Αναζήτηση στην κοινότητα

Η αξιολόγηση των θερμοκρασιακών αποκλίσεων πάνω από μια περιοχή μπορεί να γίνει με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους και δεδομένα, όπως για παράδειγμα παρατηρήσεις μετεωρολογικών σταθμών, ραδιοβολήσεων καθώς και δεδομένα αριθμητικών μοντέλων καιρού. Στο συγκεκριμένο άρθρο παρουσιάζουμε καταρχάς την ανάλυση της θερμοκρασίας στο επίπεδο των 850 hPa (~1500 μέτρα πάνω από την επιφάνεια), επίπεδο το οποίο επιτρέπει την παρακολούθηση των θερμικών χαρακτηριστικών των αερίων μαζών που επηρεάζουν μια περιοχή. Ο χάρτης που ακολουθεί δείχνει για το τρίμηνο Ιουνίου-Αυγούστου 2024 τη συνολική απόκλιση της θερμοκρασίας στη στάθμη των 1500 μέτρων πάνω από το Βόρειο ημισφαίριο και ο οποίος δείχνει ότι στο μεγαλύτερο μέρος αυτού η μέση θερμοκρασία κινήθηκε πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Οι μεγαλύτερες θετικές θερμοκρασιακές αποκλίσεις (> 2-3 ˚C) εντοπίζονται σε τμήματα της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής, του Αρκτικού Ωκεανού και της Κεντρικής Ασίας. Στην χώρα μας η θερμοκρασία κινήθηκε πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα και σχεδόν στο σύνολο της χώρας η θερμοκρασιακή απόκλιση ξεπέρασε τους 3 βαθμούς Κελσίου, καθιστώντας το ως το θερμότερο που έχει καταγραφεί. Γράφημα 1: Θερμοκρασιακές αποκλίσεις στο ισοβαρικό επίπεδο των 850 hPa (~1500 μέτρα πάνω απο την επιφάνεια) κατα τους καλοκαιρινούς μήνες (Ιούνιο-Αύγουστο) του 2024 για το Βόρειο ημισφαίριο. Στη συνέχεια επικεντρωνόμαστε στη χώρα μας και κατατάσσουμε τα τελευταία 45 καλοκαίρια (1979-2024) υπολογίζοντας το άθροισμα των ωρών όπου η θερμοκρασία στο ισοβαρικό επίπεδο των 850 hPa (~1500 μέτρα πάνω από την επιφάνεια) υπερβαίνει το 99% των τιμών κατανομής της θερμοκρασίας που έχουν παρατηρηθεί μεταξύ 1981-2010 και τις οποίες ορίζουμε ως ακραία θερμές ώρες. Η ανάλυση δείχνει ότι το καλοκαίρι του 2024 ήταν το πιο ακραία θερμό τα τελευταία 45 χρόνια με 259 ακραία θερμές ώρες, καταρρίπτοντας έτσι το πρόσφατο ρεκόρ του 2021 με 17 περισσότερες ακραία θερμές ώρες (Γράφημα 2). Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα όπως είναι φυσικό συσχετίζονται με τις πολλαπλές περιόδους πολύ υψηλών θερμοκρασιών που επηρέασαν την χώρα μας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2024. Γράφημα 2: Άθροισμα των ακραία θερμών ωρών ανά καλοκαίρι (Ιούνιο-Αύγουστο) κατά την περίοδο 1979-2024. Πηγή δεδομένων: Η ανάλυση βασίζεται στα δεδομένα reanalysis του ERA5 από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων (ECMWF). View full είδηση

