Αναζήτηση στην κοινότητα

Μία νέα ιστοσελίδα για τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας και την τουριστική αξία τους δημιουργήθηκε από το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας / Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων (ΜΓΦΙ-ΕΚΒΥ), με χρηματοδότηση από το ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ μέσω του Χρηματοδοτικού Προγράμματος «Φυσικό Περιβάλλον και Καινοτόμες Περιβαλλοντικές Δράσεις 2020 - Άξονας Προτεραιότητας ΑΠ. 1: Δράσεις Διατήρησης της Βιοποικιλότητας», στο πλαίσιο του έργου «Προβολή και ανάδειξη των προστατευόμενων περιοχών της Ελλάδας». Ζητούμενα του έργου ήταν να εντοπίσει στο διαδίκτυο και να αξιολογήσει την τουριστική πληροφορία που παρέχουν οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και άλλοι δημόσιοι φορείς και οργανισμοί για τις προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας, να προτείνει βέλτιστους τρόπους ανάδειξης της αναψυχικής αξίας τους και να ενισχύσει τη διαδικτυακή προβολή τους, μέσα από στοχευμένες δράσεις, όπως η ιστοσελίδα Visit Greek Nature. Η ιστοσελίδα Visit Greek Nature παρουσιάζει το σύνολο των προστατευόμενων περιοχών της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας, πραγματεύεται ισάξια τον φυσικό και πολιτιστικό πλούτο της Ελλάδας, προβάλλει το αλληλένδετο της φύσης με τα τεκμήρια του πολιτισμού, με σκοπό να αναδείξει τη σπουδαιότητα των προστατευόμενων περιοχών ως τουριστικών προορισμών υψηλής και πολυσήμαντης αξίας. Προς την κατεύθυνση αυτή, η ιστοσελίδα Visit Greek Nature περιλαμβάνει χρήσιμες γενικές πληροφορίες για τις περιοχές της χώρας που προστατεύονται σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, παρουσιάζει τους φορείς που είναι αρμόδιοι για τη διαχείρισή τους δίδοντας τη δυνατότητα απευθείας πρόσβασης στις ιστοσελίδες τους, παρέχει έγκυρα επιστημονικά δεδομένα, συγκεντρώνει πλούσιο φωτογραφικό υλικό και βασίζεται σε διαδραστικούς χάρτες που παρουσιάζουν, τόσο σε επίπεδο χώρας, όσο και ανά προστατευόμενη περιοχή, την πλειονότητα των υποδομών και χώρων που αναδεικνύουν τον φυσικό και πολιτιστικό πλούτο της Ελλάδας. Συνολικά, περισσότερες από 2.100 υποδομές, μουσεία, θέσεις και χώροι ξεχωριστού ενδιαφέροντος σημειώνονται πάνω στους διαδραστικούς χάρτες της ιστοσελίδας με δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στην παρουσίασή τους από τον εκάστοτε αρμόδιο φορέα. Η ιστοσελίδα συγκεντρώνει το σύνολο των Κέντρων Πληροφόρησης (62) που αναλαμβάνουν τη γνωριμία του επισκέπτη με τον φυσικό πλούτο κάθε περιοχής, περιλαμβάνει υποδομές που αναδεικνύουν τις δυνατότητες αναψυχής σε κάθε προστατευόμενη περιοχή, όπως ορειβατικά καταφύγια (71), χιονοδρομικά (18) και ιαματικά λουτρά (18), συγκεντρώνει την πλειονότητα των μουσείων (517) της Ελλάδας (αρχαιολογικά, σύγχρονης τέχνης, λαογραφικά, ειδικά θεματικά κ.λπ.), καθώς και έναν ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό μνημείων και αρχαιολογικών χώρων (μεταξύ των οποίων μνημεία UNESCO, λίθινα γεφύρια, σπήλαια και ενάλιες αρχαιότητες), που ξεπερνούν συνολικά τα 1.400 σε αριθμό. Για τη συγκέντρωση της πληροφορίας έγινε διεξοδική αναζήτηση στους επίσημους δικτυακούς τόπους των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, του Υπουργείου Πολιτισμού (Κόμβος Οδυσσεύς, Εφορείες Αρχαιοτήτων, Εφορείες Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων, Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας, Εφορεία Ενάλιων Αρχαιοτήτων), των Περιφερειών και των Δήμων όλης της χώρας, καθώς και συλλόγων, οργανώσεων και φορέων που ασχολούνται με συναφή αντικείμενα. Το φωτογραφικό υλικό που στηρίζει την παρουσίαση κάθε προστατευόμενης περιοχής παραχωρήθηκε από τα αρχεία των Φορέων Διαχείρισης. Η ιστοσελίδα VisitGreekNature παρέχει στον χρήστη τη δυνατότητα να ανατρέξει σε οποιαδήποτε περιοχή της Ελλάδας επιθυμεί και να εντοπίσει στον διαδραστικό χάρτη το σύνολο σχεδόν των υποδομών, μνημείων και χώρων που συνθέτουν τη φυσική και πολιτιστική φυσιογνωμία της. Για κάθε υποδομή, μνημείο ή χώρο, δίδεται η επίσημη ονομασία του, η ακριβής θέση του πάνω στον χάρτη, καθώς και ο σύνδεσμος απευθείας μετάβασης στο πεδίο παρουσίασής του από τον αρμόδιο φορέα διαχείρισης (π.χ. ΥΠΠΟΑ, ΦΔΠΠ, Περιφέρειες, Δήμοι, Ορειβατικοί Σύλλογοι κ.λπ.). Για πρώτη φορά μία ιστοσελίδα συνδυάζει σε τόσο μεγάλη έκταση και για το σύνολο της χώρας τα κύρια στοιχεία της φύσης και του πολιτισμού ανά προστατευόμενη περιοχή, επιχειρώντας να δομήσει ένα χρήσιμο και έγκυρο εργαλείο, ένα εύχρηστο και σύγχρονο μέσο ανάδειξης των προστατευόμενων περιοχών, χρήσιμο για υπηρεσίες και φορείς, για πολίτες και επισκέπτες κάθε γωνιάς της Ελλάδας. Η ιστοσελίδα Visit Greek Nature είναι προσβάσιμη από τον σύνδεσμο: https://visitgreeknature.gr. Η επίσημη παρουσίασή της θα πραγματοποιηθεί κατά τη διαδικτυακή ημερίδα «Διαδίκτυο και νέα μέσα για την προβολή και ανάδειξη των προστατευόμενων περιοχών» που διοργανώνει το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας/Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΜΓΦΙ-ΕΚΒΥ), τη Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 2021. View full είδηση

