Αναζήτηση στην κοινότητα

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξέδωσε Υπουργική Απόφαση μετά την επίσημη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον ΝΟΚ Σύμφωνα με την Υ.Α.: – Παρατείνεται για έναν μήνα η ισχύ της μεταβατικής διάταξης. – Συνεχίζεται η αναστολή έκδοσης προεγκρίσεων και νέων οικοδομικών αδειών, – Ακυρώνονται οι αναστολές οικοδομικών αδειών από του Δήμους. – Παράταση της εφαρμογής του άρθρου 41 του Ν. 5167/2024: Αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών και συνεδριάσεων πολεοδομικών συμβουλίων Με την Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΓΡΓΓΧΣΑΠ/14305/918 απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), παρατείνεται η ισχύς του άρθρου 41 του Ν. 5167/2024 για έναν επιπλέον μήνα, δηλαδή έως τις 24 Φεβρουαρίου 2025. Η παράταση αφορά τη διατήρηση της αναστολής έκδοσης προεγκρίσεων και νέων οικοδομικών αδειών που κάνουν χρήση συγκεκριμένων πολεοδομικών κινήτρων, καθώς και την αναστολή συνεδριάσεων πολεοδομικών και αρχιτεκτονικών συμβουλίων για συναφή θέματα. Τι αναστέλλεται με την απόφαση; 1. Έκδοση προεγκρίσεων και νέων οικοδομικών αδειών Αναστέλλεται η έκδοση νέων αδειών δόμησης και προεγκρίσεων για κτίρια που κάνουν χρήση συγκεκριμένων πολεοδομικών κινήτρων, τα οποία προβλέπονται από τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ – Ν. 4067/2012). Συγκεκριμένα, δεν μπορούν να εκδοθούν άδειες που κάνουν χρήση των εξής ρυθμίσεων: • Προσαύξηση των όρων δόμησης, όπως: o Άρθρο 10 του ΝΟΚ (αύξηση του συντελεστή δόμησης υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις). o Παράγραφος 8, περ. γ’ και δ’ του άρθρου 15 του ΝΟΚ (ειδικές ρυθμίσεις δόμησης). o Παράγραφος 2 του άρθρου 19 του ΝΟΚ (ρυθμίσεις για φυτεμένα δώματα και άλλες πολεοδομικές παρεκκλίσεις). o Άρθρο 25 του ΝΟΚ (ειδικές διατάξεις για διατηρητέα κτίρια). • Μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των εξής χώρων: o Εσωτερικών εξωστών (παταριών), όπως προβλέπει η παρ. 6 του άρθρου 11 του ΝΟΚ. o Χώρου κύριας χρήσης έως 35 τ.μ. στο δώμα του κτιρίου. o Πισίνας, η οποία εξομοιώνεται με φυτεμένη επιφάνεια βάσει της παρ. 2 του άρθρου 19 του ΝΟΚ. 2. Αναστολή συνεδριάσεων συμβουλίων Αναστέλλονται επίσης οι συνεδριάσεις των πολεοδομικών και αρχιτεκτονικών συμβουλίων για υποθέσεις που σχετίζονται με τα παραπάνω κίνητρα. Συγκεκριμένα, αφορά: • Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (ΣΑ) – Αρμόδια για την έγκριση μελετών αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. • Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ) – Αρμόδια για την εξέταση ενστάσεων και την έγκριση πολεοδομικών παρεκκλίσεων. • Κεντρικά Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ) – Εξετάζουν αρχιτεκτονικές μελέτες για ειδικά και μεγάλης κλίμακας έργα. • Κεντρικά Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) – Ασχολούνται με σημαντικά πολεοδομικά ζητήματα και υποθέσεις που αφορούν γενικότερο σχεδιασμό και αμφισβητήσεις αδειοδοτήσεων. Τι συμβαίνει με τις ήδη εκδοθείσες άδειες; • Οι οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί με χρήση αυτών των πολεοδομικών κινήτρων ΔΕΝ θα ανακαλούνται. • Αν είχαν ανακληθεί από την 11η Δεκεμβρίου 2024 έως τη δημοσίευση της παρούσας απόφασης, η ανάκληση ακυρώνεται αυτοδικαίως. Αυτό σημαίνει ότι όσοι είχαν λάβει οικοδομικές άδειες χρησιμοποιώντας τα εν λόγω κίνητρα δεν κινδυνεύουν πλέον με ανάκληση, καθώς η διοίκηση δεν μπορεί να ακυρώσει τις άδειές τους. Ποιοι επηρεάζονται από την απόφαση; Η παράταση επηρεάζει κυρίως: - Κατασκευαστές και επενδυτές, που σχεδιάζουν νέα έργα βασισμένα στα πολεοδομικά κίνητρα. - Ιδιώτες που θέλουν να εκδώσουν οικοδομικές άδειες, αλλά τα σχέδιά τους περιλαμβάνουν τις παραπάνω πολεοδομικές παρεκκλίσεις. - Μηχανικούς και αρχιτέκτονες, καθώς καθυστερούν εγκρίσεις μελετών και συνεδριάσεις των αρμόδιων συμβουλίων. Από την άλλη, η παράταση ευνοεί όσους έχουν ήδη εκδώσει άδειες με τα εν λόγω κίνητρα, καθώς προστατεύονται από πιθανή ανάκληση. Δείτε εδώ το ΦΕΚ View full είδηση

Στη μείζονα Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συζητήθηκε η αίτηση ακύρωσης έξι ομοσπονδιών, σωματείων, κ.λπ. (εργαζομένων στην ΕΥΔΑΠ, την ΕΥΑΘ, κ.λπ.) και 20 πολιτών καταναλωτών ύδατος, που ζητούν να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική και αντίθετη στην ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία η από 26-9-2024 ΚΥΑ για τον «Καθορισμό των γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος, μέτρα βελτίωσης, διαδικασίες και μέθοδος ανάκτησης κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του». Η μείζονα Ολομέλεια του ΣτΕ, με πρόεδρο τον Μιχάλη Πικραμένο και εισηγήτρια τη σύμβουλο Επικρατείας Όλγα Ζύγουρα, καλείται να αποφασίσει, μεταξύ άλλων, εάν η ανάθεση του ελέγχου της τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδατος (ο οποίος μέχρι τώρα γινόταν από το κράτος και τους ΟΤΑ) σε ανεξάρτητη ρυθμιστική Αρχή, δηλαδή τη ΡΑΑΕΥ, διασφαλίζει τον έλεγχο των υπηρεσιών ύδατος με όρους δημοσίου συμφέροντος, ώστε το αγαθό του νερού να παρέχεται στο σύνολο των πολιτών σε προσιτή τιμή, όπως επιβάλλει το Σύνταγμα. Παράλληλα, η Ολομέλεια θα κρίνει εάν με τις ρυθμίσεις τής προσβαλλόμενης απόφασης υιοθετείται μεθοδολογία τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης που μετατρέπει, κατ’ ουσίαν, το νερό σε εμπορικό προϊόν, χωρίς να διασφαλίζεται η παροχή οικονομικά προσιτών υπηρεσιών στους πολίτες και χωρίς να προστατεύονται κατά τρόπο αποτελεσματικό οι υδατικοί πόροι. Κατά την ακροαματική διαδικασία, επισημάνθηκε από τα σωματεία ότι στην πραγματικότητα επιδιώκεται η αύξηση των εσόδων των παρόχων μέσω της αύξησης των τιμολογίων κατανάλωσης, ενώ παράλληλα θα γίνει μετακύλκηση του κόστους των δαπανών, κάτι που θα οδηγήσει σε συνεχείς αυξήσεις. Επίσης, οι προσφεύγοντες υποστήριξαν ότι με τη προσβαλλόμενη από 26-9-2024 ΚΥΑ επαναλαμβάνονται όσα είχε ακυρώσει το ΣτΕ με την απόφασή του το έτος 2022 για το ίδιο θέμα. Ακόμη, παραβιάζει την ευρωπαϊκή Οδηγία 2000/60/ΕΚ και την εσωτερική νομοθεσία, ενώ παραβιάζει και συνταγματικές διατάξεις, όπως είναι αυτές των άρθρων 5, 21, 25 και 106 του Συντάγματος. Η ΕΥΔΑΠ ανέφερε ότι ανταποκρίνεται στην ευρωπαϊκή Οδηγία και ο τρόπος που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα είναι ακριβώς ίδιος με αυτόν που ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως είναι η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία και η Ιταλία. Επίσης, διευκρινίστηκε από την ΕΥΔΑΠ ότι θα γίνεται σταδιακά ανάκτηση του κόστους που μπορεί στο μέλλον να φτάσει και στο επίπεδο πλήρους ανάκτησης υπό προϋποθέσεις, σε ορισμένες λεκάνες απορροής ποταμών. Η πλήρης ανάκτηση του κόστους ουδόλως απαγορεύεται από την ευρωπαϊκή Οδηγία. Σε άλλο σημείο, η ΕΥΔΑΠ τόνισε ότι η βιομηχανική χρήση και η αγροτική χρυσή νερού, οι οποίες είναι η πλέον επιβαρυντικές για το περιβάλλον, χρεώνονται πολύ περισσότερο επι τη βάσει της αρχής ο «ρυπαίνων πληρώνει». Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) έχει αποκτήσει ορισμένες αρμοδιότητες χωρίς αυτό να σημαίνει ότι καταργήθηκαν αρμοδιότητες δήμων, περιφερειών, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και του υπουργείου Περιβάλλοντος, όπως πρόσθεσε η ΕΥΔΑΠ. Παρέμβαση υπέρ της προσβαλλόμενης υπουργικής απόφασης έχουν κάνει η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ και η ΡΑΑΕΥ, οι οποίες παραστάθηκαν στο ΣτΕ. Το δικαστήριο επιφυλάχθηκε να εκδώσει την απόφασή του. Εν τω μεταξύ, έξω από το ΣτΕ είχαν συγκεντρωθεί για να υπεραμυνθούν υπέρ του δημόσιου χαρακτήρα του νερού οι εργαζόμενοι σε δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις αρμόδιες για τη διαχείριση του νερού, περιβαλλοντικές οργανώσεις και πολίτες. View full είδηση

Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε να μην ακυρώσει οικοδομικές άδειες στην περιοχή του Αλίμου που εκδόθηκαν βάσει του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), διαφυλάσσοντας την αρχή της ασφάλειας δικαίου και την προστασία των πολιτών που εμπιστεύθηκαν το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο. Παράλληλα, προχώρησε σε σημαντικές κρίσεις για τις πολεοδομικές ρυθμίσεις, τονίζοντας ότι οι διατάξεις του ΝΟΚ δεν μπορούν να υπερισχύουν των ειδικών πολεοδομικών κανόνων κάθε περιοχής. Το Ανώτατο Δικαστήριο δημοσιοποίησε αποφάσεις που αφορούν προσφυγές για οικοδομές στον Δήμο Αλίμου, αποσαφηνίζοντας το νομικό του σκεπτικό. Το Συμβούλιο της Επικρατείας τόνισε την υποχρέωση που απορρέει από το άρθρο 24 του Συντάγματος για την ορθή χωροταξική και πολεοδομική ρύθμιση, στηριζόμενο στη νομολογία. Σύμφωνα με το δικαστήριο, οι πολεοδομικές ρυθμίσεις είναι συνταγματικά επιτρεπτές μόνο όταν θεσπίζονται κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης, ενώ παράγοντες όπως η υφιστάμενη κατάσταση ή τα ιδιωτικά συμφέροντα μπορούν να ληφθούν υπόψη μόνο επικουρικά. Σε ό,τι αφορά την αναδρομικότητα της απόφασης, το ΣτΕ αποφάσισε να μην ακυρώσει τις οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν βάσει του ΝΟΚ, λαμβάνοντας υπόψη την ασφάλεια δικαίου και την ανάγκη προστασίας των πολιτών που εμπιστεύθηκαν το ισχύον νομικό πλαίσιο. Ωστόσο, ως χρονικό σημείο εφαρμογής της απόφασης όρισε την 11η Δεκεμβρίου, εξαιρώντας από τις ρυθμίσεις τις οικοδομές που δεν είχαν ξεκινήσει εργασίες μέχρι τότε. Σε μια λεπτομερή ανάλυση των τροποποιήσεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) μέσω των νόμων 4759/2020 και 4819/2021, το δικαστήριο ανέδειξε την επίπτωση της μείωσης του ελάχιστου ύψους ορόφου από 2,65 σε 2,50 μέτρα, σημειώνοντας ότι αυτό αποτέλεσε εργαλείο για την αύξηση του αριθμού των ορόφων των κτιρίων. Σημείωσε επίσης ότι ο οικοδομικός κανονισμός έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές στα 12 χρόνια εφαρμογής του, γεγονός που επηρεάζει τη σταθερότητα του πολεοδομικού σχεδιασμού. Ως προς την ουσία των προσφυγών, το ΣτΕ έκρινε ότι οι διατάξεις του ΝΟΚ για το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτιρίων δεν μπορούν να υπερισχύουν των ειδικών πολεοδομικών διατάξεων κάθε περιοχής. Παράλληλα, το δικαστήριο υιοθέτησε μια πιο επιεική στάση απέναντι στα πολεοδομικά κίνητρα, αποδεχόμενο την αύξηση του συντελεστή δόμησης ως αντάλλαγμα για τη μείωση της κάλυψης, τη δημιουργία ενεργειακά αποδοτικών κτιρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων. Αυτή η επιχειρηματολογία υποστηρίχθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας και τους κατασκευαστές. Ιδιαίτερη σημασία έχει και η απόφαση του ΣτΕ για τη μη προσμέτρηση συγκεκριμένων χώρων, όπως τα πατάρια, τα δώματα και οι πισίνες, στον συντελεστή δόμησης. Το δικαστήριο έκρινε ότι αυτό οδηγεί σε έμμεση αύξηση της δόμησης και της οικιστικής πυκνότητας, γεγονός που συνιστά συνταγματική παραβίαση. Τέλος, ανέφερε ότι ο νομοθέτης έχει τη δυνατότητα να τροποποιεί τους όρους δόμησης και να επανακαθορίζει την ισορροπία μεταξύ τους, εφόσον δεν επιδεινώνονται οι συνθήκες διαβίωσης. View full είδηση

Με τις 146, 147, 148, 149/2025 αποφάσεις της Ολομελείας κρίθηκαν τα εξής: Α. Το σύστημα των διατάξεων του Ν.Ο.Κ. (άρθρα 10 παρ. 1, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25 παρ. 1), με τις οποίες παρέχονται προσαυξήσεις στον συντελεστή της δόμησης και το ύψος, ως κίνητρα για την ανέγερση κτηρίων, δεν αντίκειται, κατ’ αρχήν, από μόνο το περιεχόμενο των διατάξεων, στο άρθρο 24 παρ. 2 του Συντάγματος. Τούτο διότι α) η πραγματοποιούμενη δόμηση, δυνάμει της προσαύξησης του σ.δ., δεν παρίσταται προδήλως υπέρμετρη, ώστε να οδηγεί οπωσδήποτε σε ανεπίτρεπτη συνταγματικά επιδείνωση των όρων διαβίωσης και του περιβάλλοντος, ο δε όρος δομήσεως που αναφέρεται στο ύψος δεν συνιστά, από μόνος του, δυσμενή μεταβολή των συνθηκών, β) τα κίνητρα συνοδεύονται από τα αντισταθμίσματα της μείωσης της κάλυψης, της δημιουργίας κτηρίων υψηλής ενεργειακής απόδοσης και της αύξησης των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, τα οποία συνιστούν, κατά κοινή πείρα, ευνοϊκά για το περιβάλλον στοιχεία. Β. Εντούτοις, τα κίνητρα του Ν.Ο.Κ., λόγω του προέχοντος πολεοδομικού χαρακτήρα τους, δεν μπορούν να υλοποιούνται απευθείας με την έκδοση οικοδομικών αδειών που εκδίδονται κατ’ εφαρμογή του Ν.Ο.Κ., αλλά ανήκει στον πολεοδομικό νομοθέτη να τα συμπεριλάβει στον τοπικό σχεδιασμό. Στον τοπικό σχεδιασμό σταθμίζονται οι συνέπειες στο οικιστικό περιβάλλον της περιοχής, όπου τα κίνητρα εφαρμόζονται, με τεκμηρίωση της σχετικής κρίσης επί τη βάσει ειδικής επιστημονικής μελέτης, η οποία καταρτίζεται στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης του σχεδιασμού και λαμβάνει υπόψη τη φυσιογνωμία του κάθε οικισμού. Συνεπώς, το σύστημα των κινήτρων του Ν.Ο.Κ. αντίκειται στο άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος. Τούτο όχι, κατ’ αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου των επίμαχων διατάξεων, οι οποίες δεν είναι, κατά τα ανωτέρω, από μόνες τους αντισυνταγματικές, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ’ ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση από τους ισχύοντες με βάση το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Γ. Οι ρυθμίσεις του άρθρου 11 παρ. 6 του Ν.Ο.Κ. για την προσμέτρηση ή μη στον συντελεστή δόμησης διαφόρων χώρων των οικοδομών θεμιτώς θεσπίζονται οριζοντίως με τον Οικοδομικό Κανονισμό, διότι δεν αποτελούν ζήτημα που ανάγεται στον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Είναι, όμως, αντισυνταγματικός ο μη συνυπολογισμός στον σ.δ. των παταριών και του κτίσματος έως 35 τ.μ. στο δώμα, καθώς και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια. Αυτά, επομένως, πρέπει να προσμετρώνται στον σ.δ. Αντιθέτως, είναι συνταγματικός ο μη συνυπολογισμός στον σ.δ. των έρκερ, δηλαδή αρχιτεκτονικών στοιχείων περιορισμένων διαστάσεων, και των κλιμακοστασίων που δεν συνιστούν χώρους κατοίκησης. Δ. Περαιτέρω, όμως, το Δικαστήριο προέβη σε στάθμιση αφενός του δημοσίου συμφέροντος, και, αφετέρου των αρχών της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της εμπιστοσύνης των διοικουμένων που οικοδόμησαν, εμπιστευθέντες το νομοθετικό καθεστώς και τα θεσπισθέντα κίνητρα του ν. 4067/2012, και που απέκτησαν καλοπίστως εμπράγματα δικαιώματα επί των εν λόγω ακινήτων. Το Δικαστήριο επισήμανε ότι ο λόγος για τον οποίον οι οικείες διατάξεις κρίνονται αντισυνταγματικές στοιχεί προς παγία νομολογία του Δικαστηρίου, την οποία ο νομοθέτης δεν έλαβε υπόψη κατά τη θέσπιση του Ν.Ο.Κ. (ν. 4067/2012), προκειμένου να διαφυλάξει την αρχή της ασφάλειας δικαίου. Η αρχή αυτή υπηρετείται όταν η νομολογία των ανωτάτων Δικαστηρίων λαμβάνεται υπόψη κατά τη νομοθέτηση. Κατόπιν τούτων, το Δικαστήριο έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει έως και τις 11.12.2024, ημερομηνία κατά την οποία το Δικαστήριο, δια του Προέδρου, προέβη σε ανακοίνωση του περιεχομένου της παρούσας απόφασης. Ως έναρξη υλοποίησης των οικοδομικών αδειών νοούνται οι εργασίες εκσκαφής για την ανέγερση της οικοδομής, ο χρόνος πραγματοποίησης των οποίων πρέπει να αποδεικνύεται με κάθε πρόσφορο τρόπο, όπως, μεταξύ άλλων, α) με τη γνωστοποίηση, καθ΄ οιονδήποτε τρόπο, της έναρξης των εργασιών εκσκαφής σε οποιαδήποτε διοικητική αρχή, β) με την ηλεκτρονική υποβολή Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (ΑΠΔ) από τον εργοδότη στη βάση δεδομένων του ΕΦΚΑ κ.ο.