Αναζήτηση στην κοινότητα

Τον δρόμο για την αναζήτηση αρχαίων πόλεων, τα ίχνη των οποίων έχουν χαθεί, ανοίγει πρωτοποριακή μέθοδος που ανέπτυξαν ένας ιστορικός και τρεις οικονομολόγοι, αξιοποιώντας αριθμητικά δεδομένα από πλάκες 4.000 ετών οι οποίες ανήκαν σε αρχαίους εμπόρους. Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της Washington Post, η αρχαία πόλη Κανές, στο κεντρικό τμήμα της σημερινής Τουρκίας, αποτελούσε σημαντικό κέντρο εμπορίου στην Ανατολία πριν τέσσερις χιλιετίες. Αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει αντικείμενα που προέρχονταν από αυτήν, περιλαμβανομένων άνω των 23.000 κειμένων σε σφηνοειδή γραφή, γραμμένων από Ασσύριους εμπόρους. Τα κείμενα αυτά έχουν κυρίως πρακτικό χαρακτήρα- επιστολές για δουλειές, έγγραφα για φορτία, λογιστικά αρχεία, συμβόλαια κλπ, σύμφωνα με το paper των Γκόικο Μπαριάμοβιτς, Τόμας Τσέινι, Κερέμ Α. Κοσάρ και Άλι Χορτάτσου. Ο Μπαριάμοβιτς είναι ειδικός στην ιστορία της Ασσυρίας, του άλλοτε πανίσχυρου βασιλείου κοντά στον Τίγρη, στο σημερινό Ιράκ. Οι συνεργάτες του είναι οικονομολόγοι από το Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού, το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια και το Πανεπιστήμιο του Σικάγο. Στα κείμενα αυτά αναφέρονται αρχαίες πόλεις και οικισμοί που σε άλλες περιπτώσεις έχουν βρεθεί και σε άλλες όχι- όπως η πόλη Ντουρχουμίτ. «Παραδοσιακά» η ανάλυση αυτών των κειμένων έχει ποιοτικό χαρακτήρα, δηλαδή την αναζήτηση πληροφοριών που μπορεί να βοηθούσαν στον εντοπισμό ενός αρχαιολογικού χώρου- περιγραφές της γύρω περιοχής, απόσταση από άλλες, γνωστές πόλεις κλπ. Ωστόσο, οι ερευνητές είχαν μια άλλη ιδέα: Την ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων- όπως τις αναφορές στα φορτία που αποστέλλονταν από τη μια πόλη στην άλλη. Η ανάλυση χιλιάδων πλακών και των αναφορών που περιέχουν έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας πολύ λεπτομερούς εικόνας του εμπορίου μεταξύ των πόλεων γύρω από την Κανές πριν 4.000 χρόνια. Ο Μπαριάμοβιτς έκανε ακριβώς αυτό, μεταφράζοντας και αναλύοντας 12.000 πήλινες πλάκες και εξάγοντας πληροφορίες από τα αρχεία των δρομολογίων των αρχαίων εμπόρων. Αυτό που προέκυψε ήταν πρακτικά μια βάση δεδομένων με δεδομένα για εκατοντάδες εμπορικές συναλλαγές μεταξύ 26 αρχαίων πόλεων: 15 από αυτές είναι γνωστές και 11 έχουν χαθεί στις ομίχλες της ιστορίας. Ωστόσο, τα πράγματα γίνονται πολύ ενδιαφέροντα αν σκεφτεί κανείς πως στον αρχαίο κόσμο το εμπόριο ήταν σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό εξαρτημένο από τις γεωγραφικές αποστάσεις: Η μετακίνηση αγαθών από το ένα σημείο στο άλλο ήταν πολύ πιο δύσκολη τότε, καθώς τα αγαθά μεταφέρονταν με ζώα σε ανώμαλους δρόμους και ληστές καραδοκούσαν παντού. Οπότε οι πόλεις έκαναν πολύ περισσότερο εμπόριο με άλλες πόλεις που βρίσκονταν κοντά τους, παρά με πόλεις που ήταν μακριά- και αυτή είναι η κεντρική ιδέα της έρευνας. Εάν πάρουμε μια αρχαία πόλη, όπως την Κανές, για