Αναζήτηση στην κοινότητα

Σημαντική αύξηση κατά 5,6% εμφανίζουν οι τιμές ενοικίασης κατοικιών σε ολόκληρη την επικράτεια το 2024 σε σύγκριση με το 2023, γεγονός που αντανακλά τη γενικότερη τάση που συνεχίζει να παρουσιάζει η αγορά των ακινήτων τα τελευταία χρόνια. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην αυξημένη ζήτηση και την περιορισμένη προσφορά καθώς ένας μεγάλος αριθμός ιδιοκτητών ακινήτων έχει στραφεί στην βραχυχρόνια εκμίσθωση. Οι αυξήσεις των ενοικίων καταγράφονται μέσα από ολοκληρωμένες συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν από την RE/MAX Ελλάς, με την Αττική να κρατάει τα ηνία των μεγαλύτερων αυξήσεων, ενώ εξίσου σημαντικές είναι οι μεταβολές στις τιμές τόσο στο νομό Θεσσαλονίκης όσο και στους τουριστικούς προορισμούς αλλά και τις υπόλοιπες περιοχές της Επικράτειας. Σύμφωνα με την RE/MAX Ελλάς, που αριθμεί στο σύνολο της χώρας 85 γραφεία με πάνω από 1.100 συμβούλους ακινήτων, από τις έως τώρα καταγεγραμμένες ολοκληρωμένες συναλλαγές στο δίκτυό της, παρατηρείται ότι τα μισθώματα κατοικιών στην Αττική αυξήθηκαν κατά 7,6% μέσα σε ένα χρόνο, ενώ στη Θεσσαλονίκη παρατηρήθηκε άνοδος των ενοικίων κατά 4,3% και στην περιφέρεια αύξηση 4,4%. Στο Δήμο της Αθήνας το μέσο ενοίκιο διαμορφώνεται στα 8,80 ευρώ ανά τ.μ., στα Βόρεια Προάστια της Αττικής στα 9,6 ευρώ ανά τ.μ., στα Νότια Προάστια 10,10 ευρώ ανά τ.μ., στα Δυτικά Προάστια 6,80 ευρώ ανά τ.μ., στον Δήμο Πειραιά και τις όμορες περιοχές στα 7,20 ευρώ ανά τ.μ. και στο υπόλοιπο Αττικής στα 8,4 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Στο σύνολο του νομού Αττικής η μέση τιμή διαμορφώνεται στα 8,5 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Από την άλλη, στο σύνολο της επικράτειας, σύμφωνα με την έρευνα της RE/MAX Ελλάς, οι ενοικιαστές δείχνουν προτίμηση σε ακίνητα ηλικίας 20 ετών και άνω. Ειδικότερα, στην Αττική, οι περισσότεροι ενοικιαστές επιλέγουν ακίνητα με εμβαδόν από 76 έως 150 τ.μ., ενώ στη Θεσσαλονίκη η προτίμηση αφορά κυρίως ακίνητα έως 75 τετραγωνικά μέτρα. Στην υπόλοιπη Ελλάδα, οι ενοικιαστές δείχνουν προτίμηση κυρίως σε ακίνητα μικρότερης επιφάνειας, εμβαδού έως 50 τετραγωνικά μέτρα. Επίσης, από τα στοιχεία των 85 κτηματομεσιτικών γραφείων της RE/MAX Ελλάς, προκύπτει ότι οι τιμές των ενοικίων επηρεάζονται σημαντικά από ποιοτικούς παράγοντες, όπως είναι η εγγύτητα του ακινήτου σε μέσα μαζικής μεταφοράς, η ύπαρξη ασανσέρ, η ανακαίνιση που έχει υποστεί αλλά και άλλες παροχές. Αυτοί οι παράγοντες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών, καθώς οι ενοικιαστές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν υψηλότερα ενοίκια για ακίνητα που προσφέρουν περισσότερες ανέσεις και καλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες. Αττική Στην Αττική, το 2024, οι ενοικιαστές έκαναν στροφή σε μεγαλύτερης επιφάνειας ακίνητα με τους 57 στους 100 ενοικιαστές να δείχνουν προτίμηση σε ακίνητα από 76 έως 150 τ.μ. Συγκεκριμένα, στα Δυτικά και Βόρεια προάστια, καθώς και στον Πειραιά, επιλέχθηκαν ακίνητα από 76 τ.μ και άνω. Στα Νότια προάστια, με κυρίαρχη περιοχή τη Γλυφάδα, οι ενοικιαστές προτίμησαν ακίνητα άνω των 150 τ.μ. Αναφορικά με την παλαιότητα, στο κέντρο, σε όλα τα προάστια της Αθήνας και στον Πειραιά, το 75% των ακινήτων που ενοικιάστηκαν ήταν 20 ετών και άνω, ενώ μόλις οι 3 στους 100 ενοικιαστές επέλεξαν νεόδμητα ακίνητα κάτω των 5 ετών. Όσον αφορά στα ποιοτικά χαρακτηριστικά που αναζητούν οι ενοικιαστές στην Αττική, το βασικότερο κριτήριο επιλογής είναι τα ακίνητα να μην είναι επιπλωμένα και να διαθέτουν οπωσδήποτε ασανσέρ. Επίσης, 88 στους 100 ενοικιαστές επέλεξαν να βρίσκονται κοντά στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ενώ για το 50% των ενοικιαστών δεν είναι προαπαιτούμενα τα νέα κουφώματα και ο τύπος της θέρμανσης. Θεσσαλονίκη Στη Θεσσαλονίκη, αναφορικά με την επιφάνεια των ακινήτων, οι προτιμήσεις των ενοικιαστών διαφοροποιούνται συγκριτικά με αυτές στην Αττική. Οι 65 από τους 100 ενοικιαστές μίσθωσαν μικρότερης επιφάνειας ακίνητα έως 75 τ.μ. Πιο συγκεκριμένα, στο κέντρο της πόλης, τα ακίνητα που μισθώθηκαν ήταν έως 50 τ.μ. και στη Δυτική Θεσσαλονίκη έφτασαν και τα 100 τετραγωνικά μέτρα. Στην ανατολική πλευρά, ως επί το πλείστον, προτιμήθηκαν μεγαλύτερης επιφάνειας ακίνητα από 101 έως 150 τ.μ. Ομοίως με την Αττική, σχεδόν το 90% των ενοικιαστών προτίμησε ακίνητα 20 ετών και άνω σε όλες τις περιοχές της πόλης. Ενοικιάσεις νεόδμητων ακινήτων έως 5 ετών σημειώθηκαν στην Ανατολική πλευρά της πόλης και κυρίως στις περιοχές : Αγ. Ιωάννης, Θέρμη και Πυλαία. Αναφορικά με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ακινήτων στη Θεσσαλονίκη, όλοι οι ενοικιαστές έθεσαν ως βασικά κριτήρια την ανακαίνιση του ακινήτου, την ύπαρξη ασανσέρ, καθώς και το ακίνητο να μην είναι επιπλωμένο. Το 75% των ενοικιαστών εξέφρασε την επιθυμία για κατοικίες που προσφέρουν θέρμανση με φυσικό αέριο, νέα κουφώματα αλουμινίου και διαθέσιμο χώρο στάθμευσης. Οι προτιμήσεις αυτές σχετίζονται με την ανάγκη για χαμηλότερα έξοδα θέρμανσης αλλά και άνεση στην καθημερινότητα. Επιπλέον, παρατηρήθηκε ότι για τους μισούς, η εγγύτητα του ακινήτου σε μέσα μαζικής μεταφοράς δεν αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση. Περιφέρεια Στην περιφέρεια, οι ενοικιαστές δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για γκαρσονιέρες έως 50 τ.μ., με το 46% αυτών να προτιμά τέτοιου τύπου ακίνητα. Η ζήτηση για μικρά διαμερίσματα είναι ιδιαίτερα έντονη σε περιοχές όπως ο Βόλος, το Ρέθυμνο, η Λάρισα, το Ηράκλειο και η Καρδίτσα. Παράλληλα, ακίνητα με εμβαδόν από 51 έως 75 τ.μ. επιλέγονται κυρίως σε περιοχές όπως η Καβάλα, η Δράμα, οι Σέρρες και η Αλεξανδρούπολη. Η διαφοροποίηση στη ζήτηση ανάλογα με την περιοχή αναδεικνύει τις τοπικές ιδιαιτερότητες και τις διαφορετικές προτεραιότητες των ενοικιαστών στην περιφέρεια. Οι ενοικιαστές κατοικιών στην περιφέρεια, ομοίως όπως στη Θεσσαλονίκη και την Αττική, δείχνουν την προτίμησή τους σε ακίνητα 20ετίας και άνω. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των ενοικιαστών που επιλέγουν τέτοια ακίνητα είναι 58%, υποδεικνύοντας μια σταθερή τάση προς παλαιότερα ακίνητα. Αναφορικά με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ακινήτων, για τους 84 στους 100 ενοικιαστές βασικό κριτήριο είναι να υπάρχει ασανσέρ και για περισσότερους από 70 στους 100 να είναι ανακαινισμένο με νέα κουφώματα αλουμινίου. Αντίθετα, χαρακτηριστικά όπως ο τύπος της θέρμανσης δεν απασχολούν ιδιαίτερα τους ενοικιαστές, καθώς φαίνεται να επικεντρώνονται περισσότερο σε άλλες ανέσεις και αναβαθμίσεις. View full είδηση

Περίπου 597 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις πραγματοποίησαν οι επισκέπτες μέσα από πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) το 2022, έναντι 512 εκατομμυρίων το 2019, ενώ για την Ελλάδα οι διανυκτερεύσεις ξεπερνούν τα 5 εκατ. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat 1,63 εκατ. επισκέπτες κάθε μέρα έμειναν σε ένα κατάλυμα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Σχεδόν το 1/4 αυτών των διανυκτερεύσεων πραγματοποιήθηκε στη Γαλλία (137 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις επισκεπτών), ακολουθούμενη από την Ισπανία (118 εκατομμύρια). Η Ιταλία (84 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις), η Γερμανία (42 εκατομμύρια) και η Πορτογαλία (33 εκατομμύρια) συμπληρώνουν την πρώτη πεντάδα. Στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκαν 32 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις επισκεπτών, στην Κροατία 31 εκατομμύρια, στην Πολωνία 26 εκατομμύρια και στην Αυστρία 16 εκατομμύρια. Οπως δείχνουν τα στοιχεία οι έξι στις δέκα διανυκτερεύσεις φιλοξενουμένων πραγματοποιήθηκαν στην Ε.Ε από τουρίστες άλλης χώρας (357 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις, ή 59,9%). Οι top προορισμοί Οι κορυφαίοι προορισμοί για τους τουρίστες που έκλεισαν τη διαμονή τους μέσω μιας από τις τέσσερις πλατφόρμες ( Airbnb, Booking, Expedia Group και Tripadvisor) ήταν το Παρίσι (14 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις, ή περισσότεροι από 38.000 επισκέπτες κατά μέσο όρο ανά διανυκτέρευση), η Λισαβόνα (8,8 εκατομμύρια), η Βαρκελώνη (8,8 εκατομμύρια), η Ρώμη (8,6 εκατομμύρια) και η Μαδρίτη (7,1 εκατομμύρια). Συνολικά, αυτές οι πέντε πόλεις αντιπροσωπεύουν περίπου το 8% (47,3 εκατομμύρια) του συνόλου των διανυκτερεύσεων στην ΕΕ που πραγματοποιήθηκαν μέσω των τεσσάρων πλατφορμών (597 εκατομμύρια). View full είδηση

