Αναζήτηση στην κοινότητα

Η «επόμενη γενιά του Διαδικτύου», το metaverse, αποτελεί μία αγορά, η αξία της οποίας θα μπορούσε να φτάσει έως και τα 13 τρισ. δολάρια έως το 2030, σύμφωνα με νέο report της Citi, με την ονομασία «Metaverse and Money, Decrypting the Future». Στο report, η Citi σημειώνει, μάλιστα, ότι οι συνολικοί χρήστες του metaverse θα μπορούσαν να φτάσουν έως και τα πέντε δισεκατομμύρια. «Ωστόσο, για να φτάσει η αγορά σε αυτό το επίπεδο, θα απαιτηθούν επενδύσεις σε υποδομές», σημειώνει το report, αναφέροντας συγκεκριμένα ότι «θα χρειαστούν επενδύσεις σε τομείς όπως η πληροφορική, η αποθήκευση, η υποδομή δικτύου και οι πλατφόρμες ανάπτυξης παιχνιδιών». To metaverse θέλει να αλλάξει τον κόσμο μας Η πραγματικότητα είναι ότι το metaverse είναι, αυτή τη στιγμή, η μεγαλύτερη αποκεντρωμένη πλατφόρμα για τη δημιουργία και τη λειτουργία εικονικών κόσμων και κοινωνικών εμπειριών και ο πιο «καυτός» όρος στην παγκόσμια αγορά τεχνολογίας. Σύμφωνα με τη μελέτη Accenture Technology Vision 2022, με τίτλο «Meet Me in the Metaverse: The Continuum of Technology and Experience Reshaping Business», οι επιχειρήσεις πλέον στρέφονται σε ένα μέλλον διαφορετικό από αυτό για το οποίο σχεδιάστηκαν, καθώς η σύγκλιση νέων τεχνολογιών (augmented reality, blockchain, digital twin, edge computing κ.ά.) στοχεύει να αναδιαμορφώσει τις ανθρώπινες εμπειρίες. To metaverse επιτρέπει σε brands να δημιουργούν καθηλωτικές ψηφιακές εμπειρίες με τις οποίες θα μπορούν να αλληλεπιδράσουν οι πελάτες τους, ωστόσο, οι δυνατότητες και οι πιθανές χρήσεις του πραγματικά δεν έχουν όρια: από το εμπόριο, την τέχνη, τα μέσα ενημέρωσης και τη διαφήμιση, έως το gaming, την κοινωνική συνεργασία (σε επιχειρήσεις και εκπαίδευση), ακόμη και την υγειονομική περίθαλψη, το metaverse θέλει να αλλάξει κυριολεκτικά τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας. Φανταστείτε ένα νέο ψηφιακό σύμπαν, το οποίο θα σας προσφέρει ατελείωτες δυνατότητες ώστε να το εξερευνήσετε, αλλά και να αναπτύξετε το όραμά σας στους υπόλοιπους. Oι metaverse startups δημιουργούν καινοτομία Οι startups που θέλουν να αφήσουν το δικό τους αποτύπωμα σε αυτή τη βιομηχανία είναι πλέον χιλιάδες, με κάποιες από αυτές να συζητιούνται ιδιαίτερα, χάρη στις λύσεις που προσφέρουν. Η ινδική NextMeet, για παράδειγμα, δείχνει τον τρόπο που θα γίνονται τα meetings του μέλλοντος, έχοντας επενδύσει στη δημιουργία μίας πλατφόρμας VR που επιτρέπει την εργασία εξ αποστάσεως, τη συνεργασία και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Οι χρήστες, μέσω 3D avatars, μπορούν να αλληλεπιδρούν εικονικά μέσα στο metaverse, σε μία πλατφόρμα που κάνει την εργασία από το σπίτι και τη διαδικτυακή μάθηση πιο διαδραστική και πιο ελκυστική σε σύγκριση με τη χρήση μίας απλής video-conference πλατφόρμας. Η PolkaWar είναι ακόμη μία περίπτωση metaverse startup που έχει δημιουργήσει αίσθηση. Έρχεται από τη Σιγκαπούρη και έχει δημιουργήσει μία NFT gaming platform που συνδυάζει την αποκεντρωμένη χρηματοδότηση (DeFi) με το gaming. Το game της εταιρείας επιτρέπει σε κάθε παίκτη να χτίσει τον δικό του χαρακτήρα και να συμμετάσχει στη μάχη εναντίον άλλων παικτών. Επιπλέον, περιλαμβάνει ένα NFT marketplace, όπου οι παίκτες μπορούν να πουλήσουν τα αντικείμενα, τα όπλα και τον αναβαθμισμένο εξοπλισμό τους στο παιχνίδι για κρυπτονομίσματα. Ουσιαστικά, οι παίκτες κερδίζουν το PWAR, το crypto-token της startup, με τη συμμετοχή τους, νοικιάζοντας τον εξοπλισμό τους στο παιχνίδι, καθώς και ποντάροντας τα υπάρχοντα tokens τους. Ακόμη μία από τις πολυσυζητημένες startup της χρονιάς είναι η Zash, με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, που αξιοποιεί τις τεχνολογίες Web 3.0 για να αναπτύξει ένα κοινωνικό επενδυτικό δίκτυο ειδικευμένο στον τομέα της κρυπτογράφησης, το οποίο καθοδηγείται από τους δημιουργούς της, επιτρέποντας σε ιδιώτες επενδυτές να δημιουργούν κοινότητες και να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο. Η λύση της startup, αξιοποιώντας τις δυνατότητες του metaverse, έχει ως στόχο να προσελκύσει νέους επενδυτές, ιδιαίτερα από τα νεότερα δημογραφικά στρώματα. To metaverse στην Ελλάδα Το ενδιαφέρον για το metaverse μεγαλώνει και στη χώρα μας, με τους περισσότερους να βλέπουν θετικά αυτό τον νέο κόσμο που έρχεται. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα της Ebuyer, τον περασμένο χρόνο υπήρχαν 15.282 posts στα social media αναφέροντας τον εικονικό κόσμο του metaverse, με μόνο 2,36% των συζητήσεων αυτών να είναι αρνητικές. Αξίζει να σημειωθεί πως σχεδόν 30% των online συζητήσεων για το metaverse στην Ελλάδα έγιναν από γυναίκες ηλικίας 18-24. H συζήτηση σχετικά με το metaverse στη χώρα μας φούντωσε με την εξαγορά της ελληνικής εταιρείας Accusonus, που έχει αναπτύξει ένα λογισμικό προηγμένης ηχητικής τεχνολογίας, από τη μητρική εταιρεία του Facebook, Meta Platforms. Η Accusonus είναι μία startup που ιδρύθηκε το 2013 και τα προϊόντα της χρησιμοποιούν χιλιάδες γνωστοί παραγωγοί σε όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους και κάτοχοι Grammy που έχουν συνεργαστεί με ηχηρά ονόματα της μουσικής βιομηχανίας, όπως οι Bob Dylan, Lou Reed, Shakira κ.ά. Στόχος της εξαγοράς αυτής είναι η ελληνική startup να παρέχει τις λύσεις ήχου και βίντεο που απαιτεί ο κόσμος εικονικής πραγματικότητας που αναπτύσσουν το Facebook και η Meta. Παράλληλα, δρομολογείται και η ίδρυση θυγατρικής της Meta στην Ελλάδα, καθώς έχουν γίνει σχετικές συνεννοήσεις και με την ελληνική κυβέρνηση. Άλλο ένα παράδειγμα ελληνικής startup που έχει μπει στον κόσμο του metaverse είναι η Magos, που επιχειρεί να «αγγίξει» τον κόσμο του μέλλοντος με το εξωσκελετικό γάντι που έχει δημιουργήσει. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2017 και έχει αναπτύξει μία συσκευή που θα είναι εμπορικά διαθέσιμη τον επόμενο χρόνο και τοποθετείται στο ανθρώπινο χέρι προκειμένου να αναπαραστήσει ψηφιακά, σε ένα περιβάλλον εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας, τις κινήσεις του. Η συσκευή δεν ψηφιοποιεί μόνο τις κινήσεις του χεριού, αλλά και την αίσθηση της αφής, με τη βοήθεια ειδικών αισθητήρων ενώ, εκτός από το hardware, η εταιρεία αναπτύσσει και το σχετικό software. Οι αγορές που στοχεύει αφορούν την εκπαίδευση, καθώς και καταστάσεις προσομοίωσης σε τομείς όπως χειρουργικές επεμβάσεις σε περιβάλλον VR, αεροδιαστημική, τηλερομποτική, αλλά και το gaming, ενώ, επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση της κινητικότητας σε άτομα με προβλήματα στα άνω άκρα. Το Found.ation γράφει για το MoneyReview View full είδηση

ι νεοφυείς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται κυρίως στον τομέα της τεχνολογίας, οι λεγόμενες startup, άρχισαν να λαμβάνουν μεγάλη δημοσιότητα από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Αφενός η οικονομική κρίση οδήγησε στη συρρίκνωση ή στην κατάρρευση πολλών παραδοσιακών επιχειρήσεων στη χώρα και άφησε πολλούς Έλληνες να αναζητούν νέες επιλογές απασχόλησης. Από την άλλη, οι τεχνολογικές αλλαγές επηρέαζαν καταλυτικά ολοένα και περισσότερες αγορές διεθνώς και παρουσίαζαν μια σειρά από σημαντικές ευκαιρίες. Οι μεγάλες ιστορίες επιτυχίας επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο που "άρχισαν από ένα γκαράζ" και γιγαντώθηκαν γρήγορα, όπως η Google, διαμόρφωσαν όχι μόνο ένα επιχειρηματικό περιβάλλον αλλά μια ευρύτερη κουλτούρα, ένα "οικοσύστημα". Σήμερα, έχουν περάσει αρκετά χρόνια από την καθιέρωση του όρου startup, ενώ κάποιες διάσημες αμερικανικές startups του παρελθόντος έχουν εξελιχθεί σε διεθνή ολιγοπώλια. Ωστόσο, το ίδιο μοντέλο λειτουργίας αυτών των νεοφυών επιχειρήσεων -το αρχικά μικρό μέγεθος της καθεμίας, οι μεγάλες φιλοδοξίες, η εξωστρέφεια, οι angel investors, τα επίπονα πρώτα στάδια, οι εντυπωσιακές "έξοδοι" αλλά και κάποιες "φούσκες"- έχει αντέξει. Η τεχνολογία, άλλωστε, συνεχίζει να αλλάζει τις αγορές και τις ζωές των ανθρώπων διεθνώς με αμείωτο ρυθμό. Πώς, όμως, έχουν εξελιχθεί οι τοπικές startups; Η έρευνα της διαΝΕΟσις (PDF) με επιστημονική υπεύθυνη την ομότιμη καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιωάννα-Σαπφώ Πεπελάση, η οποία πραγματοποιήθηκε από τη συμβουλευτική εταιρεία Octane, επιχειρεί να χαρτογραφήσει τις ελληνικές startups και το οικοσύστημα που τις υποστηρίζει. Οι ερευνητές ανέτρεξαν στη βιβλιογραφία, έκαναν 14 συνεντεύξεις με επιδραστικά στελέχη της τοπικής αγοράς, ενώ παράλληλα ανέδειξαν χαρακτηριστικά παραδείγματα άλλων χωρών, απομονώνοντας πρωτοβουλίες που θα μπορούσε να υιοθετήσει η Ελλάδα για να αναπτύξει με υγιή τρόπο ακόμη περισσότερο τη συγκεκριμένη αγορά. Παράλληλα, οι ερευνητές ετοίμασαν ένα ερωτηματολόγιο στο οποίο απάντησαν 267 ιδρυτές τέτοιων νεοφυών επιχειρήσεων. Με αυτό τον τρόπο συγκεντρώθηκαν χρήσιμες πληροφορίες για το προφίλ αυτών των εταιρειών, για τους ιδρυτές τους, για τα προβλήματα και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν, ακόμη και για την επίδραση της πανδημίας στη δραστηριότητά τους. Μάλιστα, πολλές από αυτές τις πληροφορίες δεν υπήρχαν διαθέσιμες μέχρι πρότινος. