής, ο οποίος θα είναι στέλεχος των Μονάδων. Η αγορά και χρήση αμφίβιου μηχανήματος με ειδικό εξοπλισμό για τη διαχείριση των καλαμιώνων έχει ως στόχο: την καλοκαιρινή κοπή για αύξηση ετερογένειας, μείωση της ζωτικότητάς του, τη δημιουργία επιπλέον υγρολιβαδικών εκτάσεων και την ενίσχυση του ρόλου απορρόφησης ρύπων τη χειμερινή κοπή για δημιουργία ελεύθερων από βλάστηση ρηχών υδάτινων εκτάσεων και περιορισμό της έκτασης του καλαμιώνα κατά την κρίσιμη για τα είδη περίοδο τη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, καθώς μπορούν με τα κατάλληλα εξαρτήματα να κάνουν εκσκαφή, βυθοκόρηση στον υγρότοπο και απομάκρυνση ιζήματος. Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας δήλωσε: «Στους καλαμιώνες ζουν πολλά μικρά θηλαστικά, πτηνά, ερπετά, αμφίβια και έντομα, τα οποία οφείλουμε να προστατέψουμε. Με τα αμφίβια μηχανήματα που προμηθευόμαστε βάζουμε τέλος στην αλόγιστη καύση των καλαμιών, που ενέχει και κίνδυνο πυρκαγιών. Οι καλαμιώνες αποτελούν σημαντικό οικοσύστημα μεγάλης βιοποικιλότητας, η προστασία της οποίας είναι προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης».

Ο χάρτης υδροπεριόδου (hydroperiod) του υδατικού συστήματος του ποταμού Στρυμόνα (ανάντη) και της Λίμνης Κερκίνης έχει υπολογιστεί και παρουσιάζεται πλέον σε διαδικτυακή εφαρμογή οπτικοποίησης περιβαλλοντικών παραμέτρων, ως ένα από τα παραδοτέα του έργου E-SHAPE που έχει λάβει χρηματοδότηση από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Horizon 2020. Ειδικότερα, ο χάρτης υδροπεριόδου, κατ’ έτος για την περίοδο 2015-2021, παρουσιάζεται στην εφαρμογή https://ecosense.biosense.rs. Η πληροφορία που περιλαμβάνεται στην εφαρμογή είναι ιδιαίτερα σημαντική και θα συμβάλει τόσο σε διαχειριστικά θέματα του ταμιευτήρα (π.χ. βέλτιστη διαχείριση του φράγματος), όσο και σε περιβαλλοντικά. Η υδροπερίοδος αποτελεί μια περιβαλλοντική παράμετρο, η οποία επηρεάζει ευθέως τη βιολογική δραστηριότητα σε έναν υγρότοπο. Η γνώση της υδροπεριόδου στη λίμνη Κερκίνη και στο εσωτερικό της δέλτα με το παραποτάμιο δάσος, βοηθά στην κατανόηση της φυσιολογίας και λειτουργίας του δάσους, αφού προσφέρει τη χρονική διάρκεια (αριθμός ημερών) και χωρική αποτύπωση της πληροφορίας των περιοχών που πλημμυρίζουν. Χρήση Διαχρονικών Τηλεπισκοπικών Δεδομένων Του Προγράμματος COPERNICUS Και NASA/USGS Για Την Εξαγωγή Της Υδροπεριόδου Της Λίμνης Κερκίνης Και Παρουσίαση Της Σε Ειδική Διαδικτυακή Εφαρμογή. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η σύνδεση της υδροπεριόδου με τη βιολογική δραστηριότητα της ορνιθοπανίδας που χρησιμοποιεί το δάσος για τροφοληψία, αναπαραγωγή ή ξεκούραση, όταν συνδυαστεί με παρατηρήσεις πουλιών (ή των θέσεων τους από δορυφορικούς πομπούς). Επιπλέον, η διαδικτυακή εφαρμογή μπορεί να συμβάλει και σε διαχειριστικές δράσεις που λαμβάνουν χώρα στο παραποτάμιο δάσος υποδεικνύοντας π.χ. κατάλληλες περιοχές για φυτεύσεις ειδών δένδρων ή περιφράξεων, βάσει του χρόνου κατάκλισης με νερό της κάθε περιοχής. Το προϊόν της υδροπεριόδου για την περιοχή της Κερκίνης, προέκυψε ως αποτέλεσμα της συνεργασίας του πρώην Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης με το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (εταίρος του προγράμματος). Η εφαρμογή στην Κερκίνη αφορά, μεταξύ άλλων, τη χρήση διαχρονικών δορυφoρικών εικόνων Sentinel-1 και 2 του προγράμματος Copernicus, καθώς και εικόνων του δορυφόρου Landsat-8 (NASA/USGS), σε συνδυασμό με δεδομένα in-situ του προγράμματος παρακολούθησης του πρώην Φορέα (φυσικοχημικές παράμετροι του νερού, βαθυμετρία λίμνης) για το διαχρονικό έλεγχο των πλημμυρισμένων εκτάσεων λόγω μεταβολής της στάθμης της λίμνης Κερκίνης και την εξαγωγή σε επίπεδο ψηφίδας χωρικής ανάλυσης 10μ., της πληροφορίας αυτής (αριθμός ημερών κατάκλισης του εδάφους με νερό). Στο παραπάνω site παρουσιάζονται επιπλέον παράμετροι όπως Κάλυψη χιονιού (Snowcover), Φαινολογία (Phenology), καθώς και ποιοτικές παράμετροι των εδαφών για τις περιοχές ενδιαφέροντος του προγράμματος. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη εφαρμογή για την Κερκίνη παρουσιάστηκε και στο site της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (European Space Agency), ως success story τον Δεκέμβριο του 2021.