Το πως διαμορφώθηκαν οι τάσεις στα ακίνητα εισοδήματος για το πρώτο τρίμηνο του 2024 παρουσιάζει σε νέα έρευνά της η εταιρεία Protio. Μετά από την συλλογή και μελέτη δεδομένων σε ακίνητα εισοδήματος, στην περιοχή της Αττικής, από τον Ιανουάριο ως και το Μάρτιο, προκύπτουν οι περιοχές με το μεγαλύτερο επενδυτικό ενδιαφέρον βάσει απόδοσης ακινήτου.. Συγκεκριμένα, στην κορυφή της λίστας των περιοχών με την υψηλότερη απόδοση ακινήτων εισοδήματος βρίσκεται η Πλατεία Αμερικής με 6.9% και ακολουθεί η περιοχή του Πολυτεχνείου με 6.6%. Για το πρώτο τρίμηνο του 2024 ο Κορυδαλλός και η ανερχόμενη γειτονιά της Πλατείας Αττικής παραμένουν στη λίστα με τις υψηλότερες αποδόσεις, με απόδοση 6.3%. Παράλληλα, για αυτό το χρονικό διάστημα που εξετάζουμε, το Αιγάλεω και η Πλατεία Βικτωρίας παραμένουν πρωταγωνιστές, με αποδόσεις 6.1% και 6% αντίστοιχα, αποτέλεσμα που οφείλεται στην συνεχή επέκταση των ορίων του κέντρου της Αθήνας. Οι συγκεκριμένοι δείκτες καθιστούν τις παραπάνω περιοχές εξαιρετικές επενδυτικές επιλογές. Στην ίδια θέση βρίσκεται και το Περιστέρι, μια από τις μεγαλύτερες πληθυσμιακά περιοχές της Αττικής, με απόδοση 6%, και παραμένει μία από τις πιο ελκυστικές επενδύσεις για ακίνητα εισοδήματος με σταθερή ζήτηση. Στις περιοχές του κέντρου της Αττικής νέα προσθήκη αποτελεί και η περιοχή του Ζωγράφου, με απόδοση 5.8% λόγω σημαντικής αύξησης των τιμών ενοικίων στην περιοχή, ενώ σε αντίστοιχα επίπεδα κυμαίνεται και η απόδοση του Περισσού με 5.7%, μία περιοχή η οποία αναμένεται να αναπτυχθεί περαιτέρω με την άφιξη του νέου μετρό. Εκτός από τις περιοχές που πρωτοστατούν και βρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας και τις γύρω περιοχές, στη λίστα πλέον προστίθεται μια νέα περιοχή των Βορείων Προαστίων της Αττικής. Η Εκάλη εμφανίζεται δυναμικά πρώτη φορά με απόδοση 5.8% λόγω αισθητής αύξησης των τιμών ενοικίων στην περιοχή. Η νέα προσθήκη επισημαίνει την δυναμική των επενδύσεων σε ακίνητα εισοδήματος και στα βόρεια προάστια της Αττικής. Μέσα από την ανάλυση της Protio παρατηρείται και για το πρώτο τρίμηνο του 2024 ενδιαφέρουσα μεταβολή στις επενδυτικές τάσεις, όπου ανερχόμενες περιοχές διατηρούν σταθερά υψηλή κατάταξη και ταυτόχρονα νέες περιοχές προσελκύουν το ενδιαφέρον των επενδυτών. Ο Αντώνης Φιοράκης, Διευθύνων Σύμβουλος της πλατφόρμας σχολίασε: "Παρατηρούμε πως και για το πρώτο τρίμηνο του 2024 η αγορά ακινήτων στην περιοχή της Αττικής προσφέρει σταθερά καλές αποδόσεις και νέες ευκαιρίες. Όπως διαμορφώνεται σήμερα το περιβάλλον είναι η κατάλληλη στιγμή για επένδυση σε οικιστικά ακίνητα, λόγω της σταθερής ανάπτυξης της οικονομικής αγοράς και των βελτιώσεων στις αστικές υποδομές". View full είδηση

Μαζική έξοδο από τον κλάδο της βραχυχρόνιας μίσθωσης πραγματοποίησαν οι ιδιοκτήτες ακινήτων στην Ελλάδα το 2020 εν μέσω παγκόσμιας πανδημίας που άλλαξε σε μεγάλο βαθμό τα δεδομένα στον τουριστικό κλάδο και γενικότερα στο real estate. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο Jamie Lane, Αντιπρόεδρος του τμήματος ερευνών της AirDNA της παγκόσμιας πλατφόρμας συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων, στο πλαίσιο του 3ου BnB Greece Conference, το 2020 το μέσο έσοδο ανά διαθέσιμο κατάλυμα παρουσίασε πτώση της τάξης του 32,5% φθάνοντας στα €40,22 από €59,55 το 2019. Τα στοιχεία που παρουσίασε η εταιρεία αναλύουν τα διαθέσιμα καταλύματα στις πλατφόρμες Airbnb και HomeAway. Το ίδιο διάστημα μειωμένη είναι και η πληρότητα, που σημείωσε πτώση 27,7%, ενώ η μέση τιμή καταλύματος (Average Daily Rate) από τα €119,24 που ήταν το 2019 συρρικνώθηκε στα €111,29 πέρυσι. http://ered.gr/admin/uploads/images/airDNA.jpg Η "έξοδος" από τις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης φαίνεται ξεκάθαρα και τα στοιχεία των ενεργών καταχωρήσεων ακινήτων αφού για το 2000 υποχώρησαν σε 72.591 από 82.138 το 2019 σημειώνοντας πτώση κατά 11,6%. Η "ακτινογραφία" της Ελληνικής αγοράς Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η AirDNA αναλυτικά για την Ελλάδα, η μεγαλύτερη πτώση στο μέσο έσοδο ανά κατάλυμα καταγράφηκε στην περιοχή της Κασσάνδρας στη Χαλκιδική (-44%), με τη Μύκονο να ακολουθεί (-40,9%), ενώ την τρίτη μεγαλύτερη μείωση παρουσίασε η περιοχή της Σιθωνίας επίσης στη Χαλκιδική (-40,2%). Την μεγαλύτερη "σφαλιάρα" εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων φαίνεται ότι έφαγε το νησί της Μυκόνου όπου σημείωνεται ρεκόρ πτώσης στις διανυκτερεύσεις (-60,4%), ενώ καταγράφει και τη μεγαλύτερη έξοδο ακινήτων από τις πλατφόρμες βραχυχρόνιων ενοικιάσεων (-18,6% στις ενεργές καταχωρίσεις). Στις Κυκλάδες η Πάρος παρουσίασε μείωση στα έσοδα ανά κατάλυμα το εξεταζόμενο διάστημα (31,4%), ακολουθούμενη από την Τήνο, με 25%. Αρνητική ήταν η εικόνα και στα νησιά του Ιουνίου με την Λευκάδα να σημειώνει πτώση 39,2%, την Κεφαλονιά 31,3%, την Κέρκυρα 29,2% και την Ζάκυνθο 23,4%. Ακομη, όμως, ένα διάσημο παγκοσμίως για την ομορφιά του νησι, η Σαντορίνη, "χτυπήθηκε" από την πανδημία και τις συνέπειές της. Η μείωση των εσόδων ανά διαθέσιμο κατάλυμα άγγιξε το 33,2%, ενώ στην Κρήτη υποχώρησε κατά 25,7%). Το 2020 σε σχέση με το 2019 η μείωση του μέσου εσόδου ανά κατάλυμα στην Αθήνα ήταν 37%, ενώ στη Θεσσαλονίκη 25,8%. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι λόγω των περιοριστικών μέτρων που ίσχυαν σχεδόν όλη την χρονιά που πέρασε οι Ελληνες ήταν οι πρώτοι πελάτες στον κλάδο της βραχυχρόνιας μίσθωσης, ενώ ακολούθησαν οι Βρετανοί και οι Γάλλοι. Εικόνα που ανατρέπεται το 2019 όπου ο εγχώριος τουρισμός βρέθηκε στην τρίτη θέση με πρώτους τους Αμερικανούς και δεύτερους τους Βρετανούς. View full είδηση

Στροφή στις παραδοσιακές μακροχρόνιες μισθώσεις κάνουν ολοένα και περισσότεροι ιδιοκτήτες ακινήτων στην Αθήνα, αποχωρώντας από την αγορά των βραχυχρόνιων ενοικιάσεων, ως απόρροια των ανακατατάξεων που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού στο real estate λόγω της καθίζησης των μεγεθών του ελληνικού τουρισμού. Υπό εξαφάνιση από τον χάρτη των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι πλέον περιοχές της Αθήνας που δύο μόλις χρόνια πριν αποτελούσαν τη Μέκκα της Airbnb. Ενδεικτική της τάσης που θέλει τους ιδιοκτήτες ακινήτων να στρέφονται εκ νέου στις μακροχρόνιες μισθώσεις είναι η μείωση κατά 40% του αριθμού των ακινήτων που διατίθενται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας βραχυχρόνιων μισθώσεων, τύπου Airbnb, την τελευταία διετία. Σύμφωνα, μάλιστα, με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, τον Ιούνιο του 2019 ήταν καταγεγραμμένα στο διαδίκτυο 7.681 ακίνητα στην Αθήνα, με τον αντίστοιχο αριθμό να πέφτει στα 4.996 ακίνητα τον Ιούλιο του 2021. Η μείωση στις άλλοτε top περιοχές βραχυχρόνιων μισθώσεων ανέρχεται από 7% έως 50% τα τελευταία δύο χρόνια. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των ακινήτων στο Κολωνάκι από 332 εγγεγραμμένα τον Ιούνιο του 2019 έπεσε στα 179, καταγράφοντας πτώση της τάξης του 46,08%, ενώ στο Παγκράτι από 411 το 2019, υπάρχουν πλέον εγγεγραμμένα στο διαδίκτυο για βραχυχρόνια μίσθωση 202, με μια μείωση της τάξης του 50,85%. Η πτώση σε κάποιες περιοχές της ελληνικής πρωτεύουσας υπερβαίνει ακόμα και το 60% ή το 70% σε επίπεδο εγγεγραμμένων ακινήτων, με αιχμή τη Νέα Κυψέλη, τη Γούβα και τη Ριζούπολη, με τη μείωση να διαμορφώνεται στο 62%, 74% και 60% αντίστοιχα. Την ίδια στιγμή, αρκετοί από τους ιδιοκτήτες που αποφασίζουν να διαθέσουν τα ακίνητά τους με όρους μακροχρόνιας μίσθωσης υιοθετούν την τριετή διάρκεια μίσθωσης, που αποτελεί νομοθετικά και το μικρότερο διάστημα οικιστικής μίσθωσης, με στόχο να τα επαναφέρουν στη βραχυχρόνια ενοικίαση όταν ανακάμψει ο τουρισμός. Αλλωστε, οι επιδόσεις που κατέγραψε ο ελληνικός τουρισμός το 2019, έτος ρεκόρ για τα ταξιδιωτικά μεγέθη, αποτέλεσαν την αφορμή για την ανάρτηση εκατοντάδων ακινήτων στις πλατφόρμες βραχυχρόνιων μισθώσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αριθμός των ακινήτων που διατέθηκαν σε βραχυχρόνια ενοικίαση κατέγραψε άνοδο που ξεπέρασε το 35% σε κάποιες εκ των πιο δημοφιλών περιοχών της Αθήνας, όπως είναι ο Νέος Κόσμος. Βέβαια, υπάρχει και ένα μικρότερο ποσοστό ιδιοκτητών, οι οποίοι, βλέποντας τα εισοδήματά τους να καταγράφουν κατακόρυφη πτώση τόσο εξαιτίας της υπερπροσφοράς όσο και εξαιτίας της πανδημικής κρίσης που συρρίκνωσε τα μεγέθη του ελληνικού τουρισμού, αποφάσισαν να τα πωλήσουν. Στα ύψη τα ενοίκια Όπως, πάντως, επισημαίνουν παράγοντες του real estate, οι ζητούμενες τιμές ενοικίασης κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα, καθώς «οι ιδιοκτήτες έχουν ουσιαστικά “ταυτίσει” το μηναίο μίσθωμα-εισόδημα από τις παραδοσιακές μακροχρόνιες μισθώσεις με τα έσοδα από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, δύο δεδομένα που δεν μπορούν να συγκριθούν και παράλληλα να ταυτιστούν». Βέβαια, οι ίδιοι εξηγούν πως στις υψηλές ζητούμενες τιμές μίσθωσης σίγουρα συντελεί η μικρή διαθεσιμότητα των ακινήτων που διατίθενται προς μίσθωση σε συνάρτηση με την αυξανόμενη ανάγκη για ανεύρεση νέων ακινήτων. Στην ίδια κατεύθυνση, τα ακίνητα που διατίθενται είναι στην πλειονότητά τους πλήρως ανακαινισμένα, επιπλωμένα και εξοπλισμένα με το σύνολο των οικοσυσκευών, κάτι που ανεβάζει το μηνιαίο μίσθωμα. Ενδεικτικό της τάσης είναι το γεγονός ότι για ένα ακίνητο 45 τ.