Με τη φιλοδοξία να αποκτήσει η Ελλάδα μια «ομπρέλα» προστασίας για τα ευαίσθητα οικοσυστήματα και τη διαχείρισή τους, είχε συσταθεί, πριν από ακριβώς έναν χρόνο, ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ). Σήμερα η κεντρική υπηρεσία του έχει πλέον στελεχωθεί και απομένουν η έγκριση του οργανογράμματος και η απόφαση για τα έσοδα του οργανισμού ώστε να αποκτήσει σταθερή χρηματοδότηση. Τις επόμενες ημέρες μάλιστα θα δημοσιευτεί και η προκήρυξη διαγωνισμού για την προμήθεια του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Διοίκησης, το οποίο θα διασυνδέει τα κεντρικά της Αθήνας με τις 12 περιφερειακές Μονάδες Διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας και τα παραρτήματα, οι οποίες ουσιαστικά θα κάνουν τη… σκληρή δουλειά, καθώς θα αντικαταστήσουν τους Φορείς Διαχείρισης. Ομως για να λειτουργήσει η «μηχανή» του ΟΦΥΠΕΚΑ χρειάζεται και… καύσιμο. Και όπως αναφέρει στο «Βήμα» ο διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού, καθηγητής Κωνσταντίνος Τριάντης, σύμφωνα με το Πλαίσιο Δράσης Προτεραιότητας της χώρας για την περίοδο 2021-2027, που έχει εγκριθεί από την ΕΕ, η συνολική εκτιμώμενη χρηματοδότηση για το δίκτυο Natura 2000 στην Ελλάδα ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ. Από αυτά περίπου 641 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν σε μέτρα διατήρησης και αποκατάστασης οικοτόπων και βιοτόπων που φιλοξενούν σημαντικά είδη άγριας ζωής, περί τα 127 εκατ. ευρώ σε έργα πράσινης υποδομής εκτός του δικτύου Natura, τα 134 εκατ. ευρώ σε πρόσθετα μέτρα, ειδικά ανά είδος, τα οποία δεν σχετίζονται με συγκεκριμένα οικοσυστήματα, και περί τα 98 εκατ. ευρώ για διάφορα οριζόντια μέτρα και διοικητικά κόστη. Τριετές σχέδιο δράσης από τον ΟΦΥΠΕΚΑ Σε εξέλιξη βρίσκονται σήμερα και έργα, χρηματοδοτούμενα από το προηγούμενο ΕΣΠΑ 2014-2020, τα οποία θα ολοκληρωθούν το 2023, όπως για την εποπτεία και παρακολούθηση της κατάστασης διατήρησης ειδών και οικοτόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος (12 εκατ. ευρώ), για τη χαρτογράφηση των θαλάσσιων τύπων οικοτόπων (5 εκατ. ευρώ), την εκπόνηση σχεδίων για τη μελέτη ειδών και οικοτόπων (3,2 εκατ. ευρώ). Επίσης, τον προηγούμενο μήνα ξεκίνησε από τον ΟΦΥΠΕΚΑ η υλοποίηση δύο σημαντικών έργων συνολικού ύψους 13 εκατ. ευρώ. Το πρώτο αφορά την ανανέωση του «Κόκκινου Καταλόγου των Απειλούμενων Ειδών», στον οποίο καταγράφονται και αξιολογούνται περισσότερα από 17.000 είδη της ελληνικής χλωρίδας και πανίδας, και το δεύτερο τη δημιουργία των νέων Μονάδων Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών. Ενα σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού της επόμενης προγραμματικής περιόδου θα διοχετευθεί σε δράσεις για την κλιματική αλλαγή και την υποστήριξη της αρμόδιας διεύθυνσης του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), καθώς η απώλεια της βιοποικιλότητας και η κλιματική κρίση αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία. Στο δε – υπό έγκριση – τριετές σχέδιο δράσης του ΟΦΥΠΕΚΑ έχουν συμπεριληφθεί προτάσεις για την προσαρμογή της βιοποικιλότητας στην κλιματική αλλαγή και στην αξιολόγηση της επίδρασής της σε έργα δημοσίου συμφέροντος, σε αλιευτικά καταφύγια, σε τουριστικούς λιμένες και σε παραθαλάσσιες οδούς. Πριν από λίγες ημέρες ανακοινώθηκε επίσης η έγκριση μιας πρότασης, στην οποία ο ΟΦΥΠΕΚΑ συμμετέχει ως εταίρος, για την ανάπτυξη ενός πακέτου λύσεων για την προσαρμογή στις αλλαγές του κλίματος τριών περιοχών της Ελλάδας: του οικοσυστήματος των Πρεσπών, της Αθήνας και του λιμανιού του Πειραιά. 100 εκατ. και από το Ταμείο Ανάκαμψης Ο ΟΦΥΠΕΚΑ ήταν υπεύθυνος και για τη σύνταξη του πακέτου μέτρων για τη βιοποικιλότητα στην πρόταση της Ελλάδας για το Ταμείο Ανάκαμψης και θα είναι ο φορέας υλοποίησης των εγκεκριμένων δράσεων για την περίοδο 2021-2026. Συνολικά, αναμένεται να χρηματοδοτηθούν με 100 εκατ. ευρώ εννιά δράσεις, οι οποίες, σύμφωνα με τον κ. Τριάντη, αφορούν: Τη δημιουργία ενός δικτύου μονοπατιών σε προστατευόμενες περιοχές. Τη δημιουργία και αναβάθμιση υποδομών (Μουσεία Φυσικής Ιστορίας, κέντρα παρακολούθησης θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών κ.λπ.). Το εθνικό σύστημα παρακολούθησης ειδών και οικοτόπων. Το εθνικό σύστημα φύλαξης προστατευόμενων περιοχών. «Τόσο τα μονοπάτια όσο και η ανάδειξη της βιοποικιλότητας μέσω υφιστάμενων και νέων μουσειακών συλλογών είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένα εργαλεία ευαισθητοποίησης, εκπαίδευσης και ανάδειξης της αξίας της βιοποικιλότητας και των προστατευόμενων περιοχών και, συνεπώς, της προστασίας τους» τονίζει ο κ. Τριάντης. Επιπλέον, όπως επισημαίνει ο καθηγητής, τις επόμενες ημέρες θα κατατεθεί προς έγκριση το τριετές σχέδιο δράσης του ΟΦΥΠΕΚΑ, με προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 150 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων των 100 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης), το οποίο περιλαμβάνει περισσότερες από 50 δράσεις που σχετίζονται με το σύστημα διακυβέρνησης και φύλαξης των προστατευόμενων περιοχών, την κλιματική αλλαγή και την προστασία της βιοποικιλότητας, την ενεργή συμμετοχή των πολιτών, έργα υποδομής και τοπικής ανάπτυξης και έργα για την υποστήριξη της