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε τα ρεκόρ βροχόπτωσης και θερμοκρασιών για το 2020, σύμφωνα με τις καταγραφές του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, αλλά και ορισμένα αξιοσημείωτα στοιχεία του έτους. Ως προς τις βροχοπτώσεις, αξίζει να σημειωθεί ότι για μια ακόμη φορά τα μεγαλύτερα ετήσια ύψη βροχόπτωσης εντοπίστηκαν στην Κρήτη, όπου δύο επώνυμες κακοκαιρίες, ο Ηφαιστίων τον Ιανουάριο και η Κίρκη τον Οκτώβριο, καθώς και διαδοχικά κύματα κακοκαιρίας το Νοέμβριο και το πρώτο μισό του Δεκεμβρίου προκάλεσαν σημαντικά προβλήματα και καταστροφές. Αντίθετα, τα μικρότερα ετήσια ύψη βροχόπτωσης εντοπίζονται στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα. Στο χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζονται τα 10 μεγαλύτερα και τα 10 μικρότερα ετήσια ύψη βροχόπτωσης για το 2020. Με αστερίσκους επισημαίνονται σταθμοί στους οποίους έχει διαπιστωθεί έλλειψη δεδομένων βροχόπτωσης και ως εκ τούτου οι καταγραφές υστερούν των πραγματικών. Σε επίπεδο θερμοκρασιών το 2020 αποτέλεσε ιδιαίτερη χρονιά, καθώς την περίοδο 15-19 Μαΐου εκδηλώθηκε ασυνήθιστο για την εποχή κύμα καύσωνα, κατά το οποίο έσπασαν πολλά θερμοκρασιακά ρεκόρ στη χώρα https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1360, ενώ ρεκόρ μεγίστων θερμοκρασιών σημειώθηκε σε περισσότερους από 200 μετεωρολογικούς σταθμούς του δικτύου μας https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1364. Το δεύτερο επεισόδιο υψηλών θερμοκρασιών του 2020, εκδηλώθηκε το διήμερο 31 Ιουλίου-1 Αυγούστου, με την ιδιαιτερότητα ότι την 1η Αυγούστου οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες συνοδεύτηκαν από ισχυρές καταιγίδες. Οι χαμηλότερες θερμοκρασίες του έτους καταγράφηκαν το διάστημα 5-7 Ιανουαρίου (κακοκαιρία Ηφαιστίων) και το διάστημα 5-9 Φεβρουαρίου. Στο χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζονται οι 10 υψηλότερες μέγιστες και οι 10 χαμηλότερες ελάχιστες θερμοκρασίες για το 2020. Συνολικά, το 2020 εκδηλώθηκαν στη χώρα μας 25 καιρικά επεισόδια με κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες, τα οποία παρουσιάζονται αναλυτικά στην ενότητά μας ΕΝΤΟΝΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ενώ από το σύνολο των κυμάτων κακοκαιρίας δώσαμε όνομα σε 4 τα οποία πληρούσαν τις προϋποθέσεις που έχουμε ορίσει σχετικά με την ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑ ΒΑΡΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΧΑΜΗΛΩΝ. Αυτές ήταν οι: Ηφαιστίων (05-07/01/2020) Θάλεια (05-09/08/2020) Μεσογειακός Κυκλώνας Ιανός (16-20/09/2020) Κίρκη (28-29/10/2020) Ξεχωρίζει ο Μεσογειακός Κυκλώνας Ιανός, ο οποίος σύμφωνα με την ερευνητική εργασία του ΕΑΑ/meteo.gr που βρίσκεται σε εξέλιξη, ήταν ο ισχυρότερος μεσογειακός κυκλώνας που έχει καταγραφεί από το 1969 έως σήμερα, αν και πρέπει να τονίσουμε ότι τα μέσα καταγραφής σε παρελθοντικές δεκαετίες υστερούσαν σημαντικά έναντι των σημερινών. Το βαρομετρικό χαμηλό με τροπικά χαρακτηριστικά δημιουργήθηκε στο Νότιο Ιόνιο και κινήθηκε προς τη χώρα μας. Στην Κεφαλονιά καταγράφηκαν θυελλώδεις ανέμοι με ριπές έως 194 km/h, ραγδαίες βροχοπτώσεις (πάνω από 350 mm σε 1 ημέρα), κατολισθήσεις, υψηλός κυματισμός και πλημμυρίδα. Επιπλέον πολλές περιοχές της Κεντρικής Ελλάδας δέχθηκαν μεγάλα ύψη υετού, προκαλώντας πολύ μεγάλες καταστροφές και οδηγώντας στο θάνατο 4 ανθρώπους. Τα μεγαλύτερα προβλήματα από τις βροχοπτώσεις εντοπίστηκαν στην Καρδίτσα και στο Μουζάκι όπου κατέρρευσαν κτίρια. Σύνταξη/Επιμέλεια: Στρ. Βουγιούκας, Χρ. Πετρόπουλος, Κ. Λαγουβάρδος, Κ. Παπαγιαννάκη Ι. Κωλέτσης, Αθ. Καραγιαννίδης, Θ. Κοπανία View full είδηση

