Αναζήτηση στην κοινότητα

Πολύ υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες σε επίπεδα ρεκόρ καταγράφονται στη Μεσόγειο θάλασσα στα μέσα Αυγούστου 2024. Στις 10 Αυγούστου 2024 σημειώθηκε νέο ρεκόρ θερμοκρασίας της θάλασσας για τη Μεσόγειο με τη μέση θερμοκρασία της θάλασσας να φτάνει τους 28.15°C. Από τις 10/08 μέχρι και τις 16/08 το ρεκόρ θερμοκρασίας της θάλασσας για τη Μεσόγειο καταρρίφθηκε άλλες 4 φορές, με το νέο ρεκόρ να σημειώνεται στις 15 Αυγούστου 2024 με μέση τιμή της θερμοκρασίας της θάλασσας στους 28.52°C. Η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας για τη Μεσόγειο στις 16 Αυγούστου 2024 κυμαίνεται κατά 2.5°C πάνω από τη μέση τιμή της περιόδου 1991-2020. Εικόνα 1. Μέση ημερήσια θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας στη Μεσόγειο από το 1982 μέχρι και το 2024 ανά δεκαετία. Πηγή δεδομένων: Marine/Copernicus. Επεξεργασία & Οπτικοποίηση δεδομένων: climatebook.gr. Οι υψηλότερες τιμές εντοπίζονται στις κεντρικές και ανατολικές περιοχές της λεκάνης της Μεσογείου. Η επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας σε αυτές τις περιοχές κυμαίνεται από 29°C – 31°C, ενώ οι αποκλίσεις από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα ξεπερνούν τοπικά τους 5°C στην Αδριατική θάλασσα και τους 2-4°C στα νοτιοανατολικά. Επιπλέον, υψηλές τιμές της θερμοκρασίας της θάλασσας παρατηρούνται και στο Ιόνιο πέλαγος με την θερμοκρασία να φτάνει τοπικά και τους 29°C. Οι μόνες περιοχές που καταγράφουν θερμοκρασίες κοντά στα φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα είναι το Αιγαίο, όπου η ευεργετική επίδραση του μελτεμιού διατηρεί τις θερμοκρασίες γύρω τους 25 °C, και το δυτικό κομμάτι της Μεσογείου (πχ. κόλπος του Λέοντα, Βαλεαρίδες νήσοι), επίσης λόγω της επίδρασης των τοπικών ισχυρών βόρειων ανέμων. Εικόνα 2. Θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας στην περιοχή της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας από δορυφορικές μετρήσεις στις 16/08/2024. Πηγή δεδομένων: Marine/Copernicus. Επεξεργασία & Οπτικοποίηση δεδομένων: climatebook.gr.

Η Μεσόγειος παρά το γεγονός ότι αντιπροσωπεύει μόνο το 0,3% των παγκόσμιων θαλασσών, φιλοξενεί πάνω από το 10% των γνωστών θαλάσσιων ειδών. SOS για τα υδάτινα οικοσυστήματα της Μεσογείου εκπέμπει ο υπεύθυνος της εκστρατείας για τη θάλασσα του ελληνικού γραφείου Greenpeace, Αντώνης Μπούγιας. Η Μεσόγειος παρά το γεγονός ότι αντιπροσωπεύει μόνο το 0,3% των παγκόσμιων θαλασσών, φιλοξενεί πάνω από το 10% των γνωστών θαλάσσιων ειδών. «Αυτή η αναλογία είναι ενδεικτική της σημασίας που έχει ως θαλάσσιο οικοσύστημα» εξηγεί ο υπεύθυνος της εκστρατείας της οργάνωσης. Παράλληλα, οι Μεσογειακές ακτές αποτελούν τον τόπο κατοικίας και εργασίας του 6,7% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ιδιαίτερα ανησυχητικά, όμως, είναι τα στοιχεία του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP), σύμφωνα με τα οποία η Μεσόγειος έχει το μεγαλύτερο μερίδιο απειλούμενων θαλάσσιων οικοτόπων στην Ευρώπη. Ειδικότερα, το 32% από το σύνολο των οικοτόπων αυτών απειλείται και το 11% από αυτούς βρίσκεται στο χείλος της εξαφάνισης. Μάλιστα, όπως επισημαίνει ο κ. Μπούγιας «η λεκάνη της Μεσογείου επηρεάζεται από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής με ταχύτερους ρυθμούς από άλλες περιοχές του πλανήτη». Ποια η σημασία των Ωκεανών για το περιβάλλον Αναφερόμενος στον τρόπο με τον οποίο η θάλασσα και οι ωκεανοί συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος, ο υπεύθυνος τόνισε πως «αποτελούν ρυθμιστές του κλίματος στον πλανήτη μας, καθώς επιβραδύνουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεσμεύοντας ετησίως πάνω από το ένα τέταρτο των συνολικών ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα». Υπ’ αυτό το πρίσμα, η υγεία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων είναι κλειδί για την επιτέλεση της παραπάνω λειτουργίας. Ωστόσο, όπως εξηγεί οι ραγδαίες αλλαγές στη θερμοκρασία και τη θαλάσσια βιοποικιλότητα και οι σημαντικές πιέσεις που δέχεται το θαλάσσιο οικοσύστημα από τις υπόλοιπες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης αλλά και από τις διάφορες κοινωνικό-οικονομικές συστημικές παραμέτρους, όπως παραδείγματος χάριν η χρήση πλαστικών, αυξάνονται με μη βιώσιμους ρυθμούς». Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι «οι ραγδαίες αλλαγές σε συγκεκριμένες παραμέτρους όπως είναι η θερμοκρασία ή η οξύτητα των ωκεανών έχουν συνδεθεί ιστορικά με τις πέντε περιόδους μαζικής εξαφάνισης ειδών». Ποια θαλάσσια είδη απειλούνται από την κλιματική κρίση στα ελληνικά νερά; Την ίδια ώρα, η θαλάσσια ρύπανση απειλεί πολλά είδη από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Μεταξύ αυτών, είναι οι φώκιες μονάχους-μονάχους οι οποίες ήδη επιβαρύνονται από τη θαλάσσια ρύπανση, τα δίχτυα και την έλλειψη τροφής και των οποίων. Παράλληλα τα μέρη στα οποία ζουν, όπως οι σπηλιές, φυσικές παράκτιες κοιλότητες και απομονωμένες ακτές θα εξαφανιστούν με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Άλλο ένα είδος που βρίσκεται σε κίνδυνο εξαφάνισης είναι το κοινό δελφίνι καθώς η χημική ρύπανση που επιδρά στο ανοσοποιητικό και αναπαραγωγικό σύστημα των θηλαστικών και οι διαρκώς αυξανόμενες θερμοκρασίες του θαλάσσιου περιβάλλοντος αποτελούν σημαντικές και συνεχώς εντεινόμενες απειλές για το είδος. Αντίστοιχες απειλές αντιμετωπίζουν και είδη όπως οι πτεροφάλαινες, οι φυσητήρες και οι ζιφιοί της Ελληνικής Τάφρου καθώς και οι φώκαινες, γι’ αυτό και κρίνεται άκρως σημαντικό να προστατευθεί η περιοχή αυτή. Αντίστοιχα, στα όρια της εξαφάνισης παραμένει η χελώνα Καρέτα-Καρέτα, με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής να καθιστούν ακόμα δυσκολότερη την προστασία της.