την οποία ξέρουμε τη θέση της, και δύο χαμένες πόλεις, την Κουμπουρνάτ και τη Ντουρχουμίτ, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να ξέρουμε πως η Κανές είχε περισσότερες εμπορικές σχέσεις με την πρώτη σε σχέση με τη δεύτερη, καθώς οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως η Κουμπουρνάτ ήταν πιο κοντά στην Κανές. Ως εκ τούτου, μπορούν να δημιουργηθούν σχεδιαγράμματα όπου παρουσιάζονται οι ακτίνες εντός των οποίων θεωρείται πως βρίσκονταν οι χαμένες πόλεις, χάρη σε έναν αλγόριθμο ο οποίος λαμβάνει υπόψιν και άλλα στοιχεία γνωστών δεδομένων, όπως τις τιμές των αγαθών, τα πληθυσμιακά μεγέθη κλπ, υπολογίζοντας την απόσταση ανάμεσα σε δύο πόλεις – με βάση τις μεταξύ τους εμπορικές σχέσεις. Αν τώρα ληφθεί υπόψη ότι υπάρχουν 14 γνωστές πόλεις, τότε προκύπτουν 14 σετ κύκλων (με ακτίνα την απόσταση της κάθε χαμένης πόλης από την κάθε γνωστή πόλη), τα οποία υποδεικνύουν τις πιθανές θέσεις των πόλεων που δεν έχουν βρεθεί ακόμα- εκεί που τέμνονται οι κύκλοι. Συγκρίνοντας τις εκτιμήσεις τους με άλλες εκτιμήσεις ιστορικών ανά τα χρόνια, διαπιστώθηκε ότι σε κάποιες περιπτώσεις συνέπιπταν, υποδεικνύοντας συμφωνία μεταξύ της ποιοτικής μελέτης και της ποσοτικής μελέτης -σε άλλες περιπτώσεις ωστόσο δεν ίσχυε αυτό. Οπότε, αυτό που έκαναν ως «επαλήθευση» ήταν να εφαρμόσουν τη μέθοδό τους για τον εντοπισμό πόλεων για τις οποίες οι θέσεις τους ήταν γνωστές. Στις δύο από τις τρεις πόλεις που δοκιμάστηκε, το μοντέλο βρήκε ακριβώς τη θέση- στην τρίτη όμως, έπεσε έξω. Ως εκ τούτου, οι ερευνητές θεωρούν ότι ο αλγόριθμος λειτουργεί καλύτερα για πόλεις που βρίσκονταν κοντά στο κέντρο του ασσυριακού δικτύου και λιγότερο για τις περιφερειακές. Σε κάθε περίπτωση, θεωρούν ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί επικουρικά στις «παραδοσιακές» μεθόδους. Πηγή: http://www.huffingto..._hp_ref=gr-tech Click here to view the είδηση

Η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικιλότητας και η ξηρασία δεν είναι νέα προβλήματα: Ήδη στην πρώιμη εποχή του Χαλκού, μεγάλοι πολιτισμοί κατέρρευσαν λόγω της κλιματικής αλλαγής και ιδίως της ξηρασίας. Αυτό υποστηρίζει ο Γκέρχαρντ Γκέρολντ, καθηγητής γεω-οικολογίας του πανεπιστημίου του Γκέτινγκεν και μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών Λεοπολντίνα, στο βιβλίο του «Η αλλαγή του κλίματος και η κατάρρευση των προηγμένων πολιτισμών – τι μας διδάσκει η ιστορία;». Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πολιτισμούς πολλά χρόνια πίσω Η λεπτομερής του ανάλυση βασίζεται στις επιστημονικές γνώσεις της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της παλαιοκλιματικής έρευνας που αποκτήθηκαν τα τελευταία 20-30 χρόνια. Περιγράφει το πολύπλοκο δίκτυο πολιτιστικών-ιστορικών και περιβαλλοντικών-οικολογικών συνθηκών που επικρατούσαν στο παρελθόν και εξηγεί τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής στην κατάρρευση προηγμένων πολιτισμών από τη Μεσοποταμία και την Ελλάδα έως