Αναζήτηση στην κοινότητα

Την υπ΄αρίθμ. Α5519/22-11-2024 Εγκύκλιο εξέδωσε το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας με θέμα: Αρμοδιότητες φορέων σε έργα και μέτρα πρόληψης για την αποτροπή πλημμυρικών φαινομένων – Προπαρασκευαστικές δράσεις Δήμων και Περιφερειών. Με δεδομένη την εμφάνιση πλημμυρικών φαινόμενων στη χώρα μας με καταστροφικές συνέπειες, προκύπτει η ανάγκη τόσο για τη δρομολόγηση έργων και εργασιών αντιπλημμυρικής προστασίας με στόχο την αποτροπή εμφάνισής τους και τη μείωση των επιπτώσεών τους, όσο και της λήψης μέτρων πολιτικής προστασίας για την εξασφάλιση της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση διαχείριση των συνεπειών τους. Στην κατηγορία των έργων και εργασιών αντιπλημμυρικής προστασίας εντάσσονται κυρίως: • η μελέτη, ο προγραμματισμός και η κατασκευή νέων αντιπλημμυρικών και προστατευτικών έργων που αποβλέπουν στην περαιτέρω μείωση εμφάνισης πλημμυρικών φαινομένων, • η μελέτη, ο προγραμματισμός και η κατασκευή έργων αντιμετώπισης διάβρωσης των εδαφών, ιδίως σε δασικές εκτάσεις που η φυσική τους βλάστηση πρόσφατα έχει καταστραφεί από πυρκαγιές (έργα ορεινής υδρονομίας, αναβαθμοί συγκράτησης φερτών υλών, κορμοφράγματα, κλπ.), • η εκτέλεση πάσης φύσεως εργασιών άρσης προσχώσεων, καθαρισμού κοίτης υδατορεμάτων από φερτά υλικά ή άλλα εμπόδια που δυσκολεύουν την ελεύθερη απορροή των υδάτων από τη φυσική κοίτη του υδατορέματος, εφόσον συντρέχουν λόγοι, • ο έλεγχος λειτουργίας και, εφόσον συντρέχουν λόγοι, εργασίες συντήρησης των υφισταμένων έργων αντιπλημμυρικής προστασίας για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας τους, • ο έλεγχος λειτουργίας και, εφόσον συντρέχουν λόγοι, εργασίες συντήρησης εγγειοβελτιωτικών έργων και εγκαταστάσεων για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου πρόκλησης ζημιών από πλεονάζοντα αρδευτικά και πλημμυρικά ύδατα, • ο έλεγχος λειτουργίας και εφόσον συντρέχουν λόγοι εργασίες συντήρησης του δικτύου απαγωγής ομβρίων υδάτων των οδών από τους φορείς που είναι υπεύθυνοι συντήρησης και λειτουργίας του οδικού δικτύου. Στόχοι και Πλαίσιο της Εγκυκλίου Η εγκύκλιος ορίζει τους βασικούς στόχους για την πρόληψη των πλημμυρών: • Ενίσχυση της θωράκισης από πλημμυρικά φαινόμενα μέσα από ολοκληρωμένα αντιπλημμυρικά έργα. • Βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων. • Διασφάλιση της διαφάνειας και της σαφήνειας στις αρμοδιότητες Δήμων, Περιφερειών, Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και άλλων οργανισμών. • Ενεργοποίηση του συνόλου των τοπικών μηχανισμών για την προετοιμασία και αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών. Οι κατευθύνσεις της εγκυκλίου βασίζονται στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, όπως ορίζεται στον Ν.4662/2020 για την πολιτική προστασία και τις αρμοδιότητες σε θέματα αντιπλημμυρικής προστασίας. Αρμοδιότητες και Ρόλοι των Δήμων και Περιφερειών Οι Δήμοι και οι Περιφέρειες αναλαμβάνουν βασικές ευθύνες, με την εγκύκλιο να εξειδικεύει το πεδίο αρμοδιοτήτων τους: Αρμοδιότητες Δήμων • Καθαρισμός Υδατορεμάτων: Οι Δήμοι έχουν την ευθύνη για την απομάκρυνση φερτών υλικών και απορριμμάτων από υδατορέματα που βρίσκονται εντός των διοικητικών ορίων τους. Σκοπός είναι η αποκατάσταση της φυσικής ροής του νερού και η αποφυγή τοπικών πλημμυρικών φαινομένων. • Συντήρηση Υποδομών: Υπεύθυνοι για τη συντήρηση αποστραγγιστικών δικτύων, οδικών αγωγών και άλλων έργων, ώστε να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία τους. • Τοπική Διαχείριση Κρίσεων: Οργάνωση Τοπικών Επιχειρησιακών Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (ΤΕΣΟΠΠ) για την έγκαιρη αντίδραση σε επικείμενους κινδύνους. Αρμοδιότητες Περιφερειών • Διευθέτηση Υδατορεμάτων: Οι Περιφέρειες αναλαμβάνουν πιο εκτεταμένες παρεμβάσεις, όπως η διευθέτηση χειμάρρων, η κατασκευή φραγμάτων και άλλων έργων αντιπλημμυρικής προστασίας. • Στρατηγικός Σχεδιασμός: Συμβολή στην κατάρτιση περιφερειακών σχεδίων πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Συνεργασία με Αποκεντρωμένες Διοικήσεις Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, σε συνεργασία με τις δασικές υπηρεσίες, έχουν καθοριστικό ρόλο στον καθορισμό και την παρακολούθηση έργων που αφορούν δασικές εκτάσεις και προστατευόμενες περιοχές. Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Η εγκύκλιος υπογραμμίζει την ανάγκη αξιοποίησης των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ), που περιλαμβάνουν: • Χάρτες Επικινδυνότητας: Καθορίζουν περιοχές υψηλού κινδύνου και προτεραιότητες για παρεμβάσεις. • Οδηγίες Προστασίας: Συγκεκριμένες ενέργειες για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων από πλημμύρες. • Διαχείριση Κρίσεων: Σχέδια δράσης για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, όπως εκκενώσεις περιοχών ή αποκατάσταση ζημιών. Προληπτικά Μέτρα και Ενίσχυση Ετοιμότητας Η πρόληψη αποτελεί κεντρικό πυλώνα της αντιπλημμυρικής προστασίας. Οι Δήμοι και οι Περιφέρειες καλούνται να λάβουν τα εξής μέτρα: • Καθαρισμός Ρεμάτων και Δικτύων: Συστηματικός καθαρισμός πριν την έναρξη της περιόδου έντονων βροχοπτώσεων. • Διοργάνωση Ασκήσεων Ετοιμότητας: Τα Τοπικά Συντονιστικά Όργανα καλούνται να προγραμματίσουν τακτικές ασκήσεις για τη βελτίωση της ανταπόκρισης σε περιπτώσεις πλημμυρών. • Ενημέρωση Πολιτών: Οι τοπικές αρχές πρέπει να ενημερώνουν τους πολίτες για τους κινδύνους και τα μέτρα αυτοπροστασίας μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης. Διαχείριση Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης Σε περίπτωση πλημμύρας, η εγκύκλιος καθορίζει διαδικασίες για την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης: • Συντονισμός Φορέων: Άμεση κινητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων αρχών, συμπεριλαμβανομένων πυροσβεστικών και διασωστικών δυνάμεων. • Αποκατάσταση Ζημιών: Προτεραιότητα στην αποκατάσταση βασικών υποδομών, όπως οδικά δίκτυα και δίκτυα ύδρευσης. • Καταγραφή Επιπτώσεων: Οι τοπικές αρχές πρέπει να καταγράφουν τις ζημιές για τη διεκδίκηση αποζημιώσεων και τη βελτίωση του σχεδιασμού. Προκλήσεις και Προοπτικές Η εφαρμογή των οδηγιών της εγκυκλίου συνοδεύεται από σημαντικές προκλήσεις: • Έλλειψη Πόρων: Πολλοί Δήμοι αντιμετωπίζουν περιορισμούς σε ανθρώπινο δυναμικό και χρηματοδότηση, γεγονός που δυσχεραίνει την αποτελεσματική πρόληψη. • Γραφειοκρατία: Η διαδικασία έγκρισης και υλοποίησης έργων συχνά καθυστερεί λόγω γραφειοκρατικών εμποδίων. • Κλιματική Αλλαγή: Οι αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής απαιτούν αναθεώρηση και ενίσχυση των υπαρχόντων σχεδίων. Παρά τις δυσκολίες, η εγκύκλιος Α5519 αποτελεί ένα βήμα προς τη δημιουργία ενός πιο οργανωμένου και αποτελεσματικού πλαισίου διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας. Συμπέρασμα Η εγκύκλιος Α5519 παρέχει σαφείς κατευθύνσεις για την πρόληψη και διαχείριση πλημμυρών, θέτοντας τις βάσεις για τον καλύτερο συντονισμό και την αποτελεσματική δράση. Οι Δήμοι και οι Περιφέρειες, σε συνεργασία με τους άλλους φορείς, καλούνται να αναλάβουν πρωτοβουλίες που θα θωρακίσουν τις τοπικές κοινότητες από τις καταστροφικές συνέπειες των πλημμυρών. Δείτε αναλυτικά την υπ΄αρίθμ. Α5519/22-11-2024 Εγκύκλιο του Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας με θέμα: Αρμοδιότητες φορέων σε έργα και μέτρα πρόληψης για την αποτροπή πλημμυρικών φαινομένων – Προπαρασκευαστικές δράσεις Δήμων και Περιφερειών: https://civilprotection.gov.gr/sites/default/files/2024-11/ΑΠ Α5519 Αρμοδιότητες φορεών σε έργα και δράσεις πρόληψης πλημμυρών 2024 6ΚΙΝ46ΝΠΙΘ-Υ90.pdf View full είδηση