Η Digisec ανέλαβε την εγκατάσταση 10 συστημάτων Bird Monitoring System® Οffshore στο υπεράκτιο αιολικό πάρκο Beleolico της Renexia SpA, στο Taranto της Ιταλίας. To Beleolico είναι το πρώτο υπεράκτιο αιολικό πάρκο της Μεσογείου, αποτελείται από 10 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 30MW και μπορεί να καλύψει εξ’ ολοκλήρου τις ανάγκες μιας πόλης 60.000 κατοίκων. Το έργο αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος Ιουλίου. Το Bird Monitoring System® είναι ένα πρωτοποριακό σύστημα που βασίζεται στην χρήση αλγόριθμων Machine Learning, ώστε να εκπαιδεύεται συνεχώς και να κάνει όλο και πιο ακριβείς αναγνωρίσεις πτηνών, τα οποία ξεχωρίζει από άλλα αντικείμενα, όπως αεροπλάνα, πτερύγια ανεμογεννητριών, σύννεφα κλπ. Αποτελείται από κάμερες υπερ-υψηλής ανάλυσης, ηχεία που εκπέμπουν τους αποτρεπτικούς ήχους καθώς και την καρδιά του συστήματος που αναλύει τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο με την βοήθεια της τεχνολογίας Machine Learning. Πώς λειτουργεί Οι κάμερες επιβλέπουν τον χώρο γύρο από τις ανεμογεννήτριες και στέλνουν σε πραγματικό χρόνο video στο control module του συστήματος, το οποίο είναι εγκατεστημένο εντός της ανεμογεννήτριας. Στην συνέχεια τα video αναλύονται από τον αλγόριθμο τεχνητής νοημοσύνης και αν αναγνωριστεί πτηνό με κατεύθυνση στην ανεμογεννήτρια, παρακολουθείται μέχρι να εισέλθει στην ζώνη αποτροπής. Εάν το πτηνό εισέλθει στην ζώνη αποτροπής, εκπέμπεται από τα ηχεία του συστήματος ειδικός ήχος ώστε να το αποτρέψει και να αλλάξει την πορεία του. Στην σπάνια περίπτωση που το πτηνό συνεχίσει την πορεία του προς τα πτερύγια και εισέλθει στην ζώνη shut-down, τότε το Bird Monitoring System®, δίνει εντολή να σταματήσει η ανεμογεννήτρια, εωσότου το πτηνό εξέλθει από την επικίνδυνη ζώνη. Ο COO της Digisec Γιώργος Διακομανώλης δήλωσε: «Αποτελεί δικαίωση για εμάς το ότι η Renexia επέλεξε το Bird Monitoring System® για να προστατέψει την ορνιθοπανίδα στο πάρκο Beleolico στο Taranto της Ιταλίας. Το Beleolico είναι το πρώτο offshore αιολικό πάρκο στην Μεσόγειο και αποτελεί case study για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή αγορά υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι μια ελληνική startup σαν την Digisec, σχεδιάζει και εξάγει λύσεις υψηλής τεχνολογίας βασισμένες στην τεχνητή νοημοσύνη και την μηχανική μάθηση στην Ευρωπαϊκή αγορά. Μετά την Ιταλία, αναμένουμε μέχρι το τέλος του έτους να ξεκινήσουμε εγκαταστάσεις σε αιολικά πάρκα στην Γαλλία και την Αυστρία» Σύμφωνα με τον CTO της Digisec Χρήστο Διακομανώλη «η εγκατάσταση των συστημάτων μας σε θαλάσσιο περιβάλλον αποτελεί πρόκληση για εμάς και το επιστέγασμα της πολύμηνης έρευνας και ανάπτυξης του Οffshore Version του Bird Monitoring System®, το οποίο απευθύνεται στην παγκόσμια αγορά των υπεράκτιων αιολικών πάρκων». 25 αιολικά πάρκα H Digisec ανέλαβε επίσης την εγκατάσταση συστημάτων Bird Monitoring System® στο αιολικό πάρκο Πατριάρχης στον Έβρο του Ισπανικού κολοσσού Iberdrola ισχύος 46,3MW και στο αιολικό πάρκο Βύσιμα στην Φλώρινα, της εταιρείας Vendavel ισχύος 40MW. Με αυτά τα τρία αιολικά πάρκα, η Digisec συμπληρώνει εγκατεστημένη βάση συνολικά 21 αιολικών πάρκων ενώ ως το τέλος του χρόνου θα ξεπεράσει τα 25. Τέλος, στα πλαίσια της παροχής ολοκληρωμένων υπηρεσιών σε αιολικά πάρκα, η Digisec υπέγραψε πλαισιακή σύμβαση για την επιθεώρηση των πτερυγίων (blades inspection) με χρήση drones και πλατφόρμας τεχνητής νοημοσύνης σε όλα τα αιολικά πάρκα μεγάλου κατασκευαστή ανεμογεννητριών σε όλη την Ελλάδα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Digisec Α.Ε. παρέχει μεταξύ άλλων ολοκληρωμένες λύσεις υψηλής τεχνολογίας σε αιολικά πάρκα, βασισμένες σε τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης, οι οποίες έχουν κερδίσει πλήθος βραβείων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Είναι μέλος του ΣΕΒ, της ΕΛΕΤΑΕΝ, του ΣΕΠΕ και του Wind Europe.