την Λατινική Αμερική και την Γροιλανδία. Η παλαιολιθική κοινωνία κυνηγών-τροφοσυλλεκτών με χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα άλλαξε κατά τη μετάβαση από το Πλειστόκαινο στο Ολόκαινο με την αύξηση της δασοκάλυψης και την πρώιμη χρήση γης από πολυπληθείς ομάδες μεταξύ 10.000 και 5.000 πΧ (Νεολιθική Επανάσταση) Σε διάφορες περιοχές της Μεσοπαταμίας εμφανίστηκαν προηγμένοι πολιτισμοί κατά την Εποχή του Χαλκού. Η Ουρούκ εξελίχθηκε σε μεγάλη πόλη κατά τη διάρκεια της 4ης χιλιετίας, αλλά λόγω μιας σημαντικά πιο ξηρής κλιματικής φάσης από το 3300-3000 πΧ κατέρρευσε. Επίσης, η μεγάλη Ακκαδική Αυτοκρατορία κατέρρευσε σχετικά απότομα γύρω στα 4200 χρόνια πΧ. Υπεύθυνη για την κατάρρευση όλων των προηγμένων πολιτισμών της ύστερης Εποχής του Χαλκού (γύρω στα 3100 χρόνια πΧ) θεωρείται μεταξύ άλλων η κλιματική αλλαγή η οποία συνοδευόταν από περιόδους μεγάλης ξηρασίας κατά τον διαπρεπή Γερμανό επιστήμονα. Η ξηρασία του 2200 πΧ και οι αρνητικές επιπτώσεις Ενώ όμως η μεγάλη ξηρασία του 2200 πΧ είχε εκτεταμένες αρνητικές επιπτώσεις στην ανατολική Μεσόγειο με αποτέλεσμα οι πόλεις είτε να καταστραφούν ή να εγκαταλειφθούν μέχρι το τέλος της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, αντίστροφα στην ηπειρωτική Ελλάδα, την Κρήτη και την Κάτω Μεσοποταμία σημειώθηκε πολιτιστική άνοδος κατά την χρονική περίοδο προς τη Μέση Εποχή του Χαλκού. Η δε Ύστερη Εποχή του Χαλκού μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «χρυσή εποχή» όσον αφορά το εμπόριο, τον πλούτο και την διασύνδεση πόλεων-κρατών όπως η Ουγκαρίτ ή το Χαλέπι. Κυρίαρχες ήταν οι αυτοκρατορίες των Χετταίων, των Ασσυρίων και των Αιγυπτίων, καθώς επίσης και οι πόλεις-κράτη του ελλαδικού χώρου όπως των Μυκηνών, της Κρήτης και της Κύπρου. Οι κλιματικές συνθήκες ήταν αρχικά ευνοϊκές. Τα προϊόντα -φυσικά και τα γεωργικά- διακινούνταν συστηματικά μέσω των δρόμων των καραβανιών και των θαλασσίων οδών στη Μεσόγειο. Εκείνη την εποχή υπήρχε ένα μεγάλης κλίμακας, περίπλοκο και σταθερό οικονομικό σύστημα βασισμένο στον καταμερισμό της εργασίας. Μεταξύ του 1200 και του 900 πΧ ωστόσο, κατέρρευσαν αυτοκρατορίες και πόλεις-κράτη, όπως επίσης κατέρρευσε ολοκληρωτικά το εμπόριο και το εμπορικό δίκτυο, η βάση δηλαδή της ευημερίας στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Ο ρόλος των περιβόητων Λαών της Θάλασσας παραμένει αμφιλεγόμενος. Ποια ήταν επομένως η αιτία της κατάρρευσης; Η απάντηση κατά τον Γκέρχαρντ Γκέρολντ είναι ότι «η μεγάλη ξηρασία του 1200-850 πΧ με ένα μικρό διάλειμμα από το 1050-1000 πΧ είχε σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρη την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Λόγω της μείωσης των χειμερινών βροχοπτώσεων κατά 30-50% και των ψυχρότερων θερμοκρασιών που επικράτησαν από το 1100 πΧ, σε μεγάλα τμήματα της Ανατολίας, της Συρίας, της Μέσης Ανατολής όπως επίσης και της Πελοποννήσου δοκιμάστηκε η καλλιέργεια σιτηρών. Έτσι κατέρρευσε μια σημαντική βάση