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (PDF) Μεταξύ των ιδρυτών startups που απάντησαν στην έρευνα, η μεγάλη πλειοψηφία -8 στους 10- είναι άνδρες, μια ανισότητα που παρατηρείται και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες έχουν, κατά μέσο όρο, αντίστοιχη κατανομή μεταξύ των φύλων. Από τη σκοπιά της ηλικίας, οι ιδρυτές των startups είναι σχετικά νέοι: 9 στους 10 είναι νεότεροι από 44 ετών, ενώ περισσότεροι από το 50% είναι νεότεροι από 34 ετών. Είναι επίσης συνήθως αρκετά μορφωμένοι: 48,7% έχουν μεταπτυχιακό και 17,2% διδακτορικό. Οι περισσότεροι δηλώνουν σπουδές είτε σε σχολή Πολυτεχνείου είτε σε σχολή διοίκησης επιχειρήσεων. Το 68,2% έχει σαν πλήρη απασχόληση τη startup του. Το 24% διαθέτει μικρή (έως 3 χρόνια) ή καθόλου προϋπηρεσία. 3 στους 10 ιδρυτές που απάντησαν στην έρευνα είναι λίγο-πολύ πιο έμπειροι, με προϋπηρεσία 4 έως 10 χρόνια, ενώ το 22,8% των ιδρυτών δήλωσαν ότι διαθέτουν σημαντική εργασιακή εμπειρία, άνω των 15 ετών. Βεβαίως, παρότι από ό,τι φαίνεται και από τα παραπάνω στοιχεία οι περισσότεροι από τους ερωτώμενους διαθέτουν κάποια προϋπηρεσία, η πλειοψηφία (62,5%) δήλωσε ότι δεν διέθετε προηγούμενη εμπειρία στη διαχείριση μιας νεοφυούς επιχείρησης. Σε κάθε περίπτωση, ένα μεγάλο μέρος των ιδρυτών των startup που απάντησαν στην έρευνα -σχεδόν 4 στους 10- δήλωσαν ότι η προϋπηρεσία τους αφορά σε μια δουλειά με "ουδέτερη έως ανύπαρκτη" σχέση με το αντικείμενο της startup τους. Αρκετοί από αυτούς, 22,5% του συνόλου, δηλώνουν ότι είχαν τουλάχιστον μία αποτυχημένη επιχειρηματική προσπάθεια στο παρελθόν. Πρόκειται, επομένως, για επιχειρηματίες που πήραν ένα σημαντικό ρίσκο: πολλοί είχαν μικρή ή καθόλου προϋπηρεσία, συχνά σε άσχετα αντικείμενα, ενώ κάποιοι "κουβαλούσαν" το βάρος μίας ή περισσότερων αποτυχημένων προσπαθειών. Ενδιαφέρον έχουν και οι διαφορές στο προφίλ των ιδρυτών ανάλογα με το αν δραστηριοποιούνται στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό της χώρας. Όπως σημειώνουν οι ερευνητές, "ο startupper που έχει ιδρύσει και λειτουργεί την εταιρεία στο εξωτερικό έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτόν που επιχειρεί στην Περιφέρεια της Ελλάδας". Ο ιδρυτής startup στο εξωτερικό είναι πιο συχνά μεγαλύτερος σε ηλικία (35-44 ετών, έναντι 25-34 ετών), έχει περισσότερη εργασιακή εμπειρία (4-10 χρόνια έναντι 0-3), αλλά και περισσότερη εμπειρία σε διευθυντικές θέσεις (1-5 χρόνια έναντι 0-1). Η "γεωγραφία" των εταιρειών Φυσικά, εκτός από τις ερωτήσεις που αφορούν τους ίδιους, όπως οι παραπάνω, οι ερωτώμενοι απάντησαν και σε ερωτήσεις για τις εταιρείες που ίδρυσαν. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των ελληνικών startups; Η χρονιά κατά την οποία ιδρύθηκαν οι περισσότερες συγκριτικά με τις υπόλοιπες χρονιές -σχεδόν 2 στις 10-, ήταν το 2018. Η μεγάλη πλειοψηφία των startup του δείγματος, το 93%, ιδρύθηκε την περίοδο 2013-2020. Περισσότερες από τις μισές ιδρύθηκαν στην Αθήνα. Η αμέσως επόμενη επιλογή των ιδρυτών (15,4%) ήταν κάποια ευρωπαϊκή πόλη, ενώ ακολουθούν η Θεσσαλονίκη (12,7%), η Πάτρα (4,5%), οι ΗΠΑ και το Ηράκλειο (3%). Στη μεγάλη πλειοψηφία τους (76,4%) είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις με έως 10 εργαζόμενους. Λιγότερο από 3% απασχολεί περισσότερους από 50 εργαζόμενους. ­Διαβάστε Μια Συνοπτική Παρουσίαση Της Έρευνας Παρά το μικρό τους μέγεθος, οι startups φαίνεται να αποτελούν συνεργατικά σχήματα. Το 48,3% των εταιρειών είχε δύο ιδρυτές, το 19,9% τρεις, ενώ το 13,9% περισσότερους από τρεις. Μόνο το 18% είχε έναν ιδρυτή. Σχεδόν 1 στους 3 δηλώνει ότι σύνταξε το επιχειρηματικό σχέδιό του μαζί με έναν μέντορα. Ωστόσο, οι ομάδες των ιδρυτών είναι στην πλειοψηφία τους και αυτές ανδροκρατούμενες: το 62,2% αποτελείται μόνο από άνδρες, ενώ μόλις το 6,4% μόνο από