μ. στην Καλλιθέα, τρίτου ορόφου, με έτος κατασκευής το 1976, ζητείται μηνιαίο μίσθωμα 420 ευρώ. Αντίστοιχα, για ένα διαμέρισμα 55 τ.μ., στους Αμπελοκήπους, στον 1ο όροφο, με έτος κατασκευής το 1970, η τιμή μίσθωσης ανέρχεται σε 600 ευρώ, ενώ στα 700 ευρώ κυμαίνεται το μηνιαίο μίσθωμα για ένα διαμέρισμα 1ου ορόφου, 53 τ.μ. και κατασκευής του 1970 στο Μετς. Διαβάστε εδώ κι εδώ ολόκληρο το δημοσίευμα της Realnews View full είδηση

«Χαριστική βολή» για τον κλάδο της βραχυχρόνιας μίσθωσης αποτέλεσε η πανδημία του Covid-19 το 2020 με τα περιοριστικά μέτρα που έλαβαν οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να επηρεάζουν τα ταξίδια και τον τουρισμό γενικότερα. Η πτωτική αυτή πορεία φαίνεται πως συνεχίζει και το 2021 όπου σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της AirDNA η μείωση των εγγεγραμμένων ακινήτων στην πλατφόρμα βραχυχρόνιας μίσθωσης Airbnb αγγίζει το 39,95% με το σύνολο των εγγεγραμμένων ακινήτων να αριθμούν τα 4.996 όταν το 2019 την ίδια χρονική περίοδο ήταν 7.684. Μειώσεις καταχωρήσεων στην εν λόγω πλατφόρμα καταγράφονται και στις «top περιοχές» της Αθήνας και συγκεκριμένα στο Κολωνάκι από 332 εγγεγραμμένα ακίνητα το Ιούνιου το 2019, πλέον έχουν απομείνει 179, δηλαδή καταγράφεται μια πτώση της τάξεως του 46,08%, ενώ στο Παγκράτι από 411 το 2019, έμειναν 202 (-50,85%). Σύμφωνα με τα στοιχεία, μάλιστα, εντυπωσιακή πτώση που φθάνει ακόμη και το 70% ανά περιπτώσεις καταγράφεται σε δευτερεύουσες περιοχές οι οποίες παρουσίαζαν μεγάλη κινητικότητα κατά το παρελθόν όπως η Νέα Κυψέλη, η Γούβα και η Ριζούπολη. Όπως αναφέρει ο κ. Θεμιστοκλής Μπάκας, Πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates «αξίζει να υπενθυμιστεί ότι ως επί το πλείστων τα ακίνητα που είναι εγγεγραμμένα σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, είναι ακίνητα μικρής επιφάνειας από 30τμ έως 60τμ που είναι κατάλληλα για φοιτητές, εργένηδες και νέα ζευγάρια και πως δεν είναι ακίνητα που πληρούν τις προδιαγραφές μιας οικογένειας, για να καλύψουν τις ανάγκες στέγασης. Στοχεύουν δηλαδή σε περιορισμένο κοινό για τα σημερινά δεδομένα όπως διαμορφώνονται λόγω της πανδημίας». Οι τιμές Οι ζητούμενες τιμές μίσθωσης των ακινήτων που έχουν επιστρέψει στις συμβατικές – μακροχρόνιες μισθώσεις παραμένουν σε υψηλά επίπεδα και σε πολλές περιπτώσεις ιδίως σε περιοχές όπως το Μετς, το Κουκάκι , την Ακρόπολη και το Ζάππειο αγγίζουν τα 17€/τμ, ενώ σε Παγκράτι, Αμπελόκηπους και Μεταξουργείο κυμαίνονται από 10€/τ.μ. έως 12€/τ.μ. Αξίζει να αναφέρουμε ότι σε αντίθεση με το παρελθόν αρκετοί πλέον ιδιοκτήτες έχουν υιοθετήσει πλέον την 3ετη διάρκεια μίσθωσης. Στις υψηλές ζητούμενες τιμές μίσθωσης που καταγράφονται στον πίνακα, σίγουρα συντελεί η μικρή διαθεσιμότητα ακινήτων προς μίσθωση σε συνάρτηση με την αυξανόμενη ανάγκη για ανεύρεση προς μίσθωση ακινήτων, καθώς και το γεγονός ότι τα ακίνητα που διατίθενται είναι επί των πλείστων πλήρως ανακαινισμένα, επιπλωμένα και με το σύνολο των οικοσυσκευών. Βέβαια πολλοί ιδιοκτήτες για να πραγματοποιήσουν την ανακαίνιση του ακινήτου τους, είτε έχουν χρησιμοποιήσει τραπεζικό δανεισμό, είτε έχουν επενδύσει τις οικονομίες τους ή/και την αποζημίωση τους ή/και το εφάπαξ τους και επιθυμούν είτε να ανταπεξέλθουν στις δανειακές τους υποχρεώσεις, είτε να λάβουν μια καλή απόδοση από την επένδυση που έχουν πραγματοποιήσει, γεγονός που σε πολλές περιπτώσεις «μπερδεύονται» με τις αποδόσεις που λάμβαναν μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης και τώρα ευελπιστούν μέσω των μακροχρόνιων συμβατικών μισθώσεων. «Θεωρούμε ότι αν οι ιδιοκτήτες επιθυμούν πραγματικά να επιστρέψουν στις μακροχρόνιες - παραδοσιακές μισθώσεις, μισθώνοντας το ακίνητό τους και όχι να παραμείνει ξενοίκιαστο για μεγάλο χρονικό διάστημα ή/και να μην εισπράττουν «σίγουρα» το μηνιαίο τους μίσθωμα, θα πρέπει να εξετάσουν από την αρχή τις ζητούμενες τιμές ενοικίασης ιδιαίτερα όταν στοχεύουν να το εκμισθώσουν σε φοιτητή με τα σημερινά δεδομένα, όπου, τη φετινή χρονιά θα «κρατήσουν» λογικά στάση αναμονής με τη λογική ενδεχόμενου νέου κύκλου της πανδημίας και δεν θα προβούν άμεσα σε μίσθωση φοιτητικής στέγης όπως τα χρόνια - πριν της πανδημίας του κορονοϊού» επισημαίνει ο κ. Μπάκας. View full είδηση

Σύμφωνα με την Delfi, το 2022 αναμένεται αύξηση των τελικών τιμών πώλησης νέων κατασκευών λόγω της αύξησης του κόστους των πρώτων υλών. Ωστόσο, η αύξηση θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια που θα έχει ο πληθωρισμός, τη διάθεση των τραπεζών για δανειοδότηση, αλλά και την πορεία της πανδημίας. Σε τροχιά ανάκτησης των «κεκτημένων» που είχαν δημιουργηθεί μέχρι το 2019 και χάθηκαν κατά τα τελευταία δύο χρόνια, λόγω πανδημίας, αναμένεται να βρεθεί η αγορά ακινήτων το 2022. Ηδη, άλλωστε, το 2021 καλύφθηκε σημαντικό μέρος των απωλειών που προκλήθηκαν από την πανδημία και την οικονομική ύφεση του 2020, σημειώνει ο δρ Γεώργιος Μούντης, διευθύνων εταίρος της Delfi Partners & Company, εταιρείας συμβούλων ακινήτων. «Εφόσον το επιτρέψει η πανδημία, το 2022 αναμένουμε να δούμε μεγαλύτερη σταθεροποίηση και ανάκαμψη. Η ελληνική αγορά ακινήτων έχει σημαντικές προοπτικές για σταθερή ανάκαμψη, αφού υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον σε διάφορες κατηγορίες ακινήτων. Το ενδιαφέρον των εγχώριων αγοραστών για ιδιοκατοίκηση επανέρχεται, ενώ εκτιμάμε πως μετά το πανδημικό σοκ οι επενδύσεις σε ακίνητα τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο του μοντέλου των βραχυχρόνιων μισθώσεων θα καταγράψουν ισχυρή ζήτηση και από μη επαγγελματίες επενδυτές. Την ίδια ώρα, εντείνεται το ενδιαφέρον για παραθεριστική κατοικία και για αξιοποίηση του προγράμματος Golden Visa», σημειώνει ο δρ Μούντης. Οσον αφορά τις τιμές, σύμφωνα με την Delfi, αναμένεται αύξηση των τελικών τιμών πώλησης νέων κατασκευών λόγω της αύξησης του κόστους των πρώτων υλών. Ωστόσο, η αύξηση θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια που θα έχει ο πληθωρισμός, τη διάθεση των τραπεζών για δανειοδότηση αλλά και την πορεία της πανδημίας. Θα είναι χρονιά υλοποίησης επενδύσεων που αναβλήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, λέει ο Γεώργιος Μούντης, διευθύνων εταίρος της Delfi. Αντίστοιχα, σύμφωνα με τον ίδιο, «πλέον αναθερμαίνεται και η ζήτηση από ξένους θεσμικούς επενδυτές, οι οποίοι αναζητούν συμφέρουσες επενδυτικές ευκαιρίες κυρίως για τουριστικά ακίνητα, αλλά και μεγάλες ενιαίες αναπτύξεις που δρομολογούνται το προσεχές διάστημα. Ισχυρή είναι και η ζήτηση για σύγχρονους αποθηκευτικούς χώρους λόγω της ραγδαίας ανόδου του ηλεκτρονικού εμπορίου. Αν δεν υπάρξουν άλλες δυσάρεστες εξελίξεις στο υγειονομικό μέτωπο, θεωρούμε ότι το 2022 θα είναι η χρονιά υλοποίησης σημαντικών επενδύσεων οι οποίες αναβλήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια. Ηδη διακρίνουμε στην πράξη πως η αγορά ανακάμπτει με γοργούς ρυθμούς και υπάρχει τεράστιο επενδυτικό ενδιαφέρον». Στον τομέα των επενδύσεων, ο δρ Μούντης προβλέπει περαιτέρω πωλήσεις χαρτοφυλακίων ακινήτων από τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, «ώστε να μειώσουν τη σχετική έκθεση στους ισολογισμούς τους αλλά και να εκμεταλλευτούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία μπορεί στο τέλος της μέρας να μετατραπούν σε πηγή κερδοφορίας αν αξιοποιηθούν σωστά και τύχουν της κατάλληλης διαχείρισης μέσω εξειδικευμένων συμβούλων». Στο πλαίσιο αυτό, η Delfi Partners έχει δημιουργήσει μια πλατφόρμα ηλεκτρονικών πωλήσεων (delfiproperties.gr), στην οποία έχει αναρτηθεί σημαντικός αριθμός τραπεζικών ακινήτων που διατίθενται προς πώληση. Οσον αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, κατά τον δρα Μούντη, με τα σημερινά δεδομένα δεν φαίνεται πως θα υπάρξει ένα νέο μεγάλο κύμα κόκκινων δανείων. «Μπορεί να καταγραφούν κάποιες νέες περιπτώσεις, ωστόσο δεν θα είναι τόσο πολλές που να υπερκαλύψουν τη διαρκή μείωση η οποία προκύπτει μέσα από τις μη οργανικές ενέργειες των τραπεζών για περιορισμό των προβληματικών περιουσιακών στοιχείων στους ισολογισμούς τους», σημειώνει χαρακτηριστικά. Ασφαλώς, το ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έφυγαν από τους ισολογισμούς των τραπεζών δεν σημαίνει ότι έχουν πάψει να αποτελούν βαρίδι για την ελληνική οικονομία. Ως εκ τούτου, «θα πρέπει να υπάρχουν τα κατάλληλα εργαλεία και η απαιτούμενη νομοθετική ευελιξία για γρήγορες, πρακτικές και δίκαιες λύσεις», αναφέρει ο δρ Μούντης. View full είδηση

Εκτόξευση σημείωσαν οι δραστηριότητες στη βιομηχανία βραχυχρόνιας μίσθωσης στην Ελλάδα στη διάρκεια της πανδημίας, η οποία αποτέλεσε τον κυρίαρχο παράγοντα τόνωσης της συγκεκριμένης αγοράς, σύμφωνα με το 4ο BnB Greece Conference 2022 που διεξάγεται σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας. Συγκεκριμένα ο Σάιμον Λίμαν από την εταιρία Ajl Atellier (εταιρεία που δραστηριοποιείται με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, δήλωσε ότι μέσα στη διετία της πανδημίας (2020 - 2021) υπερδιπλασιάστηκε ο αριθμός των ατόμων που έκαναν κράτηση σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Η Ελλάδα, μάλιστα, ήδη έχει τα πρωτεία στο ρυθμό ζήτησης στα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης για το φετινό καλοκαίρι (Ιούνιο - Σεπτέμβριο). Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών Airdna που καταχωρήθηκαν του 2022, η Ελλάδα καταγράφει αύξηση της ζήτησης κατά 232% σε σχέση με το 2021. Η Ελλάδα είναι πρώτη στους ρυθμούς ζήτησης ξεπερνώντας την Πορτογαλία που είναι δεύτερη με 196%, και την Κροατία, που είναι τρίτη και σημειώνει αύξηση της ζήτησης κατά 151%. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ιταλία, η Αυστρία, Νορβηγία και η Ισπανία ακολουθούν στην τέταρτη, πέμπτη, έκτη και έβδομη θέση αντίστοιχα. Εστιάζοντας στα αυξημένα ποσοστά ταξιδιωτών οι οποίοι θα κατευθυνθούν σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, ο Λίμαν επεσήμανε πως πρόκειται και για τουρίστες, οι οποίοι θα επιλέξουν για πρώτη φορά φέτος αντί για ξενοδοχεία, τα εν λόγω καταλύματα. Στο ίδιο μήκος κύματος και η Μάρθα Ουίλσον, από την εταιρεία ερευνών Airdna σημείωσε ότι η Ελλάδα κινήθηκε με σημαντικούς ρυθμούς ανάκαμψης όσον αφορά στη ζήτηση από τον Οκτώβριο του 2021 έως τον Φεβρουάριο του 2022, ξεπερνώντας ακόμη και τους ρυθμούς της Ευρώπης. Συγκεκριμένα η Ελλάδα το εξεταζόμενο διάστημα κινήθηκε σε ρυθμούς 11,7%, ενώ η Ευρώπη κινήθηκε στο 2,6%. Στο μεταξύ και στην βραχυχρόνια μίσθωση παρατηρείται το φαινόμενο της εποχικότητας του ελληνικού τουρισμού, καθώς τα 2/3 της ζήτησης καταγράφονται στο διάστημα Ιουνίου - Σεπτεμβρίου. Να τονιστεί ότι η βραχυχρόνια μίσθωση το 2021 ανέκτησε το 94,4% του συνολικού εισοδήματος των ελληνικών βραχυχρόνιων μισθώσεων, σε σχέση με το 2019, πάντα σύμφωνα με τα στοιχεία της Airdna. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα έσοδα της βραχυχρόνιας μίσθωσης της Ελλάδας το 2019 ήταν 1,4 δισ. ευρώ, το 2020 έπεσαν στα 790 εκατομμύρια και το 2021 ανέβηκαν ξανά στα 1,33 δισ. ευρώ. Τα νέα δεδομένα είναι η άλλη όψη της μετατροπής των ακινήτων της Αθήνας από σπίτια μακροχρόνιας μίσθωσης που μπορούν να ικανοποιούν τις στεγαστικές ανάγκες των οικογενειών και των εργαζομένων -ειδικά του κέντρου- σε πεδία άμεσης κερδοφορίας υπαγόμενα στη βιομηχανία του τουρισμού. Σε αυτό το πλαίσιο εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια μία διαδικασία μαζικής εγκατάλειψης σπιτιών από τους ενοικιαστές τους σε συγκεκριμένες περιοχές, οι οποίες παίρνουν ολοένα και περισσότερο τουριστικό χαρακτήρα, που σηματοδοτεί και την αύξηση του κόστους διαβίωσης σε αυτές. Ως αποτέλεσμα πολλες οικογένειες αναγκάζονται να μεταφερθούν σε άλλες περιοχές, τη στιγμή που η ακρίβεια και ο πληθωρισμός χτυπάνε εκτός των άλλων και τα ενοίκια. Το κέρδος των ιδιοκτητών ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης γίνεται η απώλεια χιλιάδων εργαζόμενων ανθρώπων. View full είδηση

Αναλυτικό οδηγό με 34 ερωτήσεις - απαντήσεις για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων και το μητρώο ακινήτων βραχυχρόνιας διαμονής στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού εξέδωσε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων για τη διευκόλυνση των φορολογουμένων. Οι ερωτήσεις - απαντήσεις είναι οι ακόλουθες: 1. Πότε μια μίσθωση ακινήτου ορίζεται ως βραχυχρόνια στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού; Οι διατάξεις του άρ. 111 του ν.4446/2016 και του άρ. 39 του ν.4172/2013 αναφέρονται αποκλειστικά και μόνο στις Βραχυχρόνιες Μισθώσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της «οικονομίας του διαμοιρασμού», δηλαδή μισθώσεις ακινήτων που συνάπτονται μέσω των ψηφιακών πλατφορμών για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη του έτους και όταν δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων (εφεξής «Βραχυχρόνια Μίσθωση»). Ειδικά, για την περίπτωση της «Βραχυχρόνιας Μίσθωσης», «ψηφιακές πλατφόρμες» νοούνται όσες παρέχουν εξειδικευμένα εργαλεία για τη σύναψη της μίσθωσης ηλεκτρονικά και δεν περιορίζονται στην προβολή του «ακινήτου». Επομένως, τυχόν βραχυχρόνιες μισθώσεις που συνάπτονται ιδιωτικά και όχι μέσω πλατφόρμας, δεν υπάγονται στις συγκεκριμένες διατάξεις και αντιμετωπίζονται ως κοινές αστικές μισθώσεις, εκτός εάν συνοδεύονται από παρεπόμενες υπηρεσίες, οπότε αντιμετωπίζονται ως επιχειρηματική δραστηριότητα (ΠΟΛ.1187/2017). 2. Εάν κάποιος εκμισθώσει το ακίνητό του με Βραχυχρόνια Μίσθωση, αλλά δεν το κάνει μέσω ψηφιακών πλατφορμών, πρέπει να εγγραφεί στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής; Όχι, καθώς δεν εμπίπτει σε ό,τι ορίζει η ΠΟΛ.1187/2017 Απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., έχει όμως τις υποχρεώσεις που ορίζει η ΠΟΛ.1162/2018. Πρακτικά αυτές οι μισθώσεις δηλώνονται με Δήλωση Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας. 3. Ισχύουν άλλοι περιορισμοί έκτος από τη χρονική διάρκεια μίσθωσης μικρότερη του έτους και της αποκλειστικής παροχής κλινοσκεπασμάτων; Όχι, εκτός εάν τεθούν μελλοντικά, με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Οικονομικών και Τουρισμού όπως προβλέπεται στην παρ. 8 του άρ. 111 του ν.4446/2016, όπως ισχύει. 4. Πως φορολογείται το εισόδημα που αποκτάται από τη Βραχυχρόνια Μίσθωση ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού; Θεωρείται εισόδημα από ακίνητη περιουσία και εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρ. 39 του ν.4172/2013 σε συνδυασμό με τα όσα έχουν διευκρινισθεί με τις ΠΟΛ.1069/23.3.2015 και ΠΟΛ.1112/2017 εγκυκλίους. 5. Υπάγεται σε Φ.Π.Α. το εισόδημα από Βραχυχρόνια Μίσθωση; Όχι (ΠΟΛ.1059/2018 «Εφαρμογή διατάξεων ΦΠΑ στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού»). 6. Ποιος μπορεί να είναι Διαχειριστής Ακινήτου Βραχυχρόνιας Μίσθωσης; Καταρχήν ορίζεται ότι Διαχειριστής Ακινήτου Βραχυχρόνιας Μίσθωσης (στο εξής «Διαχειριστής Ακινήτου») είναι το φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή κάθε είδους νομική οντότητα, που αναλαμβάνει τη διαδικασία ανάρτησης ακινήτου στις ψηφιακές πλατφόρμες με σκοπό τη Βραχυχρόνια Μίσθωσή του και γενικά μεριμνά για τη βραχυχρόνια μίσθωση του ακινήτου. Διαχειριστής Ακινήτου δύναται να είναι: α) ο κύριος του ακινήτου β) ο επικαρπωτής γ) ο υπεκμισθωτής δ) τρίτος, όπου περιλαμβάνονται αποκλειστικά οι εξής περιπτώσεις: - ο κηδεμόνας σχολάζουσας κληρονομιάς - ο εκκαθαριστής κληρονομιάς - ο εκτελεστής διαθήκης - ο σύνδικος πτώχευσης - ο προσωρινός διαχειριστής - ο μεσεγγυούχος - ο επίτροπος ή κηδεμόνας ή δικαστικός συμπαραστάτης ή γονέας που ασκεί τη γονική μέριμνα κατά περίπτωση. 