Στο μικροσκόπιο ερευνητών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης τέθηκαν χείμαρροι της περιφέρειας Ηπείρου με σκοπό την εκτίμηση του πλημμυρικού κινδύνου. Δεδομένου ότι η Ήπειρος αποτελεί την Περιφέρεια που συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο όγκο νερού της Ελλάδας διαθέτοντας πολύ μεγάλα υδρολογικά συγκροτήματα, τον Άραχθο, τον Αώο, τον Λούρο, τον Αχέροντα, τον Καλαμά, τα φαινόμενα που σχετίζονται με περίσσεια νερού όπως πλημμύρες και κατολισθήσεις είναι συχνά και πολλές φορές εξαιρετικά επικίνδυνα. Ιδιαίτερη βαρύτητα μέσω του προγράμματος, σύμφωνα με τους ερευνητές, δίνεται σε περιοχές οι οποίες εμφανίζουν μεγάλη οικιστική ανάπτυξη και έντονη τουριστική κίνηση όπως της Πάργας και των Συβότων. Πρόκειται για το πρόγραμμα “EpiSafeNet” που αναπτύχθηκε από το εργαστήριο «ASSIST» του ΔΠΘ, ύστερα από ανάθεση της περιφέρειας Ηπείρου , προκειμένου να ιεραρχηθεί η επικινδυνότητα των δεκάδων χειμάρρων της περιοχής, ώστε να αξιολογείται αντίστοιχα η κατανομή δυνάμεων και λήψη προστατευτικών μέτρων πριν, κατά και μετά από ένα πλημμυρικό συμβάν, επικεντρώνοντας στα πλέον επικίνδυνα σημεία. Όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο καθηγητής Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων, διευθυντής του εργαστηρίου Ανάλυσης και Διαχείρισης Φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών – ASSIST και διευθυντής Έδρας UNESCO Con-E-Ect στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Δημήτρης Εμμανουλούδης, η ιδέα ξεκίνησε από το γεγονός ότι σε όλη τη χώρα υπάρχουν περίπου 1000 χειμαρρικά ρεύματα, καθένα από τα οποία, έχει τα δικά του χαρακτηριστικά, τη δική του συμπεριφορά , τον δικό του τρόπο που γίνεται περισσότερο ή λιγότερο επικίνδυνο. Για το λόγο αυτό, σύμφωνα με τον κ. Εμμανουλούδη κρίθηκε σκόπιμο να γίνει μία ιεράρχηση του πλημμυρικού κινδύνου. «Είναι πολύ σημαντικό να το γνωρίζουμε διότι στα τεχνικά έργα που ερχόμαστε να φτιάξουμε μέσα στις χειμαρρικές λεκάνες και στις χειμαρρικές κοίτες δεν μπορούμε για διάφορους λόγους να επέμβουμε παντού και πάντοτε», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη, αλγόριθμους μηχανικής μάθησης αλλά και πολυκριτηριακής ανάλυσης οι ερευνητές επιχείρησαν να αναπτύξουν ουσιαστικά ένα σύστημα για την έγκυρη προειδοποίηση για πλημμύρες. Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επίκουρος καθηγητής Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων στο Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του ΔΠΘ, Γιώργος Παπαϊωάννου, στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται υποσυστήματα για την πρόγνωση, την ατμοσφαιρική κυκλοφορία, την υδρολογική και την υδραυλική ανάλυση. «Χρησιμοποιούμε ένα σύστημα με νέες τεχνολογίες που γίνεται η πρόγνωση, τι καιρό έχουμε, πότε, πόσο και πού θα βρέξει ουσιαστικά. Το δεύτερο υποσύστημα αποτελείται από την υδρολογική ανάλυση όπου ουσιαστικά εξετάζουμε το νερό που πέφτει από τη βροχή, πού μπορεί να συγκεντρωθεί και πού θα πάει. Και το τρίτο υποσύστημα είναι με την υδραυλική προσομοίωση όπου μπορούμε να διαπιστώσουμε που μπορεί να κινηθεί το νερό, άρα που μπορεί να πλημμυρίσει. Μέσω αυτού του υποσυστήματος μπορούμε να δούμε και το ύψος του νερού, και την ταχύτητά του», εξηγεί ο κ. Παπαϊωάννου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται, στο πλαίσιο του έργου, σε βροχομετρικά δεδομένα και στοιχεία πλημμυρικών φαινομένων του παρελθόντος καθώς μέσω τρισδιάστατης απεικόνισης του χειμάρρου προσομοιάζεται ο πλημμυρικός κίνδυνος. «Με αυτόν τον τρόπο καταλαβαίνουμε τον μηχανισμό, πού κινείται ο χείμαρρος, πώς “αντιδρά” κάθε φορά που δέχεται ποσότητα νερού. Δίνουμε τις πληροφορίες σε συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και στους αλγορίθμους μηχανικής μάθησης, εκπαιδεύουμε το μοντέλο και προσπαθούμε να δούμε μέχρι ποια ποσότητα νερού μπορούν να συγκρατήσουν οι κοίτες ενώ ταυτόχρονα, διαπιστώνουμε και τα έργα που θα χρειαστούν», τονίζει η δρ. Υδροπληροφορικής και αναπληρώτρια διευθύντρια του “ASSIST”, Καλλιόπη Κράβαρη, ενώ από την πλευρά του ο κ. Παπαϊωάννου προσθέτει ότι στο έργο περιλαμβάνεται και η δημιουργία χαρτών που απεικονίζουν τον πλημμυρικό κίνδυνο ενώ μέσω τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθηση μπορεί να καθοριστούν οι περιοχές όπου ενδείκνυνται για την τοποθέτηση έργων διευθέτησης ορεινών υδάτων. «Τα έργα αυτά θα βοηθήσουν στο να αποτρέψουμε να έχουμε πλημμύρες», σημειώνει η κ. Κράβαρη. Περιοχές σημαντικού πλημμυρικού κινδύνου στην Περιφέρεια Ηπείρου Επιπρόσθετα, μέσω του προγράμματος υπολογίζονται οι ζώνες πλημμυρισμού σε κάθε επικίνδυνο ρεύμα ώστε να καθίσταται γνωστό εκ των προτέρων ποιες περιοχές θα πρέπει να εκκενωθούν και σε ποια κατεύθυνση. Όπως υπογραμμίζουν οι ερευνητές, ο υπολογισμός του εύρους των ζωνών πλημμυρισμού δίνεται για διάφορα σενάρια ύψους βροχής κάθε φορά, γεγονός που συμβάλλει στην επιλογή των μεθόδων εκκένωσης, συγκέντρωσης και προστασίας των κατοίκων και του ζωικού κεφαλαίου. Σύμφωνα με τον κ. Εμμανουλούδη, το συγκεκριμένο έργο μπορεί να εφαρμοστεί οπουδήποτε, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και εκτός χώρας, πάντα επικεντρωμένο σε ένα ενιαίο γεωγραφικό διαμέρισμα. «Κατά την ίδια έννοια μπορεί να εφαρμοστεί και στο λεκανοπέδιο της Αττικής επικεντρωμένο σε όλα τα χειμαρρικά ρεύματα που συγκλίνουν από τα γύρω βουνά στο ήδη αναφερθέν λεκανοπέδιο κι εν προκειμένω που περιλαμβάνει μέσα και τον πολεοδομικό ιστό της πόλης της Αθήνας. Η Αθήνα περιστοιχίζεται από ένα σωρό χειμάρρους, και σημαντικούς χειμάρρους. Κακώς ο Ιλισός και ο Κηφισός λέγονται ποταμοί από πλευράς υδρολογικής η συμπεριφορά τους είναι καθαρά χειμαρρική κι άρα μπορούν να ενταχθούν και να μελετηθούν με τον τρόπο που αναφέρθηκε στο πρότζεκτ της Ηπείρου. Άρα μπορεί να γίνει και στην Αττική το ίδιο, και στον Ιλισό και στον Κηφισό δηλαδή να χαρακτηριστεί στο λεκανοπέδιο της Αττικής η χειμαρρική επικινδυνότητα και να ιεραρχηθούν όλοι οι χείμαρροι που συγκλίνουν στον αστικό ιστό της πόλης», υπογραμμίζει ο κ. Εμμανουλούδης. Ζώνη πλημμυρισμού σε μοντέλο προσομοίωσης πλημμύρας κατοικημένης περιοχής Γιατί είναι σημαντικό να εφαρμοστεί στην Αττική και πώς μπορεί να γίνει αυτό Σύμφωνα με τον κ. Εμμανουλούδη ένα τέτοιο έργο θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην πρόληψη των πλημμυρικών φαινομένων και στην Αττική. «Με αφορμή την πλημμύρα της Βαλένθια η οποία ήταν μια πλημμύρα που χτύπησε καθαρά πολεοδομικό συγκρότημα, αστικό ιστό μεγάλης πόλης, αυτόματα έγιναν οι συνειρμοί μεταξύ Βαλένθια και Αθήνας. Μέσα σε μια ήδη δομημένη πόλη και ειδικά όπως είναι η Αθήνα όπου υπάρχουν όλα αυτά τα έργα πολιτισμού του ανθρώπου είναι πολύ δύσκολο να αλλαχθούν πράγματα. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε έργα οδοποιίας ή να γκρεμίσουμε σπίτια ή να διανοίξουμε κοίτες. Υπάρχει ήδη ένα δομημένο περιβάλλον στο οποίοι είναι δύσκολο να επέμβουμε. Επομένως, όπως πράξαμε και στο EPISAFEnet στην Ήπειρο, επικεντρωνόμαστε στην ορεινή λεκάνη της περιοχής. Πηγαίνουμε, λοιπόν, και δημιουργούμε έργα αντιπλημμυρικής προστασίας στον ορεινό χώρο, προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να σπάσουμε την ταχύτητα συγκέντρωσης του νερού στα πεδινά, ώστε να το καθυστερήσουμε, να κατέβει πιο τμηματικά. Και καθυστερώντας το, οδηγώντας το να φτάσει πιο τμηματικά κάτω στις πόλεις, μέσα εκεί που ούτως ή άλλως δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα όπως είπαμε, καταφέρνουμε να χωρέσει, να διοχετευτεί, να έχουμε διόδευση πλημμύρας πιο εύκολα μέσα στις υπάρχουσες κοίτες. Σε αυτές που ούτως ή άλλως δεν μπορούμε να διανοίξουμε περισσότερο, όπως η κοίτη του Κηφισού. Συνεπώς, με την καθυστέρηση αυτή, καταφέρνουμε να χωρέσει πιο εύκολα στις υπάρχουσες κοίτες. Δεδομένου ότι είναι πολύ πιο δύσκολο να κάνουμε διάνοιξη κοιτών ή να αλλάξουμε το ρου της πορείας του Κηφισού ή να φτιάξουμε αυτό που