λειτουργίας του ΟΦΥΠΕΚΑ. Ηδη έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός για αγορά εκπαιδευμένων σκύλων που θα εντοπίζουν δηλητηριασμένα δολώματα και τις επόμενες ημέρες θα ανακοινωθεί μια σειρά άμεσα υλοποιήσιμων δράσεων, όπως η συνεργασία με το Ελληνικό Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO, η οικονομική ενίσχυση περιβαλλοντικών οργανώσεων που περιθάλπουν άγρια ζώα, αλλά και μια μελέτη για τον οικοτουρισμό. «Αγκάθια» και αγκυλώσεις στη διαχείριση Οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΜΠ) που θα οδηγήσουν, μέσω Προεδρικών Διαταγμάτων, στη θέσπιση ζωνών προστασίας στις περιοχές Natura 2000 και, μέσω Σχεδίων Διαχείρισης, στην παρακολούθηση και εφαρμογή μέτρων και πολιτικών προστασίας ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί. Και έως τότε, όπως υπογραμμίζει ο κ. Τριάντης, «δεν μπορούμε να μιλάμε για πλήρη και στιβαρή προστασία της ελληνικής φύσης· ούτε, όμως, και για βιώσιμη ανάπτυξη εντός των προστατευόμενων περιοχών». Σύμφωνα με τον επικεφαλής του ΟΦΥΠΕΚΑ, η δημιουργία ενός συνεκτικού θεσμικού πλαισίου προστασίας και κυρίως η εφαρμογή σχεδίων διαχείρισης που θα ρυθμίζουν τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες και θα προβλέπουν μέτρα και δράσεις για τη διατήρηση των ειδών και των οικοτόπων είναι το Α και το Ω για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την προστασία του εθνικού φυσικού κεφαλαίου µε όρους βιώσιµης ανάπτυξης. Και καταλήγει: «Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με αποσπασματικές δράσεις προστασίας, αλλά ούτε και με αποσπασματικές πρωτοβουλίες αξιοποίησης των περιοχών αυτών. Πρόκειται για μια πραγματικά μεγάλη μεταρρύθμιση, που ελπίζω ότι σύντομα θα ολοκληρωθεί από το αρμόδιο υπουργείο». View full είδηση

Η πανδημία του κορωνοϊού έχει συγκλονίσει όλο τον πλανήτη και ειδικά τις περισσότερο βιομηχανοποιημένες και ανεπτυγμένες οικονομικά περιοχές του, θέτοντας για πρώτη ίσως φορά τόσο καθολικά κρίσιμα ερωτήματα για τη σχέση της ανθρωπότητας με τη φύση. Γιατί δεν πρόκειται βεβαίως για «εκδίκηση της φύσης» (η φύση δεν εκδικείται, αντιδρά), αλλά για μια συγχρονισμένη εκδήλωση υγειονομικής και οικονομικής κρίσης, με υπόβαθρο τη βαθιά περιβαλλοντική κρίση που σφραγίζει την εποχή μας. Μια κρίση που οφείλεται στον κυρίαρχο τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης, που αντιμετωπίζει ληστρικά το περιβάλλον (και τον άνθρωπο). Ολα αυτά που τον «παλιό καιρό», δηλαδή πριν… από μερικές εβδομάδες, αντιμετωπίζονταν ως business as usual. Το ερώτημα που υπάρχει σήμερα είναι εάν το σοκ της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, που τράβηξε χειρόφρενο στις ισχυρότερες οικονομίες, θα οδηγήσει σε μια αναστροφή πορείας ή απλώς, μετά την αντιμετώπιση –αργά ή γρήγορα– της ασθένειας, το σύστημα θα τραβήξει αχαλίνωτο για την επόμενη πανδημία. Η διεθνής επέλαση της COVID-19 αποκαλύπτει πολλαπλά περιβαλλοντικά ρήγματα, που οφείλουμε να δούμε με άλλο μάτι. Το 75% των νέων αναδυόμενων λοιμωδών νόσων προέρχεται από τα ζώα, αλλά δεν φταίνε αυτά. Η βιομηχανική κτηνοτροφία, που περιορίζει όλο και περισσότερο την άγρια φύση, σε συνδυασμό με τη μετανάστευση ζώων λόγω κλιματικής αλλαγής, αυξάνει τις πιθανότητες να έρθουν σε επαφή οι άνθρωποι με ζώα φορείς και έτσι να μολυνθούν. Η καταστροφή οικοτόπων και η αποψίλωση των δασών για βοσκοτόπια και καλλιέργεια σόγιας για ζωοτροφή ευνοούν την εμφάνιση ζωονόσων. Δεν είναι αποκομμένα επεισόδια, αλλά τμήματα μιας συνολικής παραγωγικής αλυσίδας. Σε ένα κόσμο που το σάλιο μιας νυχτερίδας στην Κίνα ή ενός χιμπαντζή στην κεντρική Αφρική μπορεί να ξεσηκώσει μια υγειονομική θύελλα στη Νέα Υόρκη ή στη Λομβαρδία, απαιτείται συνολική ματιά κι όχι αποσπασματικές κινήσεις και ανήμπορες εθνικιστικές περιχαρακώσεις. Δεν είναι μόνο οι μολυσματικές ασθένειες· ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί πως το 23% των θανάτων παγκοσμίως έχει περιβαλλοντικά αίτια. Τα δύο τρίτα των καρκίνων προέρχονται από περιβαλλοντικές τοξίνες, σημειώνει το Wired. Επιβαρυντικοί παράγοντες Αλλά και οι βαριές συνέπειες της COVID-19 φαίνονται πως συνδέονται με μία σειρά από άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση και η κακή διατροφή (ένας παράγοντας είναι και η παχυσαρκία), πέρα από την υποβάθμιση των συστημάτων υγείας και του επιπέδου ζωής στις πόλεις. «Ευθύνεται η αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού από τη συνολική δηλητηρίαση από τεχνητές χημικές ουσίες, ενδοκρινικούς διαταράκτες και τοξίνες», λέει στην «Κ» η Πολυξένη Νικολοπούλου-Σταμάτη, καθηγήτρια της Ιατρικής Αθηνών. «Λόγω των μέτρων για την πανδημία, η φύση πήρε μια ανάσα. Είδαμε ξανά ψάρια στα κανάλια της Βενετίας, δελφίνια στον Θερμαϊκό και πλήθος κόσμου να βγαίνει βόλτα με τα πόδια ή με ποδήλατα στις πόλεις. Είδαμε τη ζωή αλλιώς, αλλά δυστυχώς η ανθρωπότητα έχει κοντή μνήμη. Υπάρχει ο κίνδυνος να γυρίσουμε σε ό,τι κάναμε», τονίζει στην «Κ» η Λία Πατσαβούδη, καθηγήτρια Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Υπάρχει όμως και άλλη επιλογή. Η ρύπανση του αέρα αυξάνει τη θνητότητα ασθενών με COVID-19 Η πορεία εξάπλωσης της πανδημίας αλλά και τα πλήγματα που επιφέρει στη δημόσια