Η αλπική λίμνη του όρους Τύμφη (2.050 μέτρα υψόμετρο) - γνωστή και ως Δρακόλιμνη Τύμφης - είναι ένας από τους πιο γραφικούς και δημοφιλείς ορειβατικούς προορισμούς της Ελλάδας. Κάθε χρόνο, περίπου 20.000 άνθρωποι από την Ελλάδα και τον κόσμο επισκέπτονται την λίμνη προκειμένου να θαυμάσουν από κοντά το μοναδικό τοπίο όπως αυτό σχηματίστηκε από παγετώνες χιλιάδες χρόνια πριν. Σήμερα, καθώς οι ελληνικοί παγετώνες έχουν εξαφανιστεί προ πολλού, οι αλπικές λίμνες έχουν μείνει πίσω να στηρίζουν τη ζωή στα βουνά. Η ύπαρξή τους είναι κρίσιμη για την ορεινή χλωρίδα και πανίδα των μεγάλων υψομέτρων, καθώς αποτελούν μία “αποθήκη” νερού που υποστηρίζει ζωή όλο το χρόνο - ειδικά κατά τη διάρκεια των ζεστών και ξηρών καλοκαιριών του Μεσογειακού κλίματος. Καθώς όμως ασκούνται συνεχείς πιέσεις από την κλιματική αλλαγή και τις ανθρώπινες δραστηριότητες, το σημαντικό αυτό οικοσύστημα τίθεται σε κίνδυνο. Για πολλά χρόνια, η δύσκολη πρόσβαση στη Δρακόλιμνη Τύμφης - όπως και σε πολλές άλλες αλπικές λίμνες - αποτέλεσε σημαντικό περιοριστικό παράγοντα στην διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας σε τέτοια περιβάλλοντα, περιορίζοντας τις γνώσεις που έχουμε για αυτά και επομένως και τις δυνατότητες ουσιαστικής προστασίας τους. Στις 9 Οκτωβρίου 2022, μία ομάδα από οκτώ νέους επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό ξεκίνησε την πρώτη ερευνητική αποστολή στη Δρακόλιμνη Τύμφης, στα πλαίσια του έργου “Λιμνάδες” (LiMnADs Project). Αυτό το έργο είναι μία εθελοντική προσπάθεια για τη μελέτη των Μεσογειακών αλπικών λιμνών με σκοπό την κατανόηση και προστασία αυτού του οικοσυστήματος. Το LiMnADs Project πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr και τον φορέα διαχείρισης του Παγκόσμιου Γεωπάρκου UNESCO Βίκου-Αώου - Αναπτυξιακή Ηπείρου Α.Ε. Κατά τη διάρκεια της αποστολής τους στην Τύμφη, τα μέλη της ομάδας του LiMnADs Project συνέλεξαν σημαντικά δεδομένα για την διατήρηση της Δρακόλιμνης. Ανάμεσα σε αυτά συμπεριλαμβάνονται δείγματα νερού για ανάλυση μικροπλαστικών, δημιουργήθηκε ένας υψηλής ανάλυσης χάρτης της λεκάνης της λίμνης, και μετρήσεις σχετικά με την κατάσταση της χλωρίδας στην περιφέρεια της λίμνης. Επιπλέον, τα μέλη της ομάδας με τη βοήθεια των επιστημόνων του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr εγκατέστησαν έναν μετεωρολογικό σταθμό στην περιοχή για καταγραφή ατμοσφαιρικών δεδομένων. Τέλος, στο πλαίσιο της έρευνας εγκαταστήθηκε επίσης ένας υποβρύχιος σταθμός που θα καταγράφει δεδομένα σχετικά με τις συνθήκες του νερού της λίμνης. Ο σταθμός αυτός είναι μία καινοτομία που αναπτύχθηκε από τους μηχανικούς του LiMnADs Project, με τη συγχρηματοδότηση του Cambridge University Engineering Society και την υποστήριξη της Blue Robotics Inc. και του Trezos Marine. Αυτή η αποστολή σηματοδοτεί ένα σημαντικό ορόσημο ως το ξεκίνημα της μονοετούς πιλοτικής έρευνας στη Δρακόλιμνη Τύμφης. Η ομάδα του LiMnADs Project ελπίζει στην επιτυχή έκβαση αυτής της μελέτης για την διεξαγωγή αντίστοιχων μελετών και σε άλλες αλπικές λίμνες της Ελλάδας μέσα στα επόμενα χρόνια, με απώτερο σκοπό φυσικά την προστασία αυτών των παρθένων και μαγικών τοπίων για τις επόμενες γενιές. Ακολουθήστε το έργο LiMnADs στα κοινωνικά δίκτυα: https://twitter.com/LiMnADs_Project, https://www.instagram.com/limnads_project/ Οι φωτογραφίες είναι του Κωνσταντίνου Σοφικίτη

Μία μικρή λίμνη έχει δημιουργηθεί στον κρατήρα του λιγνιτωρυχείου Αμυνταίου, όπου σημειώθηκε κατολίσθηση το 2017 και σταμάτησε η εξορυκτική διαδικασία. Μέχρι τότε, μαζί με την εξόρυξη γινόταν και άντληση των υπογείων υδάτων, αλλά με την παύση της διαδικασίας, το νερό άρχισε να συγκεντρώνεται στην επιφάνεια, στο κέντρο του ορυχείου, σχηματίζοντας μια λίμνη βάθους περίπου 40 μέτρων, πολύ μεγαλύτερο από εκείνο των γειτονικών λιμνών Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα. Αν συνεχιστεί η συγκέντρωση των υδάτων, ενδέχεται να σχηματιστεί στο Αμύνταιο η πιο βαθιά λίμνη της Ελλάδας, καθώς το βάθος του κρατήρα του λιγνιτωρυχείου το 2017, ήταν μεγαλύτερο των 200 μέτρων. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ενημέρωση σχετικά με το θέμα από τη διεύθυνση του ορυχείου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει παρακολούθηση του φαινομένου και μετρήσεις. Κάτοικοι της γειτονικής κοινότητας Αναργύρων ανέφεραν στην ΕΡΤ πως, έχουν εντοπίσει στη λίμνη πελεκάνους, λαγγόνες και άλλα πουλιά, τα οποία έρχονται από τις γειτονικές λίμνες και ξαποσταίνουν στη μέση του ορυχείου. Ίσως να είναι μια εικόνα από το μέλλον της περιοχής, μετά την απολιγνιτοποίηση. Προς το παρόν, είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν στις τέσσερις υπάρχουσες λίμνες του Αμυνταίου, θα προστεθεί και μία πέμπτη.

Ξεκίνησε σήμερα η λειτουργία του αγωγού υδροδότησης του συμπλέγματος των τεχνικών λιμνών του Μητροπολιτικού Πάρκου Α. Τρίτσης. Ο αγωγός, ο οποίος εγκαινιάστηκε σήμερα από τον περιφερειάρχη Αττικής Γ. Πατούλη, με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα της Γης 2021, θα μπορεί να εξασφαλίζει 1.000 κυβικά μέτρα νερού σε ημερήσια βάση για την αναβάθμιση και την ενίσχυση του υδάτινου στοιχείου του Μητροπολιτικού Πάρκου. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, η υλοποίηση του έργου του αγωγού από το Πηγάδι Πρέση έγινε με προγραμματική σύμβαση του Φορέα Διαχείρισης με τον δήμο Ιλίου. Η ενεργοποίηση του αγωγού έγινε παρουσία των δημάρχων Ιλίου Ν. Ζενέτου, Αγίων Αναργύρων - Καμετερού Σ. Τσίρμπα, του αντιπεριφερειάρχη Δυτικού Τομέα Αθηνών Α. Λεωτσάκου, του προέδρου του Δ.Σ. του Φορέα Σ. Ζωγραφάκη, του αντιπροέδρου του Δ.Σ. του Φορέα και Εντεταλμένου Περιφερειακού Συμβούλου Χ. Αλεξανδράτου, της γενικής διευθύντριας του Φορέα Μ. Χατζηαθανασίου, μελών του Δ.Σ. και αντιδημάρχων και δημοτικών συμβούλων. Ο Γ. Πατούλης επεσήμανε ότι πρόκειται για μια σημαντική ημέρα για το Μητροπολιτικό Πάρκο Αντώνης Τρίτσης, καθώς με τη στενή συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκηση Πρώτου βαθμού εξασφαλίστηκε η υδροδότηση των λιμνών και συνολικά του Πάρκου. Επίσης υπογράμμισε ότι το Μητροπολιτικό Πάρκο Α. Τρίτσης μετεξελίσσεται σε ένα πρότυπο περιβαλλοντικό κέντρο, σε ένα χώρο άθλησης, αναψυχής και εκπαίδευσης και ευχαρίστησε τους Δημάρχους και τα στελέχη του Φορέα Διαχείρισης για την αποτελεσματική συνεργασία. Από την πλευρά τους οι δήμαρχοι χαρακτήρισαν σημαντική τη σημερινή ημέρα καθώς με τον συγκεκριμένο αγωγό λύνεται το πρόβλημα υδροδότησης του Πάρκου και ευχαρίστησαν τον Περιφερειάρχη για τη συνδρομή του στην αναβίωση του Πάρκου. Ο Αγωγός Η εξασφάλιση της απαιτούμενης ποσότητας νερού προέκυψε μέσα από τη στενή συνεργασία του Φορέα Διαχείρισης και του Δήμου Ιλίου υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Αττικής. Συγκεκριμένα με γνώμονα την αναβάθμιση και την ενίσχυση του υδάτινου στοιχείου του Μητροπολιτικού Πάρκου “Αντώνης Τρίτσης”, το οποίο αποτελεί υδροβιότοπο, πραγματοποιήθηκε προγραμματική σύμβαση του Φορέα Διαχείρισης με τον Δήμο Ίλιου για την προμήθεια αγωγού υδροδότησης του συμπλέγματος τεχνητών λιμνών του Πάρκου από το Πηγάδι Πρέση. Σκοπός του έργου είναι η χρήση να γίνεται για την περιβαλλοντική αναβάθμιση του Πάρκου και την προστασία του μοναδικού αυτού υδροβιοτόπου που βρίσκεται εντός της Αττικής. Στα πλαίσια αυτά, τοποθετήθηκε αγωγός για μεταφορά νερού υπό πίεση εντός του Μητροπολιτικού Πάρκου που συνδέει τον αγωγό παροχής νερού από το Πηγάδι Πρέση του Δήμου Ίλιου με το Μητροπολιτικό Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης» και ειδικότερα με τις Λίμνες Νο6, Νο5, Νο4, και Νο3 και με δυνατότητα αποσπασματικής χρήσης για την μεμονωμένη τροφοδοσία τους. Το έργο ολοκληρώθηκε με επιτυχία, με πόρους του Φορέα Διαχείρισης και υπό την επίβλεψη των υπηρεσιών του Δήμου Ίλιου και του Φορέα Διαχείρισης.