γυναίκες. Σε ποιους τομείς δραστηριοποιούνται οι startups; Ο τομέας στον οποίο δραστηριοποιούνται οι περισσότερες είναι ο τουρισμός. Όπως είναι μάλλον αναμενόμενο, μεγάλο ποσοστό αυτών των εταιρειών, σχεδόν 1 στις 10, δραστηριοποιείται στην πληροφορική και τις επικοινωνίες (ΤΠΕ), ενώ αντίστίστοιχο είναι και το ποσοστό που ασχολείται με την αγροδιατροφή και με τις επιστήμες ζωής και υγείας (8,6%). Είναι αρκετά ενδιαφέρον το ότι η σειρά των τομέων για τις startups του εξωτερικού είναι λίγο διαφορετική: προηγούνται οι ΤΠΕ και έπονται ο τουρισμός και η αγροδιατροφή. Προβληματισμοί και ευκαιρίες Τι μορφή έχει όμως το προϊόν των ελληνικών startups; Tο 87,5% των εταιρειών περιλαμβάνει τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας ως την αρχική ιδέα, ενώ 38,6% έχουν μια καθαρά ψηφιακή ιδέα. Λιγότεροι έχουν μια "φυσική" ιδέα που χρησιμοποιεί όμως ψηφιακή τεχνολογία (26,6%) ή, αντίστροφα, μια ψηφιακή ιδέα με μερική φυσική παρουσία (22,5%). Μόνο 12,4% ακολουθούν το παραδοσιακό, αμιγώς φυσικό μοντέλο. Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι η μεγάλη πλειοψηφία των startups της έρευνας, περίπου 7 στις 10, χρειάστηκε να αναπροσαρμόσει την αρχική ιδέα, μία ή περισσότερες φορές. Μάλιστα το 19,5% το έκανε περισσότερες από δυο φορές. Επιπλέον, οι startups αποτελούν, κατά πλειοψηφία, μια εξωστρεφή δραστηριότητα: 63,7% δηλώνουν ότι στοχεύουν σε διεθνείς πελάτες και μόνο 36,3% σε εγχώριους. Ωστόσο, 1 στους 3 δηλώνει ότι το μεγαλύτερό του πρόβλημα είναι η έλλειψη εμπειρίας στην προσέλκυση διεθνών πελατών. Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι σχεδόν οι μισές από τις startups του δείγματος άρχισαν τη δραστηριότητά τους με πολύ χαμηλό κεφάλαιο, από μηδέν έως 10.000 ευρώ. Μόνο μία στις πέντε (21,7%) άρχισαν με κεφάλαιο άνω των 50.000 ευρώ. Το 35,2% αυτών των εταιρειών σήμερα δηλώνουν κερδοφόρες, ενώ περίπου οι μισές (47,9%) δηλώνουν ότι δεν κερδοφορούν στην παρούσα συγκυρία. Αναφορικά με τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν για το μέλλον τους, οι ιδρυτές ξεχωρίζουν περισσότερο από κάθε άλλη τη δυνατότητα επέκτασής τους (22,8%), ενώ ακολουθεί η στελέχωση (19,1%), ο ανταγωνισμός (16,9%), καθώς και η διαθεσιμότητα χρηματοδότησης (15%). Μεταξύ πιθανών αλλαγών που θα βελτίωναν τη δραστηριότητά τους, οι ιδρυτές του δείγματος επιλέγουν περισσότερο από κάθε άλλη, την "τροποποίηση του ασφαλιστικού και φορολογικού πλαισίου" (79,8%). Παρότι η πανδημία δεν δημιούργησε στις startups τα προβλήματα που δημιούργησε σε άλλες επιχειρήσεις (8 στους 10 ιδρυτές δηλώνουν ότι εφάρμοσαν τηλεργασία), συνολικά η επίδραση που είχε ήταν μάλλον ανάμεικτη. Περίπου οι μισοί ιδρυτές τόνισαν στην έρευνα πως η πανδημία της Covid-19 επηρέασε αρνητικά την πορεία της επιχείρησής τους. Το 28,5% των ιδρυτών θεωρούν πως η πανδημία είχε (μερικώς ή απόλυτα) θετική επίδραση στην εξέλιξη της εταιρείας τους, ενώ το 22,8% δήλωσαν ότι δεν είχε καμία επίδραση. Καλές πρακτικές Ηέρευνα της διαΝΕΟσις, προκειμένου να αναδείξει τις ευκαιρίες για την τοπική οικονομία από την ανάπτυξη των startups, πλαισιώνει τα παραπάνω ενδιαφέροντα ευρήματα με στοιχεία από προηγούμενες έρευνες που είχαν πραγματοποιηθεί, αλλά και από το νεοϊδρυθέν Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας. Από αυτές τις πηγές προκύπτουν επίσης ενδιαφέροντα συμπεράσματα, όπως, για παράδειγμα, το ότι οι εργαζόμενοι σε startups αμείβονται με αρκετά ανταγωνιστικούς μισθούς, ενώ 4 στους 10 λαμβάνουν επίσης μετοχές της εταιρείας ως παροχή. Ή ότι το 2021 οι δέκα κορυφαίες ελληνικές startups συγκέντρωσαν το τετραπλάσιο ποσό χρηματοδότησης που συγκέντρωσαν οι δέκα κορυφαίες του 2020, ένα ποσό ύψους περίπου 398 εκατομμυρίων ευρώ. Ταυτόχρονα, η έρευνα παραθέτει καλές πρακτικές από δέκα χώρες (εννέα ευρωπαϊκές και το Ισραήλ). Εξηγεί αναλυτικά τα φορολογικά κίνητρα που έδωσε σε επενδυτές το Ηνωμένο Βασίλειο, τις πολιτικές προσέλκυσης επενδυτών στο Ισραήλ, τη δημιουργία ανεξάρτητου από τα πανεπιστήμια κέντρου ερευνών στη Γερμανία, την προσέλκυση εταιρειών για τεστάρισμα πρωτότυπου προϊόντος στην Ολλανδία, τα κίνητρα για την προσέλκυση ταλέντων που θέσπισε η Εσθονία, τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες της Ιρλανδίας, καθώς και την ανανέωση των κέντρων επιχειρηματικότητας