Για τη ραγδαία αύξηση των πλαστικών που καταλήγουν στη Μεσόγειο προειδοποίησε η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN). Μία νέα έκθεση της Ένωσης διαπιστώνει ότι περίπου 229.000 τόνοι πλαστικών διαρρέουν στη Μεσόγειο Θάλασσα κάθε χρόνο, ποσότητα που ισοδυναμεί με περισσότερα από 500 κοντέινερ ημερησίως. Μάλιστα, η έκθεση εκτιμά ότι περισσότεροι από ένα εκατομμύριο τόνοι πλαστικών έχουν ήδη συσσωρευτεί μέχρι σήμερα στη Μεσόγειο. Όπως τονίζει η οργάνωση, εάν δεν ληφθούν σημαντικά μέτρα για την αντιμετώπιση της διαχείρισης αποβλήτων, που αποτελεί και τη βασική αιτία της θαλάσσιας μόλυνσης, αυτή η ποσότητα αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2040. Με βάση τη συλλογή δεδομένων από μελέτες στο πεδίο, η έκθεση, με τίτλο «Mare Plasticum: The Mediterranean», που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Environmental Action, διαπιστώνει ότι οι ροές προέρχονται από 33 χώρες γύρω από τη λεκάνη της Μεσογείου. Επισημαίνει, ότι τα μακρο-πλαστικά που προκύπτουν από την κακή διαχείριση αποβλήτων αποτελούν το 94% της συνολικής διαρροής πλαστικών. Αφού βυθιστεί στη θάλασσα, το πλαστικό διασπάται κυρίως σε ιζήματα με τη μορφή μικροπλαστικών, δηλαδή σε σωματίδια μικρότερα από 5 mm. «Η πλαστική ρύπανση μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες βλάβες τόσο στα χερσαία όσο και τα θαλάσσια οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα. Τα θαλάσσια ζώα μπορεί να μπλέκονται ή να καταπίνουν πλαστικά απορρίμματα και τελικά να πεθαίνουν από την εξάντληση και την πείνα. Επιπλέον, τα πλαστικά απόβλητα απελευθερώνουν χημικές ουσίες, οι οποίες μπορεί να είναι επιβλαβείς τόσο για τα οικοσυστήματα όσο και για την ανθρώπινη υγεία, ειδικά σε μία ημίκλειστη θάλασσα, όπως η Μεσόγειος», δήλωσε η διευθύντρια του IUCN Global Marine and Polar Program, Minna Epps. Η κ. Epps ανέφερε, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, πως «με βάση την έκθεση, καθίσταται σαφές ότι τα τρέχοντα αλλά και τα ήδη προγραμματισμένα μέτρα δεν αρκούν για τη μείωση της διαρροής πλαστικών και την αποτροπή των συνεπειών». Ειδικότερα, πάντα σύμφωνα με τα στοιχεία που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, η Αίγυπτος (περίπου 74.000 τόνοι/έτος), η Ιταλία (34.000 τόνοι/έτος) και η Τουρκία (24.000 τόνοι/έτος) είναι οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά διαρροής πλαστικών στη Μεσόγειο, κυρίως λόγω των μεγάλων ποσοτήτων κακοδιαχειριζόμενων αποβλήτων αλλά και λόγω των μεγάλων παράκτιων πληθυσμών τους. Κατά κεφαλήν, ωστόσο, το Μαυροβούνιο (8 κιλά/έτος/άτομο), η Αλβανία, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη και η Βόρεια Μακεδονία (το καθένα συμβάλλει περίπου 3 κιλά/έτος/άτομο) έχουν τα υψηλότερα επίπεδα διαρροής. Σημειώνεται, ότι η Ελλάδα, βρίσκεται ένατη από το τέλος ανάμεσα στις 33 χώρες της Μεσογείου όσον αφορά τις διαρροές πλαστικών στη θάλασσα, τέταρτη από το τέλος σε κατά κεφαλήν διαρροές (πολύ λιγότερο από ένα κιλό κατά άτομο), ενώ έχοντας τη μεγαλύτερη ακτογραμμή κατέχει την πρωτιά σε καθαρισμούς ακτών και θαλασσών. Όσον αφορά τα πρωτογενή μικροπλαστικά - πλαστικά που εισέρχονται στους ωκεανούς με τη μορφή μικρών σωματιδίων, σε αντίθεση με τα μεγαλύτερα πλαστικά απορρίμματα που αποικοδομούνται στο νερό - η ροή πλαστικών στη Μεσόγειο εκτιμάται σε 13.000 τόνους ανά έτος. Επίσης, η σκόνη των ελαστικών είναι η μεγαλύτερη πηγή διαρροής (53%), ενώ ακολουθούν η μόλυνση από υφάσματα (33%), μικροσφαιρίδια των καλλυντικών (12%) και σωματίδια του κύκλου παραγωγής (2%). Επιπλέον, με βάση την προβλεπόμενη ετήσια αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής πλαστικών κατά 4%, η έκθεση παρουσιάζει διαφορετικά σενάρια διαρροής και αξιολογεί βασικές δράσεις που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μείωση των ροών πλαστικών στη Μεσόγειο τα επόμενα 20 χρόνια. Διαπιστώνει, δε, ότι σύμφωνα με το business as usual σενάριο η ετήσια διαρροή θα φτάσει τους 500.000 τόνους ετησίως έως το 2040 και υπογραμμίζει πως θα απαιτηθούν φιλόδοξες παρεμβάσεις πέρα από τις τρέχουσες δεσμεύσεις για τη μείωση της ροής πλαστικών στη θάλασσα. «Οι κυβερνήσεις, ο ιδιωτικός τομέας, τα ερευνητικά ιδρύματα και άλλοι κλάδοι, αλλά και οι καταναλωτές πρέπει να συνεργαστούν για τον επανασχεδιασμό των διαδικασιών και των αλυσίδων εφοδιασμού. Να επενδύσουν στην καινοτομία και να υιοθετήσουν πρότυπα βιώσιμης κατανάλωσης, καθώς επίσης και βελτιωμένες πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων, προκειμένου να κλείσουν αυτή την "πλαστική κάνουλα"», τόνισε δήλωσε ο διευθυντής του Κέντρου Μεσογειακής Συνεργασίας του IUCN, Antonio Troya. Η βελτίωση της διαχείρισης αποβλήτων, αρχής γεννωμένης από τη συλλογή αποβλήτων, προσφέρει τις μεγαλύτερες δυνατότητες να μειωθεί η διαρροή πλαστικών με την πάροδο του χρόνου, σύμφωνα με την έκθεση. Μάλιστα, η έκθεση διαπιστώνει ότι περισσότεροι από 50.000 τόνοι διαρροής πλαστικών στη Μεσόγειο θα μπορούσαν να αποφευχθούν κάθε χρόνο εάν η διαχείριση των αποβλήτων μεταξύ των κρατών επρόκειτο να βελτιωθεί στα παγκόσμια πρότυπα βέλτιστων πρακτικών. Επιπλέον, η έκθεση επισημαίνει ότι οι απαγορεύσεις αλλά και η κατάργηση πλαστικών μπορούν να αποτελέσουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις εάν εφαρμοστούν ευρέως. Για παράδειγμα, εκτιμά ότι η καθολική απαγόρευση της πλαστικής σακούλας στη λεκάνη της Μεσογείου θα μείωνε περαιτέρω τη διαρροή πλαστικών κατά περίπου 50.000 τόνους ετησίως. Τέλος, σημειώνεται ότι η έκδοση της έκθεσης υποστηρίχθηκε από το Ίδρυμα Mava. αλήγουν ετησίως στη Μεσόγειο Θάλασσα