Ένα νέο κεφάλαιο ξεκίνησε το βράδυ της Τρίτης 13/12/2022 για τους Ευρωπαϊκούς μετεωρολογικούς δορυφόρους. Εκτοξεύεται από την Γαλλική Γουιάνα ο Meteosat Third Generation – I1 (MTG-I1), ο πρώτος από τους γεωστατικούς μετεωρολογικούς δορυφόρους τρίτης γενιάς. Ο MTG-I1 είναι εξοπλισμένος με δύο βασικά όργανα τηλεπισκόπισης, το Flexible Combined Imager (FCI) και το Lightning Imager (LI). Το πρώτο θα συλλέγει «εικόνες» σε διαφορετικές φασματικές περιοχές ενώ το δεύτερο θα καταγράφει τα ηλεκτρικά φαινόμενα στην ατμόσφαιρα. Ο δορυφόρος θα καλύπτει την Ευρώπη, την Αφρική, και μέρος της Ασίας και της Αμερικής. Γιατί ο MTG-I1 υπερέχει του προηγούμενου δορυφόρου MSG (Meteosat Second Generation); Όργανο καταγραφής ηλεκτρικών εκκενώσεων (LI) Ο MSG δεν έφερε όργανο αντίστοιχο του LI που θα καταγράφει τα ηλεκτρικά φαινόμενα στην ατμόσφαιρα. Όργανο FCI 16 φασματικά κανάλια στο ορατό, έναντι των 12 του αντίστοιχου οργάνου του MSG. 0.5-2 χιλιόμετρα οριζόντια ανάλυση στο ναδίρ, έναντι των 1-3 χιλιομέτρων του αντίστοιχου οργάνου του MSG. Η οριζόντια ανάλυση εξαρτάται από το φασματικό κανάλι. Συχνότητα ανανέωσης ίση με 10 λεπτά, έναντι των 15 του αντίστοιχου οργάνου του MSG. Τα νέα, υψηλής χωρικής και χρονικής ανάλυσης δεδομένα θα δώσουν νέες δυνατότητες παρακολούθησης και μελέτης των μετεωρολογικών φαινόμενων. Ιδιαίτερα δε σε ότι αφορά γρήγορα εξελισσόμενα φαινόμενα όπως πχ οι καταιγίδες, η αυξημένη ταχύτητα καταγραφής και η ικανότητα να εντοπίζονται λεπτομέρειες της δομής τους θα αποφέρει τεράστιο όφελος στην γρήγορη απόκριση και στην προστασία από αυτά. Δορυφορικά προϊόντα όπως το METEONOW που παρέχεται από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών / meteo.gr, το οποίο απεικονίζει σε σχεδόν πραγματικό χρόνο τις περιοχές βροχόπτωσης, θα προσφέρουν αναλυτικότερη και βελτιωμένη πληροφορία. Οι δορυφόροι MTG-S1 και MTG-I2 που θα ακολουθήσουν τον MTG-I1 τα επόμενα χρόνια θα συμπληρώσουν την ομάδα των γεωστατικών μετεωρολογικών δορυφόρων της Ευρώπης. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ. Στο βίντεο που ακολουθεί παρουσιάζονται συνοπτικά οι τρεις δορυφόροι της ομάδας καθώς και τα χαρακτηριστικά των βασικών οργάνων τους. View full είδηση