κ., εφόσον η γνωστοποίηση ή η υποβολή των ως άνω στοιχείων γίνει έως και την 11η Δεκεμβρίου 2024. Δεν αρκούν, όμως, η ηλεκτρονική αυτόματη έκδοση της οικοδομικής άδειας και η λήψη αριθμού άδειας ούτε η ηλεκτρονική ενημέρωση άλλων Υπηρεσιών, τα οποία αφορούν μόνον το γεγονός της έκδοσης της άδειας και δεν αποδεικνύουν τον χρόνο έναρξης των οικοδομικών εργασιών. Εκκρεμείς κατά την 11.12.2024 δίκες δεν καταλαμβάνονται από τον περιορισμό των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ και ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ για τον ΝΟΚ Τι ακριβώς κρίθηκε με τις αποφάσεις 146-9/2025 της Ολομέλειας του ΣτΕ; Κρίθηκε ότι το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, θα μπορούσε να εισαχθεί στον πολεοδομικό σχεδιασμό συγκεκριμένων περιοχών ανάλογα με τα ειδικότερα χαρακτηριστικά τους αλλά δεν μπορεί, κατά το Σύνταγμα, να θεσπιστεί με διάταξη γενικής εφαρμογής, όπως στην προκειμένη περίπτωση, διότι αυτό οδηγεί στην ανατροπή του ισχύοντος πολεοδομικού σχεδιασμού κάθε περιοχής. Είναι η πρώτη φορά που δημοσιεύεται απόφαση του ΣτΕ με τέτοιο περιεχόμενο; Οι σημερινές αποφάσεις αναφέρονται στο ζήτημα της σχέσης των γενικών οικοδομικών κανονισμών και των ειδικότερων όρων δόμησης της κάθε περιοχής. Παρόμοια ζητήματα έχουν τεθεί πολλές φορές κατά το παρελθόν και το Δικαστήριο δεχόταν πάντοτε ότι υπερισχύουν και εφαρμόζονται οι ειδικότεροι όροι δόμησης κάθε περιοχής, εφόσον είναι περιβαλλοντικά ευμενέστεροι. Το ζήτημα αυτό έχει κριθεί και για διατάξεις του ισχύοντος ΝΟΚ με την 705/2020 απόφαση της Ολομέλειας. Γιατί πήρε τόσο καιρό να κριθεί η συνταγματικότητα; Ο ΝΟΚ υπάρχει από το 2012. Κατ’ αρχάς, λόγω της οικονομικής κρίσης υπήρξε καθίζηση στην οικοδομική δραστηριότητα και περιορισμός στην έκδοση οικοδομικών αδειών, με αποτέλεσμα να μην έχουν ανοίξει σχετικές δίκες. Οι οικοδομικές άδειες που οδήγησαν στις σημερινές αποφάσεις της Ολομέλειας εκδόθηκαν το 2022, δηλαδή 10 χρόνια μετά την έναρξη ισχύος του ΝΟΚ, οι παραπεμπτικές αποφάσεις του Ε΄ τμήματος δημοσιεύθηκαν το 2024, οι υποθέσεις συζητήθηκαν στην Ολομέλεια τον Οκτώβριο του 2024 και το διατακτικό δημοσιεύθηκε δυο μήνες μετά, τον Δεκέμβριο του ιδίου έτους. Εκκρεμούν στο ΣτΕ υποθέσεις για τη συνταγματικότητα άλλων οικοδομικών κινήτρων του ΝΟΚ; Ναι. Εκκρεμούν και άλλες υποθέσεις με οικοδομικές άδειες στις οποίες τίθεται το ζήτημα της αντισυνταγματικότητας άλλων διατάξεων του ΝΟΚ (πχ υπόσκαφα, διεύρυνση υπογείων γκαράζ κλπ). Ποιον δεσμεύουν οι αποφάσεις τις Ολομέλειας; Τυπικά μόνο τους διαδίκους των συγκεκριμένων υποθέσεων. Επειδή, όμως, η παρανομία των οικοδομικών αδειών οφείλεται σε αντισυνταγματικότητα του νόμου, οι αποφάσεις αυτές μπορούν να έχουν συνέπειες στη νομιμότητα όλων των αδειών που εκδόθηκαν με βάση τις διατάξεις που κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Για τον λόγο αυτό, οι σημερινές αποφάσεις, με ρητή σκέψη τους, περιόρισαν τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας. Έτσι, οι άδειες για τις οποίες οι οικοδομικές εργασίες έχουν ξεκινήσει και, πολύ περισσότερο, έχουν ολοκληρωθεί, δεν μπορούν να ακυρωθούν ή να ανακληθούν εξαιτίας της αντισυνταγματικότητας αυτής. Εντούτοις, άδειες οι οποίες είχαν ήδη προσβληθεί στα δικαστήρια έως και τις 11.12.2024, μπορούν να ακυρωθούν για τον λόγο αυτό, έστω και αν είχαν ήδη αρχίσει οι οικοδομικές εργασίες, διότι το αντίθετο θα παραβίαζε το δικαίωμα δικαστικής προστασίας. Οι άδειες που έχουν εκδοθεί και για τις οποίες υπάρχει ακόμη προθεσμία για δικαστική προσβολή τους κινδυνεύουν; Οι άδειες για τις οποίες δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη οι οικοδομικές εργασίες μπορούν να ακυρωθούν για τους λόγους που αναφέρονται στις αποφάσεις. Οι άδειες για τις οποίες έχουν ξεκινήσει οι οικοδομικές εργασίες δεν κινδυνεύουν εξαιτίας της εφαρμογής των αντισυνταγματικών κινήτρων του ΝΟΚ, αλλά κινδυνεύουν μόνο εφόσον έχουν άλλες πλημμέλειες. Τι εννοούμε με τον όρο έναρξη οικοδομικών εργασιών; Πώς αποδεικνύεται αυτή; Ως έναρξη υλοποίησης των οικοδομικών αδειών νοούνται οι εργασίες εκσκαφής για την ανέγερση της οικοδομής, ο χρόνος πραγματοποίησης των οποίων πρέπει να αποδεικνύεται με κάθε πρόσφορο τρόπο, όπως, μεταξύ άλλων, α) με τη γνωστοποίηση, καθ΄ οιονδήποτε τρόπο, της έναρξης των εργασιών εκσκαφής σε οποιαδήποτε διοικητική αρχή, β) με την ηλεκτρονική υποβολή Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (ΑΠΔ) από τον εργοδότη στη βάση δεδομένων του ΕΦΚΑ κ.ο.κ., εφόσον η γνωστοποίηση ή η υποβολή των ως άνω στοιχείων έχει γίνει έως και την 11η Δεκεμβρίου 2024. Δεν αρκούν, όμως, η ηλεκτρονική αυτόματη έκδοση της οικοδομικής άδειας και η λήψη αριθμού άδειας ούτε η ηλεκτρονική ενημέρωση άλλων Υπηρεσιών, καθώς αφορούν μόνο το γεγονός της έκδοσης της άδειας και δεν αποδεικνύουν τον χρόνο έναρξης των οικοδομικών εργασιών. Η άδειά μου κρίθηκε αντισυνταγματική από τα δικαστήρια. Έχω δικαίωμα αποζημίωσης; Όταν προκαλείται ζημία από αντισυνταγματικότητα νόμου υπάρχει κατ’ αρχήν δικαίωμα αποζημίωσης, εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις για την αστική ευθύνη του Κράτους. Το δικαίωμα για αποζημίωση κρίνεται ανάλογα με τις ειδικότερες περιστάσεις της κάθε υπόθεσης από τα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια. Το ΣτΕ έλαβε υπόψη του τον αντίκτυπο των αποφάσεων αυτών στις επενδύσεις και στην ασφάλεια των συναλλαγών; Ναι. Το Δικαστήριο εφάρμοσε τη νομοθεσία που δίνει τη δυνατότητα συνεκτίμησης των συνεπειών της κρίσης περί αντισυνταγματικότητας και, στη συγκεκριμένη περίπτωση, εξάντλησε τα περιθώρια της νομοθεσίας αυτής για τον περιορισμό της βλάβης που μπορεί να επέλθει από τις αποφάσεις στην οικονομική δραστηριότητα και την ασφάλεια των συναλλαγών. View full είδηση

Αντισυνταγματικός κρίθηκε από της Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός για τα ύψη των κτιρίων, ενώ η απόφαση αυτή του ανωτάτου δικαστηρίου που έχει τεράστιο αντίκτυπο στις επενδύσεις και στο χώρο της οικονομίας δεν θα έχει αναδρομική ισχύ, εφόσον αποδεδειγμένα μέχρι και σήμερα έχει ξεκινήσει με οποιονδήποτε τρόπο η υλοποίηση των αδειών αυτών. Οι ανώτατοι δικαστές ολοκλήρωσαν τη διάσκεψη τους για την πολύ σοβαρή αυτή υπόθεση σε χρόνο ρεκόρ για τα δεδομένα του ΣτΕ και τήρησαν απαρέγκλιτα όσα από έδρας είχαν ειπωθεί από τον ίδιο τον πρόεδρο του Δικαστηρίου Μιχάλη Πικραμένο για την έκδοση της απόφασης που έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για την αγορά των ακινήτων ,τους επενδυτές ,του δήμους και τις αρμόδιες πολεοδομικές αρχές. Ο πρόεδρος του ΣτΕ αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διάσκεψης του δικαστηρίου, σύμφωνα με το νόμο πριν ακόμα από τη δημοσίευση της απόφασης, που αναμένεται εντός του Ιανουαρίου του 2025, ενημέρωσε λόγω της σοβαρότητας της υπόθεσης για το Δία ταύτα της κρίσης των ανώτατων δικαστών αναφορικά με την αντισυνταγματικότητα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού. Το κρίσιμο σημείο της απόφασης όμως ,πέραν της αντισυνταγματικότητας των διατάξεων αφορά τον χρόνο της εφαρμογής της και το το μέλει γενέσθαι με τις οικοδομικές άδειες που έχουν ήδη εκδοθεί . Ως προς αυτό το κρίσιμο σημείο το ΣτΕ σύμφωνα και με την ανακοίνωση του προέδρου του , «σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες». Με τον τρόπο αυτό όπως επισημαίνουν νομικοί που έχουν καλή γνώση της υπόθεσης το ανώτατο δικαστήρια διαφυλάσσει το κύρος του και ταυτόχρονο και την οικονομία του κράτους. Συγκεκριμένα, στην ανακοίνωση που εξέδωσε ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας για το αποτέλεσμα της διάσκεψης του Δικαστηρίου μετά τη συζήτηση ενώπιον της Ολομέλειας που είχε διεξαχθεί στις 12 Οκτωβρίου αναφέρονται τα εξής : Σύμφωνα με το άρθρο 34 παρ. 8 του π.