Αναζήτηση στην κοινότητα

Για να επιλυθεί ένα πρόβλημα θα πρέπει κατ’ αρχάς να είναι γνωστές όλες οι παράμετροι που το δημιούργησαν. Και στην περίπτωση των οικοδομικών συνεταιρισμών (ΟΣ), όπως σημειώνει η δημοσιογράφος Μάχη Τράτσα στην εφημερίδα «Το Βήμα» τα δεδομένα που έχει στα χέρια της η Διοίκηση είναι ελάχιστα, παρότι ακανθώδη ιδιοκτησιακά, δασικά και άλλα ζητήματα μπλοκάρουν, εδώ και μισό αιώνα, την αξιοποίηση περίπου 200.000 στρεμμάτων. Γι’ αυτό, το αμέσως επόμενο διάστημα ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Δημήτρης Οικονόμου, σύμφωνα με πληροφορίες, θα απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση προς τους συνεταιρισμούς προκειμένου να αποκτήσει καθαρή εικόνα για το καθεστώς τους και τις διεκδικήσεις τους. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά μιλώντας στο «Βήμα» η πρόεδρος της Επιτροπής Πρωτοβουλίας και Συλλογικής Δράσης Οικοδομικών Συνεταιρισμών Ελλάδας κυρία Γεωργία Ρωμαίου, οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί βρίσκονται κάτω από μια κοινή ομπρέλα, αλλά με διαφορετικά προβλήματα ο καθένας. Αλλοι βρίσκονται σε δάση, σε δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις, ή ένα τμήμα τους είναι δασικό, άλλοι σε περιοχές που διεκδικούνται από το Δημόσιο, ορισμένοι περιλαμβάνουν αρχαιολογικά ευρήματα, κάποιοι καταλαμβάνουν ζώνες περιαστικού πρασίνου, ή εντοπίζονται σε γη υψηλής παραγωγικότητας κ.τ.λ. Λύση μέσω Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων «Δεν μπορεί να υπάρξει οριζόντια λύση. Κατ’ αρχάς διότι τίποτε δεν μπορεί να προχωρήσει εάν δεν ολοκληρωθεί το έργο των Δασικών Χαρτών και του Κτηματολογίου, ώστε να γνωρίζουμε πού είναι δάσος και την περιουσία του κράτους. Δεύτερον, διότι ο κάθε οικοδομικός συνεταιρισμός αποτελεί ένα ξεχωριστό πρόβλημα. Και τρίτον διότι πρέπει να προηγηθεί ολοκληρωμένη απογραφή τους. Αφού γίνουν όλα αυτά, η πολεοδόμησή τους θα μπορέσει να ξεκαθαρίσει μέσω των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ)» εξηγεί ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) που παρακολουθεί στενά το θέμα από την ισχύ του νόμου 4280/14 για την ιδιωτική πολεοδόμηση έως σήμερα. Ωστόσο, επειδή θα χρειαστεί μια εξαετία για να ολοκληρωθούν τα ΤΠΣ, το επιτελείο του κ. Οικονόμου αναζητεί μια συνταγματικά ανεκτή ρύθμιση που θα επιτρέπει στους ΟΣ – ή έστω στους πιο «καθαρούς» από αυτούς – την εκμετάλλευση της γης τους. «Δεν είναι σίγουρο ότι θα βρεθεί. Αν ήταν εύκολο θα είχε περιληφθεί στο χωροταξικό και πολεοδομικό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε προ ημερών. Ελπίζουμε σε τρεις με τέσσερις μήνες να μπορούμε να πούμε ότι βρήκαμε μια νομική διέξοδο. Διαφορετικά θα προχωρήσουμε μέσω των ΤΠΣ» σημειώνει παράγοντας του ΥΠΕΝ. Θα ενταχθούν στον αναπτυξιακό σχεδιασμό Ο πολεοδομικός σχεδιασμός, με… εργαλείο τα ΤΠΣ, θα καθορίσει χρήσεις γης, όρους δόμησης, οριοθετήσεις οικισμών, τοπικά οδικά δίκτυα, ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης κ.λπ. «Με την εκπόνηση των ΤΠΣ είναι κατάλληλη στιγμή να ρυθμισθούν τα ζητήματα των ΟΣ ώστε οι εκτάσεις τους να ενταχθούν στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της κυβέρνησης» αναφέρει η κυρία Ρωμαίου, εκπροσωπώντας έναν φορέα με μέλη πάνω από 200 Οικοδομικούς Συνεταιρισμούς πανελλαδικά και περίπου 300.000 οικογένειες. Για την εκπόνησή τους έχει κατατεθεί αίτημα του ΥΠΕΝ στο Ταμείο Ανάκαμψης για 350 εκατ. ευρώ. Προσανατολισμός σε μη οικιστικούς σκοπούς Οπως επισημαίνει η ίδια, οι εκτάσεις των ΟΣ μπορούν να δημιουργήσουν ένα πεδίο επενδύσεων ταχείας εξέλιξης. Ειδικά στην Αττική, σύμφωνα με την κυρία Ρωμαίου «οι συνεταιρισμοί κατευθύνονται πλέον προς μη οικιστικούς σκοπούς και προσανατολίζονται σε άλλες χρήσεις ανοίγοντας νέες επενδυτικές προοπτικές», φιλοξενώντας λειτουργίες εμπορικές, αθλητικές ή πολιτιστικές. «Το έχουμε θέσει ως προοπτική και στον κ. Οικονόμου» σημειώνει. Η ανάπτυξη των Οικοδομικών Συνεταιρισμών ξεκίνησε δειλά-δειλά το 1950 και πιο δυναμικά τη δεκαετία του ’60, οπότε ιδρύθηκαν περίπου 250 με πάνω από 500.000 μέλη διαφόρων κοινωνικών τάξεων – από βουλευτές, στρατιωτικούς, δικαστές, δημοσίους υπαλλήλους έως ηθοποιούς, οικοδόμους, συνταξιούχους κ.