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα προγνωστικά στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) / meteo.gr, δυνητικά επικίνδυνες πυρομετεωρολογικές συνθήκες αναμένεται να επικρατήσουν στην ανατολική ηπειρωτική χώρα (συμπεριλαμβανομένης της Αττικής) και το Αιγαίο κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου 02 - 03 Ιουλίου 2022 (Εικόνα 1). Αιτία αποτελούν η διατήρηση των υψηλών θερμοκρασιών σε συνδυασμό με τη χαμηλή σχετική υγρασία και τη σημαντική ενίσχυση των ανέμων, συνθήκες που αναμένεται να οδηγήσουν σε κορύφωση της επικινδυνότητας για εκδήλωση και εξάπλωση δασικών πυρκαγιών την Κυριακή 03 Ιουλίου 2022. Όπως προκύπτει από την εξέταση των διαθέσιμων προγνωστικών στοιχείων, ενδεικτικά για την Αν. Αττική (Εικόνα 1): Η περιεχόμενη υγρασία της νεκρής δασικής καύσιμης ύλης θα υποχωρήσει σε επιπέδα κάτω του 10% (~7-8%) κατά τη διάρκεια των μεσημβρινών/απογευματινών ωρών, παραμένοντας σε σχετικά χαμηλά επίπεδα (~10-12%) κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ως εκ τούτου, οι συνθήκες θα είναι ευνοϊκές για την ανάφλεξη και γρήγορη διάδοση της φωτιάς (πολύ υψηλή ευφλεκτότητα), ενώ θα περιοριστεί χρονικά το νυχτερινό "παράθυρο" ελέγχου της φωτιάς. Ο πυρομετεωρολογικός δείκτης Hot-Dry-Windy (Θερμοκρασία-Υγρασία-Άνεμος) αναμένεται να βρεθεί σε ακραία υψηλές τιμές, στοιχείο που υποδεικνύει την επικράτηση πυρομετεωρολογικών συνθηκών που θα είναι εξαιρετικά ευνοϊκές για τη γρήγορη διάδοση της φωτιάς, καθιστώντας πολύ δύσκολο τον έλεγχο τυχόν δασικών πυρκαγιών που εκδηλωθούν. Σε ό,τι αφορά στις περιοχές που αναμένεται να βρεθούν στη ζώνη πολύ υψηλής επικινδυνότητας κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου 02 - 03 Ιουλίου 2022, αυτές περιλαμβάνουν την Αττική, την Κ. και Ν. Εύβοια, τμήματα της Βοιωτίας, την Κορινθία, την Αργολίδα, τη Λακωνία, τις Κυκλάδες, τη Χίο, τη Λέσβο, τη Λήμνο, τη Σαμοθράκη, την Αν. Σάμο και τη Ν. Κρήτη (Εικόνα 2). Επισημαίνεται ότι η πυρομετεωρολογική μονάδα FLAME* του ΕΑΑ / meteo.gr θα συνεχίσει να παρακολουθεί τα προγνωστικά και πραγματικά δεδομένα, επικαιροποιώντας και εξειδικεύοντας τις εκτιμήσεις για τις περιοχές όπου αναμένονται οι δυσμενέστερες πυρομετεωρολογικές συνθήκες. Οι χάρτες επικινδυνότητας, οι οποίοι βασίζονται στο Καναδικό Σύστημα Πυρομετεωρολογικών Δεικτών κατάλληλα προσαρμοσμένο στο πυρικό περιβάλλον της Ελλάδας, είναι επίσης διαθέσιμοι καθημερινά μέσα από την αρχική σελίδα του meteo.gr. * Το ερευνητικό έργο FLAME υποστηρίζεται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) στο πλαίσιο της Δράσης "2η Προκήρυξη ερευνητικών έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση των Μεταδιδακτορικών Ερευνητών/τριών (Αριθμός Έργου: 00559). Μπορείτε να ακολουθήσετε τις σχετικές ανακοινώσεις και μέσα από τη σελίδα The FLAME project στο Facebook. View full είδηση

Οι πιο εκτεταμένες και καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία από τον 19ο αιώνα (πχ. Οκτώβριο 1883) μέχρι σήμερα, οφείλοντ­­αι στο φαινόμενο της "Ψυχρής Λίμνης". Αυτός ο όρος της "δυναμικής μετεωρολογίας" χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια αποκομμένη μάζα ψυχρών αερίων μαζών στα μεσαία στρώματα της τροπόσφαιρας, συνήθως σε ύψος 5-6 χλμ πάνω από την επιφάνεια. Αυτό το φαινόμενο συνδέεται άμεσα με τη