λένε δεξαμενές για να χωρέσουν το νερό. Είναι πολύ πιο εύκολο να πας και να κάνεις έργα πάνω στη λεκάνη απορροής», επισημαίνει ο κ. Εμμανουλούδης και προσθέτει ότι μερικά από αυτά τα έργα είναι φράγματα συγκράτησης φερτών υλικών, φράγματα αποτροπής της αξονικής διάβρωσης, φράγματα στερέωσης της κοίτης και φράγματα βαθμίδωσης. Στο επίκεντρο η πρόληψη και η εκπαίδευση των πολιτών στη διαχείριση των πλημμυρών Τέτοιου είδους έργα όπως τονίζουν οι ερευνητές συμβάλλουν αποφασιστικά στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση του πλημμυρικού κινδύνου, ιδιαίτερα σε περιφέρειες όπως η Αττική. «Αυτού του είδους τα συστήματα που είναι για να κάνουμε πρόγνωση ουσιαστικά , για ένα γεγονός καταστροφικό όπως οι πλημμύρες, κατατάσσονται ούτως ή άλλως στα μη κατασκευαστικά μέτρα που έχουμε για την αντιμετώπιση και για τον κίνδυνο των πλημμυρών. Είναι ένα κομμάτι μεγάλο που πρέπει τουλάχιστον στην Ελλάδα να του δώσουμε λίγο μεγαλύτερη έμφαση. Δηλαδή να κάνουμε πρόγνωση του που και πόσο μπορεί να πλημμυρίσει και πότε μπορεί να γίνει αυτό. Με αυτό τον τρόπο έχουμε και το χρόνο αντιμετώπισης αλλά και για την προειδοποίηση του κόσμου, την ενημέρωση των πολιτών και όλο αυτό εννοείται ότι μπορεί να σώσει και ανθρώπινες ζωές και περιουσίες και οτιδήποτε άλλο», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Παπαϊωάννου. Από την πλευρά του ο κ. Εμμανουλούδης υπογραμμίζει ότι πέρα από τα τεχνικά μέσα για την αντιμετώπιση και την πρόληψη από τέτοιου είδους φαινόμενα, πολύ σημαντική είναι και η εκπαίδευση των πολιτών όλων των ηλικιακών ομάδων. «Θα πρέπει να διαμορφωθεί μια ατομική κουλτούρα προστασίας από τις πλημμύρες, μέσα από βίντεο, από φυλλάδια, από σχολεία, από σεμινάρια, από οτιδήποτε, οι πολίτες να γνωρίζουν τι να κάνουν, να έχουν οδηγίες αντιπλημμυρικής προστασίας», σημειώνει και προσθέτει ότι για παράδειγμα είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να κυκλοφορούν οι πολίτες με τα αυτοκίνητά τους κατά τη διάρκεια εκδήλωσης ακραίων πλημμυρικών φαινομένων. « Χρειάζεται μία εκπαίδευση ως προς τις πλημμύρες. Μπορούμε να αναλογιστούμε πόσοι άνθρωποι θα σώζονταν αν είχαν την στοιχειώδη γνώση να κυκλοφορούν με τα αυτοκίνητά τους σε πλημμυρισμένους δρόμους ή να απέφευγαν τους υπόγειους χώρους, σπιτιών, γκαράζ, πάρκινγκ αυτοκινήτων, όπως συνέβη δυστυχώς στην περίπτωση της Βαλένθια». Παράλληλα, για τον κ. Παπαϊωάννου, χρειάζεται να ανοίξει και η συζήτηση για την ανθεκτικότητα των πόλεων στις πλημμύρες. «Πλέον υπάρχουν και συστήματα που μπορούν και χρησιμοποιούνται και από τους πολίτες. Δηλαδή, ήδη βλέπουμε ότι γίνεται ασφάλιση των κτιρίων για πλημμύρες. Είναι κάτι που στην Ελλάδα μπορεί να μην είμαστε τόσο συνηθισμένοι. Στο εξωτερικό είναι πολύ πιο έντονο αυτό. Αλλά αρχίζει και βλέπουμε και εδώ πέρα να συζητιέται. Ακόμη, έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για την κατασκευή κτιρίων με τέτοιο τρόπο, ώστε να υποστούν λιγότερες επιπτώσεις από μία τέτοιου είδους πλημμύρα», αναφέρει. View full είδηση

Τα τελευταία 45 χρόνια (1980 έως σήμερα), η Ελλάδα έχει βιώσει 70 θανατηφόρες πλημμύρες λόγω έντονων βροχοπτώσεων, με αποτέλεσμα 190 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους. Τα θανατηφόρα πλημμυρικά επεισόδια καταγράφονται συστηματικά από την ομάδα METEO του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, και δίνουν μια εικόνα των καταστροφικών επιπτώσεων των πλημμυρών. Τα δεδομένα αποκαλύπτουν μια ανησυχητική τάση: ο αριθμός των θανάτων από πλημμύρες αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου (Εικόνα 1). Ενδεικτικά, την τελευταία δεκαετία σημειώθηκαν οι μισοί από τους καταγεγραμμένους θανάτους στο σύνολο της περιόδου των 45 ετών. Οι περισσότερες απώλειες (60%) καταγράφονται τους φθινοπωρινούς μήνες, επιβεβαιώνοντας την επικινδυνότητα των βροχοπτώσεων αυτήν την εποχή (Εικόνα 2). Τα διαθέσιμα δημογραφικά στοιχεία αποκαλύπτουν ότι η πλειονότητα όσων έχασαν τη ζωή τους σε αυτά τα επεισόδια ήταν άνδρες (65%). Σε ότι αφορά την ηλικία, το 60% ήταν άνω των 45 ετών (Εικόνα 3). Τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημασία της ετοιμότητας, ειδικά κατά τους φθινοπωρινούς μήνες όταν ο κίνδυνος έντονων και ακραίων βροχοπτώσεων και πλημμυρικών φαινομένων αυξάνεται. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες και έγκυρες επιστημονικές μελέτες, η συχνότητα και η ένταση των βροχοπτώσεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου έχουν ήδη αυξηθεί και είναι πολύ πιθανό να αυξηθούν περαιτέρω λόγω της κλιματικής αλλαγής, καθιστώντας αναγκαία την ενίσχυση των μέτρων πρόληψης και την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πολιτών για τους κινδύνους που συνδέονται με πλημμύρες. Για λεπτομέρειες για όλα τα καιρικά επεισόδια με αρνητικές κοιινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα από το 2000, μπορείτε να επισκεφτείτε την σχετική ιστοσελίδα https://meteo.gr/weather_cases.cfm. Εικόνα 1. Πλημμυρικά επεισόδια και απώλειες ζωής από πλημμύρες στην Ελλάδα από το 1980 μέχρι και το 2024. Εικόνα 2. Πλημμυρικά επεισόδια και απώλειες ζωής από πλημμύρες ανά μήνα στην Ελλάδα από το 1980 μέχρι και το 2024. Εικόνα 3. Θύματα από πλημμύρες ανά ηλικιακή κατηγορία. View full είδηση

Οι έντονες ξηρασίες και οι ακραίες πλημμύρες, που πολλαπλασιάζονται στον κόσμο, αποτελούν μια «πρόγευση» των επερχόμενων εξελίξεων, την ώρα που η κλιματική αλλαγή καθιστά πιο ακανόνιστο τον κύκλο του νερού, προειδοποίησε σήμερα ο ΟΗΕ. Τα ποτάμια του πλανήτη κατέγραψαν πέρυσι ένα επίπεδο ξηρασίας που δεν είχε προηγούμενο εδώ και 33 χρόνια, σύμφωνα με νέα έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (ΠΜΟ, WMO, OMM), μια υπηρεσία του ΟΗΕ. «Στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, το νερό μάς δίνει μια πρόγευση των επερχόμενων εξελίξεων», εκφράζει την ανησυχία της σε ανακοίνωση η γενική γραμματέας του ΠΜΟ Σελέστ Σάουλο. «Τα σημάδια συναγερμού πολλαπλασιάζονται: παρακολουθούμε έναν παροξυσμό ακραίων βροχοπτώσεων, πλημμυρών και ξηρασιών, που επιβαρύνουν πολύ τις ζωές, τα οικοσυστήματα και τις οικονομίες», παρατηρεί. Καθώς η χρονιά 2023 ήταν η πιο ζεστή που έχει καταγραφεί ποτέ, οι αυξημένες θερμοκρασίες και η γενικευμένη εξασθένηση των βροχοπτώσεων συνέβαλαν σε παρατεταμένες ξηρασίες. Οι πλημμύρες ωστόσο πολλαπλασιάσθηκαν κι αυτές στον πλανήτη: τα ακραία υδρολογικά φαινόμενα ευνοήθηκαν όχι μόνο από φυσικούς κλιματικούς παράγοντες, κυρίως τη μετάβαση από τις συνθήκες Λα Νίνια σε ένα επεισόδιο Ελ Νίνιο στα μέσα του 2023, αλλά επίσης από την ανθρώπινης προέλευσης κλιματική αλλαγή, αναφέρει ο ΠΜΟ. «Η άνοδος της θερμοκρασίας επιτάχυνε τον υδρολογικό κύκλο, ο οποίος έγινε επίσης πιο ακανόνιστος και λιγότερο προβλέψιμος», εξηγεί η Σάουλο. Οι συνέπειες είναι πολλαπλές: «Μια πιο ζεστή ατμόσφαιρα που μπορεί να περιέχει περισσότερη υγρασία, η άνοδος της θερμοκρασίας του κλίματος αυξάνει τον κίνδυνο ισχυρών βροχοπτώσεων» ενώ «παραλλήλως η επιτάχυνση της εξάτμισης και της ξήρανσης των εδαφών επιδεινώνει τις ξηρασίες». Κατά συνέπεια, «βρισκόμαστε αντιμέτωποι με όλο και πιο δύσκολες καταστάσεις, όπου το νερό είναι είτε υπερβολικά άφθονο είτε ανεπαρκές». Αυτή τη στιγμή 3,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν ανεπαρκή πρόσβαση στο νερό τουλάχιστον έναν μήνα τον χρόνο και ο αριθμός τους αναμένεται ότι μέχρι το 2050 θα έχει ξεπεράσει τα 5 δισεκατομμύρια, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Η έκθεση δείχνει ότι τα ύδατα περίπου του 50% των ποταμών του πλανήτη ήταν πέρυσι λιγότερα από το κανονικό. Οι παγετώνες βρίσκονται επίσης στη γραμμή του μετώπου της ανόδου της θερμοκρασίας του κλίματος: σύμφωνα με προκαταρκτικά δεδομένα για την περίοδο από τον Σεπτέμβριο 2022 ώς τον Αύγουστο 2023, έχασαν πάνω από 600 γιγατόνους νερού, απώλεια που είναι η χειρότερη σε 50 χρόνια παρατηρήσεων. «Το λιώσιμο των πάγων και των παγετώνων απειλεί τη μακροπρόθεσμη υδροδοτική ασφάλεια εκατομμυρίων ανθρώπων. Εντούτοις δεν λαμβάνουμε τα επείγοντα μέτρα που επιβάλλονται», κρούει τον κώδωνα του κινδύνου η γενική γραμματέας του ΠΜΟ. Ο οργανισμός ζητάει να κηρυχθούν από νωρίς συναγερμοί για όλους ώστε να προστατευθούν οι ζωές και τα μέσα επιβίωσης που συνδέονται με το νερό και καλεί να βελτιωθούν οι γνώσεις και ο διαμοιρασμός των δεδομένων για τις πηγές νερού. «Δεν μπορούμε να διαχειρισθούμε ένα πρόβλημα, αν δεν μετρήσουμε την έκτασή του», υπογραμμίζει η Σάουλο. View full είδηση