υγεία δεν πρέπει να εξετάζονται μόνο από ιατρικής-υγειονομικής σκοπιάς, ο παράγων περιβάλλον παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Αίσθηση για παράδειγμα προκάλεσαν πρόσφατες επιστημονικές ανακοινώσεις που συσχέτιζαν την αυξημένη θνητότητα από τον κορωνοϊό με τα υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Μελέτη του πανεπιστημίου Χάρβαρντ σε 3.000 κομητείες των ΗΠΑ κατέγραψε πως άνοδος κατά μόλις 1 μg/m3 στις συγκεντρώσεις των αιωρούμενων μικροσωματιδίων PM2.5 συνδέεται με αύξηση 15% στη θνητότητα από COVID-19! «Παρότι δεν είναι απόλυτα αποκρυπτογραφημένη η τοξικότητα των σωματιδίων PM2.5, είναι γνωστό ότι στην επιφάνειά τους προσκολλώνται άλλα μόρια όπως μικρόβια, ιοί, βαρέα μέταλλα, βακτήρια, μύκητες, DNA, αρχέγονοι προκαρυωτικοί οργανισμοί και ακάρεα», σημειώνει στην «Κ» η κ. Νικολοπούλου-Σταμάτη. «Αν και δεν είναι δυνατόν να διατυπωθεί με απόλυτη βεβαιότητα, εντούτοις υπάρχουν σοβαρές μελέτες που αξιολογούν συγκεκριμένα ευρήματα τα οποία επιτρέπουν την επιστημονική διαπίστωση ότι η χρόνια ατμοσφαιρική ρύπανση ενεργεί ως ενισχυτικός παράγοντας σε περιπτώσεις επιδημιών. Και είναι απολύτως εύλογο ότι αυτό συμβαίνει γιατί ίσως τα αιωρούμενα σωματίδια συμπεριφέρονται τόσο ως ένα πιθανό όχημα που ενισχύει τη μεταφορά και εξάπλωση του ιού αλλά και ως ένας χρόνιος παράγοντας ερεθισμού του αναπνευστικού συστήματος, που φθείρει το ανοσοποιητικό σύστημα και θα μπορούσε να κάνει τον πληθυσμό πιο ευάλωτο στις επιπτώσεις της επιδημίας», συμπληρώνει. «Δεν είναι μόνο ο αέρας» Το πόσο ευάλωτος είναι ο πληθυσμός λόγω της πολύπλευρης ρύπανσης, υπογραμμίζει και ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης, καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο ΑΠΘ. «Οπωσδήποτε η έκθεση σε ατμόσφαιρα με υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων υποσκάπτει τον ανθρώπινο οργανισμό. Και δεν είναι μόνο ο αέρας που αναπνέουμε, αλλά και η έκθεση σε χημικά. Για παράδειγμα, στο αίμα σχεδόν όλου του πληθυσμού στην Ευρώπη και στην Ελλάδα ανιχνεύονται –και από το δικό μας το εργαστήριο– οι συνθετικές χημικές ενώσεις PFAS, που χρησιμοποιούνται σε μία σειρά οικιακών και βιομηχανικών προϊόντων, από τα μαγειρικά σκεύη τεφλόν, σε πολλές συσκευασίες τροφίμων μέχρι αδιάβροχα ρούχα. Οι ενώσεις αυτές διασπώνται πολύ δύσκολα και δεν απομακρύνονται. Μαζί με άλλα μη βιοαποδομήσιμα στοιχεία συσσωρεύονται στον ανθρώπινο οργανισμό. Γι’ αυτό πρέπει να βλέπουμε συνολικά το εκθεσίωμα, δηλαδή τη συνολική διαχρονική έκθεση του ανθρώπου σε παρόμοιες ουσίες», εξηγεί ο κ. Σαρηγιάννης. Μπορεί η ατμόσφαιρα των μεγάλων πόλεων να καθάρισε σε σημαντικό βαθμό λόγω της μη κυκλοφορίας οχημάτων, αλλά ποια θα είναι η επόμενη μέρα; «Η εμπειρία έδειξε τη σημασία της αρχής της προφύλαξης, δηλαδή της έγκαιρης λήψης μέτρων για να αποτρέψουμε μια καταστροφή, όχι για να τρέχουμε από πίσω της», τονίζει η κ. Νικολοπούλου-Σταμάτη. «Δυστυχώς, λείπει σε ευρωπαϊκό τουλάχιστον επίπεδο ένα κέντρο πρόβλεψης περιβαλλοντικών προβλημάτων και πιθανών ακραίων φαινομένων, όπως για παράδειγμα έχουμε για τον καιρό. Είναι φανερό πως σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθυστερήσαμε πολύ στο να αντιληφθούμε τη σφοδρότητα του κύματος του COVID-19. Θα μπορούσε να συγκροτηθεί άμεσα ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο, που θα συντονίζει ιδρύματα από διάφορες χώρες, θα συνενώσει γνώσεις και υπολογιστική ισχύ, δεν χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα ακόμα ινστιτούτο», προτείνει ο κ. Σαρηγιάννης. Η πανδημία έφερε στο προσκήνιο και το πρόβλημα των πόλεων. Η Γουχάν, που εμφανίστηκε ο κορωνοϊός, δεν ήταν μια καθυστερημένη περιοχή. Απεναντίας, ήταν μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη πόλη, με έμφαση στις νέες τεχνολογίες και πληθυσμό άνω των 11 εκατομμυρίων, ίσως η πιο πυκνοκατοικημένη πόλη της κεντρικής Κίνας. Ο ιός φάνηκε να διαδίδεται πιο εύκολα σε πόλεις με πυκνή δόμηση, χωρίς μεγάλα ανοίγματα με ελεύθερους χώρους και πράσινο. Ο σχεδιασμός του μέλλοντος δεν μπορεί παρά να λάβει υπόψη αυτούς τους παράγοντες, παραδίνοντας τις πόλεις στους ανθρώπους και όχι στην κυριαρχία του ρυπογόνου στόλου των Ι.Χ. αυτοκινήτων. Απαραίτητο είναι ένα πυκνό, καλοσχεδιασμένο και «πράσινο» δίκτυο μέσων μαζικής μεταφοράς. Δεν είναι τυχαίο πως η κορύφωση του πρώτου κύματος της πανδημίας σημαδεύτηκε οικονομικά από την κατακρήμνιση του πετρελαίου. «Ας σημειωθεί κι αυτό ως μια εικόνα της εποχής που φεύγει, της ανάγκης να περάσουμε σε άλλες μορφές ενέργειας, τόσο για πιο καθαρό αέρα στις πόλεις μας όσο και για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», τονίζει ο κ. Σαρηγιάννης. Αποψιλώνοντας τα δάση οι ιοί «κάνουν πάρτι» Τεράστιες εκτάσεις παρθένων δασών καταστρέφονται κάθε χρόνο σε Ινδονησία (φωτ.), Βόρνεο και αλλού προκειμένου να δημιουργηθούν μονοκαλλιέργειες ελαιοφοινίκων για την παραγωγή φοινικέλαιου. EPA / HOTLI SIMANJUNTAK Η τρέχουσα πανδημία δεν είναι άσχετη με την κλιματική κρίση. «Η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη μας σε συνδυασμό με την όλο και πιο συχνή εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων, προβλέπεται να προκαλέσει αλλαγές στην εποχικότητα, στη γεωγραφία και στην ένταση της εκδήλωσης λοιμωδών νοσημάτων. Οι πλημμύρες και η διαχείριση των υδάτων που προέρχονται από αυτές μπορούν να διευκολύνουν τη μεταφορά και την εξάπλωση μολυσματικών παραγόντων, ενώ η αύξηση της θερμοκρασίας και της υγρασίας επηρεάζουν την ανάπτυξη, την επιβίωση και τη διάδοση όχι μόνο των παθογόνων αλλά και των φορέων τους. Ετσι, η εξάπλωση εντόμων, λ.