δημιουργία βαρομετρικών χαμηλών στην επιφάνεια, ευνοώντας τις ανοδικές κινήσεις, τη δημιουργία νεφών, και τη μεταφορά μεγάλης ποσότητας υδρατμών και ενέργειας στην τροπόσφαιρα. Όταν η ατμοσφαιρική κυκλοφορία πάνω από την Ευρώπη ευνοεί τη δημιουργία μιας Ψυχρής Λίμνης πάνω από το Ιόνιο Πέλαγος, οι αέριες μάζες γύρω της κινούνται αντίθετα των δεικτών του ρολογιού. Θερμές και υγρές αέριες μάζες κινούνται από Μεσόγειο Θάλασσα πάνω από τη χώρα μας, και ταυτόχρονα τοπικές ροές και μεγάλης κλίμακας ανοδικές κινήσεις ευνοούν τη δημιουργία καταιγίδων. Όταν μια Ψυχρή Λίμνη εντοπίζεται στο Νότιο Ιόνιο, οι πιο ισχυρές καταιγίδες πλήττουν τα ανατολικά ηπειρωτικά τμήματα της Ελλάδας. Μικρές μετατοπίσεις των Ψυχρών Λιμνών και διαφορετικά χαρακτηριστικά των αερίων μαζών που μετακινούνται προς τη χώρα μας, μπορούν να προκαλέσουν καταστροφικά φαινόμενα σε διαφορετικές περιοχές. Για παράδειγμα, η περιοχή του Βόλου πλήττεται από καταστροφικές πλημμύρες όταν το κέντρο των Ψυχρών Λιμνών εντοπίζεται νότια/νοτιοδυτικά της Πελ/νήσου. Αυτό συμβαίνει λόγω της πολύπλοκης μορφολογίας του εδάφους στη χερσόνησο της Μαγνησίας (ορεινός όγκος του Πηλίου), η οποία προκαλεί συγκλίσεις αερίων μαζών και κατ' επέκταση έντονες ανοδικές κινήσεις των αερίων μαζών. Μια στάσιμη συνοπτική κατάσταση στην κυκλοφορία των αερίων μαζών, σημαίνει ότι οι τοπικές ροές στην περιοχή του Δυτικού Πηλίου θα προκαλέσουν ισχυρές και πολύωρες βροχοπτώσεις, ή και χιονοπτώσεις τους χειμερινούς μήνες. Η παρακάτω Εικόνα παρουσιάζει τη θέση των Ψυχρών λιμνών κατά τις 6 πιο καταστροφικές κακοκαιρίες τα τελευταία 20 χρόνια στην περιοχή του Βόλου και του Δυτικού Πηλίου Εικόνα. Οι Ψυχρές Λίμνες (αποχρώσεις του μπλε) και το κέντρο τους "L" κατά τις καταστροφικές πλημμύρες στον Βόλο 9 Οκτωβρίου 2006 (πάνω αριστερά), 10 Δεκεμβρίου 2009 (πάνω δεξιά), 28 Οκτωβρίου 2020 – κακοκαιρία "Κίρκη" (μέση αριστερά), 11 Ιανουαρίου 2022 - κακοκαιρία "Διομήδης" (μέση δεξιά), 5 Σεπτεμβρίου 2023 - κακοκαιρία "Δανιήλ" (κάτω αριστερά) και 27 Σεπτεμβρίου 2023 - κακοκαιρία "Ηλίας" Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται επίσης τα ημερήσια ύψη βροχής στον Βόλο και στο Δυτικό Πήλιο, καθώς και οι επιπτώσεις των 6 κακοκαιριών. Συμπερασματικά, οι μετεωρολόγοι θα πρέπει να μελετούν και να αναλύουν τις ατμοσφαιρικές διατάξεις που έχουν προκαλέσει μεγάλες καταστροφές στο παρελθόν, και ειδικά σε περιπτώσεις δημιουργίας Ψυχρών Λιμνών. Τα μετεωρολογικά μοντέλα υπερ-υψηλής ανάλυσης που χρησιμοποιούνται σήμερα, τα οποία έχουν μεγάλο ποσοστό επιτυχίας στην πρόγνωση των καιρικών συνθηκών για χρονικές περιόδους μικρότερες των 72 ωρών (βλ. την ανακοίνωση μας σχετικά με την επιτυχημένη πρόγνωση μας στην κακοκαιρία Δανιήλ), θα πρέπει να εμπλουτιστούν με πολλαπλά σενάρια στατιστικής πρόγνωσης, ώστε να έχουμε μια καλύτερη εικόνα του επικρατέστερου καιρικού σεναρίου που θα επηρεάσει μια περιοχή τις επόμενες ημέρες . View full είδηση