H νέα επιστημονική δημοσίευση του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος με θέμα ‘First Assessment of Micro-Litter Ingested by Dolphins, Sea Turtles and Monk Seals Found Stranded along the Coasts of Samos Island, Greece’, αποτελεί την πρώτη έρευνα που έγινε στο Αιγαίο για την καταγραφή της περιεκτικότητας μικροπλαστικών ρύπων σε τέσσερα είδη θαλάσσιων θηλαστικών και 2 είδη θαλάσσιας χελώνας που εντοπίστηκαν νεκρά στις ακτές του ΒΑ Αιγαίου. Οι αναλύσεις έγιναν στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος, ενώ η έρευνα έγινε σε συνεργασία με επιστήμονες από το τμήμα Βιοϊατρικής του Πανεπιστημίου Padova Ιταλίας, το Ζωολογικό Σταθμό Anton Dohrn Ιταλίας και το Πανεπιστήμιο Baja California Sur στο Μεξικό. Εξετάστηκαν 25 θαλάσσια ζώα: 8 δελφίνια, 2 μεσογειακές φώκιες και 15 θαλάσσιες χελώνες, στο σύνολο των οποίων εντοπίστηκαν πλαστικοί ρύποι. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, εντοπίστηκαν συνολικά 10,639 μικροπλαστικές ίνες στο γαστρεντερικό σύστημα των νεκρών θαλάσσιων θηλαστικών και χελωνών. http://greenagenda.gr/wp-content/uploads/2023/04/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CF%80%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%82-2.jpg Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας πιστοποιούν για ακόμη μία φορά ότι τα θραύσματα και οι ίνες των πλαστικών απορριμμάτων που βρίσκονται εκτεθειμένα στο περιβάλλον, έχουν ήδη εισχωρήσει σε όλα τα επίπεδα των οικοσυστημάτων και της τροφικής αλυσίδας των ελληνικών θαλασσών. Αντίστοιχα ανησυχητικά ήταν και τα συμπεράσματα των 14ων προηγούμενων επιστημονικών δημοσιεύσεων του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος με θέμα τη μικροπλαστική ρύπανση από το 2009 έως σήμερα. Θραύσματα και ίνες πλαστικού ανιχνεύονται σχεδόν στο σύνολο πολλών χιλιάδων δειγμάτων από διάφορα είδη ψαριών και ασπόνδυλων, θαλάσσιας χλωρίδας, θαλασσινού νερού και ιζήματος. Τα τελευταία χρόνια τα ακόμα μικρότερα θραύσματα των πλαστικών απορριμμάτων, τα λεγόμενα νανοπλαστικά, έχουν αναδειχθεί ως πολύ πιο επικίνδυνα, δεδομένου ότι εισχωρούν μέσα στους ιστούς των οργανισμών - ακόμα και του ανθρώπου - με σοβαρές επιπτώσεις που ακόμα δεν έχουν προσδιοριστεί λεπτομερώς. Οι επιβλαβείς επιπτώσεις των μικροσκοπικών πλαστικών θραυσμάτων που εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητές. Πρέπει όμως να τονίσουμε ότι πέρα από τα τοξικά χημικά που περιέχει το πλαστικό από την παραγωγή του (βαρέα μέταλλα, επιβραδυντικά καύσης, φθαλικές ενώσεις, δισφαινόλες, κλπ.), όταν το πλαστικό βρίσκεται επί μήνες ή χρόνια στο θαλάσσιο περιβάλλον λειτουργεί σαν "σφουγγάρι", καθώς σε αυτό εισχωρούν και άλλες τοξικές ουσίες που βρίσκονται στο θαλασσινό νερό (φυτοφάρμακα, oργανοχλωρίδια κλπ). Έτσι όταν μέσω της τροφικής αλυσίδας τα θραύσματα του πλαστικού καταλήγουν στους διάφορους οργανισμούς και στον άνθρωπο, οι τοξικές επιπτώσεις είναι πολλαπλάσιες. Η κατανόηση των επιπτώσεων που προκαλεί η πλαστική ρύπανση στα θαλάσσια οικοσυστήματα και είδη, αλλά και στην ανθρώπινη υγεία είναι πολύ σημαντική, ιδίως στη Μεσόγειο που θεωρείται ως μία από τις πλέον επιβαρυμένες θάλασσες του πλανήτη. Εδώ εκτιμάται ότι ανά 100 m2 θαλάσσιου πυθμένα υπάρχουν περίπου 43.55 απορρίμματα, εκ των οποίων το 70–80% είναι πλαστικά διαφόρων τύπων. Δυστυχώς τα παραπάνω δεν προξενούν έκπληξη σε μία χώρα που είναι ουραγός στην Ε.Ε. όσον αφορά την ανακύκλωση, καθώς σε πολλές περιοχές της χώρας επιμένει να παρουσιάζει την εικόνα ανοιχτής χωματερής ακόμα και ενόψει τουριστικής περιόδου, αντί να αποτελεί ανταγωνιστικό και πρότυπο τουριστικό προορισμό (φυσικά με λίγες εξαιρέσεις από συγκεκριμένους δήμους). Διασκορπισμένα απορρίμματα βρίσκονται όλο το χρόνο στις άκρες των αστικών και επαρχιακών δρόμων, σε τουριστικές περιοχές, σε πλούσια οικοσυστήματα, δίπλα σε αρχαιολογικούς χώρους και στην πλειονότητά τους καταλήγουν στη θάλασσα. Φυσικά η Ελλάδα δεν είναι ο μόνος ρυπαντής του Αιγαίου. Σοβαρό πρόβλημα προκαλείται και από τους τεράστιους όγκους πλαστικών ρύπων που προέρχονται και από τις γειτονικές χώρες. Όμως, δεν είμαστε σε θέση να θέσουμε το ζήτημα αυτό στις διμερείς σχέσεις με τις γειτονικές μας χώρες, καθώς η συμβολή μας στο πρόβλημα και η ανεπάρκεια των μέτρων διαχείρισής από ελληνικής πλευράς έχει οδηγήσει στις εικόνες που αντικρίζουμε σήμερα. Το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης χρόνο με το χρόνο διογκώνεται ανησυχητικά. Στην Ελλάδα, παρά τις φιλόδοξες εξαγγελίες μέτρων, π.χ. για τον περιορισμό της πλαστικής σακούλας ή του πλαστικού μιας χρήσης, τα μέτρα εφαρμόζονται ανεπαρκώς και αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό του προβλήματος. Καθώς ο τεράστιος διασκορπισμός των πλαστικών ρύπων και οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον αποτελούν πλέον δυσθεώρητο πρόβλημα, δεν είναι δυνατόν να επιμένουμε να εθελοτυφλούμε ούτε σε εθνικό, ούτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αξιοσημείωτο είναι ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα διασποράς του πλαστικού και της πλαστικής ρύπανσης προέρχεται από τη βιομηχανία τροφίμων και το λιανεμπόριο γενικότερα και την ευρεία διάθεση στους καταναλωτές προϊόντων σε πλαστικές συσκευασίες μίας χρήσης. Μία από τις πολυάριθμες παράνομες χωματερές που ακόμα λειτουργούν στα ελληνικά νησιά, με τα απορρίμματα εκτεθειμένα στους δυνατούς ανέμους. Είναι αδιανόητο ότι η “διαχείριση δια του διασκορπισμού” αποτελεί πρακτική διαχείρισης ακόμα και από εύπορους νησιωτικούς δήμους. «Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω δεν είναι μόνο το υπέρογκο κόστος των προστίμων που τελικά όλοι επιβαρυνόμαστε ως φορολογούμενοι λόγω της μη συμμόρφωσης με τη νομοθεσία της ΕΕ, ούτε τα διάσπαρτα σκουπίδια που ενοχλούν την αισθητική μας.Σημαντικότερο όλων είναι η επικίνδυνη πλαστική ρύπανση, που χρόνο με το χρόνο συσσωρεύεται και διογκώνεται, εισέρχεται στα οικοσυστήματα και την τροφική αλυσίδα και αποτελεί τη βαριά, τοξική, κληρονομιά που θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές, ως τη νέα περιβαλλοντική κρίση που τους προετοιμάζουμε» επισημαίνεται στην ανακοίνωση του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος».