ά. Τότε είχαν αγοραστεί περί τα 80.000 στρέμματα, μεταξύ των οποίων και πολλά δασικά. Αρχικώς σκοπός ήταν να εξασφαλίσει στα μέλη κύρια κατοικία και αργότερα, με τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, να καλύψει παραθεριστικές ανάγκες. Τα προβλήματα εμφανίστηκαν μετά το Σύνταγμα του 1975, οπότε για πρώτη φορά κατοχυρώθηκε η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, απαγορεύοντας τη μεταβολή της χρήσης των δασικών εκτάσεων, παρά μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος, στους οποίους δεν εμπίπτει η οικιστική ανάπτυξη. Διαιωνίζονται ψηφοθηρικές τακτικές Τα τελευταία χρόνια οικοδομικοί συνεταιρισμοί κατάφεραν να δικαιωθούν ακολουθώντας τη δικαστική οδό. Το 2013, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου επιδίκασε αποζημίωση πάνω από μισό δισ. ευρώ στον συνεταιρισμό Στεγάσεως Υπαλλήλων Τραπέζης της Ελλάδος. Προσφάτως, το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφασή του (1525/2020) άνοιξε τον δρόμο για πολεοδόμηση 1.000 στρεμμάτων στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης προς αποκατάσταση μελών ΟΣ καθώς η Διοίκηση δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα για άμεση ολοκλήρωση της διαδικασίας πολεοδόμησης της έκτασης αλλά ούτε εκδήλωσε με σαφήνεια την πρόθεσή της να εφαρμόσει τον συνταγματικό κανόνα της απαγόρευσης πολεοδόμησης της επίμαχης δασικού χαρακτήρα εκτάσεως όπως θα όφειλε, συντηρώντας για δεκαετίες την προσδοκία για οικιστική αποκατάσταση των μελών των συνεταιρισμών. Αλλωστε αποτελεί πάγια τακτική των κυβερνήσεων να αφήνουν… ανοιχτά παράθυρα στα εκατοντάδες χιλιάδες μέλη των ΟΣ διαιωνίζοντας ψηφοθηρικές τακτικές. Προσπάθειες επίλυσης του γόρδιου δεσμού των ΟΣ έγιναν το 2014 και το 2017 με προβλέψεις για ανταλλαγή των… προβληματικών οικοπέδων που δεν μπορούσαν να δομηθούν (εάν είχαν αποκτηθεί πριν από το 1975) με σχολάζοντα ακίνητα του Δημοσίου, τα οποία όμως δεν υπάρχουν καταχωρημένα σε μια βάση δεδομένων. Ο σχεδιασμός περιελάμβανε ανταλλαγή άυλων τίτλων μέσω της Τράπεζας Γης, αλλά δεν υλοποιήθηκε.

Τον γόρδιο δεσμό των οικοδομικών συνεταιρισμών (Ο.Σ.) όλης της ελληνικής επικράτειας, που για χρόνια αποτελούσε το μεγάλο ταμπού της πολιτικής εξουσίας, επιλύει το υπουργείο Περιβάλλοντος διαμορφώνοντας ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, που φιλοδοξεί να βγάλει από την πολυετή απραξία και την απαξίωση χιλιάδες στρέμματα γης, τα οποία η αλλαγή της νομοθεσίας βρήκε αγκαλιά με δάση και δασικές εκτάσεις. Η υπόθεση μυρίζει μπαρούτι από καιρό αφού πολλοί εξ αυτών κατέφυγαν στα αρμόδια ευρωπαϊκά δικαστήρια, με κάποιους να δικαιώνονται διεκδικώντας αποζημιώσεις από το Ελληνικό Δημόσιο για τη δέσμευση περιουσιακών τους στοιχείων. Γι’ αυτό στην κυβέρνηση και στο ΥΠΕΚΑ έγινε συντονισμένη προσπάθεια να καταγραφεί και να αξιολογηθεί με στοιχεία το μέγεθος του προβλήματος από μηδενική βάση, να βρεθούν λύσεις και να υπάρξει διέξοδος. Το σχέδιο που εκπονείται από το ΥΠΕΚΑ εντατικά την τελευταία διετία και πρόκειται να κατατεθεί τις επόμενες μέρες στη Βουλή από τον αναπληρωτή υπουργό Νίκο Ταγαρά θα αποτελέσει τον νέο χάρτη πολεοδόμησης για περίπου 550 οικοδομικούς συνεταιρισμούς, προβλέποντας για όσους έχουν ανυπέρβλητα δασικά προβλήματα τη μετακόμισή τους σε νέες νομικά και πολεοδομικά «καθαρές» περιοχές, τις οποίες θα επιλέξει το Ελληνικό Δημόσιο, δίνοντας ταυτόχρονα κίνητρα αναβίωσης εγκαταλειμμένων οικισμών. Πόσοι από τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς θα παραμείνουν στη θέση τους είναι μάλλον πρόωρο να πούμε (μόνο στην Αττική οι μισοί από τους 220 είναι αντιμέτωποι με δασικά προβλήματα), ωστόσο είναι σαφές ότι η πλειονότητα θα πάρει τον δρόμο της ανταλλαγής, η οποία θα πραγματοποιηθεί με τον καθορισμό ζωνών συγκέντρωσης δικαιωμάτων κατά τα πρότυπα της Τράπεζας Γης και της ιδιωτικής πολεοδόμησης. Σε πιο πλεονεκτική θέση βρίσκονται όσοι οικοδομικοί συνεταιρισμοί κατέχουν δάση και δασικές εκτάσεις πριν από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος, ή βρίσκονται σε περιοχές που δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας με εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο πριν από το 1975. Αυτή η κατηγορία εντάσσεται αυτομάτως σε καθεστώς ιδιωτικής πολεοδόμησης, εισφέροντας το 50% της έκτασης στο Ελληνικό Δημόσιο, είτε ενιαία είτε διαιρεμένη σε κομμάτια επιφάνειας τουλάχιστον δέκα στρεμμάτων η καθεμία. Οπως ορίζει το σχέδιο, η έκταση που θα δομηθεί δεν μπορεί να υπερβαίνει το 25% του συνόλου της ρυθμιζόμενης επιφάνειας. Πιο σύνθετη αναμένεται η περίπτωση της ανταλλαγής, καθώς δεν είναι σαφές με τι είδους εκτάσεις και τι διαδικασίες θα διατεθούν από το κράτος τα νέα οικόπεδα για να επιλύσουν τα οικιστικά προβλήματα των οικοδομικών συνεταιρισμών. «Γίνεται ένα πρώτο βήμα» «Είναι σημαντικό να γίνει ένα πρώτο βήμα ώστε όσοι αγόρασαν γη με νόμιμο τρόπο και στη συνέχεια η νομοθεσία άλλαξε να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις περιουσίες τους», δηλώνει η κυρία Γεωργία Ρωμαίου, νομικός και πρόεδρος οικοδομικού συνεταιρισμού στον Νομό Κορινθίας. Οπως σημειώνει, η οργάνωση των συνεταιρισμών σε Επιτροπή Πρωτοβουλίας Συλλογικής Δράσης και η ενημέρωση που έχει γίνει από το 2012 συστηματικά στα κόμματα έχουν αποδώσει καρπούς αφού ακόμη και η Κουμουνδούρου φαίνεται να αναγνωρίζει ότι δεν μπορεί να σέρνονται αντίστοιχα κοινωνικά θέματα για πολλά χρόνια. «Το σχέδιο νόμου δεν είναι τέλειο. Χρειάζεται να διευκρινιστούν και να επιλυθούν ζητήματα που ανακύπτουν ώστε να προχωρήσουν οι ανταλλαγές. Ωστόσο έχει μπει ένα λιθαράκι και αυτό είναι το σημαντικότερο», καταλήγει η κυρία Ρωμαίου. Διαφορετική είναι η άποψη που διατυπώνει ο συνταγματολόγος κ. Απόστολος Παπακωνσταντίνου. «Θεωρώ ότι το σχέδιο νόμου είναι ανεπαρκές. Οι ρυθμίσεις για την πολεοδόμηση εκτάσεων Ο.Σ. αφορούν τελικώς ελάχιστους Ο.Σ. Φωτογραφίζουν ως εκ τούτου συγκεκριμένες, αριθμητικά ελάχιστες περιπτώσεις. Το μοναδικό ουσιαστικό ζήτημα που ρυθμίζεται είναι η δυνατότητα ανταλλαγής δεσμευμένων εκτάσεων Ο.Σ. με άλλες μη δεσμευμένες». Ο ίδιος υποστηρίζει ότι το βασικό πρόβλημα των Ο.Σ. δεν επιλύεται. Το κράτος έχει παραβιάσει τις διατάξεις του Συντάγματος και της ΕΣΔΑ για την προστασία της ιδιοκτησίας και τη θεμελίωση περιουσιακού δικαιώματος προσδοκίας, εγκρίνοντας τη σύσταση των Ο.Σ. και τη δυνατότητα δόμησης εκτάσεων που εκ των υστέρων θεωρεί δεσμευμένες (δασικές ή αναδασωτέες). «Από την άποψη αυτή οι Ο.Σ. θα συνεχίσουν τις προσφυγές τους στα εθνικά δικαστήρια και στο ΕΔΑΔ, αφού οι ανταλλαγές δεν επιλύουν το πρόβλημα, πλην ελάχιστων περιπτώσεων όπου οι εκτάσεις υποδοχής θα είναι αντίστοιχης αξίας με εκείνες που είχαν αρχικώς επιλεγεί...». Πώς θα γίνει η πολεοδόμηση Δικαίωμα στην ανταλλαγή οικοπέδων έχουν όσοι οικοδομικοί συνεταιρισμοί είναι ιδιοκτήτες δασών και δασικών εκτάσεων ή εκτάσεων στις οποίες απαγορεύεται η δόμηση. Επιπλέον όσοι διέπονται από ειδικό καθεστώς προστασίας (δάση ή κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι ή αποτελούν τμήμα γης υψηλής παραγωγικότητας και δεν μπορούν να αξιοποιηθούν με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο). Τις περιοχές μετεγκατάστασης των οικοδομικών συνεταιρισμών μέσω του θεσμού της Τράπεζας Γης θα καθορίσουν τα Ειδικά Σχέδια Περιβαλλοντικής Αναβάθμισης και Ανάπτυξης που θα εκπονεί το κράτος, με στόχο την αναζωογόνηση μικρών και εγκαταλειμμένων οικισμών κάτω των 150 κατοίκων. Εξαιρούνται από τον κανόνα πυκνοδομημένες περιοχές όπως οι Αττική, Θεσσαλονίκη, Γιάννενα, Πάτρα, Βόλος και Ηράκλειο. Για την ανταλλαγή λαμβάνεται υπόψη η τιμή ζώνης της περιοχής όπου βρίσκεται το ακίνητο της ανταλλαγής, καθώς και η τιμή ζώνης της έκτασης που ανταλλάσσεται. Εάν δεν είναι καθορισμένη, υπολογίζεται η ελάχιστη τιμή ζώνης που ισχύει στην τοπική δημοτική κοινότητα ή αντίστοιχα στην περιφερειακή ενότητα. Σε περίπτωση ανταλλαγής με ιδιωτική έκταση που έχει πολεοδομική μελέτη, η αποδιδόμενη έκταση μειώνεται κατά 50%. Η έκταση που αποδίδεται οφείλει να βρίσκεται στην ίδια ή σε όμορη περιφέρεια με το ακίνητο ανταλλαγής, με εξαίρεση συνεταιρισμούς της Αττικής που θα μπορούν να ανταλλάσσουν εκτάσεις με όλη την επικράτεια. Δικαίωμα υπάρχει και για «κατά παραγγελία» ζώνες συγκέντρωσης δόμησης από συνεταιρισμούς που επιθυμούν συγκεκριμένες περιοχές. Τα αιτήματα αυτά θα ικανοποιούνται κατά προτεραιότητα και με βάση εννέα κριτήρια που θέτει το Δημόσιο - εκτάσεις με αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις, με άκυρα ρυμοτομικά σχέδια, με προωθημένες πολεοδομικές μελέτες, οικιστική καταλληλότητα κ.ά. Στην κατηγορία των ανταλλαγών με την ανάλογη διεκπεραίωση από την Πολιτεία των αναγκαίων εγκρίσεων και αδειοδοτήσεων μπαίνουν επίσης εκτάσεις επιφάνειας μεγαλύτερης των 300 στρεμμάτων όπου δεν έχουν συντελεστεί πράξεις χαρακτηρισμού, δημόσιες χορτολιβαδικές και βραχώδεις εκτάσεις, αλλά και ακίνητα ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου, των ΟΤΑ ή ΝΠΔΔ μεγαλύτερες των 300 στρεμμάτων. Συνολικά, η προς πολεοδόμηση έκταση πρέπει να έχει ελάχιστη επιφάνεια 50 στρέμματα, με το 50% να είναι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι. Εντός έτους αποδοχή, αλλιώς το οικόπεδο πάει σε άλλον Με βάση τη ρύθμιση, ο κύριος της προτεινόμενης προς ανταλλαγή έκτασης υποβάλλει αίτηση στη Διεύθυνση Πολεοδομικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΚΑ με αντικείμενο την ανταλλαγή της ιδιοκτησίας του με ακίνητο ιδιοκτησίας του Δημοσίου. Η αίτηση συνοδεύεται από έκθεση τίτλων με πλήρη περιγραφή του ακινήτου, το ιστορικό της νομικής του κατάστασης, όσων έχουν δικαίωμα κυριότητας ή άλλα εμπράγματα δικαιώματα σε αυτό κ.ά. Το νομοσχέδιο προβλέπει σφιχτά χρονοδιαγράμματα καθώς εντός τριών μηνών από την υποβολή της αίτησης το ΥΠΕΚΑ σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας του υπουργείου Οικονομικών θα πρέπει να ενημερώνει περί της αποδοχής ή της απόρριψης της αίτησης. Το προτεινόμενο ακίνητο ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου οφείλει να είναι ελεύθερο βαρών, διεκδικήσεων και τυχόν άλλων περιορισμών αρχαιολογικής, περιβαλλοντικής, δασικής ή άλλης σχετικής νομοθεσίας. Ο ενδιαφερόμενος υποχρεούται εντός αποκλειστικής προθεσμίας 60 ημερών να αποδεχτεί εγγράφως την ανταλλαγή της εκτάσεώς του με το προτεινόμενο ακίνητο και εντός ενός έτους από τη χορήγηση του νέου τίτλου την υποβολή πολεοδομικής μελέτης. Απρακτη παρέλευση των συγκεκριμένων προθεσμιών συνεπάγεται απώλεια του δικαιώματος ανταλλαγής και χορήγηση αυτής σε άλλο ενδιαφερόμενο. Η ανταλλαγή εγκρίνεται με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Η διαδικασία της ανταλλαγής ολοκληρώνεται με τη μεταγραφή της οικείας σύμβασης στα αρμόδια υποθηκοφυλακεία ή την καταχώριση αυτής στα κτηματολογικά βιβλία του αρμόδιου κτηματολογικού γραφείου. Πηγή: Oικοδομικοί συνεταιρισμοί: Μετακομίζουν για να χτίσουν σε εγκαταλειμμένους οικισμούς | newmoney.gr http://www.newmoney.gr/article/58148/oikodomikoi-synetairismoi-metakomizoyn-gia-na-htisoyn-se-egkataleimmenoys-oikismoys#ixzz36xu0TWJQ

Στο σημείο «μηδέν» επανέρχονται ξανά οι 600 χιλ. ιδιοκτησίες των οικοδομικών συνεταιρισμών, με τον αναπληρωτή υπουργό, Γ. Τσιρώνη να εξαγγέλλει χθες από το βήμα της Βουλής πως «ακυρώνονται οι δασοκτόνοι νόμοι και ειδικά ο ν.4280/2014» που υπέγραψε η προηγούμενη διοίκηση του υπουργείου Περιβάλλοντος. Μετά από περίπου 40 χρόνια, το πολύπαθο σχέδιο επίλυσης της ιδιοκτησίας των οικοδομικών συνεταιρισμών τινάζεται στον «αέρα» με τον νόμο 4280/2014, που υπήρξε το πρώτο σκαλοπάτι για την επίλυση του πολύπαθου ζητήματος, να μπαίνει σε διαδικασία «αναθεώρησης»! Η αξιοποίηση της περιουσίας που έχουν στο ενεργητικό τους οι 550 οικοδομικοί συνεταιρισμοί, παραμένει επί μακρόν στα χαρτιά, καθώς άγνωστες παραμένουν ακόμη οι προθέσεις του υπουργείου, εάν θα διατηρηθεί το δικαίωμα οικοδόμησης του 1/4 των εκτάσεων ή θα υπάρξουν μεταβολές στο μεγαλύτερο βαθμό εφαρμογής του νόμου. Από το βήμα της Βουλής ο Γ. Τσιρώνης, έκανε λόγο για ακύρωση της διαδικασίας, δίχως ωστόσο να αποσαφηνίζεται εάν η εφαρμογή της απόφασης αφορά το σύνολο ή μέρος του ψηφισθέντος νόμου. Ο προηγούμενος σχεδιασμός προέβλεπε εντός του 2015 να οριστικοποιηθούν οι περιοχές που θα επιλεγούν από τους δήμους, κάνοντας το πρώτο βήμα για την οριστική απελευθέρωση των ιδιοκτησιών που παρέμεναν «παγωμένες». Στην Αττική υπολογίζεται ότι υπάρχουν 220 οικοδομικοί συνεταιρισμοί, εκ των οποίων οι 110 αντιμετωπίζουν προβλήματα καθώς βρίσκονται σε δασικές εκτάσεις. Για τους υπόλοιπους 330 που βρίσκονται εκτός Αττικής, το 25% αντιμετωπίζει προβλήματα γιατί ανήκει σε δασικές εκτάσεις και 15% δεν βρίσκεται σε περιοχή Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ). Πηγή: http://www.buildnet.gr/default.asp?pid=235&catid=213&artid=14563