Περίπου το 5% του πληθυσμού στην Ελλάδα κατοικεί σε παραποτάμιες περιοχές στις οποίες ο κίνδυνος πλημμύρας είναι αυξημένος – έναντι 12% του ευρωπαϊκού. Σχετικά με την ασφάλεια των υποδομών, σε επικίνδυνες για πλημμύρα περιοχές βρίσκεται το 21% των βιολογικών καθαρισμών της χώρας, αλλά μόλις το 1% των νοσοκομείων. Η έρευνα καταγράφει τις πολυεπίπεδες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στη σχέση του ανθρώπου με το νερό στην ευρωπαϊκή ήπειρο και παρουσιάζει έναν μεγάλο αριθμό πρακτικών λύσεων που εφάρμοσαν ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία χρόνια, ανταποκρινόμενες στις έκτακτες συνθήκες. Ανάμεσα στα ενδιαφέροντα σημεία της έκθεσης: Σήμερα, περίπου 53 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη (το 12% του πληθυσμού) ζουν σε περιοχές που είναι ευάλωτες από πλημμύρες ποταμών. Το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού σε ευάλωτες περιοχές βρίσκεται στην Ολλανδία (23,4%), στη Σλοβακία (21,7%) και στην Αυστρία (20,6%), ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 4,7%. Ο ευάλωτος σε πλημμύρες πληθυσμός στην Ευρώπη αυξήθηκε κατά 935.000 ανάμεσα στο 2011 και το 2021, κάτι που υποδεικνύει την αύξηση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις άλλοτε πλημμυρικές ζώνες των ποταμών. Η αύξηση αυτή (1,8%) είναι μικρότερη από τη γενική αύξηση του πληθυσμού (2,9%). Ωστόσο, σε κάποιες χώρες όπως η Δανία οι πληθυσμοί αυτοί έχουν υπερδιπλασιαστεί. Στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία, δύο χώρες με μειούμενο πληθυσμό, η μείωση του πληθυσμού σε ευάλωτες στις πλημμύρες περιοχές ήταν πολύ υψηλότερη από τη μείωση του γενικού πληθυσμού, επειδή τις εγκαταλείπουν. Ενα στα εννέα νοσοκομεία στην Ε.Ε. –το 11%– βρίσκεται σε σημείο ευάλωτο σε πλημμύρες (περισσότερες από 15.000 μονάδες υγείας). Τα υψηλότερα ποσοστά απαντούν στη Φινλανδία και στην Ολλανδία, ενώ αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα είναι πολύ μικρό (1%). Αντιθέτως, ένα πολύ σημαντικό ποσοστό –περισσότερο από το ένα τρίτο– των μονάδων επεξεργασίας λυμάτων στην Ε.Ε. έχει κατασκευαστεί σε ευάλωτες σε πλημμύρες περιοχές. Ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 36%, με πρώτες στη λίστα την Αυστρία και τη Σλοβακία, όπου ευάλωτες είναι τα δύο τρίτα των μονάδων τους. Στην Ελλάδα, οι ευπρόσβλητοι σε πλημμύρες βιολογικοί καθαρισμοί αντιστοιχούν στο 21,1%, ποσοστό μικρότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο αλλά όχι ευκαταφρόνητο. Οσον αφορά τη λειψυδρία, η έκθεση επισημαίνει ότι περίπου το 30% του πληθυσμού στη νότια Ευρώπη κατοικεί σε περιοχές με μόνιμο πρόβλημα, ενώ το 70% σε περιοχές που αντιμετωπίζουν εποχικά σοβαρό ζήτημα επάρκειας νερού. Το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί. Η πιο ευάλωτη ομάδα στη λειψυδρία είναι οι αγρότες, εξαιτίας της επίπτωσης στο επίπεδο ζωής τους και στην ψυχική τους υγεία, αλλά και όσοι χρησιμοποιούν πηγάδια, λόγω της επιδείνωσης της ποιότητας των υπογείων υδάτων. Παλαιότερη (2019) έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος υποδεικνύει ότι η αγροτική παραγωγή στην Ιταλία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία, τη νότια Γαλλία και την Ισπανία θα μειωθεί κατά 9% σε ένα σενάριο αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1 βαθμό Κελσίου, ενώ έως το 2100 η αξία της αγροτικής γης στις χώρες αυτές θα έχει μειωθεί κατά 80%. Η μεγαλύτερη απώλεια αγροτικής γης αναμένεται στην Ιταλία, όπου η αγροτική παραγωγή θεωρείται πολύ ευάλωτη στις κλιματικές παραμέτρους. Οσον αφορά την επιδείνωση της λειψυδρίας, η έκθεση παραθέτει στοιχεία από την υπηρεσία παρακολούθησης της κλιματικής αλλαγής του Copernicus, σύμφωνα με την οποία μέσα στα επόμενα 50 χρόνια θα μειωθεί σημαντικά στη νότια Ευρώπη η υγρασία του εδάφους. «Στο κόκκινο» θα βρεθούν η νότια Ισπανία, η Σικελία, η Κρήτη, τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου και τα βόρεια μικρασιατικά παράλια της Τουρκίας. Το πρόβλημα θα ενταθεί επίσης σε κεντρική Ισπανία, νότια Ιταλία, νότια μικρασιατικά παράλια της Τουρκίας και, στην Ελλάδα, την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα. Πάντως, τις χειρότερες συνθήκες τα τελευταία χρόνια τις αντιμετωπίζει η Ιβηρική Χερσόνησος. Στη βόρεια Καταλωνία και στη νότια Ανδαλουσία, στην Ισπανία, οι επίγειοι υδροφορείς βρίσκονται στο 16% της δυναμικότητάς τους. Ως αποτέλεσμα, την 1η Φεβρουαρίου οι περιφερειακές αρχές της Καταλωνίας ανακοίνωσαν περιορισμούς στην οικιακή και δημοτική χρήση του νερού, ενώ αντίστοιχα μέτρα έχουν φέτος ληφθεί και στη νότια Πορτογαλία και στη Σικελία. Ωρα για δράση Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος παραθέτει τις πολύπλευρες επιπτώσεις των πλημμυρών και της λειψυδρίας στην ανθρώπινη υγεία. Και καταλήγει υποδεικνύοντας σε πρώτο επίπεδο την κατεπείγουσα ανάγκη για εφαρμογή της υφιστάμενης κοινοτικής νομοθεσίας και των εθνικών πολιτικών. Και σε δεύτερο επίπεδο την ανάγκη να δοκιμαστούν λύσεις πέρα από την «πεπατημένη» σε όλους τους τομείς και τα επίπεδα διακυβέρνησης. «Η προστασία της ανθρώπινης ζωής και υγείας από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένων των πλημμυρών, της λειψυδρίας και την επιδείνωσης της ποιότητας του νερού, είναι θέμα ύψιστης σημασίας. Οι υπάρχουσες κοινοτικές πολιτικές προσφέρουν μια ισχυρή βάση για δράση, αλλά πρέπει να εφαρμοστούν πιο ευρέως και συστηματικά», σχολιάζει η Λίνα Υλα-Μονόνεν. «Για να διασφαλίσουμε τη μελλοντική μας ευζωία, πρέπει όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης να θέσουν σε εφαρμογή αποτελεσματικές λύσεις, ώστε να προβλέψουμε και να μειώσουμε τις επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος είναι εδώ για να τους υποστηρίξει με την επιστημονική τεκμηρίωση και τις δραστηριότητές του». Η έκθεση καταλήγει με την παράθεση «καλών παραδειγμάτων» από όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση όσον αφορά την πρόληψη ή τη διαχείριση των συνεπειών πλημμυρών και λειψυδρίας, καθώς και των επιπτώσεών τους στην υγεία. Η ανταπόκριση ευρωπαϊκών χωρών στις έκτακτες συνθήκες ΓΕΡΜΑΝΙΑ Αποκατάσταση της κοίτης των ποταμών Η Γερμανία, όπου σχεδόν το σύνολο των ποταμών έχει διευθετηθεί, κινείται τα τελευταία χρόνια στην αποκατάσταση της φυσικής κοίτης όπου είναι εφικτό. Για παράδειγμα, στον ποταμό Ισαρ στο Μόναχο –που ρέει σε τεχνητή κοίτη εδώ και έναν αιώνα– αποκαταστάθηκε σε φυσική κοίτη σταδιακά από το 2000 ένα τμήμα οκτώ χιλιομέτρων. Στόχος είναι τόσο να βελτιωθεί η ασφάλεια έναντι πλημμυρών (δημιουργώντας ξανά το πλημμυρικό πεδίο) όσο και να δοθούν στους πολίτες νέοι χώροι αναψυχής στη φύση. Σήμερα, το αποτέλεσμα είναι ένας πολύ δημοφιλής χώρου πρασίνου στο κέντρο της πόλης. Ανάλογες προσπάθειες καταβάλλονται και στον ποταμό Ρουρ, στη Ρηνανία-Βεστφαλία. ΔΑΝΙΑ Ο ειδικός σχεδιασμός ενός νοσοκομείου Ο σχεδιασμός ενός νέου νοσοκομείου στη Νέα Νότια Ζηλανδία στην περιοχή Χίλεροντ έχει συμπεριλάβει την ανθεκτικότητά του έναντι της κλιματικής αλλαγής. Με δεδομένο ότι το νοσοκομείο βρίσκεται σε πεδινή περιοχή στην