«Πιο εκτεταμένη από την αρχική εκτίμηση ήταν η οικολογική καταστροφή της λίμνης Κορώνειας τον Σεπτέμβριο του 2019, οπότε και υπήρξε μαζική θανή ψαριών, ενώ παραμένει ο κίνδυνος νέας κατάρρευσης». Αυτό επισήμανε η καθηγήτρια υδροβοτανικής - υδροοικολογίας στο Τμήμα Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μαρία Μουστάκα, παρουσιάζοντας στο 7ο Περιβαλλοντικό συνέδριο Μακεδονίας σχετική μελέτη, με τη συνεργασία μελών του ΑΠΘ και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. «Η έρευνα βασίστηκε σε ένα σύνολο αποτελεσμάτων -φυσικο-χημικών και βιολογικών παραμέτρων, δορυφορικών δεδομένων και απεικονίσεων- από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβριο του 2019, τα οποία δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αμφισβήτησης σχετικά με την αιτία για τα παρατηρούμενα φαινόμενα», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Μουστάκα ξεκαθαρίζοντας ότι η εικόνα της λίμνης δεν οφείλεται μόνο στον κλιματικό παράγοντα, όπως η ανομβρία, που μείωσε τη στάθμη του νερού. «Η οικολογική καταστροφή δεν αφορούσε μόνο στο θάνατο των ψαριών λόγω ασφυξίας αλλά και πτηνών, ενώ παρατηρήθηκε και σημαντική μείωση βιοποικιλότητας, ακόμη και στο φυτοπλαγκτόν. Όσον αφορά τα πουλιά, από τους σκελετούς που βρήκαμε θεωρούμε ότι ο θάνατός τους σχετίζεται με την κακή οικολογική ποιότητα του νερού», λέει η κ. Μουστάκα. Για την καθηγήτρια του ΑΠΘ, «η κατάρρευση του τροφικού πλέγματος δεν αντανακλά στατικά φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα (ανομβρία) ή τυχαία γεγονότα που συνέβησαν τον Σεπτέμβριο ή τον Αύγουστο του 2019, γιατί έως τις αρχές Ιουλίου έχουμε ολοκλήρωση ενός συνόλου επιμέρους οικολογικών διεργασιών που αποτελούν ξεχωριστά η καθεμία αιτία του μαζικού θανάτου ζωικών οργανισμών εξαρτώμενες όμως όλες από την κακή ποιότητα νερού». «Εξαιρετικά υψηλές τιμές ολικού και αμμωνιακού αζώτου, ολικού φωσφόρου και pH μετρήθηκαν στα υφάλμυρα νερά. Το τροφικό πλέγμα της λίμνης καταρρέει από τη βάση του, το φυτοπλαγκτόν, στο οποίο κυριαρχούν γνωστοί τοξικοί μικροοργανισμοί από το παρελθόν στον πυθμένα της λίμνης. Η κατάρρευσή του σηματοδοτείται από την αύξηση στο ζωοπλαγκτόν του Daphniamagna, λόγω απουσίας θήρευσης από τα ψάρια, και η λίμνη μετατρέπεται σε ετερότροφη με άφθονο νεκρό υλικό, καταναλώνοντας περισσότερο οξυγόνο από την τροφοδοσία του από την ατμόσφαιρα». Μάλιστα, ειδικά για το ζωοπλαγκτόν Daphniamagna, που αποτελεί «κλειδί» στη διαχείριση του τροφικού πλέγματος, η κ. Μουστάκα επισημαίνει ότι καταγράφηκε, από δορυφόρους, σε τέτοια τεράστια αφθονία τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2019 στην επιφάνεια της λίμνης, που αποτελεί και την υψηλότερη τιμή σε σχέση με τη διεθνή βιβλιογραφία! Το μέλλον της λίμνης είναι η αυτο-οργάνωση «Στην πραγματικότητα, το φαινόμενο επαναλαμβάνεται από το 1995, θέτοντας έντονους προβληματισμούς σχετικά με την κατανόηση και διαχείριση της πραγματικής κατάστασης ενός ευαίσθητου οικοσυστήματος. Ο κίνδυνος νέας κατάρρευσης παραμένει αν δεν γίνουν μόνιμες βελτιώσεις», ξεκαθαρίζει η κ. Μουστάκα. Για την ίδια, «το μέλλον της λίμνης, είναι η αυτο-οργάνωση» και οι απαραίτητες βελτιώσεις που θα βοηθήσουν στην ανανέωση των νερών της Κορώνειας για την απεξάρτηση από τον επιβαρυμένο πυθμένα της. «Το νερό που εισέρχεται πρέπει να βγαίνει με κάποιο τρόπο, να υπάρχει δηλαδή κυκλοφορία και ανανέωση, δίχως βέβαια να τροφοδοτεί τη Βόλβη», καταλήγει. Η μελέτη που παρουσιάσθηκε από την κ. Μουστάκα εκπονήθηκε από τους Ε. Μιχαλούδη, Μ. Δεμερτζιόγλου, Δ. Βουτσά, Α. Κοζάρη, Α. Κυπαρίσση, Κ. Κορμά, Ν. Στεφανίδου, Ν. Τσαβδαρίδου, Μ.Κατσιάπη και Α. Μαζάρη, από τα Τμήματα Βιολογίας και Χημείας του ΑΠΘ, τα Τμήματα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Φυσικού Περιβάλλοντος και Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και την ΕΥΑΘ ΑΕ. Το 7ο Περιβαλλοντικό Συνέδριο Μακεδονίας, που διεξήχθη διαδικτυακά από τις 30 Οκτωβρίου έως την 1η Νοεμβρίου, διοργανώνεται κάθε τρία χρόνια στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί βήμα για τους επιστήμονες που ασχολούνται με τον έλεγχο, τη διαχείριση και τις τεχνολογίες περιβάλλοντος καθώς και με θέματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Ειδικότερα, παρουσιάζεται το έργο που επιτελείται σε θέματα περιβάλλοντος στην Ελλάδα από ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων και ειδικοτήτων.

