Αναζήτηση στην κοινότητα

Σε «καζάνι» ρύπων έχουν μετατραπεί οι ευρωπαϊκές πόλεις. Παρά τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί μέσω των ευρωπαϊκών πολιτικών, το 96% των κατοίκων τους παραμένει εκτεθειμένο σε υψηλές τιμές μικροσωματιδίων. Στην Ελλάδα πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια βρίσκονται ο Πειραιάς, η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, η Λάρισα και ο Βόλος. Ανάλογη εικόνα παρουσιάζουν και αρκετές πόλεις γειτονικών χωρών, που βρίσκονται κοντά στα σύνορα με την Ελλάδα. Ζήτημα πάντως παραμένει για τη χώρα μας το μικρό δίκτυο καταγραφής. Χθες, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (European Environmental Agency) δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή του για την ποιότητα του αέρα στην Ευρώπη. Η έκθεση αφορά στοιχεία που έχουν συλλεγεί το 2022 και 2023 από το δίκτυο των σταθμών καταγραφής – στη χώρα μας το δίκτυο αυτό περιορίζεται κυρίως στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη (λ.χ. δεν υπάρχουν καταγραφές στην Κρήτη, σε πόλεις της Βόρειας Ελλάδας, της Πελοποννήσου κ.λπ.) και για κάποιους ρύπους καλύπτει ορισμένες πόλεις της περιφέρειας. Οσον αφορά τη χώρα μας, σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Καθημερινής» σημαντικό θέμα εξακολουθούν να είναι οι υψηλές τιμές των αιωρούμενων μικροσωματιδίων (PM 10). Με ανώτατο όριο στην Ε.Ε. τα 50 μg/m3, το 2023 καταγράφηκαν υπερβάσεις στον Πειραιά (60 μg/m3), στην Αριστοτέλους στην Αθήνα (56 μg/m3), στο Περιστέρι (55 μg/m3), ενώ στη Θεσσαλονίκη στην Αγία Σοφία (61 μg/m3) και στο Κορδελιό (54 μg/m3). Να σημειωθεί ότι οι τιμές αυτές αφορούν τον μέσο όρο όλης της χρονιάς, το οποίο σημαίνει ότι κατά διαστήματα οι τιμές ήταν πολύ χειρότερες. Κοντά στο ευρωπαϊκό ανώτατο όριο βρέθηκαν στην Αττική το Μαρούσι, η Νέα Σμύρνη, η Ελευσίνα, η Λυκόβρυση και το Κορωπί (περισσότερα από 40 μg/m3), στη Βοιωτία η Αλίαρτος και στη Θεσσαλονίκη η Σίνδος. Η εικόνα ήταν ανάλογη και το 2022. Η μεγαλύτερη τιμή είχε καταγραφεί ξανά στη Θεσσαλονίκη (Αγία Σοφία, 63 μg/m3), ενώ στην Αττική υπερβάσεις είχαν καταγραφεί στον Πειραιά, στην Αριστοτέλους, στα Λιόσια, στο Μαρούσι και στο Περιστέρι. Στις τιμές του 2022 περιλαμβάνονται επίσης τα Ιωάννινα, η Λάρισα και ο Βόλος, και οι τρεις με υπέρβαση του ανώτατου ορίου (55, 54 και 55 μg/m3 αντίστοιχα). Πάντως στα αιωρούμενα μικροσωματίδια με μικρότερη διάμετρο (PM 2,5) καμία ελληνική πόλη δεν ξεπέρασε την τελευταία διετία την ανώτατη τιμή στην Ε.Ε., που είναι 25 μg/m3. Πολύ κοντά στο όριο όμως βρέθηκαν τα Ιωάννινα (22 μg/m3), η Αγία Σοφία, η Αριστοτέλους (19 μg/m3) και η Λυκόβρυση (18 μg/m3). Σημαντικές υπερβάσεις καταγράφηκαν στη χώρα μας την τελευταία διετία σε ακόμα δύο ρύπους, το όζον και το διοξείδιο του αζώτου. Με ανώτατη τιμή τα 40 μg/m3, οι τιμές του όζοντος πέρυσι έφτασαν κατά μέσον όρο τα 69 μg/m3 στον σταθμό μέτρησης της Πατησίων, τα 58 μg/m3 στον Πειραιά και τα 40 μg/m3 στην οδό Αθηνάς, ενώ κάτω από το όριο αλλά υψηλές ήταν οι τιμές και στη Νέα Σμύρνη, στο Περιστέρι και στην Ελευσίνα. Οσον αφορά το όζον, η οριακή τιμή της Ε.