Aρχίζει η καταγραφή των εκτάσεων, των διεκδικήσεων και των προβλημάτων – Μέσω των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων η πολεοδόμηση των «καθαρών» περιοχών στα 200.000 στρέμματα των 550 συνεταιρισμών της χώρας. Για να επιλυθεί ένα πρόβλημα θα πρέπει κατ’ αρχάς να είναι γνωστές όλες οι παράμετροι που το δημιούργησαν. Και στην περίπτωση των οικοδομικών συνεταιρισμών (ΟΣ), τα δεδομένα που έχει στα χέρια της η Διοίκηση είναι ελάχιστα, παρότι ακανθώδη ιδιοκτησιακά, δασικά και άλλα ζητήματα μπλοκάρουν, εδώ και μισό αιώνα, την αξιοποίηση περίπου 200.000 στρεμμάτων. Γι’ αυτό, το αμέσως επόμενο διάστημα ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Δημήτρης Οικονόμου, σύμφωνα με πληροφορίες, θα απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση προς τους συνεταιρισμούς προκειμένου να αποκτήσει καθαρή εικόνα για το καθεστώς τους και τις διεκδικήσεις τους. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά μιλώντας στο «Βήμα» η πρόεδρος της Επιτροπής Πρωτοβουλίας και Συλλογικής Δράσης Οικοδομικών Συνεταιρισμών Ελλάδας κυρία Γεωργία Ρωμαίου, οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί βρίσκονται κάτω από μια κοινή ομπρέλα, αλλά με διαφορετικά προβλήματα ο καθένας. Αλλοι βρίσκονται σε δάση, σε δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις, ή ένα τμήμα τους είναι δασικό, άλλοι σε περιοχές που διεκδικούνται από το Δημόσιο, ορισμένοι περιλαμβάνουν αρχαιολογικά ευρήματα, κάποιοι καταλαμβάνουν ζώνες περιαστικού πρασίνου, ή εντοπίζονται σε γη υψηλής παραγωγικότητας κ.τ.λ. Λύση μέσω Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων «Δεν μπορεί να υπάρξει οριζόντια λύση. Κατ’ αρχάς διότι τίποτε δεν μπορεί να προχωρήσει εάν δεν ολοκληρωθεί το έργο των Δασικών Χαρτών και του Κτηματολογίου, ώστε να γνωρίζουμε πού είναι δάσος και την περιουσία του κράτους. Δεύτερον, διότι ο κάθε οικοδομικός συνεταιρισμός αποτελεί ένα ξεχωριστό πρόβλημα. Και τρίτον διότι πρέπει να προηγηθεί ολοκληρωμένη απογραφή τους. Αφού γίνουν όλα αυτά, η πολεοδόμησή τους θα μπορέσει να ξεκαθαρίσει μέσω των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ)» εξηγεί ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) που παρακολουθεί στενά το θέμα από την ισχύ του νόμου 4280/14 για την ιδιωτική πολεοδόμηση έως σήμερα. Ωστόσο, επειδή θα χρειαστεί μια εξαετία για να ολοκληρωθούν τα ΤΠΣ, το επιτελείο του κ. Οικονόμου αναζητεί μια συνταγματικά ανεκτή ρύθμιση που θα επιτρέπει στους ΟΣ – ή έστω στους πιο «καθαρούς» από αυτούς – την εκμετάλλευση της γης τους. «Δεν είναι σίγουρο ότι θα βρεθεί. Αν ήταν εύκολο θα είχε περιληφθεί στο χωροταξικό και πολεοδομικό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε προ ημερών. Ελπίζουμε σε τρεις με τέσσερις μήνες να μπορούμε να πούμε ότι βρήκαμε μια νομική διέξοδο. Διαφορετικά θα προχωρήσουμε μέσω των ΤΠΣ» σημειώνει παράγοντας του ΥΠΕΝ. Θα ενταχθούν στον αναπτυξιακό σχεδιασμό Ο πολεοδομικός σχεδιασμός, με… εργαλείο τα ΤΠΣ, θα καθορίσει χρήσεις γης, όρους δόμησης, οριοθετήσεις οικισμών, τοπικά οδικά δίκτυα, ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης κ.