Η Ευρώπη και ακόμη περισσότερο η Μεσόγειος οδεύουν προς ένα μέλλον με αυξανόμενες σοβαρές έως ακραίες ξηρασίες τα καλοκαίρια. Ολοένα περισσότερες ξηρασίες τα καλοκαίρια θα χαρακτηρίζονται ακραίες και, παράλληλα, ολοένα συχνότερα αυτές θα ακολουθούνται από πιο υγρούς χειμώνες με λιγότερη ξηρασία. Αυτό είναι το μάλλον δυσοίωνο συμπέρασμα μιας νέας διεθνούς επιστημονικής έρευνας, σύμφωνα με την οποία, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής που τείνει να λάβει πια χαρακτηριστικά κρίσης, θα γίνονται όλο και συχνότερες οι περίοδοι ανομβρίας, ξηρασίας και άλλων ακραίων φαινομένων έως το τέλος του 21ου αιώνα. Οι ερευνητές από τη Γερμανία και τον Καναδά, με επικεφαλής τη Μαγκνταλένα Μιτελμάγιερ του Πανεπιστημίου Λούντβιχ-Μαξιμίλιανς του Μονάχου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα περιβάλλοντος «Frontiers in Water», βρήκαν μια «σαφή τάση για ολοένα και περισσότερες, μεγαλύτερης διάρκειας και πιο έντονες θερινές ξηρασίες, αυξάνοντας το έλλειμμα βροχοπτώσεων έως το τέλος του αιώνα». Σύμφωνα με τους διεθνείς οργανισμούς, οι ξηρασίες αποτελούν τον πιο σοβαρό κίνδυνο για τη γεωργία και την κτηνοτροφία σε όλο τον κόσμο, επηρεάζοντας κάθε χρόνο περίπου 55 εκατομμύρια ανθρώπους. Οι επιπτώσεις των ξηρασιών είναι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές. Η μελέτη εκτιμά ότι μακροπρόθεσμα (μετά το 2080) η Ευρώπη - και αυτό δεν αφορά μόνο τη Νότια -θα δει μια αύξηση στη συχνότητα και στην ένταση των ξηρασιών, με αντίστοιχη μείωση στις ξηρασίες του χειμώνα. Όσο περνάνε τα χρόνια, θα μεγαλώνει η «ψαλίδα» ανάμεσα στις θερινές και στις χειμερινές ξηρασίες, με τις πρώτες να αυξάνουν και τις δεύτερες να μειώνονται. Περιοχές που θα γνωρίσουν μεγαλύτερες ξηρασίες, ιδίως τα καλοκαίρια (με ό,τι αυτό συνεπάγεται, π.χ. για τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών), θα είναι η Μεσογειακή Ευρώπη, αλλά επίσης και άλλα μέρη όπως η Ιβηρική Χερσόνησος, οι Άλπεις και η Ανατολική Ευρώπη. Ειδικότερα στη Νότια Ευρώπη και στη Μεσόγειο εκτιμάται ότι έως το τέλος του τρέχοντος αιώνα οι καλοκαιρινοί μήνες με ακραία ξηρασία μπορεί να φθάσουν το 80%, με αύξηση πάνω από 50% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα ξηρασίας, ενώ στην Ιβηρική Χερσόνησο ίσως και το 96%. Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση εδώ Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Οι κυκλώνες είναι οι κύριοι ρυθμιστές των καιρικών συνθηκών στην περιοχή της Μεσογείου και αποτελούν συχνά κίνδυνο, προκαλώντας ανεμοθύελλες και έντονες βροχοπτώσεις. Επιπλέον, οι κυκλώνες διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη μεταβλητότητα του κλίματος ελέγχοντας την ωκεάνια κυκλοφορία και τον περιφερειακό κύκλο του νερού, και κινητοποιώντας και μεταφέροντας μεγάλες ποσότητες σκόνης από τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη. Παρά τα πρόσφατα επιτεύγματα της επιστημονικής κοινότητας για την παροχή βαθύτερης γνώσης για τις ατμοσφαιρικές διεργασίες και τις επιπτώσεις που σχετίζονται με τους μεσογειακούς κυκλώνες, εξακολουθούν να υπάρχουν επιστημονικές προκλήσεις που δεν έχουν αντιμετωπιστεί που απαιτούν συντονισμένη προσέγγιση. Επιπλέον, η έλλειψη άμεσης αλληλεπίδρασης μεταξύ ακαδημαϊκών ερευνητών και επιστημόνων πρόβλεψης καιρού/κλίματος που εργάζονται σε επιχειρησιακά κέντρα, εμποδίζει την αποτελεσματική εκμετάλλευση των θεμελιωδών ερευνητικών αποτελεσμάτων για τη βελτίωση των ατμοσφαιρικών μοντέλων με απτό τρόπο. Ως εκ τούτου, είναι αναμφισβήτητο ότι υπάρχουν δυνητικά μεγάλα κοινωνικά οφέλη από τη βελτίωση των προβλέψεων κυκλώνων για τα χρονοδιαγράμματα του καιρού και του κλίματος. Η αποτελεσματική δικτύωση μεταξύ των ενδιαφερομένων, των επιχειρησιακών μετεωρολόγων και των ερευνητών είναι έγκαιρη και απαραίτητη για την αντιμετώπιση τόσο των προκλήσεων του συντονισμού της έρευνας όσο και της επιχειρησιακής εφαρμογής των επιστημονικών αποτελεσμάτων στις υπηρεσίες καιρού και κλίματος. Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα COST Action MedCyclones (CA19109) συντονίζει τις δραστηριότητες ερευνητών στη μετεωρολογία και την κλιματολογία, και επιστημόνων από υπηρεσίες καιρού/κλίματος με κύριο στόχο την παροχή βαθύτερης κατανόησης των μεσογειακών κυκλώνων και τη σημαντική βελτίωση της ευρωπαϊκής ικανότητας πρόβλεψης των περιβαλλοντικών και κλιματικών επιπτώσεών τους. Στο πρόγραμμα MedCyclones συμμετέχουν ερευνητές από 29 χώρες, μεταξύ των οποίων 15 Έλληνες επιστήμονες από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, και το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές (European Forest Fire Information System - https://effis.jrc.ec.europa.eu) για την κατάσταση που επικρατεί στην Μεσόγειο κατά τη διάρκεια της τρέχουσας αντιπυρικής περιόδου. Όπως προκύπτει από το ακόλουθο γράφημα, η περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου παρουσιάζει εξαιρετικά άσχημη εικόνα, με σχεδόν όλες τις χώρες να καταγράφουν σημαντική αύξηση στα απόλυτα μεγέθη των καμένων εκτάσεων έως και το απόγευμα της Κυριακής 8 Αυγούστου 2021. Ειδικότερα, η χώρα μας κατατάσσεται τρίτη (μετά από Τουρκία και Ιταλία) σε ό,τι αφορά το απόλυτο μέγεθος της καμένης έκτασης (933.680 στρέμματα έως 08.08.2021) και δεύτερη (μετά την Κύπρο) σε ό,τι αφορά την αύξηση (+336%) συγκριτικά με τον μέσο όρο της περιόδου 2002 - 2020. Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν ότι δεν αρκούν τα πολλά εναέρια ή άλλα μέσα δασοπυρόσβεσης, αλλά απαιτείται μια άμεση, δραστική αλλαγή προς ολοκληρωμένες λύσεις διαχείρισης και αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών. Σε αυτή την κατεύθυνση, η επιχειρησιακή μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) μπορεί να συνεισφέρει με εργαλεία και υπηρεσίες όπως ενδεικτικά είναι (1) το εκτεταμένο και πιο πυκνό δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών στην Ελλάδα, (2) το προηγμένο προγνωστικό σύστημα ταχείας απόκρισης IRIS 2.0, και (3) οι υψηλής ανάλυσης μετεωρολογικές και πυρό-μετεωρολογικές προγνώσεις. Πηγή: meteo.gr - https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1875