7. Πως μπορεί ο Διαχειριστής Ακινήτου να πραγματοποιεί Βραχυχρόνιες Μισθώσεις στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού; Προκειμένου ο Διαχειριστής Ακινήτου να πραγματοποιεί Βραχυχρόνιες Μισθώσεις, θα πρέπει: α) να εισέλθει με τους προσωπικούς του κωδικούς TAXISnet στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής που τηρείται στον ιστότοπο www.aade.gr, ώστε να καταχωρήσει το ακίνητο και να αποκτήσει Αριθμό Μητρώου Ακινήτου (Α.Μ.Α.). Διευκρινίζεται ότι η καταχώρηση πραγματοποιείται ανά εκμισθούμενο «Ακίνητο», όπως αυτό ορίζεται στην ΠΟΛ.1187/2017. β) να αναρτά τον Αριθμό Μητρώου Ακινήτου (Α.Μ.Α.) στις ψηφιακές πλατφόρμες της οικονομίας του διαμοιρασμού, καθώς και σε κάθε μέσο προβολής (σχετικά με τα ακίνητα που διαθέτουν Ειδικό Σήμα Λειτουργίας (Ε.Σ.Λ.), δείτε την ερώτηση 11). γ) να υποβάλλει τη Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής μέχρι τις 20 του επόμενου μήνα από την ημέρα αναχώρησης του μισθωτή από το ακίνητο. δ) να καταχωρεί συγκεντρωτική, ανά ακίνητο, Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής, μέχρι την τελευταία ημέρα του τρίτου μήνα από την έναρξη λειτουργίας της εφαρμογής του «Μητρώου Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής», όπου θα συμπεριλαμβάνει όλες οι βραχυχρόνιες μισθώσεις που έχουν συναφθεί από την 1η.1.2018 έως και την ημερομηνία έναρξής της εφαρμογής του Μητρώου Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής (ΠΟΛ.1170/2018). 8 Πως ένας Διαχειριστής Ακινήτου που είναι ο ιδιοκτήτης του, αποκτά Αριθμό Μητρώου Ακινήτου (Α.Μ.Α.); Η διαδικασία γίνεται ηλεκτρονικά από τον ιδιοκτήτη με τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης TAXISnet. Τα στοιχεία που απαιτούνται για να χορηγηθεί ο Α.Μ.Α. είναι ο Α.Τ.ΑΚ. του ακινήτου και, για τις περιπτώσεις τμηματικής μίσθωσης, τα σχετικά τ.μ.. 9. Εκτός από Φυσικό Πρόσωπο μπορεί ένα Νομικό Πρόσωπο να είναι Διαχειριστής Ακινήτου; Ναι, Διαχειριστής Ακινήτου μπορεί να είναι και Νομικό Πρόσωπο ή κάθε είδους νομική οντότητα, ενεργώντας για λογαριασμό του ο νόμιμος εκπρόσωπος ή εξουσιοδοτημένος λογιστής. 10. Είχα στην κατοχή μου ακίνητο το οποίο σήμερα το έχω μεταβιβάσει και μέσα στο έτος 2018 είχα εκμισθώσει αυτό με Βραχυχρόνια Μίσθωση. Τι πρέπει να κάνω για να δηλώσω το εισόδημα που είχα αποκτήσει από αυτό καθώς σήμερα δε μπορώ να πάρω «Αριθμό Μητρώου Ακινήτου»; Σύμφωνα με την ΠΟΛ.1170/2018, «τα πρόσωπα που από την 1 .1.2018 και μέχρι τη λειτουργία της εφαρμογής του Μητρώου Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής έχουν συνάψει βραχυχρόνιες μισθώσεις στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού και δεν δύνανται να εγγραφούν σε αυτό, θα πρέπει μόνο να δηλώσουν τα εισοδήματα που απόκτησαν από τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων της οικονομίας του διαμοιρασμού, διακριτά και συγκεντρωτικά, ανά ακίνητο, στα έντυπα των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2018 (έντυπα Ε2 και Ε1)». 11. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις που έχουν οι Διαχειριστές Ακινήτων σχετικά με τις Τουριστικές Επαύλεις (πρόσωπα της παρ. 5 του άρ. 46 του ν.4179/2013 που διαθέτουν Ε.Σ.Λ.), καθώς και οι διαχειριστές ακινήτων που διαθέτουν Ειδικό Σήμα Λειτουργίας (Ε.Σ.Λ.); Οι Διαχειριστές Ακινήτων Τουριστικών Επαύλεων στις οποίες πραγματοποιούνται Βραχυχρόνιες Μισθώσεις μέσω ψηφιακών πλατφορμών πρέπει: α) να καταχωρήσουν τις Τουριστικές Επαύλεις, στο «Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής». Η καταχώρηση αυτή δε θα συνοδευτεί με απόδοση Αριθμού Μητρώου Ακινήτου (Α.Μ.Α.). Ως Α.Μ.Α. θα αναφέρεται ο αριθμός Ε.Σ.Λ. με το πρόθεμα Ε.Σ.Λ. στην αρχή. β) να αναγράφουν σε εμφανές σημείο τον αριθμό του Ειδικού Σήματος Λειτουργίας (Ε.Σ.Λ.) όταν αναρτούν ένα ακίνητο στις ψηφιακές πλατφόρμες με σκοπό τη βραχυχρόνια μίσθωση. γ) να υποβάλλουν τη Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής μέχρι τις 20 του επόμενου μήνα από την ημέρα αναχώρησης του μισθωτή από το ακίνητο. δ) να δηλώσουν τα εισοδήματα που απόκτησαν από τη Βραχυχρόνια Μίσθωση ακινήτων της οικονομίας του διαμοιρασμού, συγκεντρωτικά, ανά ακίνητο. 12. Όταν Διαχειριστής Ακινήτου είναι ένας εκ των συνιδιοκτητών, ποιες είναι οι υποχρεώσεις του Διαχειριστή Ακινήτου και ποιες των συνιδιοκτητών του; Σύμφωνα με την ΠΟΛ.1187/2017, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με την ΠΟΛ.1170/2018, για κάθε ένα ακίνητο ορίζεται ένας διαχειριστής. Δύνανται να ορίζονται περισσότεροι του ενός «Διαχειριστές», με την προϋπόθεση ότι καθένας εξ αυτών δραστηριοποιείται σε διαφορετική ψηφιακή πλατφόρμα. Στην περίπτωση που ως «Διαχειριστής» ακινήτου έχει οριστεί ένας εκ των συνιδιοκτητών, τότε αυτός πραγματοποιεί την εγγραφή του ακινήτου στο Μητρώο με τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης TAXISnet. Τα στοιχεία που απαιτούνται για να του χορηγηθεί ο Α.Μ.Α. είναι ο Α.Τ.ΑΚ. του δικαιώματος του ακινήτου. Ο ίδιος υποχρεούται στην υποβολή των δηλώσεων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης καθώς και στην κατάρτιση του πίνακα «Δικαιούχων Εισοδήματος». Οι υπόλοιποι συνιδιοκτήτες δεν υποχρεούνται σε έκδοση Α.Μ.Α. ούτε και στην υποβολή Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας. 13. Πως ένας Διαχειριστής Ακινήτου που είναι ο επικαρπωτής του, αποκτά Αριθμό Μητρώου Ακινήτου (Α.Μ.Α.); Η διαδικασία γίνεται ηλεκτρονικά από τον επικαρπωτή του ακινήτου, με τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης TAXISnet. Τα στοιχεία που απαιτούνται για να χορηγηθεί ο Α.Μ.Α. είναι ο Α.Τ.ΑΚ. του ακινήτου. 14. Μπορεί όποιος έχει εμπράγματο δικαίωμα ψιλής κυριότητας να είναι Διαχειριστής Ακινήτου με την ιδιότητα αυτή και να αποκτά Αριθμό Μητρώου Ακινήτου (Α.Μ.Α.); Σε κάθε περίπτωση όχι. Η μόνη περίπτωση να είναι Διαχειριστής Ακινήτου και να αποκτήσει Αριθμό Μητρώου Ακινήτου (Α.Μ.Α.), είναι με την ιδιότητα του Υπεκμισθωτή ακολουθώντας τις οδηγίες που δίνονται στην επόμενη ερώτηση. 15. Πώς ένας Διαχειριστής Ακινήτου-μη ιδιοκτήτης αποκτά Αριθμό Μητρώου Ακινήτου (Α.Μ.Α.); Στην περίπτωση αυτή ο ιδιοκτήτης του ακινήτου (ή έστω ένας από τους συνιδιοκτήτες) πρέπει να υποβάλλει Δήλωση Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας. Στη συγκεκριμένη δήλωση πρέπει ο ιδιοκτήτης να επιλέξει το σχετικό πεδίο με το οποίο παραχωρεί το δικαίωμα υπεκμίσθωσης για Βραχυχρόνια Μίσθωση βάσει των διατάξεων του άρ. 111 του ν.4446/2016 όπως ισχύει, και να καταχωρήσει τον Α.Τ.ΑΚ. του ακινήτου. Στη συνέχεια ο Διαχειριστής Ακινήτου-μη ιδιοκτήτης με τη χρήση των προσωπικών του κωδικών TAXISnet και αφού επιλέξει την ιδιότητα του Υπεκμισθωτή, θα καταχωρήσει το «Ακίνητο» στο Μητρώο Βραχυχρόνιας Διαμονής. Τα στοιχεία που απαιτούνται για να του χορηγηθεί ο Α.Μ.Α. είναι ο Αριθμός της Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας που υπέβαλε ο ιδιοκτήτης. Στην περίπτωση που υπάρχουν περισσότεροι του ενός μισθωτές στη Δήλωση Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας, αυτό συνεπάγεται ότι ο κάθε ένας από τους παραπάνω μπορεί να εγγραφεί στο μητρώο βραχυχρόνιας μίσθωσης και να πάρει Α.Μ.Α. με την προϋπόθεση ότι το ακίνητο θα αναρτάται από τον κάθε ένα των μισθωτών σε διαφορετική πλατφόρμα. 16. Σε περίπτωση εκ νέου υποβολής Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας επιβάλλονται κυρώσεις; Δεν επιβάλλονται κυρώσεις σε όσους εκμισθωτές υποβάλλουν, υποχρεωτικά, εκ νέου Δήλωση Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας, για τις περιπτώσεις που ο υπεκμισθωτής του ακινήτου επιθυμεί την εγγραφή του ακινήτου αυτού στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής. 17. Πως μπορούν οι Διαχειριστές Ακινήτων-μη ιδιοκτήτες που έχουν συνάψει συμφωνίες μίσθωσης, πριν να τεθεί σε λειτουργία το Μητρώο Βραχυχρόνιας Διαμονής στον ιστότοπο της Α.Α.Δ.