Η Λίμνη Κρεμαστών είναι η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη της Ελλάδας, η καθαρότερη στην Ευρώπη και η πέμπτη καθαρότερη παγκοσμίως. Δημιουργήθηκε το 1965, κατόπιν κατασκευής του φράγματος των Κρεμαστών και της συσσώρευσης των υδάτινων όγκων των ποταμών Αχελώου, Αγραφιώτη, Ταυρωπού και Τρικεριώτη. Βρίσκεται μεταξύ των νομών Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας, οι οποίοι ενώνονται μέσω της Γέφυρας Επισκοπής. Στη Λίμνη Κρεμαστών είναι επίσης και η Γέφυρα της Τατάρνας που βρίσκεται κοντά στο ομώνυμο μοναστήρι.

Η Βεγορίτιδα είναι μια από τις πιο βαθιές( η τρίτη μεγαλύτερη λίμνη σε έκταση) και εντυπωσιακές λίμνες της Ελλάδας και βρίσκεται στην Κεντρική Μακεδονία. Η Βεγορίτιδα έχει αναφερθεί και ως λίμνη Οστρόβου αλλά έχει κι άλλες ονομασίες. Την αποκαλούν επίσης και λίμνη Άρνισσας, λίμνη Κέλλη και λίμνη Αγίου Παντελεήμονα. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα καταφύγια ορνιθοπανίδας της Βόρειας Ελλάδας. Μέσα από το νερό «ξεπροβάλλουν» ροδακινιές. Αυτή η εικόνα είναι αποτέλεσμα μίας εξέλιξης που συνδέεται με τις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες.

Εντυπωσιακές υποθαλάσσιες λίμνες ανθρακούχου νερού ανακάλυψαν επιστήμονες κάτω από το ηφαίστειο της Σαντορίνης στο πλαίσιο ερευνών που ξεκίνησαν το 2011 μετά την (ευτυχώς) πρόσκαιρη συσσώρευση μάγματος. Οι επονομαζόμενες «Λίμνες της Καλλίστης» είναι οι πρώτες υποθαλάσσιες λίμνες του είδους τους, αναφέρει η διεθνής ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Nature Scientific Reports. Οι υποθαλάσσιες λίμνες είναι στρώματα πυκνού νερού που βυθίζονται στον πυθμένα της θάλασσας δίχως να αναμειγνύονται με το θαλασσινό νερό. Μέχρι σήμερα, όμως, όλες οι γνωστές υποθαλάσσιες λίμνες αποτελούνταν από νερό που εμπλουτίζεται με μεγάλες ποσότητες αλατιού, οπότε γίνεται πιο πυκνό από το νερό στο γύρω περιβάλλον. Αντιθέτως, οι Λίμνες της Καλλίστης στη Σαντορίνη σχηματίζονται λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε διοξείδιο του άνθρακα, εξηγεί ο Ριτς Καμίλι, ερευνητής του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Γουντς Χολ της Μασσαχουσσέτης. —Η ανακάλυψη των λιμνών Οι λίμνες ανακαλύφθηκαν σε βάθος 250 μέτρων από ρομποτικό υποβρύχιο που μελετούσε ένα μεγάλο ρήγμα στον πυθμένα μέσα στην καλδέρα του ηφαιστείου (ο κρατήρας κατέρρευσε στην γιγάντια έκρηξη που εξαφάνισε τον μινωικό πολιτισμό γύρω στο 1600 π.Χ. Το νησί της Σαντορίνης είναι ό,τι απέμεινε πάνω από την επιφάνεια του Αιγαίου). Συγκεκριμένα, οι έρευνες και οι επιτόπιες μετρήσεις εκτελέστηκαν από το ωκεανογραφικό σκάφος ΑΙΓΑΙΟ του ΕΛΚΕΘΕ, το βαθυσκάφος ΘΕΤΙΣ και ένα αυτόνομο υποβρύχιο ρομπότ. Οι επιτόπιες μετρήσεις έδειξαν ότι οι ημιδιαφανείς σχηματισμοί περιέχουν μεγάλες ποσότητες διαλυμένου διοξειδίου του άνθρακα και έχουν θερμοκρασία περίπου 5 βαθμούς υψηλότερη από το γύρω νερό. Οι λίμνες έχουν διάμετρο από ένα έως πέντε μέτρα και θεωρείται ότι η ζωή τους είναι εφήμερη. Επιπλέον, οι λίμνες είναι αρκετά όξινες και εχθρικές για τους περισσότερους μικροοργανισμούς. Δεν αποκλείεται όμως να φιλοξενούν μικρόβια που παράγουν άμορφο πυρίτιο: σωματίδια οπαλίου, ενός πολύτιμου ιριδίζοντος πετρώματος. Αυτό θα εξηγούσε την παράξενη, γαλακτερή και ιριδίζουσα εμφάνιση των υποβρύχιων στρωμάτων. H Παρασκευή Νομικού, λέκτορας Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, που μετείχε στην έρευνα μαζί με άλλους επιστήμονες, λέει στα ΝΕΑ πως οι λίμνες βρέθηκαν σε βάθος 250 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. «Είναι η πρώτη φορά που βρίσκονται τέτοιες λίμνες σε ηφαιστειακό πεδίο και δεν γνωρίζουμε αν υπάρχουν και αλλού. Είναι σημαντικό να μελετηθούν ακόμη περισσότεροι οι λίμνες ώστε να καταλάβουμε πώς συγκεντρώθηκαν εκεί οι ποσότητες του διοξειδίου του άνθρακα, πώς αυτό κυκλοφορεί και πώς συνδέεται με την τεκτονική της περιοχής». —Η πηγή του διοξειδίου του άνθρακα Οι επιστήμονες εικάζουν ότι το διοξείδιο του άνθρακα που συγκεντρώνονται στις υποβρύχιες λίμνες προέρχεται από τον πυθμένα. Το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης είναι η το πιο ενεργό τμήμα του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, κατά μήκος του οποίου η τεκτονική πλάκα της Αφρικής ασκεί πιέσεις κάτω από την πλάκα της Ευρασίας. Το διοξείδιο του άνθρακα ίσως προέρχεται από μάγμα που αποσυμπιέζεται. Μια άλλη εξήγηση είναι ότι προέρχεται από ασβεστολιθικά πετρώματα που βυθίζονται και υποβάλλονται σε ακραίες πιέσεις και θερμοκρασίες. Μέχρι την ανακάλυψη των λιμνών της Καλλίστης, επισημαίνει ο Δρ Καμίλι, οι επιστήμονες πίστευαν ότι το διοξείδιο του άνθρακα που αναβλύζει από τον πυθμένα απλώς διαλύεται στο θαλασσινό νερό. Η ανακάλυψη δείχνει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις το αέριο παραμένει εγκλωβισμένο σε ένα βαρύ στρώμα νερού που επικάθεται στον πυθμένα. Οι επιστήμονες εξηγούν ότι σε αυτή την περιοχή του Κεντρικού Αιγαίου συμβαίνουν μοναδικές γεωδυναμικές διεργασίες. Η καταβύθιση της αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας κάτω από την ευρωπαϊκή στο ύψος της Κρήτης δημιούργησε στην περιοχή της Σαντορίνης δύο μαγματικούς θαλάμους – έναν κάτω από την Καλντέρα και έναν κάτω από το Κολούμπο, το υποθαλάσσιο ενεργό ηφαίστειο που βρίσκεται σε απόσταση 6,5 χιλιομέτρων βορειοανατολικά της Σαντορίνης. Μέσα από το μάγμα εκλύεται το διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια όπως η αμμωνία, αλλά και μέταλλα, όπως ο χρυσός και το αντιμόνιο που δημιούργησαν τις “καμινάδες”. —Το ερευνητικό πρόγραμμα Το ερευνητικό πρόγραμμα έλαβε εξάλλου χρηματοδότηση και από το Πρόγραμμα Αστροβιολογίας της NASA, το οποίο μελετά ασυνήθιστα περιβάλλοντα στη γη τα οποία θα μπορούσαν να δώσουν μια εικόνα για τη ζωή σε άλλους πλανήτες. Στην έρευνα συμμετείχαν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το ΕΛΚΕΘΕ, το Woods Hole Oceanographic Institution, το πανεπιστήμιο Girona, το Institut de Physique du Globe de Paris. Ειδικότερα, από ελληνικής πλευράς στη μελέτη συμμετείχαν η Παρασκευή Νομικού, η Αριάδνη Αργυράκη και ο Στέφανος Κίλλιας της Σχολής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και ο Άγγελος Μαλλιός και ο Δημήτρης Σακελλαρίου του ΕΛΚΕΘΕ. Πηγή: http://www.econews.gr/2015/07/21/limnes-santorini-ifaisteio-123541/