Η αποτελεσματική ενίσχυση της δέσμευσης και των δράσεων για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλαστικά στην περιοχή της Μεσογείου, με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, τέθηκε στο επίκεντρο του Συμφώνου Συνεργασίας που υπέγραψαν το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) και ο Κύκλος των Μελών Κοινοβουλίων της Μεσογείου για την Αειφόρο Ανάπτυξη (COMPSUD) στην Αθήνα. Όπως ανακοινώθηκε, το Σύμφωνο Συνεργασίας έχει ως στόχο να παρουσιάσει σημαντικά αποτελέσματα και επιτεύγματα του έργου που αφορούν ολόκληρο τον κύκλο διαχείρισης των θαλάσσιων απορριμμάτων, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης, του σχεδιασμού και της υλοποίησης μέτρων για την καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης που οφείλεται σε αυτά. Τα δύο μέρη υπέγραψαν το Σύμφωνο σε μία υψηλού επιπέδου ειδική Συνεδρία του Διεθνούς Συνεδρίου του έργου “Interreg Med Plastic Busters MPAs” με τίτλο “Plastic Busters MPAs consolidates efforts to slash marine plastic pollution in Mediterranean Marine Protected Areas”, που πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο. Το παρόν εκ μέρους της ελληνικής πολιτείας έδωσε η Δρ. Διονυσία-Θεοδώρα Αυγερινοπούλου, Βουλευτής, Πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος και της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων της Βουλής, που αποτελεί ενεργό μέλος του COMPSUD. Ενώ, τη Συνεδρία άνοιξαν, ο πρόεδρος του COMPSUD, Καθ. Moh Rejdali ο οποίος και υπέγραψε το Σύμφωνο Συνεργασίας, με την κα Tatjana Hema, Συντονίστρια του Σχεδίου Δράσης για την Μεσόγειο των Ηνωμένων Εθνών. Όπως δήλωσε η κα Hema: «Το πρόγραμμα συμβάλει σημαντικά στην ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκομένων για τον περιορισμό της μόλυνσης στις Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές». Όπως είπε: «Είναι σημαντικό να ενώσουμε τις δυνάμεις μας προκειμένου να η Μεσόγειος να καταστεί μία περιοχή με στιβαρή δέσμευση για την προστασία του περιβάλλοντος». «Πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας προκειμένου να επιτύχουμε τους στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη», ανέφερε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι: «Δε θα κερδίσουμε αυτή την μάχη εάν δεν συνεργαστούμε». Μάλιστα, η κα Hema τόνισε την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών από τους κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους μέσω του COMPSUD, ενώ εξέφρασε την πεποίθηση ότι η συμβολή θα είναι σημαντική στο πλαίσιο των διεθνών δράσεων και προγραμμάτων. «Ο απώτερος στόχος είναι να μειώσουμε δραστικά την πλαστική μόλυνση μέχρι το 2030», με την προώθηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας και τις πρακτικές της επανάκτησης, επανάχρησης και ανακύκλωσης των απορριμμάτων», δήλωσε απ΄ την πλευρά του ο κ. Rejdali: «Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας, ωστόσο υπάρχει η ισχυρή βούληση να εργαστούμε για την επίτευξη των στόχων μας», τόνισε. «Αν και η περιοχή μας, η Μεσόγειος, είναι μία από τις πλέον ταραγμένες, ταυτόχρονα είναι και μία από τις πλέον πρωτοπόρες σε ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας», δήλωσε ο καθηγητής Μιχαήλ Σκούλλος, πρόεδρος MIO-ECSDE και γενικός γραμματέας COMPSUD, ο οποίος συντόνισε το πρόγραμμα και τη Συμφωνία. «Είμαστε εδώ για να στείλουμε ένα ισχυρό μήνυμα καθώς το Σύμφωνο που υπογράφηκε σήμερα στην Αθήνα, υποστηρίζει έμπρακτα όσα προβλέπει Η Σύμβαση για την Προστασία της Μεσογείου από τη Ρύπανση και τα Πρωτόκολλά της», ανέφερε ο καθηγητής. Ενώ, όπως τόνισε: «Χρειάζεται να ενισχύσουμε τους δεσμούς όσων ενδιαφέρονται για το μέλλον του πλανήτη και όλων όσων χαράσσουν πολιτική, και αυτοί δεν είναι άλλοι από τους εκπροσώπους των εθνικών κοινοβουλίων». επισημαίνοντας την ανάγκη προώθησης της εκπαίδευσης στα εν λόγω ζητήματα. Σημειώνεται, ότι το Διεθνές Συνέδριο συνδιοργανώνεται από το ελληνικό υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης για το Περιβάλλον, τον Πολιτισμό και την Αειφόρο Ανάπτυξη (MIO-ECSDE) και το Πανεπιστήμιο της Σιένα.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι 1.455 τόνοι πλαστικού επιπλέουν σήμερα στη Μεσόγειο θάλασσα, ενώ θαλάσσια σκουπίδια έχουν βρεθεί σε όλα τα ύδατα της Ευρώπης. Το 94% των πλαστικών απορριμμάτων εκτιμάται ότι βρίσκεται στον βυθό της θάλασσας. Στην Ελλάδα από τους 180.000 - 300.000 τόνους πλαστικής συσκευασίας που παράγονται ετησίως (ενώ το σύνολο της ετήσιας ζήτησης σε πλαστικό υπολογίζεται κοντά στους 500.000 τόνους), μόλις ένα μικρό ποσοστό από αυτή την ποσότητα ανακυκλώνεται. Σύμφωνα με τον Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) κατά μέσο όρο χρησιμοποιούμε στην Ελλάδα 363 πλαστικές σακούλες/άτομο. «Τα νούμερα είναι απογοητευτικά και το πρόβλημα τεράστιο» τονίζει στο ΑΜΠΕ ο υπεύθυνος εκστρατείας για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Greenpeace, Άλκης Καφετζής. «H εξάρτηση μας από το πλαστικό μιας χρήσης έχει μετατρέψει τη θάλασσα σε μια πελώρια χωματερή. Η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή που ορισμένες περιοχές της χώρας έχουν πάρει την απόφαση να τοποθετήσουν πλωτά φράγματα σε πολυσύχναστες παραλίες που θα συγκρατούν τα επιπλέοντα σκουπίδια, ώστε να μην ενοχλούν τους λουόμενους. Αν δεν μειώσουμε ριζικά το πλαστικό μιας χρήσης στη ζωή μας το πρόβλημα θα γίνει μεγαλύτερο και καμία λύση δεν θα είναι αρκετή». Από τις 20 Ιουλίου μέχρι τις 31 Ιουλίου ένα διαφορετικό πλοίο θα ταξιδέψει στο Αιγαίο και Ιόνιο Πέλαγος με ελεύθερη είσοδο και ανοιχτό κατάστρωμα σε όλους όσοι θέλουν να το επισκεφθούν για να ενημερωθούν για το πρόβλημα. Πρόκειται για το Rainbow Warrior της Greenpeace το οποίο θα βρεθεί στην Ελλάδα στις 20 και 21 Ιουλίου στη Ζάκυνθο, στις 24 και 25 Ιουλίου στο Ηράκλειο και στις 30 και 31 Ιουλίου στη Σύρο. Όπως υπογραμμίζει ο κ. Καφετζής αυτή η περιοδεία είναι ένα κομμάτι της μεσογειακής περιοδείας που ξεκίνησε τον Ιούνιου από την Ισπανία κι έχει περάσει κι από Ιταλία, Κροατία, θα έρθει στην Ελλάδα και θα συνεχίσει στη Βουλγαρία. Στόχος της οργάνωσης είναι να αναδείξει το μέγεθος του προβλήματος όσον αφορά την ρύπανση της Μεσογείου από τα πλαστικά. Γενικά, όπως υποστηρίζει ο κ. Καφετζής οι ρύποι στην Μεσόγειο κινούνται σε υψηλά επίπεδα. «Για αυτό κι ένα μέρος της αποστολής μας είναι το ερευνητικό», τονίζει και προσθέτει: «Με ένα ειδικό δίχτυ θα πάρουμε δείγματα από σημεία που έχουμε επιλέξει, τα οποία θα αναλυθούν για να δούμε την ποσότητα και πυκνότητα των μικροπλαστικών. Πέρα όμως από την δειγματοληψία για τα πλαστικά θα έχουμε και ειδικές κάμερες που θα