χ. τα κουνούπια, που αποτελούν φορείς σοβαρών νόσων όπως η ελονοσία και ο δάγκειος πυρετός θα μετατοπιστεί προς περιοχές του πλανήτη που σήμερα είναι ψυχρότερες. Ο ιός του Δυτικού Νείλου, για παράδειγμα, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο δυτικό ημισφαίριο, στη Νέα Υόρκη, έπειτα από μία παρατεταμένη περίοδο υψηλών θερμοκρασιών, ακολουθούμενη από έντονες βροχοπτώσεις το 1999», σημειώνει στην «Κ» η κ. Πατσαβούδη. Μία σειρά από παράγοντες αλληλεπιδρούν και κοινωνικο-οικονομικές παρεμβάσεις επηρεάζουν πολλές πλευρές. Για παράδειγμα, η εκτεταμένη αποψίλωση και καταστροφή δασών και οικοτόπων, η ισοπέδωση τεράστιων εκτάσεων για να δημιουργηθούν βοσκοτόπια ή για να καλλιεργηθούν κτηνοτροφικά φυτά (όπως η σόγια) έχουν αρνητικές επιδράσεις και στην ισορροπία του κλίματος (αφού καταστρέφουν τους πράσινους πνεύμονες του πλανήτη), στην υγεία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας, αλλά και στην υγεία των ανθρώπινων κοινωνιών, καθώς «στριμώχνουν» την άγρια ζωή, φτάνουν πολύ κοντά της και διευκολύνουν το πέρασμα των λοιμωδών ζωονόσων στον άνθρωπο. Στην κινεζική επαρχία Χουμπέι, όπου βρίσκεται και η πόλη Γουχάν όπου πρωτοεμφανίστηκε ο κορωνοϊός, είχε κατασκευαστεί τη δεκαετία του ’90 το γιγαντιαίο υδροηλεκτρικό φράγμα των Τριών Φαραγγιών, που υποχρέωσε σε μετακίνηση 1,3 εκατ. ανθρώπους, προκαλώντας ανάλογες καταστροφές και μετακινήσεις στα είδη της άγριας ζωής. Το πώς έφτασε ο κορωνοϊός στη Γουχάν δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένο, αλλά σίγουρα πριν από αυτό οι επιχειρήσεις τροφίμων έφτασαν πολύ βαθιά μέσα στα δάση. «Στην Κίνα, αλλά και παγκοσμίως, τα τρόφιμα “άγριας φύσης” γίνονται όλο και περισσότερο ένας κανονικός οικονομικός τομέας. Καθώς η βιομηχανική παραγωγή κρέατος –χοιρινά, πουλερικά, κ.λπ.–επεκτείνεται στα παρθένα δάση, πιέζει τους επενδυτές “άγριας φύσης” να πάνε πιο βαθιά στο δάσος, αυξάνοντας έτσι την αλληλεπίδραση με νέα παθογόνα, συνεπώς και τη διάδοσή τους», σημειώνει ο Ρομπ Ουάλας, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Δεν πρόκειται για αποκλειστικά κινεζικό φαινόμενο, όπως το παρουσιάζει ο Ντόναλντ Τραμπ. «Ροκανίζοντας σιγά σιγά τα δάση της βορειοανατολικής Αμερικής, η αστική ανάπτυξη διώχνει ζώα, τα οποία συμβάλλουν στη ρύθμιση του πληθυσμού των τσιμπουριών. Αποτέλεσμα: οι μεταδοτικές ασθένειες που φέρουν τα τσιμπούρια εξαπλώνονται πολύ ευκολότερα. Μεταξύ αυτών, η ασθένεια Lyme, η οποία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1975. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων είκοσι ετών, εντοπίστηκαν επτά νέοι παθογόνοι μικροοργανισμοί που μεταφέρονται από τα τσιμπούρια», έγραψε η δημοσιογράφος Σόνια Σαχ στο The Nation. Συνήθως, όπως τονίζει ο κ. Ουάλας, η μεταφορά των παθογόνων δεν γίνεται απευθείας από το άγριο ζώο στον άνθρωπο, αλλά μέσω ζώων της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας. «Η εκτροφή γενετικών μονοκαλλιεργειών οικόσιτων ζώων, σε συνθήκες συνωστισμού, καταργεί οποιαδήποτε “αντιπυρική ζώνη” ανοσίας», δημιουργώντας συνθήκες όπου οι ιοί κάνουν πάρτι», σημειώνει ο εξελικτικός βιολόγος, υπογραμμίζοντας τις μεγάλες ευθύνες των πολυεθνικών διατροφής. Ολα αυτά καθιστούν επιτακτική την ανάγκη ενός άλλου μοντέλου διατροφής, που θα σέβεται τη φύση και τις δυνατότητές της, θα στηρίζεται στην ποικιλία και όχι στην υπερκατανάλωση κρέατος και μάλιστα βοδινού και θα στηρίζει τους παραγωγούς της γης, πρώτα και κύρια σε τοπικό επίπεδο. View full είδηση

Σε ιστορική συμφωνία κατέληξαν σήμερα οι εκπρόσωποι πάνω από 190 χωρών για την προστασία της βιοποικιλότητας και των πόρων της φύσης που είναι απαραίτητοι για την ανθρωπότητα. Έπειτα από τέσσερα χρόνια δύσκολων διαπραγματεύσεων, δέκα ημέρες και έναν ολονύχτιο διπλωματικό μαραθώνιο, περισσότερες από 190 χώρες κατέληξαν σε συμφωνία υπό την αιγίδα της Κίνας, της χώρας που προεδρεύει της COP15, παρά την αντίθεση της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό. Αυτό το «σύμφωνο ειρήνης με τη φύση», η λεγόμενη «συμφωνία του Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ» αποσκοπεί στην προστασία των χερσαίων εκτάσεων, των ωκεανών και των ειδών της φύσης από την μόλυνση, την υποβάθμιση και την κλιματική κρίση. Οι χώρες συμφώνησαν σε έναν οδικό χάρτη που έχει κυρίως ως στόχο την προστασία του 30% του πλανήτη ως το 2030 και στην αποδέσμευση 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετήσιας βοήθειας για την διατήρηση της φύσης για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Τα κύρια σημεία της συμφωνίας περιλαμβάνουν: Τη διατήρηση, την αποκατάσταση και την ενίσχυση των οικοσυστημάτων, μεταξύ αυτών την ανάσχεση της εξαφάνισης των ειδών και διατήρηση της γενετικής ποικιλομορφίας Τη «βιώσιμη χρήση της βιοποικιλότητας - ιδίως τη διασφάλιση πως τα