στα πανεπιστήμια της Ιταλίας. Τέλος, η μελέτη καταλήγει σε προτάσεις πολιτικής για την περαιτέρω ανάπτυξη των ελληνικών startups, αλλά και σε έναν οδηγό με πολλές πηγές πληροφόρησης για τους ίδιους τους επίδοξους ιδρυτές τέτοιων επιχειρήσεων. Ακούγεται συχνά η άποψη ότι οι startups είναι μια επιχειρηματική δραστηριότητα που ταιριάζει στα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας. Όπως φαίνεται από τα παραπάνω στοιχεία της έρευνας της διαΝΕΟσις, οι startups είναι, όπως οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις, πολύ μικρές σε μέγεθος. Επίσης, προσλαμβάνουν και πληρώνουν καλά καταρτισμένους εργαζόμενους, οι οποίοι υπάρχουν στην Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά, οι startups συγκεντρώνουν επίσης χαρακτηριστικά που είναι ζητούμενα για την εξέλιξη του ελληνικού παραγωγικού μοντέλου: είναι εξωστρεφείς, αξιοποιούν εξειδικευμένη γνώση και αφορούν τομείς σε μεγάλη ανάπτυξη διεθνώς. Επομένως, από αυτή τη σκοπιά, η υγιής ανάπτυξή τους φαίνεται να αποτελεί μια σημαντική και ευρύτερη οικονομική ευκαιρία για τη χώρα και για την κουλτούρα των τοπικών επιχειρήσεων. Μπορείτε να διαβάσετε τα αποτελέσματα της μελέτης, στα παρακάτω αρχεία: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (PDF) ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΝΕΟΦΥΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (PDF) View full είδηση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε 75 καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις στο πλαίσιο της δεύτερης προκήρυξης του «Accelerator» του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας (ΕΣΚ) για φέτος, η προθεσμία της οποίας έληξε τον Ιούνιο. Οι νεοφυείς αυτές επιχειρήσεις επελέγησαν στο πλαίσιο μιας εξαιρετικά ανταγωνιστικής διαδικασίας, κατά την οποία κριτικές επιτροπές έμπειρων επενδυτών και επιχειρηματιών αξιολόγησαν 232 εταιρείες. Συνολικά, θα λάβουν χρηματοδότηση σχεδόν 400 εκατ. ευρώ υπό μορφή επιχορηγήσεων και επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου. Οι επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου θα πραγματοποιηθούν μέσω του Ταμείου του ΕΣΚ, το οποίο πλέον είναι πλήρως λειτουργικό. Οι επιλεγείσες εταιρείες έχουν ευρεία γεωγραφική διασπορά σε 21 χώρες, ενώ το 20% των εταιρειών έχουν γυναίκες διευθύνουσες συμβούλους. Από τον Μάρτιο του 2021 που το ΕΣΚ ξεκίνησε το πρόγραμμα «Accelerator», πάνω από 7.000 νεοφυείς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν αποστείλει τις ιδέες τους και πάνω από 4.000 έχουν υποβάλει πλήρεις αιτήσεις. Οι εταιρείες που ανακοινώθηκαν σήμερα ήταν μεταξύ των 1.006 εταιρειών που υπέβαλαν πρόταση στο πλαίσιο της δεύτερης προκήρυξης του 2022, η προθεσμία της οποίας έληξε στις 15 Ιουνίου και έρχονται να προστεθούν στις 238 εταιρείες που επελέγησαν για χρηματοδότηση από το ΕΣΚ το 2021 και το 2022. Περισσότερα στοιχεία είναι διαθέσιμα στον ιστότοπο του ΕΣΚ. Η Μαρίγια Γκαμπριέλ, επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας δήλωσε σχετικά: «Πρόσφατα, η Επιτροπή έκανε ένα σημαντικό βήμα για την αναδιάρθρωση του Ταμείου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας, διορίζοντας εξωτερικό διαχειριστή του Ταμείου. Το μέσο «Accelerator» και το Ταμείο του ΕΣΚ είναι πλέον πλήρως λειτουργικά και παρέχουν ένα μοναδικό συνδυασμό επιχορηγήσεων, επενδύσεων και υπηρεσιών επιχειρηματικής επιτάχυνσης στις πλέον υποσχόμενες νεοφυείς επιχειρήσεις υπερπροηγμένης τεχνολογίας της Ευρώπης. Το μεγάλο ενδιαφέρον για το πρόγραμμα Accelerator αποδεικνύει τη σημασία του. Χαίρομαι επίσης που βλέπω καλά ποσοστά συμμετοχής εταιρειών με γυναίκες διευθύνουσες συμβούλους, αλλά θα ήθελα να δω ακόμη περισσότερες στο μέλλον». View full είδηση