δ. 18/1989, όπως προστέθηκε με το άρθρο 25 του ν. 4786/2021 Ανακοινώνει τα εξής: Στις 25.10., 27.11., 4.12. και 10.12.2024 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διασκέψεις υποθέσεων σχετικών με την έκδοση οικοδομικών αδειών. Οι υποθέσεις αυτές, οι οποίες συζητήθηκαν κατά τη δικάσιμο της 11.10.2024, παραπέμφθηκαν στην Ολομέλεια, με τις αποφάσεις 293/2024, 662/2024, 310/2024 (επτ.) και 1186/2024 (επτ.) του Ε΄ Τμήματος του Δικαστηρίου, προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα συνταγματικότητας των διατάξεων των άρθρων 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2, 25 και 11 παρ. 6 (περ. δ, ε και ιστ) του ν. 4067/2012, ως ισχύει (ΝΟΚ), κατ’ επίκληση των οποίων εξεδόθησαν οι προσβαλλόμενες οικοδομικές άδειες. Το Δικαστήριο έκρινε τα εξής: Ι. Το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25), με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, αντίκειται στo άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος. Τούτο, όχι, κατ’ αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου τους, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ’ ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού. ΙΙ. Περαιτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης (δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 6 του ΝΟΚ), των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια (άρ. 19 παρ. 2 του ΝΟΚ). Αυτά μπορούν να κατασκευάζονται προσμετρώμενα στον συντελεστή δόμησης. Αντιθέτως, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων. Κατόπιν τούτων, οι προσβαλλόμενες άδειες πρέπει να ακυρωθούν για τους παραπάνω λόγους. ΙΙΙ. Τέλος, το Δικαστήριο, σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες. Η δημοσίευση της απόφασης αναμένεται τον Ιανουάριο του ερχόμενου έτους. Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι κατά της συνταγματικότητας άρθρων του ΝΟΚ που προβλέπουν μεταξύ άλλων, προσαυξήσεις συντελεστή δομήσεως λόγω υποτυπώδους μείωσης της κάλυψης και ανέγερσης κτιρίου ανώτερης ενεργειακής απόδοσης (μπόνους δόμησης), είχε ταχθεί και το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ, όπου εξετάστηκαν τέσσερις υποθέσεις για οικοδομικές άδειες στο Δήμο Αλίμου, παραπέμποντας το θέμα για οριστική κρίση στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου. https://www.in.gr/2024/12/11/greece/freno-tou-ste-ston-neo-oikodomiko-kanonismo-poies-adeies-epireazontai/ View full είδηση

Στην κρίση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) τέθηκε την Παρασκευή, σε μια ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα, η υπόθεση περί αντισυνταγματικότητας διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) για τα ύψη και το μέγεθος των κτιρίων, καθώς οι ανώτατοι δικαστές της χώρας συζήτησαν ένα θέμα με μεγάλο ενδιαφέρον, δεδομένου ότι τους τελευταίους μήνες η κτηματαγορά έχει βρεθεί σε ομηρία εξαιτίας της εκκρεμότητας με το ΝΟΚ. Βέβαια, θα χρειαστεί ένα εύλογο χρονικό διάστημα για να βγει η σχετική απόφαση, κατά συνέπεια, έως τότε, εκατοντάδες οικοδομικές άδειες θα παραμείνουν σε εκκρεμότητα, κι ενώ κατασκευές που ξεκίνησαν να «χτίζονται» έχουν μείνει στη μέση, συμβόλαια αντιπαροχής ακυρώθηκαν ή «μπήκαν στον πάγο» μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Στο τέλος της διαδικασίας ο πρόεδρος του ΣτΕ, Μιχάλης Πικραμένος, ζήτησε από τις δύο πλευρές να υποβάλλουν υπομνήματα έως 21 Οκτωβρίου (και έως 24 του ίδιου μήνα να διαβαστούν από τους διαδίκους και να αντικρουστούν) προκειμένου το δικαστήριο να λάβει την απόφαση του. Πάντως, όλες οι πλευρές συμφωνούν ότι πρέπει να δοθεί άμεσα λύση, να βγει σύντομα η απόφαση, αν είναι δυνατόν έως τα τέλη του έτους, όπως εκτιμάται ότι μπορεί να γίνει λόγω του κατεπείγοντος του θέματος, ώστε να γνωρίζει η κτηματαγορά που βαδίζει. Ανάλογα με την απόφαση του ΣτΕ θα φανεί αν το αρμόδιο ΥΠΕΝ χρειαστεί να νομοθετήσει εκ νέου. Οι διατάξεις στο «μικροσκόπιο» Ειδικότερα, η Ολομέλεια του ΣτΕ καλείται, μεταξύ άλλων, να εξετάσει και να αποφασίσει εάν είναι σύμφωνες με το Σύνταγμα οι διατάξεις του ΝΟΚ, με τις οποίες δίνονται κίνητρα για την αύξηση της δόμησης και την προσαύξηση του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους (έτσι όπως αυτό καθορίζεται σε ειδικές ανά περιοχή διατάξεις), προκειμένου να κατασκευαστούν φιλικά για το περιβάλλον κτίρια και να δημιουργηθούν χώροι πρασίνου. Συγκεκριμένα η Ολομέλεια θα κρίνει αν είναι συνταγματικές οι διατάξεις που επιτρέπουν την αύξηση του συντελεστή δόμησης (κατά 10%, 15% και 20%), εάν ο κατασκευαστής μειώσει το ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου (κατά 10%, 15% και 20% αντίστοιχα), την αύξηση του συντελεστή δόμησης (κατά 5% ή 10%), εάν αναβαθμιστεί ενεργειακά το κτίριο, την αύξηση του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους κάθε κτιρίου κατά 1 μ., εάν χρησιμοποιηθεί το ισόγειο και η πιλοτή ως χώρος στάθμευσης οχημάτων ή εάν κατασκευαστεί φυτεμένο δώμα με κτίσμα ή εάν μειωθεί το ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου κατά 5%. Επίσης, υπό εξέταση είναι διατάξεις που επιτρέπουν την κατασκευή φυτεμένου δώματος (το οποίο περιλαμβάνει κτίσμα μέγιστης επιφάνειας 35 τ.μ. και μέγιστου ύψους 3,40 μ.) χωρίς να προσμετράται στο μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος κάθε κτιρίου, να μην προσμετρώνται στον οριζόμενο συντελεστή δόμησης ορισμένες κατασκευές, όπως πατάρια, σοφίτες, φυτεμένα δώματα και κλιμακοστάσια ή εάν πριν από τη θέσπιση των επίμαχων διατάξεων έπρεπε να προηγηθεί στρατηγική εκτίμηση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων. Οι αντίθετες πλευρές Παρεμβάσεις, έκαναν δικηγόροι που εκπροσωπούν κατασκευαστικές εταιρίες και το ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας) από τη μια πλευρά και από την άλλη την Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΕΔΕ) και τον Δήμο Αλίμου που πρωτοστατεί ενάντια στις επίμαχες διατάξεις του ΝΟΚ. Μάλιστα, ο δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης, είπε ότι τα περισσότερα μπόνους στη δόμηση και η συνδυαστική εφαρμογή τους θεσπίστηκαν το 2019. Όπως είπε προκαλούν «βίαιη επιδείνωση» των συνθηκών στις πόλεις, μεταξύ άλλων αυξάνοντας το πληθυσμό τους χωρίς να υπάρχουν οι αναγκαίες υποδομές. Να θυμίσουμε ότι οι οικοδομικές άδειες οι οποίες έχουν προσβληθεί και έφεραν τη υπόθεση στο ανώτατο δικαστήριο βρίσκονται στην περιοχή του. Γενικότερα, όσοι τάσσονται υπέρ του ΝΟΚ έχουν κατά καιρούς αναφέρει ότι περιλαμβάνει ρυθμίσεις για την ανέγερση των νέων κτιρίων, στην λογική της αύξησης του πρασίνου και των κοινόχρηστων χώρων, τη βελτίωση του μικροκλίματος, την παροχή ελευθεριών για την παραγωγή ποιοτικής αρχιτεκτονικής, μορφολογικά και λειτουργικά και την ενσωμάτωση στοιχείων που βελτιώνουν την ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων και προάγουν την περιβαλλοντική προστασία. Σύμφωνα το σκεπτικό αυτό ο ΝΟΚ δεν αποτελεί σχέδιο ή πρόγραμμα, υπό την έννοια που αποδίδει στους όρους η νομοθεσία (ενωσιακή και εθνική) για αυτό και δεν απαιτείται η προηγούμενη εκπόνηση ΣΜΠΕ (περιβαλλοντική μελέτη). Ο κ. Ανδρέας Παπαπετρόπουλος δικηγόρος, ειδικός σε πολεοδομικά θέματα από την πλευρά των κατασκευαστών τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «ο ΝΟΚ δεν ανατρέπει τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Λειτουργεί μαζί του συμπληρωματικά. Το πρόβλημα είναι ότι, ενώ υπάρχει σύγχρονος οικοδομικός κανονισμός, δεν υπάρχει ο αντίστοιχος πολεοδομικός σχεδιασμός. Αυτός θα έπρεπε να τον πλαισιώσει και να του επιτρέψει να λειτουργήσει ορθολογικά και αποτελεσματικά. Εκεί ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα. Αν ακυρώσουμε τον ΝΟΚ δεν πετυχαίνουμε απολύτως τίποτα». Ο εκπρόσωπος του ΤΕΕ, Σπύρος Βλαχόπουλος, τόνισε ότι το ζητούμενο στην Ευρώπη είναι η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και πρόσθεσε ότι υπάρχουν παρόμοιες με το ΝΟΚ ρυθμίσεις και σε χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία. Αντίθετα, για παράδειγμα, η ΚΕΔΕ κάνει λόγο για αντισυνταγματικότητα του νόμου υποστηρίζοντας ότι τα πολεοδομικά μεγέθη κάθε περιοχής πρέπει να προκύπτουν από τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Τονίζει ότι μια τέτοια παρέμβαση μπορεί να σταθεί μόνο εφόσον προηγηθεί τεκμηριωμένη επιστημονική μελέτη, διαφορετικά στρεβλώνεται ο υφιστάμενος πολεοδομικός σχεδιασμός, αφού επιτρέπεται να ανεγερθούν μεγαλύτερα κτίρια από ότι αυτός ορίζει σε κάποια περιοχή. «Δικάζουμε την πιο σοβαρή πολεοδομική υπόθεση των τελευταίων ετών» είπε ο νομικός Δημήτρης Μέλισσας, για λογαριασμό της ΚΕΔΕ, και συμπλήρωσε: «Επέρχεται γενικευμένη επιβάρυνση. Στην Κηφισιά τον τελευταίο ένα χρόνο κόπηκαν 1.000 δέντρα. Η αύξηση του συντελεστή δόμησης είναι μπόνους με αμφίβολη αξία για τον ιδιοκτήτη». Όσοι είναι κατά του ΝΟΚ αναρωτήθηκαν επίσης γιατί εξαιρούνται περιοχές όπως η Φιλοθέη και το Ψυχικό. Τι ρωτούν οι Δικαστές Οι βασικότερες ερωτήσεις που τέθηκαν από τους δικαστές προκειμένου να απαντηθούν με τα υπομνήματα των διαδίκων σχετίζονταν με το ποιες αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης εξυπηρετεί η αύξηση της δόμησης σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, για το αν ανατρέπεται πολεοδομικός σχεδιασμός όταν σε μια γειτονιά με διώροφα τώρα χτίζονται 4ώροφα, αν η εφαρμογή του ΝΟΚ έλυσε το στεγαστικό πρόβλημα κ.α. View full είδηση

Με την υπ’ αρ. 176/2023 απόφασή της η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας σε μείζονα σύνθεση έκρινε ότι τα εκτός σχεδίου ακίνητα, προκειμένου να είναι οικοδομήσιμα, πρέπει, μεταξύ άλλων, να έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο (δρόμο) νομίμως υφιστάμενο. Η προϋπόθεση αυτή δεν τέθηκε για πρώτη φορά με την ανωτέρω απόφαση του ΣτΕ ούτε θεσπίστηκε με τον ν. 3212/2003. Ισχύει από τη δεκαετία του 1970 και προβλέπεται ήδη με το άρθ. 1 παρ. 1 περ. α’ του Π.Δ. 24/31.5.1985 περί της εκτός σχεδίου δόμησης. Η απόφαση του ΣτΕ επιβεβαιώνει απλώς με τρόπο αδιαμφισβήτητο την ισχύ του επίμαχου όρου για την εκτός σχεδίου δόμηση σε ολόκληρη την Επικράτεια. Περαιτέρω, απορρίπτοντας τους σχετικούς λόγους ακυρώσεως που είχαν προβληθεί, διαπιστώνει ότι ο κανόνας, σύμφωνα με τον οποίο τα εκτός σχεδίου ακίνητα είναι δομήσιμα μόνο εφόσον διαθέτουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο, δεν αντίκειται στο άρθ. 17 του Συντάγματος ούτε στο άρθ. 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Εξάλλου, κρίνει ότι ο κανόνας αυτός δεν παραβιάζει τις αρχές της προστατευόμενης εμπιστοσύνης και της ασφάλειας δικαίου διότι, όπως αναφέρει επί λέξει η απόφαση, «πέραν του ότι έπρεπε να είναι γνωστή στις πολεοδομικές αρχές, οι οποίες οφείλουν να ακολουθούν τη νομολογία των αρμοδίων δικαστηρίων κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους και ειδικώς κατά την έκδοση των οικοδομικών αδειών, ήταν προβλέψιμες και για τους επιμελείς αγοραστές και τους συναλλασσόμενους εν γένει, τους οποίους οι νομικοί παραστάτες και τεχνικοί σύμβουλοι οφείλουν να ενημερώνουν επί του ισχύοντος πολεοδομικού καθεστώτος των ακινήτων και των εφαρμοστέων όρων και περιορισμών δόμησης». Η ανωτέρω απόφαση του ΣτΕ εκδόθηκε μεν με αφορμή αίτηση ακυρώσεως που στρεφόταν κατά οικοδομικής άδειας στην Πάτμο, πλην όμως, όπως προκύπτει σαφώς από το σκεπτικό της, ερμηνεύει και εφαρμόζει το γενικό νομοθετικό καθεστώς για την εκτός σχεδίου δόμηση, το οποίο ισχύει σε ολόκληρη την Επικράτεια και το οποίο υποχρεούνται να ερμηνεύουν και να εφαρμόζουν σύμφωνα με τα κριθέντα και με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όλες οι πολεοδομικές αρχές της χώρας. Από τα παραπάνω προκύπτουν προδήλως τα εξής: α. Η έκδοση οικοδομικής άδειας σε ακίνητο που δεν τηρεί την προϋπόθεση να έχει πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο, νομίμως υφιστάμενο, απαγορεύεται και η αντίστοιχη οικοδομική άδεια είναι μη νόμιμη και ακυρωτέα. Ανεξάρτητα όμως αν η άδεια αυτή προσβληθεί στα δικαστήρια και ακυρωθεί ή αν διαφύγει τον ακυρωτικό έλεγχο, λ.χ. λόγω παρόδου της προθεσμίας, η πολεοδομική αρχή που την εξέδωσε έχει εν γνώσει της παραβιάσει τον νόμο και υπέχει για τον λόγο αυτό πειθαρχική και, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 259 του Ποινικού Κώδικα, ακόμα και ποινική ευθύνη για παράβαση καθήκοντος. β. Η έκδοση οικοδομικής αδείας κατά παράβαση της παραπάνω προϋπόθεσης γεννά ενδεχομένως και υποχρέωση του Δημοσίου ή του δήμου καθώς και του υπαιτίου υπαλλήλου προς αποζημίωση, σύμφωνα με τα άρθ. 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, τα οποία ορίζουν τα εξής: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος. Μαζί με το δημόσιο ευθύνεται εις ολόκληρον και το υπαίτιο πρόσωπο, με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων για την ευθύνη των υπουργών» (άρθ. 105). «Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους» (άρθ. 106). Οποιοσδήποτε δηλαδή (ιδιοκτήτης γειτονικού ακινήτου ή επιχείρησης κ.λπ.) επικαλεστεί και αποδείξει ότι υπέστη ζημία από την έκδοση της παράνομης αυτής οικοδομικής άδειας, δικαιούται να ζητήσει αποζημίωση από τα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια. γ. Δεδομένου ότι η απαγόρευση οικοδόμησης σε εκτός σχεδίου ακίνητα που στερούνται πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο ισχύει τουλάχιστον από το 1985, έχει δε πλέον επιβεβαιωθεί και πανηγυρικά με την υπ’ αρ. 176/2023 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, η πολεοδομική αρχή δεν δύναται, προκειμένου να απαλλαγεί από τις ευθύνες της, να επικαλεστεί διαφορετική ερμηνεία ή άποψη ως προς την έννοια του νόμου, η οποία και σαφής είναι και έχει ερμηνευθεί με τρόπο αδιαμφισβήτητο από την πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας. Εξάλλου, όπως είναι γνωστό, άγνοια νόμου δεν συγχωρείται ούτε στον απλό πολίτη, πολλώ μάλλον στις αρμόδιες υπηρεσίες της Διοίκησης. δ. Η απαγόρευση έκδοσης οικοδομικής άδειας σε ακίνητο που δεν πληροί την επίμαχη προϋπόθεση (πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο), θεσπίζεται ευθέως με το ίδιο το Π.Δ. 24/31.5.1985 (άρθ. 1 παρ. 1 περ. α’). Ολες οι πολεοδομικές αρχές της χώρας είναι, επομένως, υποχρεωμένες να εφαρμόζουν τα σχετικά άρθρα της νομοθεσίας περί εκτός σχεδίου δόμησης σύμφωνα με το σαφές τους γράμμα και την ερμηνεία που έχει επιβεβαιώσει η προαναφερόμενη απόφαση του ΣτΕ. Για την εφαρμογή της απαγόρευσης όχι απλώς δεν απαιτείται να μεσολαβήσει οποιαδήποτε άλλη πράξη του οικείου δήμου ή του αρμόδιου υπουργού (λ.χ. εγκύκλιος, απόφαση αναστολής έκδοσης οικοδομικών αδειών), αλλά τυχόν έκδοση οποιασδήποτε πράξης με αντίθετο περιεχόμενο, με τη μορφή λ.χ. απόφασης Δημοτικού Συμβουλίου κ.λπ., θα αποτελούσε ευθεία παράβαση του νόμου και καταστρατήγηση της νομολογίας του ΣτΕ. *Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος, αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας ε.τ. View full είδηση