οποία το επίπεδο του υπόγειου υδροφορέα είναι ψηλά, ο σχεδιασμός του νοσοκομείου έγινε κατά τέτοιο τρόπο ώστε να απορροφάει όσο το δυνατόν περισσότερο νερό σε περίπτωση ισχυρής βροχόπτωσης. Στον αύλειο χώρο του δημιουργήθηκαν λιμνούλες και ρυάκια, που αποθηκεύουν νερό και το απομακρύνουν από το κτίριο και τον δρόμο πρόσβασης σε αυτό. Φυτεμένες σκεπές και στέγες του χώρου στάθμευσης συμβάλλουν στην κατακράτηση νερού. ΙΤΑΛΙΑ Παρεμβάσεις στο αποχετευτικό σύστημα Κατά τη διάρκεια ισχυρών βροχοπτώσεων, στο Ρίμινι συχνά υπερχείλιζε το αποχετευτικό σύστημα, με αποτέλεσμα τη ροή λυμάτων μέσα στην πόλη και την κατάληξή τους στη θάλασσα. Ο δήμος της πόλης εφαρμόζει ένα σχέδιο για την προστασία της θάλασσας, που περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός χωριστού συστήματος συλλογής λυμάτων και δεξαμενών αποθήκευσης νερού μέχρι την εκτόνωση του φαινομένου, βελτιώνοντας παράλληλα τη λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού. Οι παρεμβάσεις έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές τα τελευταία χρόνια, καθώς ακόμη και μετά από ισχυρές βροχοπτώσεις δεν έχει χρειαστεί να εκδοθεί απαγόρευση κολύμβησης λόγω ρύπανσης της θάλασσας με λύματα. ΟΛΛΑΝΔΙΑ Μετακίνηση κατοικιών και ανταλλαγή γης Στην Ολλανδία, το πρόγραμμα «Αφήνοντας χώρο για το νερό» αφορά την επαναδημιουργία υγροτόπων εκεί όπου κάποτε ήταν η πλημμυρική ζώνη των ποταμών. Κατά τον σχεδιασμό αναχώματος στο Νόορντβαρντ προέκυψε η ανάγκη μετακίνησης 75 κατοικιών, αφού θα πλημμύριζαν σε περίπτωση ισχυρής βροχόπτωσης. Στους ιδιοκτήτες δόθηκε η δυνατότητα απαλλοτρίωσης των σπιτιών σε τιμές αγοράς. Στους αγρότες, η γη ανταλλάχθηκε με άλλη περιοχή. Οσοι ήθελαν να παραμείνουν, τους δόθηκε αποζημίωση για να μετακομίσουν σε υψηλότερα σημεία της περιοχής ή να εγκαταστήσουν αντιπλημμυρικά μέτρα στην ιδιοκτησία τους. Περισσότεροι από τους μισούς ανταποκρίθηκαν και μετακινήθηκαν. ΑΥΣΤΡΙΑ Επιδοτούμενη ασφάλιση των αγροτών Οι αξιοσημείωτες επιπτώσεις της λειψυδρίας στην αγροτική παραγωγή οδήγησαν το 2016 την κυβέρνηση στην υιοθέτηση ενός επιδοτούμενου συστήματος ασφάλισης των αγροτών. Αντικαθιστά την παραδοσιακή προσέγγιση, της ad hoc αποζημίωσης και έχει δύο χαρακτηριστικά. Πρώτον, αποζημιώνει συγκεκριμένες καλλιέργειες λαμβάνοντας υπόψη τις καιρικές διαφοροποιήσεις (βάσει του δεκαετούς μέσου όρου βροχοπτώσεων). Δεύτερον, σε έναν ασφαλιστικό φορέα, στον οποίο συμπράττουν ιδιωτικός και δημόσιος τομέας, η κυβέρνηση καλύπτει το μερίδιο των αγροτών. Στόχος είναι να μειωθεί ο αριθμός των ανασφάλιστων αγροτών, αλλά και να μην επιβαρύνονται οι φορολογούμενοι με το κόστος των αποζημιώσεων. ΕΛΒΕΤΙΑ Χώροι πρασίνου για «υποδοχή» της βροχής Σύμφωνα με την ελβετική νομοθεσία, ο κύκλος του νερού πρέπει να διατηρείται σε τοπικό επίπεδο και να μειωθούν οι απορροές πλημμυρικών νερών. Η κυβέρνηση έδωσε οδηγίες στους δήμους να περιλάβουν στον πολεοδομικό σχεδιασμό έργα διαχείρισης για το νερό της βροχής. Οι οδηγίες αφορούν τη διήθηση, κατακράτηση ή εξάτμιση του νερού, ώστε να μειωθεί η πίεση στα συστήματα απορροής ομβρίων υδάτων και να υποστηριχθεί η βιοποικιλότητα. Πολλά τέτοια έργα πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη μετατροπή του αυλείου χώρου γηροκομείου στη Βέρνη σε χώρο πρασίνου με την κατάργηση «σκληρών» επιφανειών, για την αύξηση της απορρόφησης νερού από το έδαφος. (από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ") View full είδηση

Περισσότεροι από 11 άνθρωποι τον χρόνο πέθαιναν στην Ελλάδα την τελευταία 20ετία εξαιτίας ακραίων καιρικών φαινομένων. Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, την περίοδο 2000-2020 η χώρα μας χτυπήθηκε από 488 καιρικά επεισόδια που είχαν σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, με το ένα τρίτο εξ αυτών να προκαλεί εκτεταμένες καταστροφές σε μία ή περισσότερες περιοχές της Ελλάδας. Οι πλημμύρες αναδεικνύονται στο πιο συχνό καταστροφικό φαινόμενο και η Αττική πρώτη στη λίστα των απωλειών, ενώ το πιο πολύνεκρο επεισόδιο ήταν η πλημμύρα στη Μάνδρα τον Νοέμβριο του 2017, με 24 ανθρώπινες απώλειες. Λαμβάνοντας υπόψη την επιτακτική ανάγκη για συστηματική παρακολούθηση και καταγραφή των καιρικών φαινομένων με κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, η επιχειρησιακή μονάδα ΜΕΤΕΟ του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών έχει αναπτύξει και εμπλουτίζει συστηματικά μια βάση δεδομένων, με στοιχεία που αφορούν επεισόδια πλημμύρας, κεραυνικής δραστηριότητας, χαλαζόπτωσης, χιονιού/ παγετού, ανεμοθύελλας, ανεμοστρόβιλου και καύσωνες, ταξινομημένα ανάλογα με την ένταση των καιρικών φαινομένων και των επιπτώσεών τους. Έκθεση Βάσει αυτών, τα όσα αποκαλύπτουν σε ειδική έκθεσή τους οι ερευνητές του METEO, Κατερίνα Παπαγιαννάκη, Βασιλική Κοτρώνη και Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, είναι αποκαλυπτικά: Οπως εξηγούν, τα 488 επεισόδια της περιόδου 2000-2020 επηρέασαν από έναν έως 28 νομούς έκαστο, με μέσο αριθμό νομών που επηρεάστηκαν τους τρεις. «Το 32% προκάλεσε πολύ σοβαρές επιπτώσεις (μεγέθους Ι3), το 37% μέτριας σοβαρότητας επιπτώσεις (μεγέθους Ι2) και το 31% μικρής σοβαρότητας επιπτώσεις (μεγέθους Ι1)». Τρομακτικοί είναι οι αριθμοί που αναφέρονται στις ανθρώπινες απώλειες: Το ένα τέταρτο του συνόλου των καταγεγραμμένων επεισοδίων κακοκαιρίας σχετίστηκε με τον θάνατο ανθρώπων. Συνολικά 229 άτομα έχασαν τη ζωή τους την περίοδο 2000-2020 εξαιτίας καιρικών φαινομένων. Οι περισσότεροι υπήρξαν θύματα πλημμύρας και κεραυνού, ενώ πολύ λιγότεροι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια ανεμοθύελλας, ανεμοστρόβιλου, παγετού ή καύσωνα. Τα περισσότερα επεισόδια κατεγράφησαν το 2014 και ο μέγιστος αριθμός επεισοδίων με πολύ σοβαρές επιπτώσεις το 2019. Πιο επικίνδυνοι μήνες φαίνεται πως ήταν ο Οκτώβριος και ο Νοέμβριος, καθώς παρουσίασαν τη μεγαλύτερη συχνότητα καταστροφικών φαινομένων. Οι ερευνητές χαρακτηρίζουν αναμενόμενο το γεγονός, δεδομένου ότι οι περισσότερες καταστροφές από καιρικά φαινόμενα στην Ελλάδα οφείλονται σε έντονες βροχοπτώσεις που προκαλούν πλημμύρες (ποσοστό 63% του συνόλου), φαινόμενο ιδιαίτερα αυξημένο τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. «Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, αναπτύσσονται καταιγίδες τοπικού χαρακτήρα, οι οποίες όμως μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα επικίνδυνες» επισημαίνουν. Και εξηγούν πως ο Νοέμβριος του 2017 είχε το πιο πολύνεκρο επεισόδιο κακοκαιρίας, τη μεγάλη πλημμύρα στη Μάνδρα, εξαιτίας της οποίας χάθηκαν για πάντα 24 άνθρωποι. Περιοχές Πρώτη στη λίστα των επιζήμιων καιρικών επεισοδίων αναδεικνύεται η ευρύτερη περιοχή του λεκανοπεδίου της Αττικής. Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων του Αστεροσκοπείου, στην Αθήνα και στα προάστιά της την περίοδο 2000-2020 κατεγράφησαν 80 επεισόδια καταστροφικών καιρικών φαινομένων, ενώ ακολουθούν η Θεσσαλονίκη με 75 επεισόδια, τα Χανιά με 53 και η Ηλεία με 50. Ο Νομός Αττικής, όπου ζει περίπου το 35% του συνολικού πληθυσμού, είναι η πλέον πληττόμενη περιοχή της Ελλάδας, καθώς επηρεάστηκε από το 25% καιρικών επεισοδίων που εκδηλώθηκαν στη χώρα την περίοδο 2000-2020 και 53 άνθρωποι εκτιμάται ότι έχασαν τη ζωή τους στην περιοχή εξαιτίας καιρικών φαινομένων. «Οι φυσικές καταστροφές που προκαλούνται από καιρικά φαινόμενα προσελκύουν τις τελευταίες δεκαετίες ολοένα και περισσότερο το επιστημονικό ενδιαφέρον» εξηγούν οι ερευνητές του ΜΕΤΕΟ και καταλήγουν: «Το μέγεθος των επιπτώσεων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως την ένταση των καιρικών φαινομένων αλλά και την ευπάθεια, την ετοιμότητα και την προσαρμοστικότητα του πληθυσμού που εκτίθεται σε αυτά, ενώ είναι πολύ πιθανό να επηρεάζονται σημαντικά από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή και την ερημοποίηση». View full είδηση