Ε. είναι 120 μg/m3 (σε μέσο όρο τριών ετών), με τις τιμές του να φτάνουν στην Αγία Παρασκευή τα 131 μg/m3, στο Μαρούσι τα 129 μg/m3, στους Θρακομακεδόνες τα 128 μg/m3, στο Περιστέρι τα 126 μg/m3, στον Βοτανικό τα 124 μg/m3 και στη Λυκόβρυση τα 120 μg/m3. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι πολύ υψηλές τιμές ρύπων καταγράφονται σε πολλές πόλεις της Τουρκίας (στα παράλια και στην Ανατολική Θράκη), στη νότια Βουλγαρία και στη Βόρεια Μακεδονία, κατάσταση που σαφώς επηρεάζει και τις κοντινότερες περιοχές της Ελλάδας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως επισημαίνει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, το 96% του αστικού πληθυσμού εκτίθεται σε υψηλές τιμές PM 2,5 (πάνω από το όριο που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και είναι σαφώς χαμηλότερο από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό). Οι χαμηλότερες τιμές ατμοσφαιρικής ρύπανσης καταγράφηκαν στη Φινλανδία, στην Εσθονία, στην Ιρλανδία και στη Γερμανία, ενώ οι υψηλότερες στη Ρουμανία, στην Ιταλία και στην Πολωνία. View full είδηση

Οι λειτουργικές εκπομπές άνθρακα που σχετίζονται με την κατανάλωση ενέργειας των κτιρίων κατέγραψαν ρεκόρ κατά το 2021, καθώς αυξήθηκαν κατά 5% σε σχέση με τα επίπεδα του 2020, και κατά 2% σε σχέση με το προ COVID ρεκόρ του 2019, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ που δημοσιεύθηκαν στη φετινή Συνδιάσκεψη COP27. Παρά το γεγονός οτι επενδύσεις στην ενεργειακή απόδοση κτιρίων αυξήθηκαν κατά ένα σημαντικό 16% το 2021, η αύξηση του συνολικού εμβαδού ξεπέρασε τις προσπάθειες βελτίωσης της απόδοσης, με τις κατασκευές στις περισσότερες μεγάλες οικονομίες να επιστρέφουν στα προ πανδημίας επίπεδα και τη ζήτηση ενέργειας να αυξάνεται κατακόρυφα με την επιστροφή των εργαζομένων στα γραφεία. Τα κτίρια συνεχίζουν να είναι υπερβολικά ενεργοβόρα. Η μετασκευή των υφιστάμενων κτιρίων είναι ο ταχύτερος και πιο οικονομικός τρόπος για να επιταχυνθεί η απεξάρτησης του δομημένου περιβάλλοντος από τον άνθρακα, όμως οι σχετικές πρωτοβουλίες πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά, για να υπάρξουν ουσιαστικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με την έρευνα της JLL Retrofitting Buildings to be Future-Fit, η οποία κυκλοφόρησε στη φετινή COP27, υπολογίζεται ότι πάνω από 1 δισ. τμ. γραφειακών χώρων θα χρειάζονται μετασκευή παγκοσμίως μέχρι το 2050, καθώς υπολογίζεται ότι στις μεγάλες πόλεις των ανεπτυγμένων χωρών περίπου το 80% των κτιρίων γραφείων που υπάρχουν σήμερα θα είναι ακόμα σε χρήση το 2050. Μόνο στον Παγκόσμιο Βορρά, τα ποσοστά μετασκευής πρέπει να τριπλασιαστούν, από μόλις 1% σήμερα σε τουλάχιστον 3% ετησίως. Σύμφωνα με τους αναλυτές, μόνο το κόστος μετασκευής των κτιρίων γραφείων σε 17 μεγάλες χώρες υπολογίζεται ότι υπερβαίνει τα $ 3 τρισ. Σε 10 μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, το 90% του αποθέματος γραφείου είναι άνω των 10 ετών, ενώ ακόμη και τα γραφεία ολοκληρώθηκαν μόλις πριν από 7 χρόνια πιθανότατα δεν θα έχουν κατασκευαστεί σύμφωνα με τα μελλοντικά πρότυπα ενεργειακής απόδοσης. Μονόδρομος η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια Οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ξεπέρασαν αυτές σε ορυκτά καύσιμα για πρώτη φορά, αλλά υπολογίζεται ότι οι επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια πρέπει να είναι τέσσερις φορές υψηλότερες, για την επίτευξη των στόχων. Κατά την COP27, οι ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοίνωσαν μια στρατηγική συνεργασία για την κινητοποίηση 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε επενδύσεις, χρηματοδότηση και άλλη υποστήριξη για την παραγωγή 100 γιγαβάτ καθαρής ενέργειας έως το 2035. Αλλού, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος δημιουργούν ένα από τα μεγαλύτερα αιολικά πάρκα στον κόσμο. αναμένεται να αντισταθμίσει 23,8 εκατομμύρια τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Επί της παρούσης, ένας συνδυασμός διαρκώς αυστηρότερων κανονισμών, αυξανόμενης πίεσης από πελάτες, καταναλωτές και υπαλλήλους και της απειλής για απαξίωση του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος, ωθεί την αγορά ακινήτων στην εφαρμογή άμεσων και αποτελεσματικών δράσεων. Όμως, αυτή είναι μόνο η αρχή στην πορεία μιας ουσιαστικής μεταρρύθμισης του δομημένου περιβάλλοντος. View full είδηση

Καμία υπέρβαση των ορίων για τους θεσμοθετημένους πρωτογενείς ρύπους δεν παρουσιάστηκε κατά τις μετρήσεις που διενήργησε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών για την ποιότητα της ατμόσφαιρας στο πυρόπληκτο Μάτι. Η Περιφέρεια Αττικής είχε αναθέσει τις μετρήσεις στο ΕΑΑ, σε συνεργασία με τη Δ/νση Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής. «Επιλέχθηκαν σημεία εντός της πληγείσας από την πυρκαγιά περιοχής, με έμφαση σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες και κατοικήσιμες περιοχές με στόχο τη διερεύνηση της έκθεσης του πληθυσμού στις υφιστάμενες περιβαλλοντικές συνθήκες», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Περιφέρειας και προστίθεται: «Καταγράφηκαν τα επίπεδα αιωρούμενων σωματιδίων ΑΣ10 του μαύρου άνθρακα ή αιθάλης, του μονοξειδίου του άνθρακα, των οξειδίων του αζώτου, του διοξειδίου του θείου και του όζοντος. » Με βάση τις τιμές που προέκυψαν από τις μετρήσεις δεν παρουσιάστηκε καμία υπέρβαση των ορίων για τους θεσμοθετημένους πρωτογενείς ρύπους». Δείτε αναλυτικά την ανακοίνωση του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών με τα πλήρη στοιχεία, ΕΔΩ. View full είδηση

Η απόλυτη αδράνεια κυριάρχησε και το 2014 στο ΥΠΕΚΑ για την αντιμετώπιση της αιθαλομίχλης. Στις 23 Οκτωβρίου ανακοινώθηκε ότι έγινε ευρεία σύσκεψη με εκπροσώπους συναρμοδίων υπουργείων, Περιφερειών κ.ά., κατά τη διάρκεια της οποίας εξετάστηκε "η οριστικοποίηση του δεσμευτικού σχεδίου δράσης με τις ενέργειες κάθε φορέα για την αντιμετώπιση του φαινόμενου της αιθαλομίχλης για την περίοδο 2014/2015". Ως στοιχεία του σχεδίου περιγράφονταν τα εξής: "* Οι έλεγχοι στην αγορά καυσίμων στερεής βιομάζας και στις εστίες καύσης (κεντρικές θερμάνσεις, αρτοκλιβάνους, βιομηχανικούς λέβητες). * Η υπογραφή ΚΥΑ για κανονισμό 995/2010 της Ε.Ε. για την παράνομη υλοτόμηση. * Η υπογραφή ΚΥΑ για κανονισμό 2173/2005 της Ε.