Νέα απόφαση του Ε΄ τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) κρίνει αντισυνταγματικές, όχι μόνο τις προσαυξήσεις ύψους με βάση τα μπόνους του νέου οικοδομικού κανονισμού (ΝΟΚ), αλλά και την εξαίρεση από τον προσμετρούμενο συντελεστή δόμησης διαφόρων χώρων, όπως πατάρια και έρκερ («κρυφός» συντελεστής) καθώς οδηγούν σε μεγαλύτερα κτίρια, άρα σε επιδείνωση του οικιστικού περιβάλλοντος. Οπως και οι προηγούμενες, ωστόσο, η υπόθεση παραπέμφθηκε για τελική κρίση στην Ολομέλεια (η εκδίκαση έχει οριστεί για τις 10 Οκτωβρίου). Η απόφαση (αρ. 662/2024, εισηγητής Δημήτριος Πυργάκης, προεδρεύων Θόδωρος Αραβάνης) προήλθε έπειτα από προσφυγή της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής Αλίμου κατά οικοδομικής άδειας. Με την άδεια επρόκειτο να κατασκευαστεί επταώροφο κτίριο 21,6 μέτρων, αντί ανώτατου ύψους 14 μέτρων στην περιοχή. Περαιτέρω το κτίριο θα έφθανε τελικά τα 916,90 τ.μ. (εκ των οποίων 231,56 τ.μ. αντιστοιχούν σε χώρο παταριού, έρκερ και σοφίτας, που βάσει του ΝΟΚ δεν προσμετρώνται στον συντελεστή), δηλαδή 491,59 τ.μ. περισσότερο, κάτι που ισοδυναμεί με υπερδιπλασιασμό της νομίμως δομήσιμης επιφάνειας (αντιστοιχεί σε συντελεστή δόμησης 1,72 αντί 0,8). Η απόφαση του Ε΄ τμήματος κάνει μια αναδρομή στη νομολογία των τελευταίων ετών και ιδίως στην απόφαση 705/2020 της ολομελείας, με την οποία κρίθηκε ότι ο υπολογισμός του μέγιστου ύψους των κτιρίων σε συνάρτηση με τον σ.δ., δεν εφαρμόζεται σε οικισμούς στους οποίους με ειδικά διατάγματα είχαν ορισθεί πριν από τον ΝΟΚ συγκεκριμένοι όροι δόμησης, όπως ανώτατα ύψη κτιρίων. Αντισυνταγματικές οι προσαυξήσεις ύψους με βάση τα μπόνους του νέου οικοδομικού κανονισμού. Οπως και οι προηγούμενες αποφάσεις του τελευταίου έτους για τον Αλιμο και τον Δήμο Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, το ΣτΕ κρίνει ότι ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρέπει να είναι αποτέλεσμα επιστημονικής μελέτης και ανοιχτής διαδικασίας με τη συμμετοχή του κοινού και την εκτίμηση των επιπτώσεων και όχι να τροποποιείται «οριζόντια» με νόμο ή με υπουργικές αποφάσεις. «Αντίθετη ερμηνεία, κατά την οποία, μετά την έναρξη ισχύος του ΝΟΚ 2012 αυξήθηκε “αυτομάτως” το ανώτατο ύψος των οικοδομών σε όλες τις περιοχές της χώρας σε συνάρτηση με τον ισχύοντα σ.δ., αδιαφόρως των προβλέψεων των ειδικών πολεοδομικών διατάξεων που ίσχυαν σε κάθε περιοχή, παραβιάζει το άρθρο 24 παρ. 2 του Συντάγματος», αναφέρει. Η απόφαση επαναλαμβάνει το λεπτομερές σκεπτικό της απόφασης 293/2024 (εκδόθηκε τον Απρίλιο επίσης για τον Αλιμο), αναφέροντας πως η αύξηση του ύψους των οικοδομών προκαλεί καθ’ εαυτήν δυσμενείς συνέπειες στους περιοίκους και το οικιστικό περιβάλλον, «τόσο λόγω της μείωσης του φωτισμού, ηλιασμού, αερισμού και της θέας των περιοίκων, όσο και λόγω του αντιαισθητικού συμφυρμού χαμηλών και υψηλών κτιρίων, ιδίως σε περιοχές όπου υφίσταται χαμηλή δόμηση ή σώζονται κτίρια παλαιότερων εποχών, για τα οποία μάλιστα δεν υφίσταται νομικό πλαίσιο αποτελεσματικής προστασίας, όπως επιβάλλει το Σύνταγμα». Περαιτέρω, σημειώνει, «αποτέλεσμα τούτου είναι το οικοδομικό χάος που χαρακτηρίζει τις σύγχρονες ελληνικές πόλεις και ιδίως το πολεοδομικό συγκρότημα των Αθηνών». Εκτός από τα μπόνους για την προσαύξηση του ανώτατου ύψους, η νέα απόφαση στοχεύει και τον «κρυφό» συντελεστή, δηλαδή τους χώρους του κτιρίου που με τον ΝΟΚ επετράπη να μην προσμετρώνται στην οικοδομήσιμη επιφάνεια (με αποτέλεσμα το πραγματικό μέγεθος ενός κτιρίου να είναι πολύ μεγαλύτερο εκείνου για το οποίο έχει εκδοθεί άδεια). Συγκεκριμένα, το Ε΄ τμήμα υποδεικνύει ως αντισυνταγματικές τις διατάξεις των άρθρων 10 παρ. 1 περιπτ. α΄ και β΄ (αύξηση του σ.δ. λόγω μείωσης της κάλυψης ή και «απόσυρσης»), 11 παρ. 6 περ. ιδ΄ (πατάρια), ιε΄ (σοφίτες) και ιστ΄ («έρκερ»), 15 παρ. 8 περ. δ΄ (προσαύξηση ύψους λόγω μείωσης κάλυψης), 17 παρ. 6 (επέκταση υπογείων μέχρι τα όρια του οικοπέδου), 19 παρ. 2 περ. α΄ ii (προσθήκη χώρου κύριας χρήσης στο δώμα λόγω φύτευσης) και 25 παρ. 1 (αύξηση σ.δ. λόγω ενεργειακής απόδοσης κτιρίου). Οπως σημειώνει το ΣτΕ, όλες αυτές οι διατάξεις οδηγούν σε σημαντική πολεοδομική επιβάρυνση, από την οποία επωφελείται μόνο ο ιδιοκτήτης του κτιρίου και ο εργολάβος: «Δεν νοείται η παροχή στον ιδιώτη κατασκευαστή αντισταθμισμάτων που συνεπάγονται επιβάρυνση των περιοίκων και γενικά των κατοίκων του οικισμού, όπως η προσαύξηση της δόμησης (…). Τα επίμαχα πολεοδομικά “κίνητρα” δεν είναι πρόσφορα για την επίτευξη των σκοπών που φέρεται ότι επιδιώκουν. Αντιθέτως αποβλέπουν κυρίως στην ενίσχυση της οικοδομικής δραστηριότητας και της κτηματαγοράς μέσω της αύξησης της δόμησης και της εντατικής εκμετάλλευσης των οικοπέδων». View full είδηση

ΣτΕ Ολ 1944-7/2021. Διαφορές από αναπροσαρμογή τιμής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Πρόεδρος: Ε. Σάρπ Εισηγητές: Η. Μάζος, Ό. Παπαδοπούλου Με τις εν λόγω αποφάσεις της Ολομέλειας του Δικαστηρίου κρίθηκαν τα εξής: Πλειοψηφία: Με την ένταξη των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ στο Σύστημα Μεταφοράς ή στο Δίκτυο Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας επιδιώκονται σκοποί δημοσίου συμφέροντος, αναγόμενοι, μεταξύ άλλων, στην προστασία του περιβάλλοντος, την ενίσχυση της οικονομίας και την συμβολή στην βιώσιμη ανάπτυξη. Περαιτέρω, ως εργαλείο για την κατά τα ανωτέρω ένταξη των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ στο Σύστημα ή το Δίκτυο ο νομοθέτης δεν επέλεξε την μονομερή εξουσιαστική πράξη διοικητικής αρχής (ή διφυούς νομικού προσώπου, ενεργούντος ως φορέας δημόσιας εξουσίας), αλλά -όπως προσήκει σε καθεστώς μερικής έστω απελευθέρωσης της αγοράς- την σύμβαση που καταρτίζεται μεταξύ του κατόχου της οικείας άδειας παραγωγής και της ΛΑΓΗΕ ΑΕ ή της ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, η οποία ρητώς χαρακτηρίζεται από τον νόμο ως “σύμβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας”. Το γεγονός ότι ουσιώδη στοιχεία της συναπτόμενης σχέσης, μεταξύ των οποίων και το τίμημα της ηλεκτρικής ενέργειας, καθορίζονται από τον νομοθέτη, με αποτέλεσμα την περιστολή της συμβατικής ελευθερίας των εμπλεκομένων μερών, δεν αναιρεί τον χαρακτήρα της ως συμβατικής σχέσης. Ανεξαρτήτως δε του αν πράγματι πρόκειται για σύμβαση πώλησης ή για άλλο συμβατικό μόρφωμα (ενόψει των χαρακτηριστικών της, και της ιδιάζουσας θέσης της ΛΑΓΗΕ ΑΕ ή της ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ), η συναπτόμενη μεταξύ του παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ και της ΛΑΓΗΕ ΑΕ ή της ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ σχέση αποτελεί σύμβαση του ιδιωτικού δικαίου κατά το κρατούν οργανικό κριτήριο. Κατά συνέπεια, οι πράξεις της ΛΑΓΗΕ ΑΕ ή της ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, με τις οποίες, κατ’ εφαρμογή των εκάστοτε ισχυουσών διατάξεων νόμου, προσδιορίζεται το οφειλόμενο στον παραγωγό τίμημα για την ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ, εκδίδονται στο πλαίσιο της κατά τα ανωτέρω συμβατικής σχέσης και προκαλούν διαφορές του ιδιωτικού δικαίου. Την ως άνω συμβατική σχέση αφορούν, εξάλλου, και οι πράξεις της ΛΑΓΗΕ ΑΕ ή της ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, με τις οποίες διαπιστώνεται η συνδρομή των προϋποθέσεων που τάσσονται με την παραγράφου ΙΓ του άρθρου πρώτου του ν. 4254/2014. Ως εκ τούτου, και από τις ανωτέρω πράξεις της ΛΑΓΗΕ ΑΕ ή της ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, που δρουν κατά την έκδοσή τους ως αντισυμβαλλόμενοι σε σύμβαση του ιδιωτικού δικαίου (και όχι ως φορείς δημόσιας εξουσίας), γεννώνται διαφορές ιδιωτικού δικαίου, αρμοδιότητας των πολιτικών δικαστηρίων. Δεν ασκούν δε επιρροή, από την άποψη που ενδιαφέρει εν προκειμένω, οι σκοποί που θάλπονται με τις ως άνω διατάξεις της παραγράφου ΙΓ του άρθρου πρώτου του ν. 4254/2014 και συνδέονται με την ομαλή λειτουργία του Ειδικού Λογαριασμού των άρθρων 40 του ν. 2773/1999 και 143 του ν. 4001/2011, εφόσον η εξυπηρέτηση σκοπών δημοσίου συμφέροντος εκ μέρους νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου, το οποίο, όπως εν προκειμένω, δεν ασκεί δημόσια εξουσία, αλλά ενεργεί εντός των πλαισίων της συναλλακτικής δράσης του, δύναται να επιτευχθεί και με μέσα του ιδιωτικού δικαίου. Μειοψηφία: Ουσιώδες στοιχείο του καθεστώτος στήριξης αποτελεί ο Ειδικός Λογαριασμός, προκειμένου δε ο εν λόγω μηχανισμός να καταστεί βιώσιμος, ελήφθησαν από τον νομοθέτη μέτρα, στα οποία εντάσσονται και οι επίδικες ρυθμίσεις του ν. 4254/2014. Όταν ο φορέας που