είδη και τα οικοσυστήματά τους μπορούν να παράσχουν ό,τι μπορούν για την ανθρωπότητα κοινώς τροφή και καθαρό νερό Τη διασφάλιση πως τα οφέλη από φυσικούς πόρους, όπως φυτικά φάρμακα, διαμοιράζονται δίκαια και ισότιμα και πως τα δικαιώματα των ιθαγενών πληθυσμών προστατεύονται Τη διασφάλιση πως τα χρήματα και οι προσπάθειες προστασίας πηγαίνουν εκεί που απαιτείται «Η συμφωνία υιοθετήθηκε», δήλωσε ο Χουάνγκ Ρούνκιου, ο Κινέζος πρόεδρος της COP15, κατά την σύνοδο της ολομέλειας που διεξαγόταν μέσα στη νύχτα, δεχόμενος χειροκροτήματα από τις εξαντλημένες αντιπροσωπείες που συμμετείχαν. Δημιουργία προστατευόμενων περιοχών στο 30% του πλανήτη Η δημιουργία προστατευόμενων περιοχών στο 30% του πλανήτη, το πιο γνωστό από τα 20 μέτρα που υιοθετήθηκαν, είχε παρουσιαστεί ως το αντίστοιχο για τη βιοποικιλότητα του στόχου του Παρισιού για τη μείωση της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου στο πλαίσιο του αγώνα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Μέχρι σήμερα το 17% των χερσαίων εκτάσεων και το 8% των θαλασσών προστατεύονται. Ωστόσο το κείμενο αυτό που υιοθετήθηκε δίδει επίσης εγγυήσεις για τις κοινότητες αυτοχθόνων, που είναι οι φύλακες του 80% της εναπομείνασας βιοποικιλότητας στη Γη, προτείνει την αποκατάσταση του 30% των υποβαθμισμένων εδαφών και την μείωση κατά το ήμισυ του κινδύνου που συνδέεται με τα φυτοφάρμακα. Επίσης στην προσπάθεια επίλυσης του χρηματοδοτικού ζητήματος το οποίο είναι πάντα φλέγον ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο, η Κίνα προτείνει εξάλλου να φτάσει «σε τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια δολάρια» η ετήσια διεθνής βοήθεια για τη βιοποικιλότητα ως το 2025 και σε "τουλάχιστον 30 δισεκατομμύρια ως το 2030". Οι επιστήμονες είναι σαφείς στην διατύπωσή τους, ο χρόνος πιέζει. Το 75% των παγκόσμιων οικοσυστημάτων αλλοιώνεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, περισσότερο από ένα εκατομμύριο είδη απειλούνται με εξαφάνιση και η ευημερία του κόσμου διακυβεύεται: περισσότερο από το μισό του παγκόσμιου ΑΕΠ εξαρτάται από τη φύση και τις υπηρεσίες της. Επιπλέον το προηγούμενο δεκαετές σχέδιο που είχε υπογραφεί στην Ιαπωνία το 2010 δεν πέτυχε σχεδόν κανέναν από τους στόχους του, κυρίως λόγω της απουσίας ουσιαστικών μηχανισμών εφαρμογής. «Οι κυβερνήσεις οφείλουν να ακούσουν αυτό που λέει η επιστήμη και να αυξήσουν γρήγορα τις φιλοδοξίες τους για να προστατευθεί το μισό της Γης ως το 2030», σημείωσε ο Μπερτ Γουόντερ της ΜΚΟAvaaz. Η χρηματοδότηση στο επίκεντρο των συζητήσεων Ωστόσο οι συνομιλίες σκόνταφταν στο ζήτημα της χρηματοδότησης, το οποίο παρέμεινε ως το τέλος στο επίκεντρο των συζητήσεων, ακόμη και κατά τη διάρκεια της συνόδου της ολομέλειας για την υιοθέτηση της συμφωνίας, με ενστάσεις να διατυπώνονται από αρκετές αφρικανικές χώρες. Όπως συνέβη και στις συνομιλίες για το Κλίμα που έγιναν στην Αίγυπτο τον Νοέμβριο, το ζήτημα αυτό δημιούργησε εντάσεις ανάμεσα στις πλούσιες χώρες και στις χώρες του Νότου. Σε αντάλλαγμα για τις προσπάθειές τους, οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες ζητούσαν από τις πλούσιες 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Δηλαδή τουλάχιστον τη 10πλάσια σημερινή διεθνή βοήθεια για τη βιοποικιλότητα. View full είδηση

Δύο σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το Natural Capital Financing Facility (NCFF) για έργα φύσης και βιοποικιλότητας και το Natural Capital Financing Facility (Natural Capital Financing Facility ) που αφορά επενδύσεις ενεργειακής απόδοσης παρουσιάστηκαν στο LIFE Capacity Building Networking Workshop που πραγματοποιήθηκε στη Βουδαπέστη, στο Υπουργείο Γεωργίας. Πιο συγκεκριμένα, η Stefanie Lindenberg εκπρόσωπος του NCFF ανέφερε ότι με τη μορφή δανείου μπορεί να δοθεί η χρηματοδότηση σε έργα Φύσης/Βιοποικιλότητας τα οποία έχουν τη δυνατότητα παραγωγής εσόδων. Το δάνειο δίδεται απευθείας στον φορέα που το αιτείται και συνοδεύεται από Τεχνική Βοήθεια ύψους 1 εκ. ευρώ. Η Τεχνική Βοήθεια δίδεται στο έργο σε όλες τις φάσεις του, από το ξεκίνημα για επιχειρηματικά ή άλλα σχέδια, στη διάρκεια της υλοποίησης, στη σύνταξη αναφορών προόδου και ολοκλήρωσης, καθώς και στο κλείσιμό του. Κλείνοντας ανέφερε ότι τα επιτόκια διαμορφώνονται σε χαμηλότερα επίπεδα από αυτά της αγοράς και αφορούν κάθε έργο ξεχωριστά. Στη συνέχεια, ο Attila Szabó μίλησε για το PF4EE, ένα εργαλείο το οποίο δανειοδοτεί έργα τα οποία αποσκοπούν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης μέσω των δράσεών τους. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια, προς το παρόν μη υπαρκτή για τη χώρα μας, αποτελεί η ύπαρξη ενός ενδιάμεσου φορέα μεταξύ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του τελικού αποδέκτη, που πρέπει να είναι μια τράπεζα. Σε αυτό το σημείο υπογράμμισε ότι η ελληνική τράπεζα που θα αναλάβει τη διαχείριση αυτού του χρηματοδοτικού εργαλείου στη χώρα μας, ουσιαστικά δεν υπόκειται σε κάποιο ρίσκο, μιας και αυτό καλύπτεται από το χρηματοδοτικό εργαλείου του LIFE. Στο workshop συμμετείχαν 17 χώρες της ΕΕ για το Πρόγραμμα LIFE Οικοδόμησης Δυναμικού 14 χώρες-δικαιούχοι έργων Capacity Building παρουσίασαν την εξέλιξη των δράσεών τους. Την Ελλάδα εκπροσώπησαν οι εμπειρογνώμονες Επικοινωνίας και Περιβάλλοντος του έργου Greek LIFE Task Force, Κέλλη Κολιγιώργα και Δημήτρης Χωματίδης. Οι συμμετέχουσες χώρες έλαβαν μέρος σε θεματικά σεμινάρια αναφορικά με διάφορα οικονομικά θέματα έργων Οικοδόμησης Δυναμικού, τη διάχυση της πληροφορίας, τις ευκαιρίες διακρατικών συνεργασιών μέσω του LIFE, την πρόοδο του προσωπικού για το LIFE και την ενίσχυση των γνώσεων των αιτούντων. Επιπλέον, στο workshop συμμετείχαν στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Christian Strasser (Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος) και ο Michel Quicheron (Εκτελεστικός Οργανισμός για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις-EASME). Πηγή: http://greenagenda.gr/29586/ Click here to view the είδηση

Αύριο Παρασκευή 9 Μαρτίου 2012 , θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του ΤΕΕ (Νίκης 4, 1ος όροφος, Σύνταγμα) η Ημερίδα του Τεχνικού Επιμελητήριου Ελλάδας με θέμα: «Το υδατικό αποτύπωμα: ένα εργαλείο για την ορθολογική διαχείριση του νερού». Οι εργασίες της εκδήλωσης θα ξεκινήσουν στις 4:00 μμ με ομιλία του προέδρου του ΤΕΕ, κ. Χρ. Σπίρτζη και εισήγηση του Ειδικού Γραμματέα Υδάτων ΥΠΕΚΑ, κ. Α. Ανδρεαδάκη. Στις εργασίες θα μετέχει και ο Καθηγητής Arjen Hoekstra, του Πανεπιστημίου Twente της Ολλανδίας και Επιστημονικός Διευθυντής του Water Footprint Network. Οι εργασίες της Ημερίδας θα ολοκληρωθούν με συζήτηση στρογγυλής τράπεζας. Η είσοδος στην Ημερίδα είναι ελεύθερη. Πληροφορίες: τηλ. 210 3291252-4 e-mail:[email protected]

Οι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη επιρροή στο παγκόσμιο τοπίο από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της ανθρώπινης παρουσίας στον πλανήτη από τη ΜΚΟ Nature Conservancy με έδρα τις ΗΠΑ. Η έρευνα αναμένεται να αποτελέσει οδηγό για τη στρατηγική προστασίας του πλανήτη κατά τα προσεχή έτη. Η νέα μελέτη υπολογίζει ότι μόνο το 5% της γήινης επιφάνειας είναι επί του παρόντος ανεπηρέαστη από τους ανθρώπους, πολύ χαμηλότερο ποσοστό από την προηγούμενη εκτίμηση της τάξης του 19%. Το 95% της επιφάνειας της γης έχει κάποια ένδειξη ανθρώπινης τροποποίησης, ενώ το 84% έχει πολλαπλές ανθρώπινες επιπτώσεις, σύμφωνα με τη μελέτη. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν διαθέσιμα στο κοινό δεδομένα υψηλής ανάλυσης από δορυφορικές και εναέριες εικόνες, καθώς και επιτόπιες έρευνες, για τη χρήση γης σε κομμάτια ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου, ώστε να πραγματοποιήσουν μια χωρική αξιολόγηση του αντίκτυπου 13 ανθρωπίνων παραγόντων σε χερσαία εδάφη και οικοσυστήματα. Στους ανθρώπινους παράγοντες περιλαμβάνονται η γεωργία, η φυσική επέκταση των ανθρωπίνων οικισμών, οι μεταφορές όπως οι σιδηρόδρομοι και οι περιφερειακοί οδοί, η εξόρυξη, η παραγωγή ενέργειας και η ηλεκτρική υποδομή, όπως οι γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι λιγότερο τροποποιημένες εκτάσεις τείνουν να βρίσκονται σε μεγάλα γεωγραφικά πλάτη όπως σε τούνδρες, βόρεια δάση, τάιγκα και εύκρατα κωνοφόρα δάση. Από την άλλη πλευρά, οι πιο τροποποιημένες εκτάσεις περιλαμβάνουν πιο τροπικά τοπία, όπως εύκρατα πλατύφυλλα και μεικτά δάση. «Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις συμφωνούν ότι τα μεγάλα άθικτα τοπία που απομένουν στον πλανήτη έχουν προτεραιότητα. Αλλά τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι λιγότερες από αυτές τις περιοχές του κόσμου παραμένουν πραγματικά αμετάβλητες από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και οι περισσότερες βρίσκονται μάλιστα σε μία κατάσταση ενδιάμεσης τροποποίησης και στο κατώφλι κρίσιμων σημείων ανατροπής», δήλωσε ο Τζο Κίζεκερ, συνεπικεφαλής της μελέτης. View full είδηση

Οι δρόμοι ενώνουν: περιοχές, ανθρώπους, δραστηριότητες. Ταυτόχρονα, όμως, μεταφέρουν ολοένα και πιο μακριά, πιο βαθιά το «αποτύπωμα» του ανθρώπου μέσα στο περιβάλλον. Κι αυτό έχει με τη σειρά του άμεσες συνέπειες στη «συνέχεια» της φύσης, στη ζωή ειδών και την υγεία οικοτόπων. Σύμφωνα με μια νέα επιστημονική μελέτη, μόλις έξι μεγάλες περιοχές –άνω των 50 τετραγωνικών χιλιομέτρων– έχουν απομείνει χωρίς δρόμους στη χώρα μας, όλες σε βουνά. Η διατήρησή τους έχει μεγάλη σημασία, επισημαίνουν οι συγγραφείς της μελέτης, καλώντας την πολιτεία να τις προστατεύσει αυστηρά. Η πρωτότυπη αυτή μελέτη έγινε από τη μη κυβερνητική οργάνωση «Πίνδος Περιβαλλοντική» και το Εργαστήριο Διατήρησης Βιοποικιλότητας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο (τα αποτελέσματά της δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Biological Conservation). Η μελέτη θίγει το ζήτημα των αποκαλούμενων «περιοχών άνευ δρόμων» (ΠΑΔ), οι οποίες επιστημονικά ορίζονται ως εκτάσεις άνω του ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου, που απέχουν τουλάχιστον ένα χιλιόμετρο από τον πλησιέστερο δρόμο. Με άλλα λόγια, είναι περιοχές στις οποίες δεν έχει πρόσβαση με μηχανοκίνητα μέσα ο άνθρωπος. Προκειμένου να εντοπιστούν οι περιοχές αυτές στην Ελλάδα, η μελετητική ομάδα χρησιμοποίησε την ανοιχτή βάση δεδομένων open street map στην οποία είναι καταγεγραμμένα 367.370 χιλιόμετρα δρόμων στη χώρα μας, προσθέτοντας ακόμα 14.884 χλμ. που χαρτογραφήθηκαν για