λπ. «Με την εκπόνηση των ΤΠΣ είναι κατάλληλη στιγμή να ρυθμισθούν τα ζητήματα των ΟΣ ώστε οι εκτάσεις τους να ενταχθούν στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της κυβέρνησης» αναφέρει η κυρία Ρωμαίου, εκπροσωπώντας έναν φορέα με μέλη πάνω από 200 Οικοδομικούς Συνεταιρισμούς πανελλαδικά και περίπου 300.000 οικογένειες. Για την εκπόνησή τους έχει κατατεθεί αίτημα του ΥΠΕΝ στο Ταμείο Ανάκαμψης για 350 εκατ. ευρώ. Προσανατολισμός σε μη οικιστικούς σκοπούς Οπως επισημαίνει η ίδια, οι εκτάσεις των ΟΣ μπορούν να δημιουργήσουν ένα πεδίο επενδύσεων ταχείας εξέλιξης. Ειδικά στην Αττική, σύμφωνα με την κυρία Ρωμαίου «οι συνεταιρισμοί κατευθύνονται πλέον προς μη οικιστικούς σκοπούς και προσανατολίζονται σε άλλες χρήσεις ανοίγοντας νέες επενδυτικές προοπτικές», φιλοξενώντας λειτουργίες εμπορικές, αθλητικές ή πολιτιστικές. «Το έχουμε θέσει ως προοπτική και στον κ. Οικονόμου» σημειώνει. Η ανάπτυξη των Οικοδομικών Συνεταιρισμών ξεκίνησε δειλά-δειλά το 1950 και πιο δυναμικά τη δεκαετία του ’60, οπότε ιδρύθηκαν περίπου 250 με πάνω από 500.000 μέλη διαφόρων κοινωνικών τάξεων – από βουλευτές, στρατιωτικούς, δικαστές, δημοσίους υπαλλήλους έως ηθοποιούς, οικοδόμους, συνταξιούχους κ.ά. Τότε είχαν αγοραστεί περί τα 80.000 στρέμματα, μεταξύ των οποίων και πολλά δασικά. Αρχικώς σκοπός ήταν να εξασφαλίσει στα μέλη κύρια κατοικία και αργότερα, με τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, να καλύψει παραθεριστικές ανάγκες. Τα προβλήματα εμφανίστηκαν μετά το Σύνταγμα του 1975, οπότε για πρώτη φορά κατοχυρώθηκε η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, απαγορεύοντας τη μεταβολή της χρήσης των δασικών εκτάσεων, παρά μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος, στους οποίους δεν εμπίπτει η οικιστική ανάπτυξη. Διαιωνίζονται ψηφοθηρικές τακτικές Τα τελευταία χρόνια οικοδομικοί συνεταιρισμοί κατάφεραν να δικαιωθούν ακολουθώντας τη δικαστική οδό. Το 2013, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου επιδίκασε αποζημίωση πάνω από μισό δισ. ευρώ στον συνεταιρισμό Στεγάσεως Υπαλλήλων Τραπέζης της Ελλάδος. Προσφάτως, το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφασή του (1525/2020) άνοιξε τον δρόμο για πολεοδόμηση 1.000 στρεμμάτων στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης προς αποκατάσταση μελών ΟΣ καθώς η Διοίκηση δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα για άμεση ολοκλήρωση της διαδικασίας πολεοδόμησης της έκτασης αλλά ούτε εκδήλωσε με σαφήνεια την πρόθεσή της να εφαρμόσει τον συνταγματικό κανόνα της απαγόρευσης πολεοδόμησης της επίμαχης δασικού χαρακτήρα εκτάσεως όπως θα όφειλε, συντηρώντας για δεκαετίες την προσδοκία για οικιστική αποκατάσταση των μελών των συνεταιρισμών. Αλλωστε αποτελεί πάγια τακτική των κυβερνήσεων να αφήνουν… ανοιχτά παράθυρα στα εκατοντάδες χιλιάδες μέλη των ΟΣ διαιωνίζοντας ψηφοθηρικές τακτικές. Προσπάθειες επίλυσης του γόρδιου δεσμού των ΟΣ έγιναν το 2014 και το 2017 με προβλέψεις για ανταλλαγή των… προβληματικών οικοπέδων που δεν μπορούσαν να δομηθούν (εάν είχαν αποκτηθεί πριν από το 1975) με σχολάζοντα ακίνητα του Δημοσίου, τα οποία όμως δεν υπάρχουν καταχωρημένα σε μια βάση δεδομένων. Ο σχεδιασμός περιελάμβανε ανταλλαγή άυλων τίτλων μέσω της Τράπεζας Γης, αλλά δεν υλοποιήθηκε. Οι μισές εκτάσεις βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές Κατά την πρώτη απογραφή, η οποία είχε επιχειρηθεί την περίοδο 2012 – 2013, από τους περίπου 550 οικοδομικούς συνεταιρισμούς που εκτιμάται ότι υπάρχουν στην Ελλάδα, στη βάση δεδομένων του υπουργείου Περιβάλλοντος εισήγαγαν στοιχεία μόνον 195 ΟΣ, εκ των οποίων 81 είχαν «έδρα» την Αττική. Σύμφωνα με επεξεργασία που έγινε στην αρμόδια υπηρεσία, βάσει των συγκεκριμένων καταγραφών και άλλων στοιχείων, από τους περίπου 220 συνεταιρισμούς που εντοπίζονται στο λεκανοπέδιο, σχεδόν οι μισοί βρίσκονται ή περιλαμβάνουν προστατευόμενες εκτάσεις (π.χ. του Πεντελικού όρους, του Σουνίου κ.λπ.). Αντιστοίχως στην υπόλοιπη χώρα ένας στους τέσσερις συνεταιρισμούς χωροθετείται (εν όλω ή εν μέρει) εντός περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών και συνήθως σε περιοχές «φιλέτα» παράκτιων ζωνών, ενώ περίπου οι μισοί δεν διαθέτουν εγκεκριμένη πολεοδομική μελέτη. Συνολικά, εκτιμάται ότι καταλαμβάνουν περί τα 200.000 στρέμματα σε εκτός σχεδίου εκτάσεις ανά τη χώρα, εκ των οποίων πάνω από τα μισά στην Αττική (από τον Μαραθώνα έως την Πεντέλη και από το Σούνιο έως το Αλεποχώρι και την Ψάθα). Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 10% των ΟΣ έχουν προχωρήσει σε αξιοποίηση των εκτάσεών τους και αυτοί σε λιγότερο από το 50% της έκτασής τους.