διαχειρίζεται τον Ειδικό Λογαριασμό εκδίδει αποφάσεις κατ’ εφαρμογή των ρυθμιστικών παρεμβάσεων του νομοθέτη προς μείωση του ελλείμματος του Ειδικού Λογαριασμού, ο φορέας αυτός [ΛΑΓΗΕ ΑΕ (ήδη ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ) ή ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ για ΜΔΝ] δεν ενεργεί μόνο ως αντισυμβαλλόμενος του παραγωγού, αλλά προεχόντως κατ’ ενάσκηση δημόσιας εξουσίας, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του για την οργάνωση και τη ρύθμιση της οικείας [ατελούς] αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Συνεπώς, όταν οι φορείς [ΛΑΓΗΕ ΑΕ (ήδη ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ) ή ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ για ΜΔΝ] εκδίδουν κατ’ εφαρμογή της παραγράφου ΙΓ του άρθρου πρώτου του ν. 4254/2014 εκκαθαριστικά σημειώματα, ενεργούν προεχόντως, δυνάμει της δημοσίου δικαίου αρμοδιότητάς τους, προς εξυπηρέτηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος [διασφάλιση της βιωσιμότητας του Ειδικού Λογαριασμού], και όχι δυνάμει της οιονεί συμβατικής σχέσης τους με τους παραγωγούς, η αμφισβήτηση δε της νομιμότητας των πράξεων αυτών, εν σχέσει με τη συνταγματικότητα του νομοθετικού ερείσματός τους -και όχι απλώς η αμφισβήτηση της ορθότητας και ακρίβειας του ad hoc υπολογισμού στον οποίο προβαίνει ο οικείος φορέας, με δεδομένο το επίμαχο νομοθετικό έρεισμα- γεννά ακυρωτική διοικητική διαφορά, υπαγόμενη στη δικαιοδοσία του Συμβουλίου της Επικρατείας. View full είδηση

Εάν προκληθεί ζημιά σε τρίτο πρόσωπο από κτίριο όπου δεν έχει γίνει αυτοψία, οι Περιφερειακές Ενότητες θα αποζημιώσουν για καταστροφές και για ηθική βλάβη - Το ΣτΕ το απασχόλησε περίπτωση αποκόλλησης πρόσοψης κτιρίου στην Κηφισιά κατά τη διάρκεια σεισμού, που τραυμάτισε οδηγό και κατέστρεψε το αυτοκίνητό του - Το ΣτΕ απεφάνθη ότι έχει δίκιο ο οδηγός, καθώς δεν είχε γίνει αυτοψία στο κτίριο από την Πολεοδομία Οι πολεοδομικές υπηρεσίες υποχρεούνται τουλάχιστον μία φορά, κατά το στάδιο της κατασκευής και αποπεράτωσης μιας οικοδομής (και σίγουρα πριν από το στάδιο της ρευματοδότησης), να διενεργούν αυτοψία. Σε περίπτωση, όμως, που δεν υλοποιηθεί αυτή και προκληθεί ζημιά σε τρίτο πρόσωπο (π.χ. λόγω αποκόλλησης τμήματος της οικοδομής) από οικοδομή που δεν έχει ελεγχθεί, τότε υπεύθυνες να αποζημιώνουν το θύμα είναι οι περιφέρειες (πρώην νομαρχίες), σύμφωνα με το Συμβούλιο της Επικρατείας. Η απόφαση του Α’ Τμήματος του ΣτΕ, ερμηνεύοντας και εφαρμόζοντας την πολεοδομική νομοθεσία, συμβάλλει στην προσπάθεια να αποτραπούν οι αυθαίρετες κατασκευές σε οικοδομές που ανεγείρονται μεν με νόμιμη οικοδομική άδεια, αλλά υπάρχουν υπερβάσεις που πολλές φορές επιβαρύνουν ανεξέλεγκτα τον φέροντα οργανισμό των κτιρίων. Παράλληλα, όμως, η απόφαση αυτή ενεργοποιεί τις πολεοδομίες ώστε να διενεργούν τους προβλεπόμενους επιτόπιους έλεγχους στις οικοδομές. Την ίδια στιγμή προστατεύει αλλά και θέτει προ των ατομικών τους ευθυνών τους απασχολούμενους στις πολεοδομίες, αφού τα ποσά που επιδικάζονται σε βάρος των Περιφερειών από τα δικαστήρια καταλογίζονται στη συνέχεια από Ελεγκτικό Συνέδριο ακόμα και σε ατομικό επίπεδο. Τον Σεπτέμβριο του 1999 οδηγός κινούνταν με το αυτοκίνητό του σε δρόμο της Νέας Κηφισιάς (περιοχή Αδάμες). Ενώ λοιπόν βρισκόταν μπροστά από τριώροφο κτίριο, έγινε ο γνωστός ισχυρός σεισμός μεγέθους 5,9 Ρίχτερ, οπότε το κτίριο πήρε κλίση και αποκολλήθηκαν μεγάλα κομμάτια της πρόσοψής του, τα οποία έπεσαν πάνω στο διερχόμενο αυτοκίνητο, με αποτέλεσμα το όχημα να υποστεί μεγάλες υλικές ζημιές και ο οδηγός να τραυματιστεί σοβαρά. Τον Σεπτέμβριο του 2004 ο οδηγός κατέθεσε αγωγή στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών σε βάρος της Πολεοδομίας της Νομαρχίας Αθηνών (νυν Περιφερειακή Ενότητα), υποστηρίζοντας ότι τα όσα που υπέστησαν ο ίδιος και το αυτοκίνητό του οφείλονται αποκλειστικά σε παραλείψεις των αρμόδιων οργάνων της, τα οποία δεν ήλεγξαν, όπως όφειλαν, την επίμαχη οικοδομή μετά την αποπεράτωσή της (ή και μεταγενέστερα), ώστε να εντοπίσουν τις υπερβάσεις τής οικοδομικής της άδειας (αυθαίρετες κατασκευές) και να επιβάλουν τις προβλεπόμενες από τη νομοθεσία κυρώσεις περί ανέγερσης αυθαίρετων κατασκευών (κατεδάφιση, πρόστιμα, κ.λπ.). Επικαλέστηκε ότι το τριώροφο κτίριο ήταν κατά πολύ μεγαλύτερο από αυτό που προέβλεπε η οικοδομική άδεια, ενώ υπήρχαν και αποκλίσεις από τα επίσημα εγκεκριμένα από την Πολεοδομία σχέδια σε όλους τους ορόφους. Συγκεκριμένα, υποστήριξε ότι στο υπόγειο υπήρχε υπέρβαση κατά 98,24 τ.μ., στο ισόγειο κατά 14,14 τ.μ. και στον 3ο όροφο κατά 55,40 τ.μ. Την ίδια στιγμή υπήρχαν σημαντικές αποκλίσεις στον 1ο και 2ο όροφο με πρόσθετα εσωτερικά στοιχεία και διαρρυθμίσεις, ενώ γενικά υπήρχαν κατασκευαστικές πλημμέλειες που επηρέασαν καταλυτικά τη στατική δομή όλου του κτιρίου. Προσκόμισε ακόμη στο δικαστήριο στοιχεία (τεχνικές εκθέσεις και πραγματογνωμοσύνες κ.λπ.) σύμφωνα με τα οποία, «είχαν χτιστεί αυθαίρετα επιπλέον 167,78 τ.μ. και είχαν γίνει σημαντικές και αυθαίρετες αλλαγές στις εσωτερικές διαρρυθμίσεις των ορόφων και ιδίως στον 3ο όροφο και ότι το μέγεθος των βλαβών οφειλόταν σε πλημμελή κατασκευή του φέροντος οργανισμού και στην επιβάρυνση, που αυτός δέχτηκε λόγω των παραβάσεων αυτών». Κατόπιν αυτών ζήτησε να του καταβληθεί, έντοκα, αποζημίωση 44.319 ευρώ και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης εξαιτίας του τραυματισμού του και της καταστροφής του αυτοκινήτου του, όπως και το ποσό των 361.999 ευρώ για την αποκατάσταση της ζημίας του και της ηθικής βλάβης του, θεωρώντας πω ό,τι υπέστη οφείλεται «σε πράξεις και παραλείψεις οργάνων των πολεοδομικών υπηρεσιών» (συνολικά 406.318 ευρώ). Το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών απέρριψε την αίτηση του οδηγού κρίνοντας ότι «ο κατασταλτικός έλεγχος δεν διενεργείται από την πολεοδομική αρχή αυτεπάγγελτα σε όλα τα κτίρια της χωρικής της αρμοδιότητας, αλλά αφού προηγουμένως υποβληθεί σε αυτήν έγγραφη δήλωση εκ μέρους του ιδιοκτήτη του έργου και του επιβλέποντος μηχανικού για τη γνωστοποίηση της (μερικής ή ολικής) περάτωσης ή της διακοπής των σχετικών οικοδομικών εργασιών». Ωστόσο, το ΣτΕ (με προεδρεύουσα τη σύμβουλο Επικρατείας Αννα Καλογεροπούλου και εισηγήτρια η επίσης σύμβουλος Επικρατείας Ολγα Ζύγουρα) αναίρεσε την εφετειακή απόφαση, ως μη νόμιμη και την ανέπεμψε για νέα κρίση στο Εφετείο. Οι σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι το Εφετείο έσφαλε αποφαινόμενο ότι «η αρμόδια πολεοδομική αρχή δεν ήταν υποχρεωμένη να προβεί σε κατασταλτικό ή και μεταγενέστερο έλεγχο της οικοδομής, προτού γνωστοποιηθεί σε αυτή η περάτωση ή η διακοπή των οικοδομικών εργασιών και εν γένει η υπάρχουσα πραγματική κατάσταση αυτής» και έτσι τα πολεοδομικά όργανα, «μη διενεργώντας αυτεπάγγελτα έλεγχο, ουδεμία νόμιμη υποχρέωσή τους παρέλειψαν». Κατόπιν αυτών, το ΣτΕ υπογραμμίζει ότι «οι πολεοδομικές υπηρεσίες υποχρεούνται εκ του νόμου τουλάχιστον μία φορά, κατά το στάδιο της κατασκευής και αποπερατώσεως της οικοδομής, να διενεργούν αυτοψία για να διαπιστώνουν οποιαδήποτε ασυμφωνία μεταξύ των εκτελούμενων εργασιών και των εγκριθεισών μελετών και να επισημαίνουν οποιεσδήποτε παραλείψεις και σφάλματα και να διατάξουν τη λήψη των κατάλληλων μέτρων προς επανόρθωσή τους». Συνεπώς, η εφετειακή απόφαση, κρίνοντας ότι δεν συνέτρεχε παράλειψη των πολεοδομικών αρχών να διενεργήσουν αυτοψία, «εσφαλμένως ερμήνευσε και εφήρμοσε» τις πολεοδομικές διατάξεις. View full είδηση

2η αποφαση ΣτΕ Ολ 305/2021 Μηχανικοί - Καθορισμός επαγγελματικών δικαιωμάτων ανά ειδικότητα - Μηχανικοί Παραγωγής και Διοίκησης - Μη απονομή των επαγγελματικών δικαιωμάτων των Μηχανολόγων Μηχανικών - Αρχή της ισότητας - Αρχή της προστατευομένης εμπιστοσύνης ΣτΕ Ολ 3052021.pdf View full είδηση