Ε., να εγγραφούν σε αυτό; Η διαδικασία είναι όπως περιγράφηκε στην προηγούμενη απάντηση. Προκειμένου όμως να τηρηθούν όλες οι προϋποθέσεις της ΠΟΛ.1187/2017 Απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., όπως ισχύει κατά το χρόνο που το Μητρώο Βραχυχρόνιας Διαμονής τίθεται σε λειτουργία, θα πρέπει ο ιδιοκτήτης του ακινήτου-εκμισθωτής: α) να υποβάλει Δήλωση Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας (ακόμη και στην περίπτωση που αυτή έχει ήδη υποβληθεί), όπου στο σχετικό πεδίο των σημειώσεων θα αναγράφει τα στοιχεία της αρχικής συμφωνίας μίσθωσης (αριθμός δήλωσης και ημερομηνία), καθώς και ότι η εν λόγω δήλωση υποβάλλεται στο πλαίσιο της ΠΟΛ.1187/2017 Απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε.. β) να επιλέξει το σχετικό πεδίο για την παραχώρηση του δικαιώματος υπεκμίσθωσης για Βραχυχρόνιες Μισθώσεις στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού. γ) να αναγράψει στο σχετικό πεδίο τον Αριθμό Ταυτότητας Ακινήτου (Α.Τ.ΑΚ.). Τα ανωτέρω εφαρμόζονται ανάλογα και στις περιπτώσεις περαιτέρω υπεκμισθώσεων, όπου θα γίνεται αναφορά στον αρχικό αριθμό της Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας. 18. Ένας Διαχειριστής Ακινήτου που διαχειρίζεται δυο ακίνητα για σκοπούς βραχυχρόνιας μίσθωσης λαμβάνει έναν ή δύο Α.Μ.Α.; Η καταχώρηση στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής πραγματοποιείται ανά εκμισθούμενο «Ακίνητο», όπως αυτό ορίζεται στην ΠΟΛ.1187/2017, όπως ισχύει. Επομένως στην περίπτωση αυτή ο Διαχειριστής θα πραγματοποιήσει δύο καταχωρήσεις και θα λάβει δύο διαφορετικούς Α.Μ.Α.. 19. Όταν Διαχειριστής Ακινήτου αναρτά το ίδιο ακίνητο σε δυο διαφορετικές πλατφόρμες λαμβάνει έναν ή δύο Α.Μ.Α.; Λαμβάνει έναν Α.Μ.Α. που θα τον αναγράφει σε όσες πλατφόρμες αναρτά το ίδιο ακίνητο για σκοπούς Βραχυχρόνιας Μίσθωσης. 20. Όταν ένας Διαχειριστής Ακινήτου εκμισθώνει διακριτά σε ψηφιακές πλατφόρμες περισσότερους του ενός χώρους (τμηματική μίσθωση ακινήτου) που είναι στο ίδιο ακίνητο, μπορεί να χρησιμοποιεί τον ίδιο Α.Μ.Α.; Όχι, θα πρέπει να αποκτά ξεχωριστό Α.Μ.Α. για κάθε χώρο που αναρτά διακριτά σε πλατφόρμες. Για να είναι εφικτό το παραπάνω απαιτείται η επιλογή «Τμηματική Μίσθωση». 21. Όταν ένας Διαχειριστής Ακινήτου επιθυμεί να εκμισθώσει διακριτά σε ψηφιακές πλατφόρμες είτε όλο το ακίνητο είτε περισσότερους του ενός χώρους (τμηματική μίσθωση ακινήτου) που είναι στο ίδιο ακίνητο, μπορεί να χρησιμοποιεί τον ίδιο Α.Μ.Α.; Όχι, θα πρέπει να αποκτά ξεχωριστό Α.Μ.Α. και για όλο το ακίνητο και για κάθε χώρο που αναρτά διακριτά σε πλατφόρμες. Για να είναι εφικτό το παραπάνω απαιτείται η απόκτηση Α.Μ.Α. για όλο το ακίνητο και στη συνέχεια να αποκτήσει ξεχωριστό Α.Μ.Α. για κάθε ένα χώρο του ιδίου ακινήτου που προτίθεται να εκμισθώνει ξεχωριστά, μέσω της επιλογής «Τμηματική Μίσθωση», και μέχρι της συμπλήρωσης του συνολικού εμβαδού του ακινήτου. 22. Όταν ένας Διαχειριστής Ακινήτου σταματήσει τη διαχείρισή του, μπορεί να προβεί σε διαγραφή του συγκριμένου ακινήτου από το Μητρώο; Ναι, όταν για οποιοδήποτε λόγο, ο Διαχειριστής Ακινήτου σταματήσει τη Βραχυχρόνια Μίσθωσή του, μπορεί να εισέλθει στο TAXISnet και να το διακόψει άμεσα. Το χρονικό όριο που έχει για να προβεί στη διακοπή ορίζεται μεταξύ της ημερομηνίας της τελευταίας βραχυχρόνιας μίσθωσης έως την ημερομηνία έναρξης υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος του αντίστοιχου φορολογικού έτους. 23. Πως αποκτούν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) τα αλλοδαπά πρόσωπα (Φυσικά ή Νομικά) που είναι Διαχειριστές Ακινήτων ή ευρύτερα είναι δικαιούχοι εισοδήματος από Βραχυχρόνια Μίσθωση; Καταρχήν κάθε αλλοδαπό πρόσωπο που κατέχει εμπράγματο δικαίωμα στην Ελλάδα θα πρέπει να αποκτήσει ελληνικό Α.Φ.Μ., τόσο για τη σύνταξη του μεταβιβαστικού συμβολαίου όσο και για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του (ΕΝ.Φ.Ι.Α., υποβολή δηλώσεων φόρου εισοδήματος για τυχόν εισοδήματα που εισπράττει από τα ακίνητα). Στο πλαίσιο αυτό, όσοι συμμετέχουν σε Βραχυχρόνια Μίσθωση και αποκτούν εισόδημα από αυτήν, πρέπει να αποκτήσουν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.). Τα αλλοδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες για την εγγραφή τους στο Φορολογικό Μητρώο υποβάλλουν στον αρμόδιο υπάλληλο του Τμήματος ή Γραφείου Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της Δ.Ο.Υ.: α) Στην περίπτωση αλλοδαπού φυσικού προσώπου, το έντυπο Μ1 «Δήλωση Απόδοσης Α.Φ.Μ./ Μεταβολής Ατομικών Στοιχείων», με το οποίο δηλώνονται τα προσωπικά του στοιχεία (ταυτότητα, υπηκοότητα, επάγγελμα, διεύθυνση κατοικίας κλπ). Ως στοιχείο ταυτότητας αναγράφεται: i) Από τους υπηκόους χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το διαβατήριο ή η ταυτότητα. ii) από τους ομογενείς το Ειδικό Δελτίο Ταυτότητας Ομογενούς. iii) από τους αλλοδαπούς υπηκόων τρίτων χωρών ο αριθμός διαβατηρίου. Επιπλέον, οι υπήκοοι τρίτων χωρών κάτοικοι Ελλάδος υποβάλλουν υποχρεωτικά και άδεια διαμονής σε ισχύ, σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις. Με το παραπάνω έντυπο συνυποβάλλεται, όπου απαιτείται, το έντυπο Μ7 «Δήλωση Σχέσεων Φορολογούμενου», με το οποίο το αλλοδαπό φυσικό πρόσωπο δηλώνει τη σχέση του με άλλα πρόσωπα που αφορούν στην οικογενειακή του κατάσταση ή στην εκπροσώπησή του. Εάν το αλλοδαπό φυσικό πρόσωπο δε διαθέτει ταχυδρομική διεύθυνση στην Ελλάδα, για την εγγραφή του στο Φορολογικό Μητρώο υποχρεούται να ορίσει φορολογικό εκπρόσωπο στην Ελλάδα και υποβάλλοντας τα έντυπα Μ1 και Μ7, να συνυποβάλλει απλή έγγραφη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής των συμβαλλομένων, για τον ορισμό φορολογικού εκπροσώπου. β) Στην περίπτωση αλλοδαπού νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας, το έντυπο Μ3 «Δήλωση Έναρξης /Μεταβολής Εργασιών μη Φυσικού Προσώπου», με συνημμένα τα έντυπα Μ9 «Δήλωση Στοιχείων Έδρας Αλλοδαπής Επιχείρησης» και Μ7 «Δήλωση Σχέσεων Φορολογούμενου». Επιπλέον, τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες συνυποβάλλουν και τα παρακάτω δικαιολογητικά: - Το συστατικό τους έγγραφο, επίσημα μεταφρασμένο. - Πιστοποιητικό αρμόδιας αρχής της χώρας έδρας του νομικού προσώπου για την ύπαρξή του, επίσημα μεταφρασμένο. - Απλή έγγραφη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής των συμβαλλομένων για τον ορισμό φορολογικού εκπροσώπου στην Ελλάδα, επίσημα μεταφρασμένη. 24. Είχα ήδη καταχώριση Ακινήτου σε Ψηφιακή Πλατφόρμα κατά την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του Μητρώου Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής. Μέχρι πότε πρέπει να εγγραφώ στο Μητρώου Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής; Για βραχυχρόνιες μισθώσεις όπου η αναχώρηση ήταν μέχρι την 30ή.8.2018, η προθεσμία εγγραφής είναι η 30ή.11.2018. 25. Πότε υποβάλλεται η «Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής»; Οι Δηλώσεις Βραχυχρόνιας Διαμονής υποβάλλονται μέχρι τις 20 του επόμενου μήνα από την ημέρα αναχώρησης του μισθωτή από το «Ακίνητο». Π.χ. Για Βραχυχρόνια Μίσθωση που έχει συναφθεί με ημερομηνία άφιξης 25.8.2018 και αναχώρησης 2.9.2018, η δήλωση πρέπει να υποβληθεί το αργότερο μέχρι την 20ή.10.2018. 26. Πρέπει να υποβάλλονται μηδενικές Δηλώσεις Βραχυχρόνιας Διαμονής αν δεν υπάρχουν αναχωρήσεις τον προηγούμενο μήνα; ΟΧΙ. Δεν υπάρχει υποχρέωση μηδενικής δήλωσης. Υποβάλλονται δηλώσεις μέχρι την 20ή κάθε μήνα, εφόσον τον προηγούμενο μήνα υπήρχε κάποια αναχώρηση (ή ακύρωση). 27. Έχω καταχωρίσει Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής και στη συνέχεια αυτή ακυρώθηκε. Ποιες είναι οι ενέργειες που πρέπει να κάνω; Σε περίπτωση ακύρωσης της βραχυχρόνιας μίσθωσης για την οποία έχει ήδη καταχωρηθεί Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής, θα πρέπει να υποβληθεί τροποποιητική Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής μέχρι τις 20 του επόμενου μήνα από την ακύρωση, είτε όταν βάσει πολιτικής ακύρωσης προβλέπεται καταβολή ποσού από τον μισθωτή, είτε όχι. Αν δεν έχει υποβληθεί αρχική Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής, υποβάλλεται αρχική Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής μέχρι την 20ή ημέρα του επόμενου μήνα από την ακύρωση, επιλέγοντας το ειδικό πεδίο στην εφαρμογή, μόνο στην περίπτωση που βάσει πολιτικής ακύρωσης προβλέπεται καταβολή ποσού μισθώματος από τον μισθωτή. 28. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της εγγραφής στο Μητρώο Βραχυχρόνιας Διαμονής και της οριστικοποίησης του Μητρώου Βραχυχρόνιας Διαμονής; Η εγγραφή στο Μητρώο Βραχυχρόνιας Μίσθωσης καταλήγει στην απόδοση Α.Μ.Α. για κάθε ακίνητο που μισθώνεται βραχυχρόνια. Η απόδοση Α.Μ.Α. γίνεται σε άμεσο χρόνο, με ηλεκτρονική διαδικασία που ολοκληρώνεται με μια και μόνη εισαγωγή στο σύστημα TAXISnet, όπως αναλύθηκε παραπάνω. Σε γενικές γραμμές, οι ιδιοκτήτες αποκτούν Α.