Ανάμεσα σε αυτές οι Πρέσπες, η τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου και η τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών Περισσότερες από το 50% των μεγαλύτερων λιμνών στον κόσμο χάνουν νερό, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Science». Οι βασικοί ένοχοι γι’ αυτό είναι η αύξηση της θερμοκρασίας, η μη βιώσιμη ανθρώπινη κατανάλωση και η καθίζηση. Ερευνητές από το Ινστιτούτο CIRES του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στο Μπόλντερ, το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κάνσας, το Πανεπιστήμιο της Τουλούζης στη Γαλλία και το Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας KAUST στη Σαουδική Αραβία δημιούργησαν μια τεχνική για τη μέτρηση των μεταβολών της στάθμης του νερού σε σχεδόν 2.000 από τις μεγαλύτερες λίμνες, φυσικές και τεχνητές, του κόσμου, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 95% της συνολικής αποθήκευσης νερού στις λίμνες της Γης. Ανάμεσα σε αυτές, μελέτησαν και ελληνικές, στις οποίες εντοπίζουν τάση ξήρανσης: τις Πρέσπες, την τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου και την τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών. Η ομάδα συνδύασε παρατηρήσεις τριών δεκαετιών από μια σειρά δορυφόρων με μοντέλα για να ποσοτικοποιήσει τις τάσεις στην αποθήκευση νερού στις λίμνες, σε παγκόσμιο επίπεδο. Χρησιμοποίησε 250.000 στιγμιότυπα από 1.972 από τις μεγαλύτερες λίμνες της Γης, που καταγράφηκαν από δορυφόρους την περίοδο 1992-2020. Επίσης, συγκέντρωσαν μετρήσεις για τις στάθμες νερού από εννέα δορυφορικά αλτίμετρα και μελέτησαν τις μετρήσεις αυτές σε βάθος χρόνου για να μειώσουν την όποια αβεβαιότητα. Για τις λίμνες χωρίς μακροχρόνια καταγραφή στάθμης, χρησιμοποίησαν πρόσφατες μετρήσεις νερού που έγιναν από δορυφόρους. Ο συνδυασμός των πρόσφατων μετρήσεων στάθμης με πιο μακροπρόθεσμες μετρήσεις του εμβαδού τους, επέτρεψε στους επιστήμονες να ανακατασκευάσουν τον όγκο των λιμνών πριν από δεκαετίες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το 53% των λιμνών παγκοσμίως, τόσο στις ξηρές όσο και στις υγρές περιοχές, παρουσίασε μείωση του όγκου τους. Οι ερευνητές παρομοιάζουν αυτή τη μείωση με το μέγεθος 17 λιμνών Μιντ, που είναι η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι απώλειες στις υγρές τροπικές λίμνες και στις λίμνες της Αρκτικής υποδηλώνουν πιο εκτεταμένες τάσεις ξήρανσης από ό,τι είχε γίνει προηγουμένως αντιληπτό. Στις τεχνητές λίμνες αυτή η μείωση είναι μεγαλύτερη: σχεδόν τα δύο τρίτα τους παγκοσμίως, παρουσίασαν σημαντικές απώλειες νερού. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι λίμνες αποθηκεύουν το 87% του νερού του πλανήτη, γεγονός που τις καθιστά πολύτιμο πόρο για το οικοσύστημα της Γης. Σε αντίθεση με τα ποτάμια, σημειώνουν οι ερευνητές, οι λίμνες δεν παρακολουθούνται επαρκώς, αν και παρέχουν νερό για ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας. Μάλιστα, εκτιμούν ότι περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλαδή δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι κατοικεί στη λεκάνη μιας λίμνης που ξηραίνεται, γεγονός που υποδηλώνει την ανάγκη για αλλαγές στη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Πάντως, ενώ η πλειονότητα των λιμνών συρρικνώθηκε, το 24% είδε σημαντική αύξηση στην αποθήκευση νερού, κυρίως σε περιοχές με λίγο πληθυσμό στο εσωτερικό του οροπεδίου του Θιβέτ, στις βορειότερες Μεγάλες Πεδιάδες στη βόρεια Αμερική και σε περιοχές με νεότερες τεχνητές λίμνες, όπως οι λεκάνες των ποταμών Γιανγκτσέ στην Κίνα, Μεκόνγκ στη νοτιοανατολική Ασία και Νείλου. Ο επικεφαλής συγγραφέας Φάνγκφανγκ Γιάο, συνεργάτης στο Ινστιτούτο CIRES και στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, αναφέρει ότι τα νέα δεν είναι εντελώς δυσοίωνα. Με αυτή τη νέα μέθοδο παρακολούθησης της αποθήκευσης νερού στις λίμνες και των λόγων πίσω από αυτή, οι επιστήμονες μπορούν να δώσουν στις κοινότητες πληροφορίες για το πώς μπορούν να προστατεύσουν καλύτερα τις κρίσιμες πηγές νερού και τα σημαντικά περιφερειακά οικοσυστήματα. Οι ερευνητές αναφέρουν στη δημοσίευσή τους πιθανές λύσεις για τη μείωση της ξήρανσης των λιμνών και παρουσιάζουν το παράδειγμα της λίμνης Σεβάν στην Αρμενία, όπου παρατηρήθηκε αύξηση της αποθήκευσης νερού τα τελευταία 20 χρόνια, την οποία οι επιστήμονες συνδέουν με τη νομοθεσία που έχει ψηφιστεί από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 για τη ρύθμιση της άντλησης νερού.