Mη νόμιμο έκρινε το Συμβούλιο της Επικρατείας το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, που καθορίζει τα ύψη και τους λοιπούς ειδικούς όρους και περιορισμούς δόμησης στην περιοχή Μακρυγιάννη-Κουκάκι του Δήμου Αθηναίων. Το Ε΄ Τμήμα του Ανωτάτου Δικαστηρίου, με πρόεδρο τον αντιπρόεδρο Παναγιώτη Ευστρατίου και εισηγητή τον πάρεδρο Δημήτρη Πυργάκη, σύμφωνα με πληροφορίες, έκρινε μη νόμιμο στο σύνολό του το επίμαχο σχέδιο Διατάγματος. Συγκεκριμένα, οι σύμβουλοι Επικρατείας επισημαίνουν ότι, με το σχέδιο διατάγματος, αυξάνεται αδικαιολόγητα κατά 6,5 μέτρα το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος και φτάνει τα 21 μέτρα, κάτι που αποτελεί ανεπίτρεπτη επιδείνωση του οικιστικού περιβάλλοντος, μη συνάδουσα προς το διακηρυγμένο στόχο ελέγχου του ύψους των οικοδομών, χάριν της προστασίας του Ιερού Βράχου της Ακροπόλεως, και δεν εναρμονίζεται προς τα ύψη των γειτονικών περιοχών. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι πρέπει μέχρι τις 11.3.2022 να κατατεθεί στο ΣτΕ νέο σχέδιο διάταγματος, καθώς αφενός τότε λήγει η προθεσμία αναστολής έκδοσης οικοδομικών αδειών στην επίμαχη περιοχή και, αφετέρου, έχουν παρέλθει 17 χρόνια από την έκδοση υπουργικής απόφασης (29.1.2004) αναοριοθέτησης του αρχαιολογικού χώρου της Αθήνας. View full είδηση

Σε συνέχεια απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) και σχετικού κειμένου που με έκπληξη είδαμε ότι έχει αναρτήσει η ΕΕΤΕΜ στην ιστοσελίδα της και έχει τύχει αναπαραγωγής από μερίδα ιστοσελίδων, το Γραφείο Τύπου του ΤΕΕ διευκρινίζει τα ακόλουθα: Η απόφαση του ΣτΕ, η οποία αόριστα αναφέρεται στα κείμενα που κυκλοφορούν, είναι η υπ’αριθμόν 1754/2021 του Δ Τμήματος του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου Στην απόφαση αυτή ουδόλως περιέχεται ο,τιδήποτε θα μπορούσε με βάση την ελληνική γλώσσα και την κοινή λογική να ερμηνευτεί σύμφωνα με τους έωλους χαρακτηρισμούς και τα ανυπόστατα επιχειρήματα που παραθέτει ένας ιδιωτικός φορέας όπως η ΕΕΤΕΜ Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, ως ο μεγαλύτερος επαγγελματικός και επιστημονικός φορέας της χώρας, επίσημος – βάσει νόμου – τεχνικός σύμβουλος της Ελληνικής Πολιτείας και νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου δια του οποίου εκπροσωπούνται συλλογικά περισσότεροι από 110 χιλιάδες Διπλωματούχοι Μηχανικοί μέλη του και ταυτόχρονα δια του οποίου εκφράζεται διαχρονικά ο τεχνικός κόσμος της χώρας, οφείλει να διευκρινίσει τα εξής: Το ΣτΕ δεν αποφάσισε ποτέ ότι η συγκρότηση Μητρώου Πτυχιούχων Μηχανικών στο Τ.Ε.Ε. είναι δήθεν παράνομη. Οποιοσδήποτε τέτοιος ισχυρισμός αποτελεί αυτονόητα διασπορά ψευδών ειδήσεων και οι ισχυριζόμενοι αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεων και των λόγων τους Αντιθέτως το ΣτΕ αποδέχτηκε ότι με βάση το θεσμικό πλαίσιο του ΤΕΕ η απόφαση της ΔΕ/ΤΕΕ του 2017 για τη συγκρότηση Τμήματος Αποφοίτων Σχολών Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης στο Τ.Ε.Ε κινείται στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του ΤΕΕ, έχει διακηρυκτικό χαρακτήρα και μάλιστα το ΣτΕ κρίνει ότι δεν υπήρξε λόγος ακυρώσεως και η απόφαση προσβλήθηκε απαραδέκτως, ενώ ρητώς αναφέρει ότι εξ αυτού του λόγου δεν εξετάστηκε αν το ΤΕΕ έχει το δικαίωμα ή όχι να ιδρύσει τέτοιο τμήμα Το ΣτΕ επικαλείται στο σκεπτικό του ότι θα έπρεπε της ίδρυσης Μητρώου Πτυχιούχων Μηχανικών στο ΤΕΕ να προηγηθεί η ίδρυση αντίστοιχου τμήματος σύμφωνα με τις ιδρυτικές διατάξεις του ΤΕΕ Το ΣτΕ κρίνει επίσης, με βάση το διοικητικό δίκαιο, ότι η απόφαση του ΤΕΕ για την ίδρυση του Μητρώου αυτού προς διευκόλυνση των Αποφοίτων Σχολών Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης στο Τ.Ε.Ε να χρησιμοποιούν τις συνεχώς διευρυνόμενες ηλεκτρονικές υπηρεσίες προς μηχανικούς δεν αποτελεί από μόνη της ικανή αιτιολογική βάση για τη συγκρότηση του μητρώου Με βάση κυρίως αυτούς τους δύο λόγους και εκτιμώντας ότι απαιτείται ειδική και όχι γενική διάταξη δικαίου το ΣτΕ ακυρώνει την απόφαση της ΔΕ/ΤΕΕ για τη συγκρότηση μητρώου και αντιθέτως ΔΕΝ ακυρώνει την απόφαση του 2017 που αφορά την ίδρυση Τμήματος, ανοίγοντας και νομικά, στο ανώτατο επίπεδο, το δρόμο για την συγκροτημένη νομικά προώθηση της ένταξης των Αποφοίτων Σχολών Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας Διευκρινίζεται επίσης ότι η παρεμπίπτουσα κρίση του Τμήματος του ΣτΕ για τη δυνατότητα εγγραφής ή μη φυσικών προσώπων στο Μητρώο Τεχνικών Επωνυμιών του ΤΕΕ, παράλληλα με την εγγραφή εταιρειών, δεν περιλαμβάνεται στο διατακτικό της Απόφασης του ΣτΕ και ούτως ή άλλως χρήζει περαιτέρω ερμηνείας δεδομένης της συνταγματικής ανάγκης για ισονομία μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικών νομικών μορφών και άλλων ρυθμίσεων της νομοθεσίας. Το ΤΕΕ, πιστό στον καταστατικό του σκοπό και τις διατάξεις της νομοθεσίας, ως οφείλει, θα συνεχίσει την προσπάθεια για τη διασφάλιση του ρόλου και του έργου των Ελλήνων Μηχανικών και τη διασφάλιση των επιπέδων τεχνικής ευθύνης που αντιστοιχούν σε όλους τους συντελεστές παραγωγής τεχνικών έργων και μελετών, προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος. Το ΤΕΕ σεβόμενο τις Αποφάσεις της Δικαιοσύνης και προσηλωμένο στην παροχή και υποστήριξη της εργασίας όλου του Τεχνικού Κόσμου θα προσαρμόσει την δομή παροχής πρόσθετης υποστήριξης των Πτυχιούχων Μηχανικών σύμφωνα με την ανωτέρω Απόφαση. Όπως και το σκεπτικό της απόφασης του Δ Τμήματος του ΣτΕ αναφέρει, το ΤΕΕ θα εξετάσει και θα αποφασίσει στο επίπεδο της Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ και κατόπιν στη ΔΕ/ΤΕΕ την ίδρυση Τμήματος και ακολούθως Μητρώου Αποφοίτων Σχολών Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης στο Τ.Ε.Ε . Σημειώνεται μάλιστα ότι το ΤΕΕ παγίως προωθεί την καθιέρωση Μητρώων όλων των συντελεστών παραγωγής έργων και μελετών, δημοσίων και ιδιωτικών, προκειμένου να διασφαλίζεται το επίπεδο τεχνικής ευθύνης, το δημόσιο συμφέρον, η διαφάνεια και η λειτουργία της αγοράς. Το πράττει δε με πλήρη συναίσθηση του σκοπού του και της ευθύνης του απέναντι στο κράτος και τους πολίτες και ζητά από την Πολιτεία την ορθή και ταχεία καθιέρωση και λειτουργία τους. Όσον δε αφορά διάφορους άλλους έωλους χαρακτηρισμούς και ισχυρισμούς, το ΤΕΕ δεν αντιπαρατίθεται δημοσίως με ιδιωτικούς φορείς αλλά οφείλει να διευκρινίσει στην κοινή γνώμη τα εξής: Όποια ένωση, οποιονδήποτε προσώπων, προσφεύγει κατά του ΤΕΕ στο Συμβούλιο της Επικρατείας αναγνωρίζει έμπρακτα τον δημόσιο χαρακτήρα του Επιμελητηρίου και τη διοικητική του αρμοδιότητα Το ΤΕΕ δεν ασχολείται ούτε με τους σκοπούς που περιγράφονται στα καταστατικά σωματείων ή άλλων ιδιωτικών φορέων, ούτε με τις ιδιότητες των μελών που με βάση το Σύνταγμα ελευθέρως συγκροτούν τέτοιες ενώσεις, παρά μόνο ενισχύει όσο περισσότερο μπορεί τους Επιστημονικούς Συλλόγους των ειδικοτήτων των Διπλωματούχων Μηχανικών της χώρας και κάθε συλλογική προσπάθεια που προάγει την αναπτυξιακή πορεία της χώρας Κανένα δικαστήριο, ποσώς μάλλον το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, δεν έχει κρίνει περί «αρμοδιότητας» ιδιωτικών φορέων ή άλλων τέτοιων διατυπώσεων που ορισμένοι προσπαθούν να περιβληθούν ή να υπαινιχθούν, για να δείξουν ότι έχουν κάποια δημόσια εξουσία. Και δεν θα μπορούσε κάτι τέτοιο ποτέ να γίνει διότι αντιβαίνει τις βασικές αρχές του δικαίου, τις συνταγματικές και νομοθετικές διατάξεις αλλά και την κοινή λογική. Προκειμένου μάλιστα να γίνουν από όλους κατανοητά τα ανωτέρω, το ΤΕΕ – σε αντίθεση με άλλους δημοσιολογούντες – δίνει στη δημοσιότητα το κείμενο της απόφασης του ΣτΕ διά πάσα χρήση οποιουδήποτε δείχνει σχετικό ενδιαφέρον: StE_apofasi_1754_2021_ptyxioixoi_mixanikoi_mitroo_tmima_eetem_etall_keimeno View full είδηση