Το πράσινο φως για να προχωρήσουν 27 οικοδομικοί συνεταιρισμοί μέσα στους επόμενους μήνες έδωσε, χθες, το υπουργείο Περιβάλλοντος. Οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονται στην Κρήτη και δεν αντιμετώπιζαν σοβαρά νομικά ζητήματα. Τα νεότερα στοιχεία για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς και τις ιδιωτικές πολεοδομήσεις παρουσίασε, χθες, σε ημερίδα που διοργάνωσε η Επιτροπή Πρωτοβουλίας και Συλλογικής Δράσης Οικοδομικών Συνεταιρισμών, η σύμβουλος του ΥΠΕΝ σε πολεοδομικά θέματα Σταυρούλα Αγρίου. Οπως ανέφερε: • Σε τρεις περιπτώσεις έχει εγκριθεί το απαραίτητο πλαίσιο (προεδρικό διάταγμα) και εκκρεμεί η δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Πρόκειται για τις ιδιωτικές πολεοδομήσεις του Συλλόγου Πολυτέκνων Χανίων (410 στρέμματα), της Εργοληπτικής Αναπτυξιακής «Ολυμπος» (214 στρέμματα) και του οικοδομικού συνεταιρισμού Θεσσαλορουμελιωτών στο Ηράκλειο (64,9 στρέμματα). • Σε επτά περιπτώσεις το σχέδιο προεδρικού διατάγματος είναι προς υπογραφή. Πρόκειται για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς Εμπόρων Ηρακλείου στο Λασίθι (629 στρέμματα), υπαλλήλων ΥΠΕΧΩΔΕ στο Ηράκλειο (126 στρέμματα), υπαλλήλων ΔΕΗ στο Ηράκλειο (268 στρέμματα). Και για τις εξής ιδιωτικές πολεοδομήσεις: Α΄ Οικιστική Ενωση Καθηγητών ΤΕΙ στη Λάρισα (168 στρ., Β΄ Οικιστική Ενωση Καθηγητών ΤΕΙ στη Λάρισα (107 στρ. και 63 στρ.), Οικιστική Ενωση Φυσικών Προσώπων Ομάδα Αεροπόρων στη Λάρισα (136 στρ.). • Σε οκτώ περιπτώσεις το προεδρικό διάταγμα βρίσκεται υπό κατάρτιση. Πρόκειται για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς υπαλλήλων ΙΚΑ στο Ηράκλειο, υπαλλήλων ΟΤΕ στο Λασίθι, Οπλιτών και Πολιτικών Υπαλλήλων Χωροφυλακής στην Εύβοια, «Κλεόβουλος» στη Ρόδο και τις ιδιωτικές πολεοδομήσεις «Ηλιοθέα» στο Ηράκλειο, Δικαστικών Α΄ και Β΄ στην Εύβοια και την Οικιστική Εταιρεία τραπεζοϋπαλλήλων στο Ρέθυμνο. • Σε πέντε περιπτώσεις προωθούνται οι πολεοδομικές μελέτες για έγκριση από το Κεντρικό Συμβούλιο (ΚΕΣΥΠΟΘΑ): οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί «Μυγδονία» στη Θεσσαλονίκη (52 στρ.) και υπαλλήλων ΥΕΘΑ στα Χανιά και οι ιδιωτικές πολεοδομήσεις Village Mare στη Χαλκιδική, «Κουμάκης» στο Ηράκλειο και υπαλλήλων υπουργείου Γεωργίας στην Αργολίδα. • Τέλος, σε τέσσερις περιπτώσεις χορηγήθηκε βεβαίωση οικιστικής καταλληλότητας: στον συνεταιρισμό ηλεκτρολόγων στο Ηράκλειο και στις πολεοδομήσεις ανάπτυξης ακινήτων στο Ηράκλειο, Cretan Sea στα Χανιά και Τριόπετρα στο Ρέθυμνο.

Περισσότεροι από 200.000 ιδιοκτήτες, μέλη ενεργών οικοδομικών συνεταιρισμών, θα παραδώσουν στο Δημόσιο τις δασικές εκτάσεις -υπολογίζονται άνω των 220.000 στρεμμάτων- που κατέχουν σε όλη την Ελλάδα και θα πάρουν δικαίωμα δόμησης σε νέες, επίσης δημόσιες, εκτάσεις, τόσο στον πυρήνα όσο και στην ευρύτερη περιοχή μικρών οικισμών. Το υπουργείο Περιβάλλοντος θεσμοθετεί κατά προτεραιότητα ως Ζώνες Συγκέντρωσης Συντελεστή Δόμησης περίπου 2.000 οικισμούς της χώρας, που σύμφωνα με την απογραφή της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής του 2011 έχουν λιγότερους από 200 μόνιμους κατοίκους, ώστε να υποδεχθούν τα δικαιώματα δόμησης των περίπου 250 ενεργών οικοδομικών συνεταιρισμών της χώρας. Το υπουργείο Περιβάλλοντος, με πρωτοβουλίες του αναπληρωτή υπουργού Στ. Καλαφάτη επιχειρεί να συνδυάσει την προώθηση λύσης στο πολύπλοκο και ακανθώδες θέμα των οικοδομικών συνεταιρισμών με μία προσπάθεια αναζωογόνησης και ανοικοδόμησης των μικρών οικισμών, που εμφανίζουν τις τελευταίες δεκαετίες εικόνα συρρίκνωσης και εγκατάλειψης. Η λύση για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς προωθείται με τρεις διαχοχικές νομοθετικές πρωτοβουλίες του υπουργείου Περιβάλλοντος, ως εξής: 1 Με τη λειτουργία της «Τράπεζας γης», που έχει ήδη θεσμοθετηθεί με το νόμο 4178/13, για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Προβλέπεται ότι τα μέλη των οικοδομικών συνεταιρισμών, που κατέχουν δασικές εκτάσεις μπορούν μεταφέροντας τα δικαιώματα δόμησης να χτίζουν με ανταλλαγή εκτάσεων και διαδικασίες ιδιωτικής πολεοδόμησης. 