Η Αμερικανική start-up μπαταριών η Rondo Energy, η οποία ισχυρίζεται ότι είναι σε θέση να μειώσει τις παγκόσμιες εκπομπές CO2 χρησιμοποιώντας μπαταρίες από τούβλα, υπέγραψε συμφωνία με την Πορτογαλική EDP για να συνδυάσει την τεχνολογία της με ηλιακά πάρκα. Το σύστημα Rondo χρησιμοποιεί ηλεκτρικά θερμαντικά στοιχεία ανάλογα αυτών που βρίσκονται σε τοστιέρες και φούρνους για να θερμάνει χιλιάδες τόνους πήλινων τούβλων. Αυτά τα τούβλα μπορούν να φτάσουν σε θερμοκρασίες 1.500°C και ένα μόνο τεμάχιο μπορεί να αποθηκεύσει τόση ενέργεια όσο ένα Tesla Model X. Σύμφωνα με τη Rondo, αυτά τα τούβλα μπορούν να διατηρήσουν τη θερμότητα με λιγότερο από το 1% απώλειας ενέργειας καθημερινά. Η κατασκευή ενός συστήματος σε κλίμακα μπορεί να παρέχει αρκετή θερμική ενέργεια για την τροφοδοσία ενός εργοστασίου ή τη λειτουργία μιας γεννήτριας ατμού. Αυτή η μπαταρία είναι ικανή να τροφοδοτεί βιομηχανικές δραστηριότητες. Σε συνεργασία με την ενεργειακή εταιρεία EDP με έδρα την Πορτογαλία, η Rondo θα τροφοδοτήσει έως και 2 γιγαβάτ εγκαταστάσεων μπαταριών θερμότητας σε όλη την Ευρώπη. Η συμφωνία αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 2025. Η EDP θα αναπτύξει αποκεντρωμένα και μεγάλης κλίμακας ηλιακά και αιολικά πάρκα, τα οποία θα λειτουργούν σε συνδυασμό με την Superhot Brick μπαταρία της Rondo για την παροχή θερμικής ενέργειας στους υπάρχοντες πελάτες. Η συνεργασία της Rondo με την EDP θα είναι η πιο σημαντική ανάπτυξη της αμερικανικής startup μέχρι σήμερα. Η Rondo ισχυρίζεται ότι η τεχνολογία της μπορεί να μειώσει τις βιομηχανικές εκπομπές κατά 80% και μπορεί να παρέχει σταθερότητα στο δίκτυο χρησιμοποιώντας και αποθηκεύοντας την υπερβάλλουσα ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Ως εκ τούτου, θα δημιουργήσει μια ευέλικτη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας που μπορεί να απορροφήσει αυτήν την ισχύ όταν το δίκτυο είναι πλήρες. Το περασμένο έτος, επενδυτές, συμπεριλαμβανομένης της Microsoft και του πετρελαϊκού γίγαντα Saudi Aramco, συμμετείχαν σε αύξηση κεφαλαίου της Rondo κατά $ 60 εκατ., με στόχο την επιτάχυνση της διάθεσης των μπαταριών της παγκοσμίως. View full είδηση

Δέκα χώρες, όλες τους επί ευρωπαϊκού εδάφους, κερδίζουν τον τίτλο των πιο φιλικών περιοχών του κόσμου για να ιδρύσει κανείς μια startup για το 2023. Στην κορυφή του παγκόσμιου «top 10» για νεοφυείς εταιρείες βρίσκεται η Τσεχία, ενώ τις τρεις πρώτες θέσεις συμπληρώνουν Φινλανδία και Σουηδία. Μία θέση στη λίστα των «Βest countries to launch a startup» για το 2023, που συνέταξε το «Business Name Generator», κατακτούν η Εσθονία (4η θέση) και η Σλοβακία (στην 5η), με τη Μεγάλη Βρετανία να βρίσκεται στην 6η θέση. Ακολουθούν Ολλανδία, Αυστρία, Δανία και Πορτογαλία, που επίσης έχουν μια θέση στην κατάταξη των πιο φιλικών οικοσυστημάτων για startups το 2023. Το Business Name Generator, προκειμένου να καταρτίσει το «top 10» των πιο δυναμικών χωρών για startups, ανέλυσε 50 κράτη, παγκοσμίως, λαμβάνοντας υπόψη οικονομικούς παράγοντες, όπως οι ισχύοντες φορολογικοί συντελεστές, το ΑΕΠ και το κόστος των διαδικασιών εκκίνησης μιας startups. Η μελέτη εξετάζει επίσης την επίδοση των χωρών σε παράγοντες, όπως το κόστος και η ποιότητα ζωής, και βαθμός ευτυχίας των πολιτών. Η Τσεχία αναδείχθηκε ως η καλύτερη χώρα για την έναρξη μιας startup το 2023. Με το κόστος για την εκκίνηση μιας startup να αντιστοιχεί στο 1,1% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η Τσεχία θεωρείται ένα από τα φθηνότερα μέρη στον κόσμο, για να ξεκινήσει κανείς μια startup. Σύμφωνα με την έρευνα, το κόστος εργασίας είναι επίσης λογικό, με μισθούς κατά μέσο όρο $1.800 τον μήνα. Πρωτιά για την Τσεχία Η Φινλανδία αναδείχθηκε η δεύτερη καλύτερη χώρα για startups στον κόσμο για το 2023. Οι επιχειρήσεις φορολογούνται με 20% και η έναρξη λειτουργίας μιας εταιρείας (διαδικασίες εκκίνησης) αντιστοιχεί μόλις στο 0,7% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Η χώρα φιλοξενεί επίσης τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους του κόσμου, κάτι που έχει θετικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα, αφού οι ευτυχισμένοι εργαζόμενοι οδηγούν σε καλύτερα επιχειρηματικά αποτελέσματα. Η Σουηδία κατέλαβε την τρίτη θέση με το κόστος έναρξης μιας startup να είναι μόλις 0,5% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Η χώρα διαθέτει το υψηλότερο ΑΕΠ μεταξύ των πέντε κορυφαίων χωρών με 59.324 δολάρια κατά κεφαλήν. Σε συνδυασμό με το σχετικά χαμηλό κόστος διαβίωσής του (881,20 $ τον μήνα χωρίς ενοίκιο), αυτό υποδηλώνει μια μεγάλη καταναλωτική βάση με διαθέσιμο εισόδημα που θα μπορούσε να υποστηρίξει μια τοπική startup. Ωστόσο, ο επιχειρηματικός φόρος στη Σουηδία είναι ελαφρώς υψηλότερος σε σύγκριση με την Τσεχία και τη Φινλανδία και βρίσκεται στο 20,60%. Εσθονία και Σλοβακία συμπληρώνουν