Στα σχολικά μας βιβλία διαβάσαμε και μάθαμε ότι ο ποταμός Αλιάκμονας είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας. Εχει τις πηγές του στον Γράμμο και τις εκβολές του στον Θερμαϊκό Κόλπο, διασχίζοντας πέντε νομούς. Στην αναθεώρησή τους τα σχολικά εγχειρίδια θα πρέπει τώρα να τον αναφέρουν ως τον ποταμό της καθαρής ενέργειας. Στις 13 Ιουλίου, η ΔΕΗ προχώρησε στην έμφραξη της σήραγγας εκτροπής του φράγματος του υδροηλεκτρικού Εργου Ιλαρίωνα και ξεκίνησε έτσι η δημιουργία ενός νέου υδροταμιευτήρα που θα προσφέρει ύδρευση, άρδευση, τουριστική ανάπτυξη και εξέλιξη καθώς επίσης αντιπλημμυρική ανάσχεση στους νομούς Κοζάνης και Γρεβενών και φυσικά καθαρή ηλεκτρική ενέργεια, αυξάνοντας κι άλλο το ποσοστό των πολύτιμων καθαρών πηγών ενέργειας στο εθνικό ενεργειακό χαρτοφυλάκιο. Ο Αλιάκμονας καλύπτει πλέον το 2%-2,5% στο συνολικό 8-10% της καθαρής ενέργειας που παράγει η χώρα κυρίως από τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς του μεγαλύτερου σε μήκος ελληνικού ποταμού, του Αχελώου κι άλλων μικρότερων ποταμών της ηπειρωτικής Ελλάδας. Πηγή: ΑΠΕ - www.kathimerini.gr

Όσο εξερευνείς τις ακτές της Ελλάδας, βρίσκεις όλο και περισσότερες άγνωστες γωνιές και μέρη που ούτε φανταζόσουν ότι υπάρχουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι μικρές και μεγαλύτερες νησίδες της χώρας στις οποίες φτάνεις με ιδιωτικά σκάφη ή καϊκάκια και μπορείς να απολαύσεις τις βουτιές σου σε καταγάλανα, κρυστάλλινα νερά. Μια τέτοια περίπτωση είναι το νησί Αιγιλεία, όπως λεγόταν στην αρχαιότητα, το οποίο μάλιστα έχει και… ιδιαίτερους κατοίκους. Και δεν μιλάμε για ανθρώπους αλλά για τους πολλούς λαγούς που ζούνε σε αυτό. Οι εικόνες από ψηλά αποκαλύπτουν την ομορφιά του και το τι θα αντικρίσει κανείς όταν θα βρεθεί εκεί. Η Αιγιλεία, δηλαδή το σημερινό Σταυρονήσι είναι ένα άγνωστο, στους περισσότερους, νησί το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στις ακτές της Εύβοιας και συγκεκριμένα απένταντι από τα Νέα Στύρα. Η απόσταση του από την Αθήνα περίπου μία με μιάμιση ώρα και σίγουρα δεν συναντάς συχνά κάτι παρόμοιο. Εκτός από τις όμορφες παραλίες του, στις οποίες μπορεί να κάνει μπάνιο όπως φτάνει εκεί, το νησί διαθέτει επίσης και δύο λίμνες. οι οποίες δίνουν τη δική τους ξεχωριστή πινελιά και ομορφαίνουν ακόμη περισσότερο το μέρος. Ωστόσο, πρόκειται για ένα ερημονήσι του Αιγαίου πράγμα που σημαίνει ότι το πιθανότερο είναι να μην δεις άλλο άνθρωπο εκεί, ειδικά αν πας καθημερινή. Θα δεις σίγουρα, πάντως, κάποιους από τους πολλούς λαγούς που βρίσκονται εκεί – άγνωστο το πώς βρέθηκαν σε αυτό το μέρος. Η ερημιά αυτή πρακτικά σημαίνει ότι θα πρέπει να έχεις μαζί σου όλα τα απαραίτητα αν έχεις σκοπό να κάτσεις αρκετές ώρες για μπάνιο. Το σίγουρο είναι ότι θα το απολαύσεις. Πάρε μια γεύση μέσα από το βίντεο του καναλιού hannity στο YouTube.

Aποξηράθηκε το 1962 επειδή προκαλούσε πλημμύρες, γεγονός που δημιούργησε μεγαλύτερα προβλήματα. Τα τελευταία δέκα έξι χρόνια έχει ξεκινήσει η επαναδημιουργία της που είναι ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά έργα των Βαλκανίων. Ο πληθυσμός των πουλιών, χρόνο με το χρόνο μεγαλώνει και αποκαθίσταται σταδιακά η πανίδα. Είναι η λίμνη Κάρλα. Από την ερχόμενη εβδομάδα ξεκινάει το γέμισμα με νερό στην λίμνη. Αυτό έγινε γνωστό μετά από σύσκεψη που είχε ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός με τη δήμαρχο Ρήγα Φεραίου κα Ελένη Λαΐτσιου, την Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων Επαναδημιουργίας Λίμνης Κάρλας (ΕΥΔΕ) και τον Φορέα Διαχείρισης της Περιοχής. Στην αρχαιότητα (2.500 π.Χ.) η λίμνη ήταν γνωστή με το όνομα Βοιβηίς. Στα μεσαιωνικά χρόνια η λίμνη άλλαξε όνομα και από Βοιβηίς έγινε Κάρλα. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας αναφέρεται ως Κάρλα Σου ή Κάρλα Γκιόλ. Πηγή: http://www.enallaktikos.gr/ar25370el-i-zwi-erxetai-pali-sti-limni-karla-.html

Η αποξήρανση της λίμνης Πουπό της Βολιβίας επιβεβαιώθηκε επίσημα ως συνέπεια της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Η δεύτερη μεγαλύτερη λίμνη της χώρας παρείχε τα προς το ζην για τους κατοίκους της περιοχής, αλλά τώρα μόνο το μισό του πληθυσμού παραμένει κοντά στη λίμνη, που αποξηράθηκε πλήρως το περασμένο Δεκέμβριο. Δυστυχώς, οι επιστήμονες λένε ότι η ανάκαμψη πλέον είναι αδύνατη. «Αυτή είναι μια εικόνα του μέλλοντος της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο Γερμανός κλιματολόγος Ντιρκ Χόφμαν, ο οποίος μελετά το ρόλο της ανόδου της θερμοκρασίας από την καύση ορυκτών καυσίμων στην τήξη των παγετώνων της Βολιβίας. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ξηρασία λόγω των επαναλαμβανομένων φαινομένων Ελ Νίνιο είναι η κύρια αιτία της φυσικής καταστροφής. Ένας άλλος παράγοντας είναι η εκμετάλλευση των ποταμών που τροφοδοτούν τη λίμνη για λόγους γεωργίας και εξόρυξης. Το ευαίσθητο οικοσύστημα της Βολιβίας έχει δεχθεί μεγάλη πίεση κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών, με τη μέση θερμοκρασία να σημειώνει αύξηση κατά περίπου ένα βαθμό Κελσίου. Η αποξήρανση της λίμνης έχει επίσης σημαντικές οικονομικές συνέπειες για τους κατοίκους της περιοχής οι οποίοι έπαυσαν τις αλιευτικές δραστηριότητες, πούλησαν τα ζώα τους και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τους παραλίμνιους οικισμούς. Τα τελευταία τρία χρόνια ο μισός πληθυσμός έχει φύγει από την περιοχή για οικονομικούς λόγους, αφήνοντας πίσω κυρίως ηλικιωμένους κατοίκους. Τουλάχιστον 3.250 κάτοικοι έχουν δεχθεί ανθρωπιστική βοήθεια, σύμφωνα με την κυβέρνηση της Βολιβίας. Η στάθμη της λίμνης έχει μειωθεί στο μόλις δύο τοις εκατό του αρχικού της επιπέδου. Η παρουσία των ζώων έχει επίσης επηρεαστεί, καθώς περίπου 75 είδη πτηνών έχουν εξαφανιστεί από τη λίμνη. Η κυβέρνηση έχει ήδη ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση 140 εκατομμύρια δολάρια για έργα αποκατάστασης, αλλά η ερευνητική κοινότητα της Βολιβίας δεν είναι αισιόδοξη για την έκβαση των προσπαθειών. Η λίμνη, η οποία κάποτε είχε επιφάνεια 4.600 τετραγωνικών χιλιομέτρων, είχε εξατμιστεί και το 1994, αλλά κατάφερε να ανακάμψει μετά από κάποια χρόνια. Πηγή: http://www.naftemporiki.gr/story/1058738/bolibia-oristiki-apoksiransi-tis-deuteris-megaluteris-limnis-tis-xoras-logo-klimatikis-allagis