2 Με τις «Δημόσιες γαίες», οι οποίες μέσω του μηχανισμού της «Τράπεζας γης» μπορούν να ανταλλάσσονται με δάση και δασικές εκτάσεις, ώστε να υπάρξει πολεοδομική λύση για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς. Σύμφωνα με το δασικό νομοσχέδιο, που προωθείται για ψήφιση στη Βουλή, οι «δημόσιες γαίες» και ιδιαίτερα οι χορτολιβαδικές εκτάσεις επιτρέπεται πλέον να χρησιμοποιούνται και για πολεοδόμηση, όταν πρόκειται για επεκτάσεις σχεδίων πόλεων των 12.500 υφιστάμενων μικρών οικισμών και οικισμών προ του 1923. Πρόκειται για εκτάσεις δημόσιας γης συνολικής επιφάνειας άνω των 18 εκατ. στρεμμάτων, κυρίως χορτολιβαδικές, βραχώδεις, πετρώδεις και άλλες μέχρι τώρα μη αξιοποιήσιμες εκτάσεις, οι οποίες εντάσσονται στη νέα κατηγορία, που ονομάζεται «δημόσιες γαίες». Αυτές οι εκτάσεις, που αντιπροσωπεύουν το 13,6% της επιφάνειας της χώρας, βγαίνουν από το καθεστώς αυστηρής προστασίας της δασικής νομοθεσίας και προσφέρονται με τυπικούς περιβαλλοντικούς όρους για πλήθος δραστηριοτήτων και χρήσεων (οικισμός, τουρισμός, βιομηχανία, μεταλλεία κ.ά.). 3 Με τις Ζώνες Συγκέντρωσης Συντελεστή Δόμησης, οι οποίες θεσμοθετούνται με το νέο πολεοδομικό νομοσχέδιο, που βρίσκεται στην τελική ευθεία της επεξεργασίας του και αναμένεται εντός του μήνα να δοθεί από τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος Σ. Καλαφάτη για δημόσια διαβούλευση, ώστε ακολούθως να προωθηθεί για ψήφιση στη Βουλή και να γίνει νόμος του κράτους πριν από το τέλος του έτους. Από το σύνολο των 12.500 μικρών οικισμών και οικισμών προ του 1923 που υπάρχουν στην ελληνική επικράτεια, δημιουργούνται κατά προτεραιότητα «ζώνες συγκέντρωσης συντελεστή δόμησης» στους 2.000 μικρούς και εγκαταλελειμμένους οικισμούς. Εξετάζεται η δημιουργία τέτοιων ζωνών και σε πολεοδομικούς πόλους αστικών κέντρων της περιφέρειας. Αυτές οι ζώνες, σύμφωνα με το νομοσχέδιο προκαταβολικά απαγορεύεται και δεν θα μπορούν να δημιουργηθούν στα όρια των νομών Αττικής, Θεσσαλονίκης και Ηρακλείου Κρήτης, καθώς αυτές οι περιοχές χαρακτηρίζονται ως περιοχές υψηλής πολεοδομικής επιβάρυνσης. Στο υπό κατάρτιση νομοσχέδιο προβλέπεται επίσης ότι στις «ζώνες συγκέντρωσης συντελεστή δόμησης» η αρτιότητα των οικοπέδων θα είναι κατά κανόνα έκτασης 400 τετραγωνικών μέτρων και ο μέγιστος συντελεστής δόμησης 0,5. Ως ελάχιστο εμβαδόν για τον καθορισμό ζώνης ορίζονται τα 5.000 στρέμματα. Οι «ζώνες συγκέντρωσης δόμησης» θα είναι αποκλειστικά περιοχές αμιγούς κατοικίας, θα πολεοδομούνται με ειδικό καθεστώς και απέχουν από οικιστικό κέντρο της περιοχής όχι πάνω από 20 χιλιόμετρα. Πηγή και πλήρες άρθρο: http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=16/10/2013&id=392479

Το Δ.Σ. του ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων στη συνεδρίασή του στις 15.01.2013 αποφάσισε τη σύσταση ομάδας εργασίας με αντικείμενο τη σύνταξη ενός Οικοδομικού Κανονισμού σύγχρονου, σαφή και εύληπτου, συνοπτικού και ξεκάθαρου ως προς το περιεχόμενο και την εφαρμογή του, μη επιδεχόμενου πολλαπλών ερμηνειών. Ενός Οικοδομικού Κανονισμού που να προσδίδει την απαιτούμενη ελευθερία στην αρχιτεκτονική σύνθεση, βασιζόμενου στην έννοια του κτηριακού όγκου, και να είναι συνδεδεμένος με τον υπερκείμενο πολεοδομικό και αστικό σχεδιασμό. Καλούμε τους συναδέλφους να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για τη στελέχωση της προαναφερόμενης ομάδας εργασίας, υποβάλλοντας στη γραμματεία του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ τη συνημμένη αίτηση, καθώς και σύντομο βιογραφικό μέχρι δύο σελίδες. Για τη δυνατότητα ενεργοποίησης όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού μελών, ενημερώνονται οι συνάδελφοι ότι η συμμετοχή στην ομάδα εργασίας μπορεί να πραγματοποιείται και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Ημερομηνία λήξης υποβολής αιτήσεων ορίζεται η Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013. Οι αιτήσεις αποστέλλονται στα γραφεία του Συλλόγου, είτε στο fax: 2103215147, είτε στο e-mail: info @ sadas - pea. gr ή sadas - pea @ tee. gr, είτε ταχυδρομικά στη διεύθυνση: Βρυσακίου 15 & Κλάδου, 105 55 Αθήνα. Για περισσότερες πληροφορίες ή διευκρινήσεις απευθυνθείτε στη γραμματεία (2103215146-7) ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Συλλόγου www.sadas-pea.gr Πηγή: Δελτίο Τύπου ΣΑΔΑΣ