την πρώτη πεντάδα της ίδιας λίστας. Όσον αφορά το ΑΕΠ, η Εσθονία καταλαμβάνει την 98η θέση στην παγκόσμια σκηνή και κατέχει την 4η στον δείκτη που αφορά τις startups. Η βορειοευρωπαϊκή χώρα έχει λογικό μέσο μισθό 1.200 $ τον μήνα και το κόστος για την έναρξη λειτουργίας είναι μόλις 1% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Αντίστοιχο είναι -σύμφωνα με την έρευνα- το κόστος εκκίνησης και στη Σλοβακία. Αν και το κόστος εργασίας είναι υψηλότερο (1.550 $ τον μήνα κατά μέσο όρο), η Σλοβακία έχει μικρότερο κόσμος ζωής (660,40 $ μηνιαίως, χωρίς το ενοίκιο), γεγονός που της εξασφαλίζει μια υψηλή θέση στη λίστα. © Business Name Generator Δυναμικά η Μεγάλη Βρετανία Παρά την τρέχουσα οικονομική αβεβαιότητα, η Μεγάλη Βρετανία κατέλαβε την 6η θέση στη συνολική κατάταξη, ξεπερνώντας όλες τις άλλες χώρες της G7, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γερμανίας. Η χώρα είναι η μόνη όπου οι διαδικασίες έναρξης επιχείρησης δεν κοστίζουν ούτε ευρώ. Επιπλέον, ο φορολογικός συντελεστής των επιχειρήσεων είναι επί του παρόντος σταθερός στο 19% επί του παραγόμενου κεφαλαίου. Από την πλευρά της, η Ολλανδία κατακτά την 7η θέση της λίστας, σκοράροντας πιο ψηλά από όλες τις υπόλοιπες στον δείκτη «ποιότητα ζωής». Η χώρα διαθέτει επίσης τη δεύτερη υψηλότερη βαθμολογία ευτυχίας στο «top 10» (7,4) μετά από τη Φινλανδία. Ωστόσο, έχει υψηλότερο κόστος εργασίας, με μέσους μηνιαίους μισθούς της τάξης των $3.900 και εταιρικό φορολογικό συντελεστή 25,8%, σύμφωνα πάντα με την έρευνα. Στην Αυστρία ο αντίστοιχος φόρος είναι 25%, ο τρίτος υψηλότερος στο «top 10», ενώ οι επίδοξοι επιχειρηματίες θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι οι διαδικασίες εκκίνησης μιας εταιρείας αντιστοιχούν στο 4,7% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ -το υψηλότερο της γενικής κατάταξης. Ωστόσο, η Αυστρία κατατάσσεται στην 8η θέση χάρη στη βαθμολογία της στην ποιότητα ζωής (186,21) και την ευτυχία (7,2) των πολιτών. Στη Δανία, οι διαδικασίες έναρξης κοστίζουν μόλις 0,2% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ωστόσο, η πρόσληψη προσωπικού θα μπορούσε να αποδειχθεί δαπανηρή για τους ιδρυτές νεοφυών επιχειρήσεων, με τους Δανούς να κερδίζουν 5.900 $ τον μήνα κατά μέσο όρο. Στη 10η θέση στη λίστα με τις καλύτερες χώρες για να ξεκινήσει κανείς μια startup βρίσκεται η Πορτογαλία. Αν και έχει έναν από τους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές επιχειρήσεων στον κόσμο με 31,5%, εντούτοις οι διαδικασίες εκκίνησης είναι λογικές και αντιστοιχούν στο 1,9% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, με το μηνιαίο κόστος ζωής να είναι κατά μέσο όρο $626,10 χωρίς το ενοίκιο. View full είδηση

Νομοσχέδιο για την ανάπτυξη των startups, το οποίο θα κοινοποιηθεί στους αρμόδιους φορείς εν ευθέτω χρόνω, εξετάζει το υπουργείο Οικονομίας, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Δημήτρης Παπαδημητρίου. Ο κ. Παπαδημητρίου επισκέφθηκε σήμερα το «Corallia», τον πρώτο φορέα ανάπτυξης συνεργατικών σχηματισμών (clusters) που ιδρύθηκε στη χώρα μας, και συνομίλησε με εκπροσώπους μεγάλων, μεσαίων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων καθώς και startups, οι οποίοι του μετέφεραν το όραμά τους για την εξέλιξη των εταιρειών τους και των τομέων τους γενικότερα, ενώ συζήτησαν τις προοπτικές που ανοίγονται για τη χώρα μέσα από τα διαθέσιμα αναπτυξιακά και χρηματοδοτικά εργαλεία. Ο κ. Παπαδημητρίου αναφέρθηκε στο νέο Αναπτυξιακό Νόμο και στο νόμο για τις Στρατηγικές Επενδύσεις, ο οποίος εξασφαλίζει σε ξένους και Έλληνες επενδυτές σταθερή φορολογία για 12 χρόνια, όπως επίσης και στο υπό διαμόρφωση αναπτυξιακό σχέδιο, το οποίο, όπως τόνισε, στηρίζεται σε τρεις πυλώνες, με πρώτο τη δημιουργία καινοτόμων επιχειρήσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας, δεύτερο την εξωστρέφεια και τρίτο την ενίσχυση των clusters. Οι ιδρυτές του Corallia ενημέρωσαν τον υπουργό για τις δράσεις του φορέα, τονίζοντας ότι από την ίδρυσή του έως σήμερα έχει διαγράψει μια εντυπωσιακή πορεία, ενισχύοντας clusters σε μια σειρά από καινοτόμους τομείς, όπως η νανοτεχνολογία, οι διαστημικές τεχνολογίες και ο σχηματισμός ψυχαγωγικών και δημιουργικών εφαρμογών. Πηγή: http://news.in.gr/ Click here to view the είδηση