Tο megaproject 5,7 δισ. ευρώ που θα “σώσει” τη Βενετία View full είδηση

Ο Στρατηγικός Σχεδιασμός της Περιφέρειας Αττικής για την αντιμετώπιση των πλημμυρικών κινδύνων και την αποτελεσματική θωράκιση της Αττικής παρουσιάστηκε στην πρόσφατη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής. Ειδικότερα έγινε μια πρώτη παρουσίαση του Master Plan που διαμορφώθηκε από τους μελετητές, οι οποίοι έλαβαν υπόψη τους τις σχετικές μελέτες του Κέντρου Επιστημών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης BEYOND του Αστεροσκοπείου και του ΕΚΠΑ, οι οποίες παραδόθηκαν στον Περιφερειάρχη στη βάση των σχετικών προγραμματικών συμβάσεων που έχουν συναφθεί. Η συζήτηση επί του θέματος θα συνεχιστεί και σε επόμενη συνεδρίαση του ΠΕΣΥ. Ο επικεφαλής του Κέντρου Επιστημών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης BEYOND του Αστεροσκοπείου καθηγητής Χ. Κοντοές και η ομάδα του παρουσίασαν τα ευρήματα που προέκυψαν από τις αυτοψίες που πραγματοποίησαν στις πληγείσες περιοχές και πρότειναν μέτρα αντιμετώπισης. Ο μελετητής κ. Ραμπαούνης και η ομάδα του παρουσίασαν τους βασικούς άξονες του masterplan, το οποίο συνοπτικά περιλαμβάνει: * Την καταγραφή και εκτίμηση του εύρους της καταστροφής, την εκτίμηση των κινδύνων πλημμυρών ανά λεκάνη απορροής και κοίτη ρέματος. * Ιεραρχημένες προτάσεις των απαραίτητων μελετών και έργων. * Προϋπολογισμό των μελετών και προεκτίμηση κόστους των απαιτούμενων έργων. Στο σχέδιο αποτυπώνονται αναλυτικά οι κίνδυνοι καθώς και οι κοστολογημένες παρεμβάσεις, που είναι αναγκαίες για τα έργα άμεσης (Α προτεραιότητας) και μεσοπρόθεσμης παρέμβασης (Β προτεραιότητας). Ειδικότερα για την Α Φάση απαιτούνται 35 εκ. ευρώ (για μελέτες και έργα) ενώ για τη Β Φάση απαιτούνται κατ' εκτίμηση 283 εκ. ευρώ, (για μελέτες και έργα). Επισημαίνεται πως με εντολή του Περιφερειάρχη, το Γενικό Σχέδιο έχει ήδη προωθηθεί από τις υπηρεσίες της Περιφέρειας σε όλους τους συναρμόδιους Υπουργούς προς ενημέρωσήτους. View full είδηση

Η κλιματική αλλαγή επηρέασε και επιδείνωσε τις καταστροφικές πλημμύρες του Ιουλίου στην Ευρώπη, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται σήμερα (24/8), αλλά ήταν μόνο ένας παράγοντας της καταστροφής. Δύο ημέρες με ρεκόρ βροχής και επακόλουθες πλημμύρες ποταμών έφεραν καταστροφές σε μέρη του Βελγίου και της Γερμανίας, κοστίζοντας τη ζωή σε τουλάχιστον 220 ανθρώπους. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη κατέστησε εννέα φορές πιθανότερη την εμφάνιση τέτοιων ακραίων καιρικών φαινομένων στη Δυτική Ευρώπη. Οι νεροποντές στην περιοχή είναι 3-19% σφοδρότερες εξαιτίας της υπερθέρμανσης που προκάλεσε ο ανθρώπινος παράγοντας, γεγονός που σημαίνει ότι μια ημέρα βροχόπτωσης μπορεί να είναι έως και κατά 19% εντονότερη στη συγκεκριμένη περιοχή σε σχέση με το τι θα ήταν αν δεν είχε αυξηθεί κατά 1,2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας παγκοσμίως, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας της υπηρεσίας World Weather Attribution (WWA). «Σε ένα θερμαινόμενο κλίμα σαφώς και θα έχουμε περισσότερα τέτοια (φαινόμενα)», είπε η κλιματολόγος στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Φριντερίκε Οτο, η οποία είναι μια από τις επικεφαλής της υπηρεσίας. «Τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι φονικά», συμπλήρωσε η ίδια, ανακαλώντας στη μνήμη της ότι είχε καλέσει επειγόντως μέλη της οικογένειάς της που ζουν στις πληγείσες εκείνες περιοχές για να διασφαλίσει ότι ήταν ασφαλείς όταν πλημμύρισαν οι περιοχές αυτές. «Για μένα ήταν πολύ κοντά στο σπίτι μου», τόνισε. Με τα ακραία καιρικά φαινόμενα να κυριαρχούν στους τίτλους των ειδήσεων τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες δέχονται αυξανόμενες πιέσεις για να διευκρινίσουν σε ποιόν βαθμό ευθύνεται γι αυτά η κλιματική αλλαγή. Μόνο κατά τον περασμένο χρόνο οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η ξηρασία στις ΗΠΑ, ο φονικός καύσωνας στον Καναδά και οι δασικές πυρκαγιές στην Αρκτική Σιβηρία επιδεινώθηκαν από την υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας. «Το γεγονός ότι χάνουν τη ζωή τους άνθρωποι σε μια από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο είναι αληθινά σοκαριστικό», επισήμανε ο κλιματολόγος Ραλφ Τούμι του Ινστιτούτου Γκρέινθαμ, στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου Imperial College, αναφερόμενος στην πρόσφατη φυσική καταστροφή στη Γερμανία. «Κανένα μέρος δεν είναι ασφαλές», επισήμανε στη συνέχεια, αν και δεν συμμετείχε στην έρευνα. Παρότι η καταστροφή ήταν χωρίς προηγούμενο, οι 39 επιστήμονες που συμμετείχαν στην έρευνα διαπίστωσαν ότι οι κατά τόπους τάσεις βροχοπτώσεων διαφέρουν κατά πολύ. Για τον λόγο αυτό διενήργησαν μια ανάλυση σε μια ευρύτερη περιοχή που κάλυπτε τμήματα της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Βελγίου, της Ολλανδίας, του Λουξεμβούργου και της Ελβετίας. Χρησιμοποίησαν προσομοιώσεις σε υπολογιστή και τοπικά αρχεία για τα καιρικά φαινόμενα για να συγκρίνουν τις πλημμύρες του Ιουλίου με αυτό που θα συνέβαινε σε έναν κόσμο ανεπηρέαστο από την κλιματική αλλαγή. Επειδή ο θερμότερος αέρας συγκρατεί περισσότερη υγρασία, οι καλοκαιρινές βροχές στη συγκεκριμένη περιοχή είναι σήμερα κατά 3-19% σφοδρότερες σε σχέση με το τι θα ήταν χωρίς την υπερθέρμανση του πλανήτη, καταλήγουν οι επιστήμονες. View full είδηση

Στο βίντεο παρουσιάζονται δορυφορικές εικόνες της αποστολής Sentinel-1 όπως επεξεργάστηκαν από την ομάδα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr και αποτυπώνουν την αύξηση της στάθμης τριών μεγάλων ποταμών στα σύνορα της Γερμανίας, του Βελγίου και της Ολλανδίας μετά τις καταστροφικές πλημμύρες της Πέμπτης 15 Ιουλίου 2021. Πιο συγκεκριμένα μετά τις σφοδρές βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών, παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση της στάθμης των ποταμών του Ρήνου, του Μεύση (ή Μόσα) και του ποταμού Ρουρ με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν πολλές κατοικημένες περιοχές και να χάσουν τη ζωή τους τουλάχιστον 170 άνθρωποι. Πηγή: meteo.gr - https://www.meteo.gr/article_view_scientific.cfm?entryID=100 Πηγή: meteo.gr - https://www.meteo.gr/article_view_scientific.cfm?entryID=100 View full είδηση

Σε προτάσεις για ένα νέο μοντέλο διαχείρισης των υδάτων καταλήγει το αρχικό πόρισμα των Ολλανδών εμπειρογνωμόνων που ανέλαβαν να διερευνήσουν τις αιτίες της καταστροφής στη Θεσσαλία και που παρουσιάζει σήμερα η εφημερίδα “Καθημερινή”. Στα ευρήματά τους συγκαταλέγονται περιβαλλοντικά εγκλήματα, όπως παράνομα φράγματα για άρδευση και αυθαίρετες παρεμβάσεις κοντά στις κοίτες των ποταμών. Στην έκθεση που έχουν υποβάλει στην κυβέρνηση, οι Ολλανδοί επισημαίνουν την ανάγκη ενιαίου φορέα διαχείρισης στη θέση του σημερινού κατακερματισμού αρμοδιοτήτων και προτείνουν την ίδρυση ενός οργανισμού παρακολούθησης πλημμυρικού κινδύνου. Ξεχάστε τα μεγάλα, ακριβά φράγματα. Αντ’ αυτών δώστε ζωτικό χώρο στα ποτάμια. Αυτό είναι ένα από τα βασικά μηνύματα που στέλνει στην κυβέρνηση η ομάδα των Ολλανδών εμπειρογνωμόνων, σχετικά με την αντιπλημμυρική προστασία της Θεσσαλίας. Η ομάδα υποστηρίζει ότι πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις σε τρία επίπεδα – πρόληψη, διακυβέρνηση, διαχείριση κρίσεων– και θα συμπεριλάβει στην πρότασή της και την ανάταξη της αγροτικής παραγωγής στον Θεσσαλικό Κάμπο. Από την πλευρά της η κυβέρνηση δείχνει δεκτική στις προτάσεις των Ολλανδών, εκτιμώντας ότι η καταστροφή έχει δώσει την ευκαιρία για μια ευρύτερη ανάταξη της Θεσσαλίας, με οργανωμένο, σύγχρονο και βιώσιμο τρόπο. Η χρηματοδότηση παραμένει ζητούμενο και γι’ αυτόν τον λόγο θα ζητηθεί από τους Ολλανδούς να