Μ.Α. με την καταχώρηση του Α.Τ.ΑΚ. που αντιστοιχεί στο εμπράγματο δικαίωμα τους, ενώ οι Υπεκμισθωτές με την καταχώρηση του αριθμού της Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων με την οποία έγιναν μισθωτές με δικαίωμα υπεκμίσθωσης. Η οριστικοποίηση του Μητρώου Βραχυχρόνιας Διαμονής έχει σχέση με την υποχρέωση του Διαχειριστή Ακινήτου να επιμερίσει το εισόδημα που αποκτήθηκε από το σύνολο των Βραχυχρόνιων Δηλώσεων Διαμονής που έχουν υποβληθεί σε έκαστο φορολογικό έτος, στον ίδιο και στους πιθανούς δικαιούχους εισοδήματος. Η οριστικοποίηση του Μητρώου μπορεί να γίνει έως και την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας της ηλεκτρονικής εφαρμογής υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος έκαστου φορολογικού έτους στην πλατφόρμα της Α.Α.Δ.Ε., προκειμένου να προσδιοριστεί το φορολογητέο εισόδημα ανά δικαιούχο εισοδήματος. Μέχρι την οριστικοποίηση ο Διαχειριστής Ακινήτου μπορεί να διορθώνει λανθασμένες καταχωρήσεις και να τροποποιεί στοιχεία (λοιποί δικαιούχοι εισοδήματος, ποσοστά εισοδήματος κ.λπ.) χωρίς να αλλάζει ο Α.Μ.Α. και χωρίς να υπάρχει πρόστιμο εκπροθέσμου. Εν τέλει ο Διαχειριστής Ακινήτου έχει ικανό περιθώριο, από το τέλος κάθε έτους έως και την έναρξη των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, για να αποτυπώσει τις συμφωνίες του με τους λοιπούς δικαιούχους εισοδήματος, στη βάση των πραγματικών γεγονότων και στη βάση του πραγματικού επιμερισμού του εισοδήματος. Η οριστικοποίηση του Μητρώου στην ηλεκτρονική εφαρμογή πραγματοποιείται μετά την 31η Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους με την οριστικοποίηση του πίνακα των συνδικαιούχων εισοδήματος από την αντίστοιχη επιλογή. 29. Τι γίνεται εάν ένας Διαχειριστής Ακινήτου δεν οριστικοποιήσει το Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής; Στην περίπτωση μη οριστικοποίησης το αργότερο μέχρι την ημερομηνία έναρξης της ηλεκτρονικής υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος κάθε φορολογικού έτους, τα δεδομένα που έχουν καταχωρηθεί στο Μητρώο θεωρούνται οριστικά και ο Διαχειριστής έχει την ευθύνη των δεδομένων που έχουν καταχωρηθεί. Ειδικότερα, αν ο Διαχειριστής Ακινήτου δεν προσδιορίσει το ποσοστό διανομής του εισοδήματος στο 100%, το ποσοστό που υπολείπεται θα φορολογηθεί στο όνομά του. 30. Τι γίνεται εάν ένας Διαχειριστής Ακινήτου δε μπορεί να καταχωρήσει στο Μητρώο Ακινήτων όλους τους Δικαιούχους Εισοδήματος διότι υπάρχουν άγνωστοι ιδιοκτήτες; Στην περίπτωση αυτή ο Διαχειριστής έως την οριστικοποίηση του Μητρώου είναι υποχρεωμένος να επιλέξει, για το ποσοστό ιδιοκτησίας που αντιστοιχεί σε αγνώστους, την ιδιότητα «Άγνωστοι Ιδιοκτήτες με ΤΠΔ», καταχωρώντας το ποσοστό εισοδήματος που τους αναλογεί για έκαστο έτος. Στη συνέχεια έχει την υποχρέωση και πριν την οριστικοποίηση του Μητρώου, να καταθέσει το ποσό που αναλογεί στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), με σχετική μνεία στο γραμμάτιο σύστασης χρηματικής παρακαταθήκης και να αναγράψει τον αριθμό του εν λόγω γραμματίου σε διακριτό πεδίο του Μητρώου προκειμένου να ολοκληρωθεί η οριστικοποίηση. 31. Οι Διαχειριστές Ακινήτων Τουριστικών Επαύλεων (πρόσωπα της παραγράφου 5 του άρθρου 46 του ν.4179/2013 που διαθέτουν Ε.Σ.Λ.), πρέπει να προβαίνουν στη διαδικασία οριστικοποίησης του Μητρώου Ακινήτων; Ναι, η οριστικοποίηση είναι υποχρεωτική και για αυτούς τους Διαχειριστές Ακινήτων και ισχύουν όσα αναλύθηκαν σε προηγούμενες απαντήσεις. 32. Τι γίνεται όταν Δικαιούχοι Εισοδήματος από Βραχυχρόνια Μίσθωση είναι αλλοδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα που δε διαθέτουν ταχυδρομική διεύθυνση στην Ελλάδα; Στις περιπτώσεις αυτές τα αλλοδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που δε διαθέτουν ταχυδρομική διεύθυνση στην Ελλάδα υποχρεούνται, προκειμένου να τους αποδοθεί Α.Φ.Μ., να ορίσουν φορολογικό εκπρόσωπο με φορολογική κατοικία στην Ελλάδα, με τη διαδικασία που ορίζεται στην ΠΟΛ.1283/30.12.2013. 33. Ποια είναι η ευθύνη του Διαχειριστή Ακινήτου σε σχέση με την ορθότητα και πληρότητα των στοιχείων που καταχωρεί έως και την οριστικοποίηση του Μητρώου για κάθε φορολογικό έτος; Τα δεδομένα που καταχωρούνται στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής επέχουν θέση υπεύθυνης δήλωσης του άρ. 8 ν.1599/1986. Σε περίπτωση ελέγχου, ο Διαχειριστής Ακινήτου οφείλει να προσκομίσει όλα τα απαραίτητα νομιμοποιητικά έγγραφα-στοιχεία που αποδεικνύουν την ορθότητα των στοιχείων που έχει καταχωρήσει. Μετά την απόκτηση Α.Μ.Α. ο Διαχειριστής δύναται να προβαίνει σε μεταβολές, έως και την ημερομηνία οριστικοποίησης του Μητρώου Ακινήτων, προκειμένου είτε να διορθώνει λανθασμένες καταχωρήσεις, είτε να τροποποιεί στοιχεία λόγω αλλαγής των πραγματικών περιστατικών, χωρίς να αλλάζει ο αριθμός εγγραφής «Ακινήτου». 34. Μισθώνω το ακίνητό μου βραχυχρόνια μέσω ψηφιακών πλατφορμών. Για το διάστημα από 1.1.2018 έως και 30.8.2018, για κάθε μίσθωση, υπέβαλα Δήλωση Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης. Θα πρέπει αυτές οι μισθώσεις να καταχωρηθούν ξανά στη Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής; Ναι, ανεξάρτητα αν έχετε ήδη υποβάλλει Δήλωση Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης, θα πρέπει να υποβάλλετε συγκεντρωτική, ανά ακίνητο, Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής, στην οποία θα συμπεριλάβετε όλες τις βραχυχρόνιες μισθώσεις που έχουν συναφθεί από 1.1.2018 έως 30.8.2018 (ΠΟΛ.1170/2018). View full είδηση

Nέες λεπτομερείς οδηγίες για τη διαδικασία επικύρωσης των μισθωτηρίων ακινήτων εξέδωσε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Σύμφωνα με την απόφαση όλοι οι ιδιοκτήτες υποχρεούνται να δηλώνουν όλα τα πληροφοριακά στοιχεία των αρχικών ή τροποποιητικών μισθώσεων, μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από την έναρξη της μίσθωσης ή την ημερομηνία που λαμβάνει χώρα η τροποποίησή της, ανεξάρτητα αν πρόκειται για γραπτή ή προφορική συμφωνία. Σε περίπτωση λύσης της μίσθωσης, ο εκμισθωτής δύναται να δηλώνει τη λύση της μίσθωσης μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από την λύση. Όσοι εκμισθώνουν ακίνητο με δικαίωμα υπεκμίσθωσης για σκοπούς Βραχυχρόνιας Διαμονής, υποχρεούνται σε υποβολή της «Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας» ανεξάρτητα αν πρόκειται για γραπτή ή προφορική συμφωνία. Στις περιπτώσεις συνιδιοκτησίας υποβάλλεται από έναν εκ των συνιδιοκτητών. Οι εκμισθωτές αγροτικών εκτάσεων δεν υποχρεούνται σε υποβολή «Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας», εφόσον το μηνιαίο μίσθωμα δεν υπερβαίνει το ποσό των ογδόντα (80) ευρώ Οι δηλώσεις των πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης υποβάλλονται ηλεκτρονικά στο δικτυακό τόπο www.aade.gr. Στην ηλεκτρονική φόρμα υποβολής περιλαμβάνονται οι παρακάτω πληροφορίες: Στοιχεία εκμισθωτών Στοιχεία μισθωτών Ο ΑΦΜ του μισθωτή, σε περίπτωση φυσικών ή νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων, φορολογικών κατοίκων Ελλάδας. Σε περίπτωση φυσικών προσώπων φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής, ο ΑΦΜ του μισθωτή, εφόσον υφίσταται ή ο αριθμός διαβατηρίου ή ταυτότητας ή οποιοδήποτε άλλο νομιμοποιητικό έγγραφο. Σε περίπτωση νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής χωρίς μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, ο ΑΦΜ του μισθωτή, εφόσον υφίσταται, ή τα πλήρη στοιχεία του (επωνυμία, ταχυδρομική διεύθυνση, χώρα φορολογικής κατοικίας). Στοιχεία μίσθωσης Στοιχεία ακινήτου Στοιχεία Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α). Η υποβολή της δήλωσης ολοκληρώνεται με την καταχώρηση των αντίστοιχων ανά κατηγορία υποχρεωτικών πληροφοριακών πεδίων. ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ ΦΕΚ: http://www.ered.gr/admin/uploads/FEK3579.pdf View full είδηση