διατροφής η οποία δεν μπορούσε να αντισταθμιστεί πλέον με τις εισαγωγές. Η μεγάλη κατάρρευση οφείλεται σε ένα συνδυασμό διαφόρων παραγόντων, με καθοριστική αιτία τη μεγάλη ξηρασία». Κάτι ανάλογο φαίνεται πως συνέβη και με τις πολυάριθμες βασιλικές πόλεις των Μάγια τον 9ο και 11ο αιώνα μΧ. Ο συγγραφέας του βιβλίου θεωρεί ως αιτίες τα κλιματικά προβλήματα, την αποψίλωση των δασών -προκειμένου να εξασφαλιστεί ο επισιτισμός- και την αύξηση του πληθυσμού: Με εξαίρεση μερικές βασιλικές πόλεις, όπως η Λαμανάι στο Μπελίζ (700-15 μΧ) και η Μαγιαπάν, πρωτεύουσα των Μάγια στο βόρειο Γιουκατάν (1000-1442 μΧ) στο σημερινό Μεξικό, οι πόλεις-κράτη εξαφανίστηκαν κάτω από τον καταπράσινο θόλο του τροπικού δάσους και ανακαλύφθηκαν ξανά στη σύγχρονη εποχή. Οι ξηρασίες δεν ήταν ο μοναδικός λόγος για την κατάρρευσή τους, ωστόσο η συχνή εμφάνισή τους τον 9ο αιώνα (τέσσερις μεγάλες περίοδοι ξηρασίας) και τον 11ο αιώνα συμπίπτει με την υπερεκμετάλλευση των πόρων λόγω της απότομης αύξησης του πληθυσμού και της συνακόλουθης ανεπάρκειας τροφίμων που προκάλεσαν μια πολιτική και κοινωνική κρίση μεταξύ 750 και 750 -1000 μΧ με πολυάριθμες συγκρούσεις και πολέμους. Η ξηρασία και οι κοινωνικές συγκρούσεις Πάντως, η μεταγενέστερη κατάρρευση της Μαγιαπάν, τον 14ο και 13ο αιώνα μΧ, πιθανότατα πυροδοτήθηκε επίσης από μια ξηρασία, η οποία προκάλεσε κοινωνικές συγκρούσεις, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications και στην οποία συμμετείχαν επιστήμονες του Ινστιτούτου Κλιματικής Αλλαγής (PIK) του Πότσνταμ. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι μετά την κατάρρευσή της, οι κάτοικοι μετανάστευσαν σε άλλες μικρότερες πόλεις και έτσι κατάφεραν να επιβιώσουν μέχρι τον 16ο αιώνα. Συμπεραίνουν δε ότι οι επιπτώσεις της ξηρασίας στις πολιτικές και κοινωνικές δομές στην χερσόνησο Γιουκατάν ήταν -αιώνες πριν από την εποχή μας- ιδιαίτερα περίπλοκες, και μπορούν να μας χρησιμεύσουν ως σημαντικό παράδειγμα για την αντιμετώπιση μελλοντικών κλιματικών αλλαγών. Ο Γκέρολντ αφιερώνει και ένα κεφάλαιο στην παρακμή των Βίκινγκς στην Γροιλανδία τον 14ο αιώνα. Οι αυτάρκεις κοινότητες βασίζονταν εκεί στο κυνήγι ζώων και φώκιας, καθώς επίσης και στο εμπόριο προϊόντων της φύσης με την πατρίδα τους την Νορβηγία – μέχρι που οι πάγοι κάλυψαν τη θάλασσα και τους οικισμούς τους και συντόμευσαν τις περιόδους βλάστησης. Έτσι παρήκμασαν. Στο βιβλίο του χρησιμοποιεί και πολλά άλλα ιστορικά παραδείγματα προκειμένου να γίνει σύγκριση με σύγχρονες περιβαλλοντικές κρίσεις και κάνει πολλούς παραλληλισμούς. Απειλούμαστε άραγε και εμείς με ανάλογη κοινωνική κατάρρευση όπως οι πολιτισμοί που περιγράφει; Ο ίδιος απαντά εμμέσως στο τέλος του βιβλίου του ως εξής: «Στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο μέσω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σήμερα, τίθεται το ερώτημα ως προς τις συνέπειες σε έναν εξαιρετικά περίπλοκο βιομηχανοποιημένο και παγκοσμιοποιημένο κόσμο». View full είδηση