ιεραρχήσουν έργα και παρεμβάσεις. Πριν από λίγες ημέρες, η συμβουλευτική εταιρεία HVA International κατέθεσε στην κυβέρνηση το πρώτο από τα τρία «παραδοτέα» για τη Θεσσαλία. Το κείμενο αποτυπώνει τα βασικά ευρήματα της ομάδας και σκιαγραφεί τη στρατηγική η οποία θα πρέπει να ακολουθηθεί για την ανάταξη του Θεσσαλικού Κάμπου. Το νέο σχέδιο διαχείρισης πλημμυρών για τη Θεσσαλία θα παρέχει κατευθύνσεις για την ανάπτυξη υποδομών προστασίας αλλά και μέτρα για τη διαχείριση κρίσεων, βασισμένα σε προσυμφωνηθέντα επίπεδα ασφαλείας. «Τα επίπεδα ασφαλείας οφείλουν να διαφοροποιούνται ανάλογα με τις κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές λειτουργίες της περιοχής όπου θα εφαρμοστούν. Η ανάπτυξη των διαφορετικών επιπέδων ασφάλειας είναι μια σύνθετη τεχνικά και πολιτικά άσκηση, και θα απαιτήσει τεχνογνωσία, οικονομική ειδημοσύνη και πολιτικό διάλογο», αναφέρουν. Οι πρώτες προτάσεις των Ολλανδών διαρθρώνονται σε τρία επίπεδα: στα έργα πρόληψης, στην αντιμετώπιση των προβλημάτων διακυβέρνησης και στον τρόπο διαχείρισης κρίσεων. «Oλες οι αντιπλημμυρικές υποδομές πρέπει να αναθεωρηθούν ώστε να αναπτυχθεί ένα πρόγραμμα αναβάθμισής τους. Οι υποδομές για την αντιπλημμυρική προστασία θα είναι ένας συνδυασμός δημιουργίας εγκαταστάσεων συγκράτησης του νερού, εγκαταστάσεων για την αύξηση της αποστράγγισης του νερού και βελτίωσης του δικτύου αναχωμάτων». Οι εμπειρογνώμονες αναβαθμίζουν στην έκθεσή τους το πρόβλημα των ανθρωπογενών παρεμβάσεων στους ποταμούς της Θεσσαλίας, που είχαν ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της κοίτης και των πλημμυρικών ζωνών τους. «Οι ποταμοί και τα ρέματα συχνά περιορίζονται σε στενά περάσματα, “σφηνωμένα” ανάμεσα σε αναχώματα ώστε να μεγιστοποιήσουν τις παρακείμενες καλλιεργούμενες εκτάσεις. Πολυάριθμες βιομηχανίες και περιοχές κατοικίας έχουν χτιστεί επάνω στις πλημμυρικές ζώνες χειμάρρων και ποταμών, επιδεινώνοντας το πρόβλημα. Γέφυρες, δρόμοι και σιδηροδρομικές γραμμές επλήγησαν, καθώς ο σχεδιασμός τους δεν είχε λάβει υπόψη τις σύγχρονες απαιτήσεις για τη διαχείριση των υδάτων. Ως αποτέλεσμα μετατράπηκαν σε εμπόδια, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή. Δεν υπάρχει επίσης καμία συντονισμένη συντήρηση των υδραυλικών υποδομών», αναφέρει η πρώτη έκθεση των Ολλανδών. Πλημμυρικές ζώνες Η δεύτερη σύσταση των Ολλανδών είναι να αυξηθούν και πάλι οι πλημμυρικές ζώνες των ποταμών («Δώστε χώρο στον ποταμό», αναφέρεται χαρακτηριστικά). Οι εμπειρογνώμονες επισημαίνουν ότι βάσει της διεθνούς εμπειρίας, η προοπτική συγκράτησης των πλημμυρικών ροών από ταμιευτήρες και μεγάλα φράγματα είναι περιορισμένη. «Τα μεγάλα φράγματα είναι ακριβά, απαιτούν ειδικές συνθήκες και συχνά εξυπηρετούν άλλους σκοπούς (λ.χ. παραγωγή ενέργειας, άρδευση) που κατά πάσα πιθανότητα έρχονται σε σύγκρουση με τη διαχείριση πλημμυρών», αναφέρουν. Το σημείο αυτό είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, καθώς σε τοπικό επίπεδο στη Θεσσαλία εξακολουθεί να προβάλλεται ως λύση για τις πλημμύρες η υλοποίηση φραγμάτων που έχουν τα προηγούμενα χρόνια σχεδιαστεί χωρίς να προχωρήσει η κατασκευή τους (συνήθως λόγω κόστους ή δυσθεώρητου περιβαλλοντικού αποτυπώματος). Ο δεύτερος τομέας στον οποίο οι Ολλανδοί εκτιμούν ότι απαιτείται παρέμβαση είναι η διακυβέρνηση. Όπως αναφέρει η πρώτη έκθεσή τους, οι πρόσφατες πλημμύρες απέδειξαν ότι η διαχείριση των υδατικών πόρων και των πλημμυρών είναι κατακερματισμένη σε πλήθος οργανισμών που έχουν αρμοδιότητες σε διοικητικές ενότητες, τα όρια των οποίων δεν συμπίπτουν με εκείνα των υδρολογικών λεκανών. Παράλληλα υπάρχει ανεπαρκής συντονισμός και εποπτεία αυτών των οργανισμών, «που λειτουργούν μόνο με βάση τα συμφέροντα αυτών που τους απαρτίζουν», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται. Για παράδειγμα, δεν υπάρχουν επίσημα, εγκεκριμένα από την κεντρική κυβέρνηση πρωτόκολλα για τη λειτουργία των αντλιών και των θυρών (λ.χ. σε φράγματα). Όπως επισημαίνουν οι εμπειρογνώμονες, η διαχείριση των υδάτων θα πρέπει να βασίζεται σε υδρολογικά δεδομένα (λ.χ. λεκάνες απορροής ποταμών) και γι’ αυτόν τον λόγο είναι απαραίτητο να θεσπιστεί μια Αρχή Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής, με εκτελεστικές αρμοδιότητες. Η διάρθρωση και το μοντέλο διακυβέρνησης αυτών των Αρχών θα εξειδικευθούν στο masterplan που θα παραδώσουν οι εμπειρογνώμονες. Τέλος, οι Ολλανδοί εκτιμούν ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές στο μοντέλο διαχείρισης κρίσεων. «Υπάρχει άμεση ανάγκη για την εγκατάσταση ενός συστήματος έγκαιρης ειδοποίησης που θα λειτουργεί σε 24ωρη βάση, το οποίο θα λαμβάνει, θα αναλύει και θα επεξεργάζεται πληροφορίες για τις πλημμυρικές ροές σε πραγματικό χρόνο. Το σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης θα πρέπει να διαθέτει την τεχνογνωσία και τα εργαλεία ώστε να πραγματοποιεί ακριβείς προγνώσεις πλημμυρικών φαινομένων και να πληροφορεί αποτελεσματικά τους τοπικούς φορείς», αναφέρει η έκθεση. Οπως επισημαίνουν οι Ολλανδοί, παρότι εστάλησαν πολλά μηνύματα από το 112, πολλοί κτηνοτρόφοι ανέφεραν ότι θα μπορούσαν να είχαν σώσει τα κοπάδια τους αν είχαν ειδοποιηθεί εγκαίρως για να τα μετακινήσουν ή είχαν αντιληφθεί τη σοβαρότητα της κατάστασης. Η ετοιμότητα για μελλοντικές πλημμύρες μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω με τη δημιουργία σταθμών όπου θα φυλάσσονται εξοπλισμός και μηχανήματα για επείγουσες επισκευές και απομάκρυνση φερτών υλικών, σκάφη για επιχειρήσεις διάσωσης και σάκοι με άμμο οι οποίοι θα διανέμονται σε πολίτες και φορείς ώστε να προστατεύσουν ευαίσθητα σημεία στα αναχώματα, αλλά και κατοικίες και υποδομές ζωτικής σημασίας. Το χρονοδιάγραμμα Η κυβέρνηση έχει επενδύσει σημαντικά σε αυτή την ολιστική προσέγγιση. Σύμφωνα με ανώτατες κυβερνητικές πηγές, στόχος είναι η καταστροφή στη Θεσσαλία να αντιμετωπιστεί ως ευκαιρία για μια συνολικότερη ανάταξη τόσο της αντιπλημμυρικής προστασίας όσο και της αγροτικής οικονομίας στον Θεσσαλικό Κάμπο, με στροφή σε πιο οργανωμένες, σύγχρονες και βιώσιμες επιλογές. Η πρώτη έκθεση των Ολλανδών θα παρουσιαστεί την επόμενη εβδομάδα στη Θεσσαλία. Θα ακολουθήσει μια περίοδος διαβούλευσης με φορείς και την τοπική κοινωνία, ώστε να διαμορφωθεί το τελικό κείμενο του masterplan. Το πόρισμα έχει ζητηθεί να περιλαμβάνει διαφορετικά σενάρια και να ιεραρχεί τα έργα, καθώς η χρηματοδότησή τους παραμένει ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. «Πολυάριθμες βιομηχανίες και περιοχές κατοικίας έχουν χτιστεί επάνω στις πλημμυρικές ζώνες χειμάρρων και ποταμών, επιδεινώνοντας το πρόβλημα», διαπιστώνει η ομάδα των ειδικών. Τι είδαν και τι εισηγούνται οι Ολλανδοί Κοίτες Βιομηχανίες και οικισμοί έχουν χτιστεί πάνω σε πλημμυρικές ζώνες χειμάρρων και ποταμών, διαπιστώνουν οι εμπειρογνώμονες και προτείνουν να δοθεί χώρος στα ποτάμια. Φράγματα Συνιστάται η αποφυγή των μεγάλων φραγμάτων που κοστίζουν, ενώ επιδεινώνουν ενίοτε τον κίνδυνο πλημμύρας, αφού έχουν κατασκευαστεί για αλλότριο σκοπό (άρδευση, παραγωγή ενέργειας). Καλλιέργειες Προτείνεται η αποφυγή υδροβόρων καλλιεργειών, που οδηγεί τους αγρότες είτε σε υπεράντληση των υπόγειων υδάτων είτε ακόμη και σε κατασκευή παράνομων φραγμάτων. Διαχείριση Διαπιστώνεται κατακερματισμός αρμοδιοτήτων σε πλήθος οργανισμών, χωρίς καν αντιστοίχιση με τα όρια των υδρολογικών λεκανών. Θα καταρτιστεί σχετικό masterplan για ενιαία διαχείριση των υδάτινων πόρων. Εγκαιρη ειδοποίηση Επισημαίνεται άμεση ανάγκη για την εγκατάσταση ενός συστήματος έγκαιρης ειδοποίησης που θα λειτουργεί σε 24ωρη βάση και θα επεξεργάζεται πληροφορίες για τις πλημμυρικές ροές σε πραγματικό χρόνο. View full είδηση