βιντεοσκοπούν τον βυθό σε συγκεκριμένα σημεία γύρω από νησιά που θα περάσουμε με το πλοίο, ώστε να δούμε την έκταση του προβλήματος». Όπως συστήνει ο κ. Καφετζής τα βήματα που πρέπει να ακολουθούν οι καταναλωτές είναι αρχικά η μείωση χρήσης πλαστικών, η επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και στο τέλος η απόρριψη, δηλαδή να μην πετάνε πλαστικά στις ακτές και στις παραλίες. «Την μεγαλύτερη ευθύνη βέβαια την έχουν οι εταιρείες αλλά και οι πολιτικές. Ο καταναλωτής έχει το δικό του μερίδιο ευθύνης και μπορεί να παρέμβει όσο μπορεί», είπε. Σύμφωνα με τις έρευνες το 80% των πλαστικών που βρέθηκαν στους ωκεανούς προέρχονται από την ξηρά. Το υπόλοιπο 20% προέρχεται από πλοία, υπεράκτιες πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου και φορτηγά-πλοία. Δεδομένης της εκτεταμένης και μαζικής χρήσης των πλαστικών μιας χρήσης και της ανεπάρκειας των συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι περίπου 4,8 με 12,7 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν στους ωκεανούς. Το νούμερο αυτό για τις 23 χώρες της ΕΕ που βρέχονται από θάλασσα είναι 50 με 120 χιλιάδες τόνοι. Τι δείχνουν έρευνες Ο πίνακας με τα χρόνια που χρειάζονται για να αποσυντεθούν τα πλαστικά * Το 80% των πλαστικών που βρέθηκαν στους ωκεανούς προέρχονται από την ξηρά. Το υπόλοιπο 20% προέρχεται από πλοία, υπεράκτιες πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου και φορτηγά-πλοία. Δεδομένης της εκτεταμένης και μαζικής χρήσης των πλαστικών μιας χρήσης και της ανεπάρκειας των συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι περίπου 4,8 με 12,7 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν στους ωκεανούς. Το νούμερο αυτό για τις 23 χώρες της ΕΕ που βρέχονται από θάλασσα είναι 50 με 120 χιλιάδες τόνοι. * Η Ευρώπη είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός πλαστικού παγκοσμίως, με περίπου 50 εκατομμύρια τόνους ετησίως, εκ των οποίων σχεδόν το 40% χρησιμοποιείται για πλαστικές συσκευασίες. * Οι μεγάλες πλαστικές συσκευασίες, όπως οι σακούλες, μπορούν να έχουν ολέθριο αποτέλεσμα για τις χελώνες, τις φώκιες και τα δελφίνια, αφού τα ζώα κινδυνεύουν να μπλεχτούν, να πνιγούν και να στραγγαλιστούν με αυτά ή να τα καταπιούν. Όμως, ένας πολύ μεγαλύτερος αριθμός οργανισμών είναι πιθανό να καταπιεί τα μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού, γνωστά ως «μικροπλαστικά» (πλαστικά κομμάτια μικρότερα των 5mm). Τα μικροπλαστικά στο θαλάσσιο οικοσύστημα είναι ένας σοβαρός κίνδυνος. * Μελέτη του 2016 από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας εκτίμησε την πυκνότητα των σκουπιδιών στη θάλασσα του Σαρωνικού. Βρήκαν ότι τα σκουπίδια έχουν την τάση να συσσωρεύονται στα μεγαλύτερα βάθη (200-350μέτρα) και φτάνουν σε πυκνότητες μέχρι και 3.428 τεμάχια ανά τετραγωνικό χλμ. Το μεγάλο ποσοστό των σκουπιδιών είναι πάλι πλαστικά (95%). * Μια έρευνα του 2017 (του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών, του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας, του τμήματος περιβαλλοντικών επιστημών σε πανεπιστήμιο των ΗΠΑ και του Πανεπιστημίου Πάτρας) βασιζόμενη στα κυρίαρχα ρεύματα υπολόγισε ότι οι υψηλότερες συγκεντρώσεις επιπλεόντων σκουπιδιών στη θάλασσα αναμένεται να εντοπιστούν στο βόρειο Αιγαίο, στον Σαρωνικό, την Εύβοια και την Κρήτη. Ενώ οι υψηλότερες συγκεντρώσεις σκουπιδιών σε παραλίες αναμένονται στον Σαρωνικό, την ανατολική Πελοπόννησο, τον Παγασητικό, τις Κυκλάδες και τη Βόρεια Κρήτη. Το ανατολικό Αιγαίο εκτιμάται ότι είναι η περιοχή με το μικρότερο πρόβλημα. «Προς το παρόν είναι εμφανές ότι μεγάλο πρόβλημα έχουν περιοχές κοντά σε μεγάλα αστικά κέντρα (Σαρωνικός, Πατραϊκός, Θερμαϊκός). Αλλά υπάρχουν αποδείξεις ότι το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο εκεί» καταλήγει ο κ. Καφετζής. Πηγή: http://greenagenda.gr/%CE%B7-%CE%BC%CE%B5%CF%83%CF%8C%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B4%CF%85%CE%BD%CE%B5%CF%8D%CE%B5%CE%B9-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA/

Μπορεί η δασική έκταση των μεσογειακών χωρών να σημείωσε αύξηση κατά 1,8 εκατ. εκτάρια (αύξηση κατά 2%) την περίοδο 2010 – 2015, ωστόσο οι έντονες πιέσεις που αντιμετωπίζουν τα δάση της Μεσογείου δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού. Η δασική έκταση Σύμφωνα με έκθεση του FAO, τα δάση της Μεσογείου καταλαμβάνουν το 2% της παγκόσμιας δασικής έκτασης (88 εκατ. εκτάρια), περίπου δηλαδή όσο το μέγεθος της Γαλλίας και της Ιταλίας μαζί. Περίπου το ίδιο μέγεθος καταλαμβάνουν οι υποβαθμισμένες εκτάσεις των μεσογειακών χωρών, οι οποίες ανέρχονται σε 80 εκατ. εκτάρια ενώ κάθε χρόνο πάνω από 400.000 εκτάρια δάσος γίνονται στάχτη. Παρά το γεγονός ότι ο αριθμός των πυρκαγιών μειώθηκε στα βόρεια και βορειοανατολικά της Μεσογείου τις τελευταίες δεκαετίες, ο αριθμός των μεγάλων πυρκαγιών (που επηρεάζουν πάνω από 500 εκτάρια) έχει αυξηθεί. Η έκθεση προβλέπει ότι αυτή η τάση – συνολικά λιγότερες αλλά μεγαλύτερες πυρκαγιές – θα συνεχιστεί. Στην ίδια εύθραυστη κατάσταση βρίσκεται η πανίδα και η χλωρίδα των μεσογειακών δασών με τουλάχιστον 339 είδη να απειλούνται με εξαφάνιση. Τα δάση στην Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα, την Τουρκία και το Μαρόκο έχουν τον υψηλότερο αριθμό απειλούμενων ειδών (26% στην Ισπανία, 24% στην Ιταλία, 21% στην Ελλάδα, 17% στην Τουρκία, 15% στο Μαρόκο). Η περιοχή της Μεσογείου Υπερεκμετάλλευση φυσικών πόρων και κλιματική αλλαγή Ο πληθυσμός της Μεσογείου διπλασιάστηκε μεταξύ του 1960 και του 2015, φθάνοντας τα 537 εκατομμύρια και εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 670 εκατομμύρια μέχρι το 2050. Μολονότι οι δημογραφικές μεταβολές στο βόρειο τμήμα της Μεσογείου ήταν μικρές, η ταχεία πληθυσμιακή ανάπτυξη στο νοτιοανατολικό τμήμα οδήγησε σε υπερβολική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Η υποβάθμιση των δασών στο βόρειο τμήμα της Μεσογείου οφείλεται κυρίως στην εγκατάλειψη της γης και στις πυρκαγιές, ενώ τα δάση στα νοτιοανατολικά αντιμετωπίζουν την υπερεκμετάλλευση, την υπερβόσκηση και την πίεση του πληθυσμού. Τέλος, η κλιματική αλλαγή παραμένει η σημαντικότερη απειλή για όλα τα δάση της Μεσογείου. Η αύξηση της θερμοκρασίας, οι ασταθείς βροχοπτώσεις και οι ξηρασίες μεγάλης διάρκειας θα αλλάξουν σημαντικά την κάλυψη και την κατανομή των δασών τα επόμενα χρόνια στις χώρες της Μεσογείου.