τον σκοπό της έρευνας. Οπως προκύπτει, υπάρχουν διάσπαρτες 1.115 τέτοιες περιοχές (5% της έκτασης της χώρας), εκ των οποίων οι 143 είναι εκτεταμένες, δηλαδή καταλαμβάνουν έκταση άνω των 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Σημειώνεται, μάλιστα, ότι δεν έχουν χαρτογραφηθεί όλοι οι δρόμοι της χώρας. Μόνο έξι από αυτές τις περιοχές είναι πολύ μεγάλες, άνω των 50 τ. χλμ. και καταλαμβάνουν μόλις το 0,51% της έκτασης της χώρας (658,99 τ. χλμ.). Από αυτές, η μεγαλύτερη βρίσκεται στα Λευκά Ορη, στην Κρήτη: καταλαμβάνει έκταση 256 τ. χλμ., η οποία ξεκινά από το επίπεδο της θάλασσας και φθάνει σε ύψος 2.454 μ. Οι υπόλοιπες βρίσκονται: • Στην Τύμφη, μια έκταση 115,66 τ. χλμ., από 569 έως 2.497 μ. • Στον Ολυμπο, μια έκταση 94,45 τ. χλμ., από 482 έως 2.918 μ. • Στον Ταΰγετο μια έκταση 77,64 τ. χλμ., από 608 έως 2.407 μ. • Στο Σάος στη Σαμοθράκη, μια έκταση 60,23 τ. χλμ. από το επίπεδο της θάλασσας έως ύψος 1.595 μ. • Τέλος, στον Σμόλικα, μια έκταση 54,91 τ. χλμ., από ύψος 1.196 έως 2.637 μ. Το παράδοξο είναι ότι οι περιοχές αυτές δεν καλύπτονται στο σύνολό τους από το δίκτυο Natura 2000. Σύμφωνα με τη μελέτη, μόνο η μισή έκταση των περιοχών χωρίς δρόμους περιλαμβάνεται σε αυτό (47,85%), ενώ στο σύνολο των περιοχών Natura της χώρας μόλις το 9% είναι χωρίς δρόμους. Γιατί οι περιοχές χωρίς δρόμους είναι σημαντικές; «Οι δρόμοι σχετίζονται αποδεδειγμένα με τις πέντε κυριότερες αιτίες της απώλειας της βιοποικιλότητας τόσο παγκόσμια όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο: την αλλαγή της χρήσης της γης, την άμεση εκμετάλλευση των πόρων, την κλιματική αλλαγή, τη ρύπανση και τα εισβλητικά είδη», εξηγεί η επιστημονική υπεύθυνη του έργου, Βασιλική Κατή, αναπλ. καθηγήτρια στο τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. «Η διάνοιξη νέων δρόμων είναι μία από τις βασικότερες αιτίες της απώλειας της βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης της λειτουργίας των οικοσυστημάτων παγκοσμίως, ιδίως όταν εισέρχονται σε φυσικά οικοσυστήματα και πρώην αδιατάρακτες περιοχές. Τα ενδιαιτήματα των ειδών συρρικνώνονται, οι πληθυσμοί απομονώνονται, η θνησιμότητα της άγριας πανίδας από προσκρούσεις σε οχήματα στο οδικό δίκτυο αυξάνεται. Παράλληλα, όλες οι οικοσυστημικές υπηρεσίες που συνδέονται με το έδαφος, όπως η αποικοδόμηση ή ο κύκλος του αζώτου χάνονται, αφού το έδαφος σφραγίζεται και μετατρέπεται σε τεχνητή γη». Μεγάλη απειλή Υπό τα δεδομένα αυτά, η επιστημονική κοινότητα υποστηρίζει σταθερά τα τελευταία χρόνια την αυστηρή διατήρηση των παρθένων περιοχών. «Το μήκος των δρόμων αναμένεται να αυξηθεί κατά 60% έως το 2050», λέει η Χριστίνα Κασσάρα μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Πολλοί κορυφαίοι επιστήμονες θεωρούν τους δρόμους τη χειρότερη απειλή στον πλανήτη για την απώλεια της βιοποικιλότητας και άρα τη διαφύλαξη των περιοχών άνευ δρόμων την καίρια πολιτική για την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας», λέει η κ. Κατή. «Ο Ευρωπαϊκός Οδηγός για μια Ευρώπη Αποτελεσματική στη Χρήση των Πόρων έχει θέσει μια ξεκάθαρη πολιτική για τη μηδενική δέσμευση γης έως το 2050 (no net land take) υπό την έννοια της μη μετατροπής της γης σε τεχνητές επιφάνειες (σφράγιση). Επιπλέον, η αντιμετώπιση της δέσμευσης γης και η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων αποτελούν διακριτό στόχο της νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030». Το πρόβλημα της κατάτμησης της γης στη χώρα μας είναι μικρότερο από ό,τι στην Ε.Ε., αλλά ο ρυθμός αύξησής της είναι σημαντικός. Ο ευρωπαϊκός «δείκτης σφράγισης» του εδάφους αναφέρει ότι το 0,96% του εδάφους της Ελλάδας είναι τεχνητό (1,48% στην Ευρώπη-39 χώρες), αλλά η τάση αύξησης της σφράγισης είναι σημαντική: 0,41% για την περίοδο 2006-2015. Ο «δείκτης κατάτμησης» φέρει την Ελλάδα, μαζί με τη Βουλγαρία και την Ουγγαρία, στις πρώτες θέσεις αύξησης της κατάτμησης της γης. «Οι δρόμοι είναι σημαντικοί και απαραίτητοι. Η Ελλάδα όμως θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου να χρηματοδοτεί κατά προτεραιότητα τη βελτίωση του υπάρχοντος οδικού δικτύου, ιδιαίτερα για την ασφαλέστερη σύνδεση των ορεινών χωριών παρά τη διάνοιξη νέων δρόμων σε παρθένες περιοχές, με μεγάλο περιβαλλοντικό κόστος», εκτιμά η κ. Κατή. «Στην κατεύθυνση αυτή, η επιστημονική ομάδα της μελέτης προτείνει την άμεση θεσμική ανακήρυξη των έξι εκτεταμένων περιοχών άνω των 50 τ. χλμ. ως “περιοχές ελεύθερες από δρόμους”. Επίσης, προτείνουμε τη θεσμική προστασία του 2% της έκτασης της χώρας (προφανώς και της Ε.Ε.) με κριτήρια επιλογής περιοχών την έκτασή τους, την κάλυψή τους από το δίκτυο Natura και την αξία τους για τη βιοποικιλότητα. Είναι πολύ σημαντικό οι περιοχές άνω των 10 τ. χλμ. που δεν έχουν δρόμους να λαμβάνονται υπόψη στις ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες που εκπονούνται σήμερα για τις προστατευόμενες περιοχές, όσο και στο νέο ειδικό χωροταξικό για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Θα ήθελα πολύ να έβλεπα μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην αδειοδότηση νέων οδικών έργων, όπου θα συνεκτιμάται και το κόστος υποβάθμισης της βιοποικιλότητας», καταλήγει. View full είδηση