Αυτά είναι άλλωστε τα δεδομένα που παρατηρήθηκαν κατόπιν ενεργοποίησης της υπηρεσίας “Copernicus/Emergency Management Service – Rapid Mapping της Ε.Ε.” στις 30 Μαρτίου, με στόχο την άμεση χαρτογράφηση περιοχών που έχουν πληγεί από τις πλημμύρες στον Έβρο. Η απόφαση λήφθηκε από τη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της ΓΓΠΠ, κατόπιν εντολής του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, Γιάννη Καπάκη, και μετά από αίτημα της Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας της ΠΑΜΘ. Ειδικότερα, σκοπός είναι η παραγωγή χαρτογραφικών προϊόντων και δεδομένων για τις περιοχές της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης που έχουν πλημμυριστεί, προς υποβοήθηση του έργου των φορέων πολιτικής προστασίας που εμπλέκονται στην καταγραφή ζημιών, καθώς και στη διαχείριση των συνεπειών από το καταστροφικό φαινόμενο. Το αίτημα έγινε αποδεκτό από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και σήμερα είναι στη διάθεση μας τα χαρτογραφικά δεδομένα και προϊόντα που προκύπτουν από ανάλυση δορυφορικών εικόνων για τις περιοχές που έχουν πληγεί. Να σημειωθεί πως έχουν διενεργηθεί ρήξεις αναχωμάτων προς καλύτερη διαχείριση της κατάστασης. Νικήτας Διαμαντόπουλος Δείτε παρακάτω τις εικόνες του δορυφόρου: Πηγή: http://www.e-evros.g...ebroy/post34737 Click here to view the είδηση

Την αναζήτηση πειθαρχικών ευθυνών από υπαλλήλους του Δασαρχείου Αιγάλεω και της Πολεοδομίας Ελευσίνας, από αιρετούς του Δήμου Μάνδρας και από διώτες μηχανικούς προτείνει η Γενική Επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης, Μαρία Παπασπύρου, στο πόρισμά της για τις πολύνεκρες πλημμύρες στη Δυτική Αττική τον Νοέμβριο του 2017. Στο 82 σελίδων πόρισμα, που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, αναφέρεται ότι οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες, με βάση τόσο το ιστορικό και τη συχνότητα των πλημμυρικών φαινομένων στην περιοχή όπως καταγράφεται από το 2014 και μετά, ακόμη και αν αυτά προκάλεσαν μόνο υλικές ζημιές, όσο και την υπάρχουσα ωριμότητα των σχετικών μελετών, όφειλαν να επισπεύσουν τις διαδικασίες υλοποίησης των έργων. Στο Δασαρχείο Αιγάλεω οι ευθύνες καταλογίζονται σε υπάλληλους που καθυστέρησαν τρία χρόνια να απαντήσουν για το δασικό ή μη χαρακτήρα τής περιοχής, ώστε να αρχίσουν έγκαιρα τα αντιπλημμυρικά έργα. Καταλογίζονται, επίσης, ευθύνες, μεταξύ άλλων και για παραλείψεις που οδήγησαν στην έκδοση οικοδομικής άδειας για ανέγερση κτισμάτων (ακόμα και βιομηχανικού κτιρίου) εντός του ρέματος «Σούρες», κατά παράβαση των όρων και των περιορισμών δόμησης που ίσχυαν κατά τον χρόνο έκδοσης της άδειας. Οι ευθύνες στην Πολεοδομία Ελευσίνας επιρρίπτονται διότι δεν είχε ενεργοποιηθεί ως προς την καταγραφή των αυθαιρέτων κατασκευών κατά μήκος των ρεμάτων μετά από προηγηθέν πλημμυρικό φαινόμενο του Οκτωβρίου του 2015, ενώ προχώρησε στη σύνταξη εκθέσεων αυτοψίας των περισσοτέρων αυθαιρέτων κατασκευών εκατέρωθεν των ρεμάτων, κατόπιν εορτής, δηλαδή μετά τις φονικές πλημμύρες της 15ης Νοεμβρίου 2017. Επιπλέον, το πόρισμα διαπιστώνει ότι η εν λόγω πολεοδομία εξέδωσε νόμιμες άδειες για κατασκευή κτισμάτων ακόμα και μέσα στο ρέμα. Σύμφωνα με το πόρισμα, τα αυθαίρετα μέσα στα ρέματα της περιοχής υπερβαίνουν τα 39 και πρόκειται για αποθήκες, κατοικίες, πρατήρια καυσίμων, αμαξοστάσια, γήπεδα και κέντρο διασκέδασης. Σε αιρετούς του Δήμου Μάνδρας επιρρίπτονται ευθύνες για την ανέγερση αμαξοστάσιου και δημοτικού γηπέδου μέσα στην κοίτη του ρέματος, ενώ σε ιδιώτες μηχανικούς οι ευθύνες καταλογίζονται για το γεγονός ότι ανέλαβαν και ολοκλήρωσαν την κατασκευή των αυθαιρέτων κτισμάτων μέσα στο ρέμα. Από τα κυριότερα συμπεράσματα της έκθεσης προκύπτει ότι: α) Οι διαδικασίες υλοποίησης αντιπλημμυρικών έργων πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι σύντομες. β) Το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας των Λεκανών Απορροής Ποταμών δεν κατέδειξε το μέγεθος του προβλήματος είτε λόγω περιορισμένων διαθέσιμων στοιχείων, είτε λόγω της μοναδικότητας του φαινομένου της 15ης Νοεμβρίου 2017. γ) Υπήρξε μακροχρόνια συνεργασία μεταξύ εμπλεκόμενων υπηρεσιών, αλλά δεν αξιολογήθηκε ο βαθμός του επείγοντος των αντιπλημμυρικών έργων στην περιοχή. δ) Το πλημμυρικό φαινόμενο της 15ης Νοεμβρίου 2017 δημιούργησε την ανάγκη άμεσης αποκατάστασης ζημιών στην Παλαιά Εθνική Οδό Ελευσίνας-Θηβών. ε) Διαπιστώθηκε η ανάγκη οριοθέτησης ρεμάτων στην περιοχή συλλογής αξιόπιστων υδρολογικών δεδομένων και επικαιροποίησης του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας. στ) Υπήρχαν αυθαίρετες κατασκευές του ιδιωτικού αλλά και του δημόσιου τομέα σε ορισμένες περιπτώσεις μέσα στην κοίτη των ρεμάτων. Πηγή: ΑΠΕ View full είδηση

Τις εννέα περιοχές της Αττικής, στις οποίες υπάρχει η μεγαλύτερη πιθανότητα για μια καταστροφική πλημμύρα, εντοπίζει το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας που εγκρίθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Πρόκειται για το τελευταίο από τα 15 σχέδια που εγκρίνεται και περιλαμβάνει εκτός από τον εντοπισμό των πιο ευάλωτων περιοχών, προτάσεις μέτρων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Το σχέδιο, σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή», εξετάζει τις παράκτιες περιοχές Σαρωνίδας - Αναβύσσου - Παλαιάς Φώκαιας, τη χαμηλή ζώνη Λουτρακίου, την περιοχή των Μεσογείων, τη χαμηλή ζώνη Μεγάρων - Νέας Περάμου, τη χαμηλή ζώνη Ασπροπύργου - Ελευσίνας, τη χαμηλή ζώνη της τεχνητής λίμνης Μαραθώνα, την παράκτια πεδινή περιοχή Μαραθώνα - Νέας Μάκρης, τη λεκάνη του Κηφισού και τις παράκτιες περιοχές Βάρης - Αγίας Μαρίνας Κορωπίου. Για παράδειγμα στα Μεσόγεια, το 55,7% της περιοχής χαρακτηρίζεται από υψηλό κίνδυνο πλημμύρας, με πιο ευαίσθητη την περιοχή βορείως των Καλυβίων Θορικού. Σε πλημμύρα 100ετίας η μελέτη εκτιμά ότι επηρεάζεται και η περιοχή δυτικά της Βραυρώνας, καθώς και το νότιο κομμάτι του λιμένα Μαρκοπούλου. Πιο επικίνδυνα σε περίπτωση πλημμύρας είναι το ρέμα του Αγίου Γεωργίου, από το ύψος του Ιππόδρομου στο Μαρκόπουλο έως τη συμβολή του με το ρέμα Ερασίνου, ο κύριος κλάδος του ρέματος Ερασίνου, το Μεγάλο Ρέμα στο τμήμα που δεν είναι διευθετημένο μέχρι τη συμβολή με το ρέμα Κρυονερίου και το ρέμα της Ραφήνας, μέχρι τη συμβολή με το ρέμα Αγίας Παρασκευής. Στη ζώνη Ασπροπύργου - Ελευσίνας, το ρέμα Γιαννούλας εκτιμάται ότι μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στο κομμάτι από τον Ασπρόπυργο «δεδομένου ότι η κοίτη μειώνεται και σχεδόν εξαφανίζεται», ενώ το ρέμα Αγίας Αικατερίνης υπό ακραίες συνθήκες μπορεί να οδηγήσει σε πλημμύρα το παραλιακό κομμάτι. Σε πλημμύρα 50ετίας, οι πιο ευάλωτες περιοχές είναι οι οικισμοί Μάνδρας και Ελευσίνας, καθώς και η περιοχή ανατολικά της Μαγούλας και του Ασπροπύργου. Στη ζώνη Μεγάρων - Νέας Περάμου, σε πλημμύρα 50ετίας επηρεάζεται η περιοχή των οικισμών Μεγάρων, Λάκκας Καλογήρου και Βλυχάδας, ενώ πολύ υψηλός θεωρείται ο κίνδυνος σε τμήματα των δύο πρώτων οικισμών. Στην περιοχή Μαραθώνα (χαμηλή ζώνη λεκάνης τεχνητής λίμνης) το 49,8% της περιοχής χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλή τρωτότητα. Ο κίνδυνος πλημμύρας είναι υψηλός στην περιοχή των οικισμών Καπανδριτίου, Αφιδνών και Κρυονερίου, ενώ πολύ υψηλός κίνδυνος εντοπίζεται νότια του οικισμού Κοσμοθέα και σε περιοχή της Κηφισιάς. Στην πεδινή περιοχή Μαραθώνα - Νέας Μάκρης το μεγαλύτερο μέρος της δεν αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο. Στο ενδεχόμενο πλημμύρας 100ετίας υψηλότερο κίνδυνο έχει ο οικισμός του Αγίου Παντελεήμονα, η περιοχή δυτικά του οικισμού Μαραθώνα και τμήματα της Νέας Μάκρης. Στη λεκάνη του Κηφισού, σε μια πλημμύρα 50ετίας εκτιμάται ότι μπορεί να κατακλυστεί μια ζώνη 13,6 τ. χλμ. Το 61,1% της περιοχής που εξετάστηκε, εκτιμάται ότι αντιμετωπίζει υψηλό κίνδυνο τρωτότητας. View full είδηση