Από εντεινόμενη ξηρασία και ιδιαίτερα έντονες βροχοπτώσεις θα επηρεαστεί η Μεσόγειος τα επόμενα χρόνια. Όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η κλιματολόγος και διευθύντρια Έρευνας στο Ινστιτούτο Έρευνας για την Ανάπτυξη στη Γαλλία, Φρανσουάζ Βιμέ, η Μεσόγειος αποτελεί μία περιοχή που επηρεάζεται από μια σειρά κλιματικών κινδύνων, όπως οι μεσογειακοί κυκλώνες, οι οποίοι αναμένεται να ενταθούν τα επόμενα χρόνια, ενώ προσθέτει ότι οι βροχοπτώσεις γύρω από τη Μεσόγειο πρόκειται να είναι αρκετά διαφορετικές εξαιτίας των μεγάλων περιόδων χωρίς βροχή. «Δεν είναι μόνο οι καύσωνες που θα επιδεινωθούν από την κλιματική αλλαγή. Οι βροχοπτώσεις γύρω από τη Μεσόγειο θα είναι διαφορετικές. Θα έχουμε μεγάλες περιόδους χωρίς βροχή, ιδίως κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, και όταν οι καιρικές συνθήκες το ευνοούν, θα εκδηλώνονται πολύ έντονες νεροποντές, επειδή η θερμότερη ατμόσφαιρα μπορεί να συγκρατήσει περισσότερο νερό. Αυτή η καταρρακτώδης βροχή θα πέφτει σε ξηρό έδαφος και δεν θα διηθείται. Η Μεσόγειος θερμαίνεται δύο φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο Η απορροή θα προκαλέσει αναπόφευκτα πλημμύρες», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Βιμέ μετά τη διάλεξή της στο Γαλλικό Ινστιτούτο στο πλαίσιο της 1ης γιορτής για την Επιστήμη με θέμα το νερό στη δίνη της κλιματικής κρίσης. Η ταχύτητα με την οποία θερμαίνεται η περιοχή της Μεσογείου — περίπου 2 φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο — πολλαπλασιάζει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με την κ. Βιμέ αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος είναι η περιοχή να επηρεάζεται από μία σειρά κλιματικών κινδύνων που θα ενταθούν τα επόμενα χρόνια, όπως οι μεσογειακοί κυκλώνες (medicanes) και φαινόμενα όπως η κακοκαιρία «Daniel». «Η περιοχή της Μεσογείου θα επηρεαστεί επίσης από την εντεινόμενη ξηρασία και τις καταρρακτώδεις βροχές. Τέλος, η αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας της Μεσογείου και οι θαλάσσιοι καύσωνες είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς για τα θαλάσσια οικοσυστήματα και ευνοούν την εμφάνιση και τη μετανάστευση χωροκατακτητικών θαλάσσιων ειδών» προσθέτει. Η θερμότερη περίοδος του 2023 Αναφορικά με την αύξηση της θερμοκρασίας σε όλον τον πλανήτη η κ. Βιμέ επισημαίνει ότι η περίοδος από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2023 είναι ήδη η θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ, με την αύξηση της θερμοκρασίας να είναι στο +1,43°C σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, ενώ υπογραμμίζει ότι το 2023 αναμένεται να είναι το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί από την αρχή του 20ου αιώνα, και προσθέτει ότι «θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι το τέλος του έτους για να είμαστε σίγουροι». «Γνωρίζουμε ότι, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, η ένταση, η διάρκεια και η συχνότητα των κυμάτων καύσωνα θα αυξηθούν σε όλον τον κόσμο. Γνωρίζουμε επίσης ότι η ένταση των καυσώνων αυξάνεται ταχύτερα από την ίδια την υπερθέρμανση του πλανήτη. Για παράδειγμα, ένας καύσωνας που εμφανιζόταν μία φορά κάθε 50 χρόνια στα τέλη του 19ου αιώνα θα εμφανίζεται περίπου μία φορά κάθε 3 χρόνια σε έναν κόσμο με θερμοκρασία +2°C σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, και κατά μέσο όρο, η έντασή του θα είναι κατά 2,5°C έως 3°C υψηλότερη. Σήμερα, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι οι περισσότεροι καύσωνες που εμφανίζονται στην Ευρώπη οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα είχαν εμφανιστεί σε ένα κλίμα που δεν είχε μεταβληθεί από τον άνθρωπο», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Βιμέ. Πρέπει να προσαρμοστούμε Σύμφωνα με την κ. Βιμέ είναι αναγκαίο να προσαρμοστούν όλοι στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. «Γνωρίζουμε ότι πέρα από μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά +2°C, η προσαρμογή γίνεται πολύπλοκη, αν όχι αδύνατη, για ορισμένες περιοχές. Για παράδειγμα, πρέπει να προσαρμόσουμε τις πόλεις μας στα κύματα καύσωνα φυτεύοντας βλάστηση και βελτιώνοντας τη θερμομόνωση των κτιρίων. Τα γεωργικά μας συστήματα πρέπει επίσης να επανεξεταστούν για να προσαρμοστούν στις λιγότερες βροχοπτώσεις το καλοκαίρι», εξηγεί και προσθέτει ότι η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή των Ηνωμένων Εθνών έχει συνοψίσει και αξιολογήσει μια σειρά λύσεων για όλους τους τομείς και όλες τις περιοχές. «Είναι επίσης απαραίτητο να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα για να συμβάλουμε στον μετριασμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Στην πραγματικότητα, η Ευρώπη έχει ψηφίσει νόμο που απαιτεί να μειώσει τις εκπομπές της κατά 55% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά έχουμε μείνει πολύ πίσω, τόσο όσον αφορά την προσαρμογή, όσο και τον μετριασμό», καταλήγει η κ. Βιμέ.