Ε. περί δημιουργίας εθελοντικού συστήματος αδειών FLEGT για εισαγωγές ξυλείας στην Ε.Ε. * Η εφαρμογή της ΚΥΑ που αφορά τη λήψη μέτρων σε περιπτώσεις επεισοδίων. * Η προμήθεια εξοπλισμού για τη μέτρηση αιωρούμενων σωματιδίων. * Η ενημέρωση / ευαισθητοποίηση των πολιτών". Η ίδια ανακοίνωση έλεγε πως: "Οι περισσότερες Περιφέρειες δρομολογούν, ή έχουν κινήσει, διαγωνιστικές διαδικασίες προμήθειας αναλυτών για τον έλεγχο σταθερών εστιών καύσης και για τη μέτρηση συγκέντρωσης αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα". Έκτοτε δεν υπήρξε κανένα νεότερο, ενώ στην εκπνοή του 2014, στις 30 Δεκεμβρίου, κατακυρώθηκαν τα αποτελέσματα του διαγωνισμού με Υπουργική Απόφαση για την προμήθεια ημιαυτόματων δειγματοληπτών αιωρούμενων σωματιδίων και παροχή υπηρεσιών δειγματοληψίας και προσδιορισμού ΑΣ 10 και ΑΣ 2,5 προϋπολογισμού 353.000 ευρώ. Αφορά δε τις Περιφέρειες Αττικής, Στερεάς Ελλάδας, Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Ο μέγιστος συνολικός χρόνος παράδοσης του εξοπλισμού από την ανάδοχο εταιρεία προσδιορίζεται σε μήνες από την υπογραφή της σχετικής σύμβασης. Όπερ σημαίνει ότι από τον επόμενο χειμώνα θα βρίσκεται σε λειτουργία ο εξοπλισμός. Σε κάθε περίπτωση, όπως προκύπτει από τη φετινή ετήσια έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας (τμήμα ποιότητας ατμόσφαιρας) του ΥΠΕΚΑ, το 2013 ελάχιστοι σταθμοί μέτρησης των ΑΣ 10 λειτουργούσαν στα αστικά κέντρα, εκτός των πολεοδομικών συγκροτημάτων Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Ήτοι δύο στην Πάτρα και ένας στον Βόλο και στη Λάρισα. Η εγκατάσταση και λειτουργία των σταθμών ανήκει από το 2011 στις Περιφέρειες εκτός Αττικής. Χαρακτηριστικό της έλλειψης ακόμη και στοιχειώδους καταγραφής είναι το γεγονός ότι για την πόλη του Ηρακλείου της Κρήτης οι μετρήσεις για τα ΑΣ 10 έχουν σταματήσει στο 2005 και για τα Ιωάννινα στο 2010. Στη Θεσσαλονίκη λειτουργούν έξι σταθμοί μέτρησης. Στην Αττική ο αριθμός των σταθμών χρόνο με τον χρόνο συρρικνώνεται. Στην έκθεση αναφέρεται ότι λειτουργούν έξι σταθμοί: Πειραιάς, Μαρούσι, Λυκόβρυση, Αγία Παρασκευή, Αριστοτέλους και Θρακομακεδόνες, ενώ για την περιοχή της Ελευσίνας οι μετρήσεις είναι ενδεικτικές. Από το 2013 έχουν σταματήσει οι μετρήσεις στο Κορωπί. Αλλά και από τους έξι αυτούς σταθμούς, αν ανατρέξει κανείς στα ημερήσια δελτία καταγραφής τον μήνα Νοέμβριο, μέγιστες τιμές για τα ΑΣ 10 δίνονται μόνον για την Αριστοτέλους στο κέντρο της Αθήνας και τη Λυκόβρυση και κάποιες φορές προστίθεται η Αγία Παρασκευή. Από τις αρχές Δεκεμβρίου, σταδιακά έως τις 20 του μήνα, εμφανίστηκαν κατά σειρά Πειραιάς, Μαρούσι και Θρακομακεδόνες. Άρα πέρα από την ανεπάρκεια του δικτύου, δημιουργείται και θέμα αξιοπιστίας των μετρήσεων. Πάντως στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος για την κατάσταση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Ευρώπη συνολικά και ανά χώρα, η οποία δημοσιεύτηκε στις 19 Νοεμβρίου 2014 και αξιολογεί την "πορεία" κάθε ρύπου έως το 2012, η Ελλάδα για τα υπέρλεπτα σωματίδια ΑΣ 2,5 παρουσιάζει τρύπα, με φαρδιά πλατιά την ένδειξη "Δεν υπάρχουν δεδομένα". Click here to view the είδηση