Το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο στα Βαλκάνια, που αφορά στην επανασύσταση της Λίμνης Κάρλας η οποία βρίσκεται στα όρια των νομών Λάρισας και Μαγνησίας, μετά από πολλές περιπέτειες και δυσκολίες που είχαν ως αποτέλεσμα την πολυετή καθυστέρηση ολοκλήρωσης των σχετικών έργων, είναι πλέον πραγματικότητα. Τα εγκαίνια τελέστηκαν με κάθε επισημότητα την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 2018, σηματοδοτώντας το ξεκίνημα μιας νέας εποχής για την περιοχή. Ποια είναι όμως η πρόσφατη ιστορία της Λίμνης; Όλα ξεκίνησαν το 1962 όταν αποφασίστηκε η αποξήρανση της φυσικής λίμνης προκειμένου να αντιμετωπιστούν πλημμυρικά φαινόμενα στην περιοχή και νέες εκτάσεις 80 χιλ. στρεμμάτων να αποδοθούν στους αγρότες ως καλλιεργήσιμη γη, όπερ και εγένετο. Ωστόσο, όπως διαπιστώθηκε στην πορεία, οι επιπτώσεις στο οικοσύστημα και τον υδροφόρο ορίζοντα αποδείχθηκαν πολύ δυσμενέστερες σε σχέση με τα προσδοκώμενα οφέλη. Παρ' όλη τη διαταραχή του περιβάλλοντος, χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν 4 δεκαετίες μέχρι να δρομολογηθεί το έργο επαναδημιουργίας της Λίμνης το οποίο άρχισε να υλοποιείται από τον (πλέον μακρινό) Σεπτέμβριο του 1999 και εντάχθηκε αρχικά στο Γ΄ ΚΠΣ 2000-2006, μετά ως έργο γέφυρα στο ΕΣΠΑ 2007-2013 καθώς και στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Το συνολικό κόστος των έργων ανήλθε τελικά σε 320 εκατ. ευρώ. Τα ολοκληρωμένα έργα - «Ταμιευτήρας Κάρλας και συναφή έργα» - «Κατασκευή των απαιτούμενων έργων τροφοδοσίας της λίμνης Κάρλας από τον π. Πηνειό» - «Κατασκευή έργων ενίσχυσης της ύδρευσης της μείζονος περιοχής Βόλου» - «Κατασκευή έργων ανάδειξης περιβάλλοντος λίμνης Κάρλας» - «Μέσα ερμηνείας έργων ανάδειξης περιβάλλοντος λ. Κάρλας» - «Κατασκευή υπολειπομένων εργασιών έργου επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας, Α΄ Φάση» - «Κατασκευή υπολειπομένων εργασιών έργου επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας, Β΄ Φάση» - «Κατασκευή συμπληρωματικών αντιπλημμυρικών έργων και έργων ορεινής υδρονομίας στη λεκάνη της λίμνης Κάρλας» - «Κατασκευή υπολειπομένων αντιπλημμυρικών έργων στη λεκάνη λίμνης Κάρλας» - «Δημοσιότητα του έργου Επαναδημουργίας λίμνης Κάρλας» - «Κατασκευή έργων μεταφοράς και διανομής νερού λίμνης Κάρλας, Α΄ Φάση» για την άρδευση 22.100 στρεμμάτων της περιοχής Τα οφέλη Το μείζονος σημασίας περιβαλλοντικό έργο που υλοποίησε η Περιφέρεια Θεσσαλίας αναμένεται να φέρει πολλαπλά οφέλη στην περιοχή, τόσο σε περιβαλλοντικό όσο και σε οικολογικό επίπεδο. Η νέα λίμνη επιφάνειας 38 χιλ. στρεμμάτων θα ενισχύσει την άρδευση 150 χιλ. στρεμμάτων γης συνολικά στον Θεσσαλικό Κάμπο. Η απόληψη νερού από τη Λίμνη θα ανέρχεται σε 47 εκατ. κ.μ. νερού ετησίως ενώ σε πρώτη φάση θα αρδεύονται 55 χιλ. στρέμματα. Υλοποίηθηκαν σημαντικές αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις όπως οι διευθέτηση του χειμάρρου Αμύρου και του ρέματος του οικισμού της Ανάβρας. Ο ταμιευτήρας της Κάρλας θα καλύψει επίσης το 50% των αναγκών ύδρευσης του πολεοδομικού συγκροτήματος Βόλου, μία παράμετρος του έργου με υψηλότατο δείκτη ωφελιμότητας. Εξίσου σημαντική είναι και η λειτουργία της περιοχής ως υδροβιότοπου (ήταν παλαιότερα ο 2ος μεγαλύτερος στην Ευρώπη). Αναδείχθηκε η πλούσια ιστορία τη Λίμνης, της αρχαίας Βοιβηίδας για την οποία υπάρχουν μαρτυρίες ήδη από την εποχή του Ομήρου. Μάλιστα σύμφωνα με τη μυθολογία, στην περιοχή της λίμνης, ο θεός Απόλλωνας ερωτεύτηκε την Κυρήνη που γέννησε τον Ασκληπιό. Η ηλικία της φυσικής λίμνης υπολογίζεται στα 800 χιλ. χρόνια. Κατά την διάρκεια των αρχαιολογικών εργασιών, που ήταν μέρος του ευρύτερου έργου, αποκαλύφθηκε οικισμός σε έκταση 3,5 στρεμμάτων ο οποίος ανάγεται στο τέλος της Νεολιθικής Περιόδου, ο οποίος με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού αναδείχθηκε και είναι πλέον οργανωμένος, επισκέψιμος χώρος. Οι αρχαιολόγοι έφεραν επίσης στο φως πληθώρα αρχαιολογικών ευρημάτων όπως εργαλεία, αγγεία, κοσμήματα κ.α. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Δείτε παρακάτω στιγμιότυπα των εγκαινίων από το Κέντρο Πληροφόρησης Λίμνης Κάρλας στο Στεφανοβίκειο, το Εκθεσιακό Κέντρο Φυσικής Ιστορίας και Πολιτισμού στα Κανάλια και φυσικά, από την ίδια τη Λίμνη. Φίλιππος Παναγόπουλος-ypodomes.com