Περισσότερα από 400 ακίνητα διαχειρίζεται πλέον η νεοφυής ελληνική εταιρεία blueground, η οποία δραστηριοποιείται στον χώρο της φιλοξενίας στην Αθήνα, στη Κωνσταντινούπολη και στο Ντουμπάι. Σύμφωνα με τον συνιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της blueground Αλέξανδρο Χατζηελευθερίου, η εταιρεία εξασφάλισε, για την επέκτασή της σε νέες αγορές και για περαιτέρω ανάπτυξη τεχνολογίας, πρόσθετη χρηματοδότηση ύψους 5,5 εκατ. ευρώ από το ευρωπαϊκό fund VentureFriends, από το αμερικανικό fund Endeavor Catalyst και από ομάδα ιδιωτών επενδυτών. Από το 2013, οπότε ιδρύθηκε η εταιρεία, έχει χρηματοδοτηθεί συνολικά με πάνω από 6,9 εκατ. ευρώ, ποσό που την κατατάσσει ανάμεσα στις ελληνικές νεοφυείς εταιρείες με την υψηλότερη άντληση κεφαλαίων. Ο τζίρος της εταιρείας, με βάση τα μέχρι στιγμής στοιχεία, αναμένεται να φθάσει φέτος σε 5,5 εκατ. ευρώ, ενώ τον τελευταίο χρόνο τριπλασιάστηκε. Η blueground μισθώνει υφιστάμενες κατοικίες παρέχοντας στους ιδιοκτήτες σταθερό μηνιαίο εισόδημα και συμβόλαια διαρκείας έως και 3 ετών. Στη συνέχεια, αφού επιπλώνει, εξοπλίζει και σε αρκετές περιπτώσεις αναβαθμίζει τα ακίνητα, προχωρεί τις διαδικασίες υπομίσθωσής τους, κυρίως σε στελέχη εταιρειών, πρεσβειών και άλλων οργανισμών που επισκέπτονται τη χώρα μας για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα διαμονής. Η μέση διάρκεια διαμονής των επισκεπτών στα ακίνητα που διαχειρίζεται η εταιρεία φθάνει τους 8 μήνες, ενώ η πληρότητά τους κυμαίνεται μεταξύ 92% και 95%. Η υψηλή πληρότητα επιτυγχάνεται λόγω της μεγάλης διάρκειας διαμονής των ενοικιαστών αλλά και λόγω του προγραμματισμού που γίνεται με την εξασφάλιση προκρατήσεων. Η τεχνολογία έχει τον κεντρικό ρόλο σε όλες τις διαδικασίες που ακολουθούνται από την online κράτηση μέχρι την παροχή πρόσθετων υπηρεσιών εφόσον ζητούνται από τους επισκέπτες. Η blueground προσφέρει και επιλογές για διαμονή μικρής διάρκειας στην Αττική αλλά και σε διάφορα ελληνικά νησιά. Ωστόσο, έχει θέσει ως προτεραιότητα να εστιάσει στις υπομισθώσεις ακινήτων για μεσαίο ή μεγάλο χρονικό διάστημα διαμονής. Η χρονική διάρκεια των εν λόγω υπομισθώσεων είθισται να κυμαίνεται μεταξύ ενός μηνός και 3 ετών. Το κόστος του μηνιαίου μισθώματος για τους επισκέπτες, ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση του ακινήτου, συνήθως κυμαίνεται από 800 έως 3.000 ευρώ. Παράλληλα και ανάλογα με την περίπτωση, παρέχεται η δυνατότητα εντός του κόστους του ενοικίου να καλύπτεται από την εταιρεία ένα συμφωνημένο όριο κάλυψης εξόδων από λογαριασμούς κοινής ωφελείας. Από το χαρτοφυλάκιο των περίπου 400 ακινήτων, τα 280 μισθώνονται στην Ελλάδα και τα άλλα σε Κωνσταντινούπολη και Ντουμπάι. Συνολικά η εταιρεία διαθέτει 60 υπαλλήλους, εκ των οποίων οι 40 εργάζονται στην Ελλάδα. Πηγή: http://www.kathimeri...n-kai-presveiwn Click here to view the είδηση

Τη συμμετοχή της στο μετοχικό κεφάλαιο της νεοφυούς εταιρείας SourceLair, ανακοίνωσε σήμερα η Εθνική Τράπεζα. Η ελληνική εταιρεία SourceLair είναι η πρώτη εταιρεία που πέρασε επιτυχώς τη διαδικασία αξιολόγησης και συμμετέχει πλέον στο πρόγραμμα της Εθνικής Τράπεζας NBG Business Seeds για τη στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Πρόκειται για την πρώτη εταιρεία στην οποία η Εθνική Τράπεζα συμμετέχει στη μετοχική της σύνθεση. Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας, το SourceLair είναι ένα online περιβάλλον προγραμματισμού (IDE), το οποίο δίνει τη δυνατότητα προγραμματισμού μέσα σε περιβάλλον web. Είναι εξοπλισμένο με όλα τα απαραίτητα εργαλεία που χρειάζονται οι προγραμματιστές για να προγραμματίζουν επαγγελματικά, ενώ συνεργάζεται άψογα με υπηρεσίες όπως το GitHub, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα αξιοποίησης κάποιων από τα πιο αγαπημένα εργαλεία των προγραμματιστών . Το SourceLair ξεκίνησε ως σχέδιο το 2011, ενώ ιδρύθηκε σαν εταιρεία το 2013. Οι χρήστες του μπορούν να δουλέψουν σε ένα προγραμματιστικό project δωρεάν, ενώ υπάρχουν επί πληρωμή πλάνα για όσους θέλουν να δουλέψουν σε περισσότερα projects. Το πρόγραμμα NBG Business Seeds συνεχίζει τη διαδικασία αξιολόγησης νέων φιλόδοξων προσπαθειών και σύντομα αναμένεται να εντάξει περισσότερες εταιρείες στις δράσεις του. Πηγή: http://www.ered.gr/c...a/#.VSVK4fmsVnY Click here to view the είδηση