Τους τέσσερις λόγους για τους οποίους οι ξένοι επενδυτές δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική αγορά ακινήτων αναλύει σε έκθεσή της η διεθνής ηλεκτρονική πλατφόρμα ακινήτων Tranio με τίτλο «Τάσεις και προβλέψεις για το τι πρέπει να αναζητήσουν οι επενδυτές για το 2019». Η Ρωσική εταιρεία ακινήτων επισημαίνει στην ανάλυσή της ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις στην ελληνική αγορά ακίνητης περιουσίας έφτασαν σε νέα υψηλά επίπεδα το 2017. Η συνολική αξία των συναλλαγών με ξένους επενδυτές άγγιξε τα €328 εκατ., δηλαδή, δυο φορές περισσότερο από το 2016 και 2,5 φορές πάνω από το 2015. Οι τέσσερις, όμως, λόγοι που οι ξένοι επενδυτές δίνουν «ψήφο εμπιστοσύνης» στην ελληνική αγορά ακινήτων σύμφωνα με την Tranio είναι: 1) Golden Visa: Η Ελλάδα χορηγεί άδειες παραμονής για όσους αγοράσουν ακίνητα στη χώρα αξίας πάνω από €250.000, η πιο φθηνή λύση για άδεια διαμονής σε χώρα της Ε.Ε 2) Ρεκόρ τουριστικών αφίξεων: Ο αριθμός των αλλοδαπών που επισκέπτονται την Ελλάδα καταγράφει υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος την Ελλάδα επισκέφθηκαν πάνω από 20 εκατομμύρια τουρίστες το 2017. 3) Χαμηλό κόστος: Μέχρι στιγμής το κόστος της ιδιοκτησίας ανά τετραγωνικό μέτρο στην Ελλάδα είναι το μικρότερο από το αντίστοιχο άλλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών. Τώρα η αγορά βρίσκεται στο κατώτατο σημείο του κύκλου της, όμως αρχίζει να σημειώνει άνοδο. Η Τράπεζα της Ελλάδος ανακοίνωσε αύξηση των τιμών των κατοικιών για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο μέσα στη χρονιά. 4) Θετικές αλλαγές στην οικονομία: Το ελληνικό ΑΕΠ αναπτύσσεται για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο. Τον Αύγουστο η χώρα ολοκλήρωσε με επιτυχία το τρίτο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. Ο διεθνής οίκος Fitch Ratings αναβάθμισε την μακροπρόθεσμη πιστοληπτική προοπτική σε «ΒΒ-» από «Β» διατηρώντας σταθερό το outlook. Οι σημερινές χαμηλές τιμές των ακινήτων και η μεγάλη ζήτηση συμβάλλουν στην αύξηση των αποδόσεων για τους επενδυτές. Ετσι, η καθαρή απόδοση του βραχυπρόθεσμου ενοικίου ενός ανακαινισμένου διαμερίσματος στο κέντρο της Αθήνας είναι 5% με 7% ετησίως έναντι 3% στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Επιπλέον υπάρχει το ενδεχόμενο οι τιμές των ακινήτων να αυξηθούν κατά 20% με 30% τα επόμενα δυο με τρία χρόνια. View full είδηση

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας κ. Σταθάκης και ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας κ. Φάμελλος, υπέγραψαν αποφάση που συνέταξε το αρμόδιο Τμήμα Επιθεώρησης Ενέργειας του ΥΠΕΝ, για την επιβολή κυρώσεων σε ιδιοκτήτρια για τη μίσθωση ακινήτου χωρίς ΠΕΑ. Αναλυτικά, πέρα από τις 6 αποφάσεις επιβολής κυρώσεων σε ισάριθμους ενεργειακούς επιθεωρητές που υπογράφησαν σήμερα, στη συγκεκριμένη απόφαση που παρουσιάζει το B2Green αναφέρονται τα εξής: Η ιδιοκτήτρια δεν προέβη ως όφειλε: α. Στην έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α.), όπως ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 12 του Ν. 4122/2013 (ΦΕΚ Α΄ 42), κατά τη μίσθωση με ημερομηνία έναρξης στις 01.12.2016 κτηριακής μονάδας ιδιοκτησίας της και συγκεκριμένα «Διαμερίσματος 1ου ορόφου 96,00 τ.μ.», ήτοι πριν από την ημερομηνία σύνταξης του ιδιωτικού συμφωνητικού μίσθωσης ακινήτων καθώς και υποβολής Απόδειξης Υποβολής Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας στην ηλεκτρονική εφαρμογή της ιστοσελίδας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, β. Στην επίδειξη και παράδοση του Π.Ε.Α. ή αντίγραφού του, στον υποψήφιο νέο ενοικιαστή, όπως ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 12 του Ν. 4122/2013 (ΦΕΚ Α΄ 42), κατά τη μίσθωση με ημερομηνία έναρξης στις 01.12.2016, κτηριακής μονάδας ιδιοκτησίας της και συγκεκριμένα «Διαμερίσματος 1ου ορόφου 96,00 τ.μ.» υποπίπτοντας στην παράβαση του άρθρου 20, παρ. 1 του Ν.4122/2013 (ΦΕΚ Α΄ 42), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Στην ιδιοκτήτρια επιβλήθηκε χρηματικό πρόστιμο ύψους διακοσίων εξήντα τεσσάρων Ευρώ (264 €), σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 20 του Ν.4122/2013 (ΦΕΚ Α΄ 42), όπως τροποποιήθηκε από την παράγραφο 4 του άρθρου 49 του Ν.4409/2016 (ΦΕΚ Α΄ 136). Το ποσό του χρηματικού προστίμου θα εισπραχθεί υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου και θα καταβληθεί στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και στον Κωδικό Αριθμό Εσόδων 3739 (Κ.Α.Ε 3739) «Λοιπά πρόστιμα και χρηματικές ποινές επιβαλλόμενες από δικαστήρια και δημόσιες γενικά αρχές». Κατά της απόφασης, επιτρέπεται να ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή ενώπιον του Υπουργού Περιβάλλοντος & Ενέργειας, εντός προθεσμίας σαράντα (40) ημερών από την κοινοποίησή της στον ενδιαφερόμενο και σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Ν. 2690/1999 (ΦΕΚ Α΄ 45). View full είδηση

Υπεγράφη σήμερα από το Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, Γιώργο Πιτσιλή, απόφαση με την οποία τροποποιείται η ΠΟΛ.1187/2017, αναφορικά με τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού. Με την εν λόγω απόφαση προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: • Η ημερομηνία μέχρι την οποία ο «Διαχειριστής Ακινήτου Βραχυχρόνιας Μίσθωσης» οριστικοποιεί την εικόνα του «Μητρώου Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής» είναι η 28η Φεβρουαρίου του έτους υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος. • Τα πρόσωπα που, προκειμένου να συνάψουν Βραχυχρόνιες Μισθώσεις, έχουν προβεί ή προβαίνουν σε ανάρτηση ακίνητων σε ψηφιακή πλατφόρμα από 1.1.2018 μέχρι τις 30.11.2018, εγγράφονται στο «Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής» μέχρι την 30η Νοεμβρίου 2018. • Υποβάλλεται συγκεντρωτική, ανά ακίνητο, «Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής» μέχρι 30.11.2018, για αναχώρηση μισθωτή από το ακίνητο μέχρι και την 31η Οκτωβρίου 2018, στην οποία δεν συμπεριλαμβάνονται τυχόν μισθώσεις που έχουν περιληφθεί ήδη σε «Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής» για το ίδιο, ως άνω, διάστημα. • Για αναχώρηση μισθωτή από 1.11.2018 και μέχρι 30.11.2018 υποβάλλεται «Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής» μέχρι τις 20/12/2018, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στην ΠΟΛ.1187/2017. View full είδηση

Με ρυθμούς 25% σε ετήσια βάση κινούνται τα μεγέθη της οικονομίας διαμοιρασμού (βραχυχρόνια μίσθωση) καταγράφοντας έσοδα άνω του 1,9 δισ. ευρώ (10% της ετήσιας τουριστικής δαπάνης της χώρας), όπως προκύπτει από τη μελέτη που διενήργησε η Grant Thornton, για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Το γεγονός αυτό, όπως τονίστηκε σε ειδική εκδήλωση, κάνει επιτακτική την ανάγκη εμβάθυνσης του ρυθμιστικού πλαισίου που διέπει την εν λόγω μορφή δραστηριότητας, καθώς προκαλεί σειρά αρνητικών επιπτώσεων σε κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Πάντα σύμφωνα με την έρευνα, παρατηρείται το φαινόμενο του εκτοπισμού ακινήτων από τις μακροχρόνιες μισθώσεις στις βραχυχρόνιες, προκαλώντας ανισορροπία στην ανάπτυξη του τουριστικού και του υπόλοιπου οικιστικού περιβάλλοντος με ταυτόχρονη γεωμετρική αύξηση των ενοικίων. Στην Αθήνα συγκεκριμμένα, 1 ακίνητο στην οικονομία του διαμοιρασμού στερεί 2 ακίνητα από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, ενώ προκαλείται αύξηση 9,3% στις τιμές των ενοικίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο διάστημα που διενεργήθηκε η έρευνα (Νοέμβριος 2018-Ιανουάριος 2019), με δείγμα 36.000 ακινήτων, στα Χανιά, το εν λόγω διάστημα διατίθενται για βραχυχρόνια μίσθωση 4.500 ακίνητα και μόλις 200 για μακροχρόνια. Στο οικονομικό σκέλος, η μείωση των δημοσίων εσόδων την τριετία 2016-2018 εκτιμάται στα 300 εκατ. ευρώ και οι απώλειες σε θέσεις εργασίας εντοπίζονται σε 36,560, καθώς στην οικονομία του διαμοιρασμού παρατηρείται το φαινόμενο της αθέατης εργασίας., όπως τονίστηκε. Την ίδια στιγμή παρατηρούνται αρνητικές επιδράσεις σε επίπεδο κοινωνικής συνοχής, με αλλοίωση του αστικού περιβάλλοντος. Η έρευνα κάνει λόγο για τουριστικά γκέτο, αύξηση δικαστικών διαμαχών και ζητημάτων δημοσίας ασφάλειας. Στην παρέμβαση του ο πρόεδρος του ΞΕΕ Αλέξανδρος Βασιλικός σημειώνει ότι από το 2012 έχουν επισημανθεί οι αρνητικές επιδράσεις της βραχυχρόνιας μίσθωσης και ζητούμενο είναι όχι τι χάνουν οι ξενοδόχοι αλλά τι χάνει η κοινωνία, όσο η βραχυχρόνια λειτουργία παραμένει χωρίς ρύθμιση και έλεγχο εφαρμογής των υφιστάμενων ρυθμίσεων. Ο κ. Βασιλικός σημείωσε ότι είναι υποχρέωση του επιμελητηρίου να ξεκινήσει ένας κοινωνικός διάλογος με φορείς και συλλογικότητες της κοινωνίας των πολιτών στη βάση των συμπερασμάτων της παρούσας έρευνας. View full είδηση