Σχεδόν στο 1 μέτρο πλησιάζει η μείωση της στάθμης του νερού της λίμνης Παμβώτιδας, στα Ιωάννινα, τις τελευταίες εβδομάδες, με αποτέλεσμα να είναι, πλέον, ορατοί οι αγωγοί όμβριων υδάτων, οι πέτρες αντιστήριξης του κρηπιδώματος, αλλά και να έχει σχηματιστεί μία παραλία στα βορειοανατολικά της λίμνης! Οι εικόνες θυμίζουν τις αρχές της δεκαετίας του 90', όταν η στάθμη είχε κατέβει στο χαμηλότερο σημείο που έχει καταγραφεί (κατά πληροφορίες, που δεν επιβεβαίωνονται, είχε μειωθεί κατά 2,5 μέτρα, τον Οκτώβριο του 1990), προκαλώντας έντονο προβληματισμό στους κατοίκους και τις τοπικές αρχές. Δείτε ενδεικτικά τη διακύμανση της στάθμης για την ίδια περίοδο την τελευταία τριετία στη λίμνη: «Η εικόνα που παρουσιάζεται τον τελευταίο καιρό έχει να συμβεί από τις αρχές του δεκαετίας του 1990», τόνισε χαρακτηριστικά στη Greenagenda.gr η Κατερίνα Χιωτέλλη, συντονίστρια του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας. Όπως ανέφερε η ίδια, «έχει να βρέξει από τον Ιούνιο, παρόλο που στην Ήπειρο, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, κυρίως το απόγευμα, συνηθίζονται παροδικές μπόρες, που βελτιώνουν τη στάθμη. Όμως το φετινό καλοκαίρι η ανομβρία ήταν έντονη». Σύμφωνα με την ίδια, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που εκδηλώνονται με ακραία φαινόμενα (ξηρασίες, καταστροφικές καταιγίδες) άρχισαν να γίνονται αισθητές και στη χώρα μας. «Οι μετρήσεις στάθμης γίνονται επίσημα από το ΓΟΕΒ, παρ' όλα αυτά και ο Φορέας κρατάει αρχεία για τη στάθμη που καταγράφεται περίπου δυο φορές την εβδομάδα. Συνήθως η πτώση της στάθμης κυμαίνεται αυτή την εποχή από 30 έως 40 εκατοστά. Όμως σήμερα φθάνει τα 80 εκατοστά πλησιάζοντας σε κάποια σημεία ακόμη και το ένα μέτρο». «Στέγνωσαν» τα Ιωάννινα - Χωρίς βροχή σχεδόν 50 ημέρες! Μιλώντας στη Greenagenda.gr ο καθηγητής εργαστηρίου Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Αριστείδης Μπαρτζώκας τόνισε ότι «πλησιάζουμε πλέον τις 50 ημέρες χωρίς να βρέξει, δυστυχώς διανύουμε μια αρκετά μεγάλη χρονική περίοδο ανομβρίας». Όπως εξήγησε, «έχουν καταγράφει και παλαιότερα περίοδοι ανομβρίας αλλά αυτό που συμβαίνει τώρα είναι πρωτοφανές με τις συνεχόμενες "στεγνές" ημέρες». Σύμφωνα με στοιχεία που διαθέτει το Εργαστήριο Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, η χρονική περίοδος που δεν έβρεξε ξεκινά από τις 20 Ιουλίου και συνεχίστηκε ολόκληρο τον Αύγουστο μέχρι και σήμερα. Όπως φαίνεται στο δελτίο πρόγνωσης του καιρού, βροχοπτώσεις στο λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων αναμένονται το ερχόμενο Σάββατο. Σε συνεργασία με τις αρχές της πόλης, ο Φορέας Διαχείρισης της λίμνης πραγματοποιεί μεγάλη προσπάθεια για την αειφόρο διαχείριση της λίμνης. Προωθεί την εκπόνηση μελέτης Διαχείρισης του υδατικού ισοζυγίου (εισροή και εκροή υδάτων, προσδιορισμός ελάχιστης-οικολογικής στάθμης, διαχείριση στάθμης, ανακατασκευή θηροφράγματος). «Σε ένα οικοσύστημα, όπως η λίμνη Παμβώτιδα, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλα κριτήρια, όπως για παράδειγμα η ελάχιστη στάθμη, ώστε τα οικοσυστήματα να διατηρούν τις πολλαπλές αξίες τους, η εξυπηρέτηση κοινωνικοοικονομικών δραστηριοτήτων όπως η αλιεία και ο τουρισμός, η ικανοποίηση των αρδευτικών αναγκών, κ.ά. Ο καθορισμός ελάχιστης στάθμης για τα ποτάμια και τις λίμνες της Ελλάδας είναι επιβεβλημένος και από την Οδηγία 2000/60/ΕΚ. Η εν λόγω μελέτη αφού μελετήσει τις εισροές – εκροές, θα δώσει κατευθύνσεις για το πώς πρέπει να υπολογίζεται η στάθμη της λίμνης σε κάθε χρονική περίοδο οπότε στη συνέχεια μπορεί να συσταθεί κατάλληλη επιτροπή η οποία θα αξιολογεί τα στοιχεία και θα καθορίζει την κατάλληλη στάθμη στην κάθε περίοδο, με βάση τα επιστημονικά δεδομένα», υπογράμμισε η κα. Χιωτέλλη. Πηγή: http://greenagenda.gr/%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%AC%CE%B8%CE%BC%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%80%CE%B1%CE%BC%CE%B2%CF%8E%CF%84%CE%B9%CE%B4%CE%B1-%CE%AD%CF%80%CE%B5%CF%83%CE%B5-%CF%84%CF%8C%CF%83%CE%BF-%CF%80%CE%BF%CE%BB/

Μια μέθοδος, η οποία βρίσκεται στο στάδιο της μελέτης υπό περιβαλλοντικές συνθήκες, δίνει τη δυνατότητα για ακόμη καλύτερη αξιολόγηση της κατάστασης των επιφανειακών νερών σε λίμνες και ποτάμια. Πρόκειται για την παθητική δειγματολοψία η οποία βοηθάει τους ερευνητές να έχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της συσσώρευσης ρύπων σε βάθος χρόνου και μάλιστα καλύπτει ορισμένα κενά από τις άλλες κλασικές μεθόδους δειγματοληψίας. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προτείνει την παθητική δειγματοληψία ως ένα συμπληρωματικό εργαλείο σε ό,τι αφορά τον έλεγχο της ποιότητας των νερών», επισήμανε, μιλώντας στη Greenagenda.gr, η Δ. Βουτσά, καθηγήτρια του Εργαστηρίου Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος, του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ. «Με την παθητική δειγματοληψία μπορούμε να έχουμε πιο ολοκληρωμένα αποτελέσματα για την έκθεση σε ρύπους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, έως και μήνα, και μπορεί να ανιχνευθούν ρύποι που βρίσκονται σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις. Το δίκτυο παρακολούθησης λειτουργεί ως προσομοιωτής της συσσώρευσης των ρύπων στα επιφανειακά νερά και μπορεί να καταγράψει τυχόν επεισόδια ρύπανσης. Έτσι μπορούμε να έχουμε καλύτερη εικόνα της υπό μελέτη περιοχής», υπογράμμισε η κα. Βουτσά. Στοιχεία από τη διδακτορική διατριβή της Ε. Τερζοπούλου, υπό την επίβλεψη της κας Βουτσά, δημοσιεύονται σήμερα από την εφαρμογή της παθητικής δειγματοληψίας στη λεκάνη του Στρυμόνα. Με την παθητική δειγματοληψία ανιχνεύτηκαν 12 ενώσεις περισσότερες σε σχέση με την κλασσική μέθοδο δειγματοληψίας. Η παθητική δειγματοληψία μπορεί να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά για τον έλεγχο της ποιότητας των νερών και στην αξιολόγηση του οικοτοξικολογικού κινδύνου. Πηγή: http://greenagenda.gr/%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%84%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CE%BC%CE%AD%CE%B8%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF-%CE%B1%CF%80%CE%B8-%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%87%CE%BD%CE%B5%CF%8D/