Η γέννηση και ο θάνατος της πολυκατοικίας, 1929-2011

[Engineer]

Ο ​​τίτλος είναι εμπνευσμένος από την εισήγηση του αρχιτέκτονα καθηγητή Πάνου Δραγώνα στην πλούσια σε σκέψη εκδήλωση με θέμα την «Αθηναϊκή πολυκατοικία», που διοργάνωσε η Στέγη στις 27 Ιανουαρίου. Η πολυκατοικία, ό,τι πιο αθηναϊκό σε εικόνες, συνειρμούς, βιώματα, έχει γίνει, με την πάροδο του χρόνου, εργαλείο για την κατανόηση της ελληνικής κοινωνίας, ένα υλικό ίχνος για το ποιοι είμαστε. Το γεγονός ότι σήμερα η πολυκατοικία είναι ξαπλωμένη στον πάγκο του εργαστηρίου και υποβάλλεται, ενδεχομένως, σε νεκροτομή, μας δείχνει όχι μόνο μια απόσταση χρόνου, αλλά και ένα ψυχικό ρήγμα πόσο μάλλον μια οικονομική αδυναμία.

 

Γιατί η πολυκατοικία εξέθρεψε, μέσα από τις πολλές εκδοχές της, από τις κομψές ιδιόκτητες πολυκατοικίες του Μεσοπολέμου μέχρι τον κλωνοποιημένο πολλαπλασιασμό της, την πορεία εξαστισμού των Ελλήνων οργανώνοντας όλη την κοινωνική κλίμακα σε βάθος γενεών. Αν σήμερα αυτό που στην κοινή γλώσσα ονομάζουμε «πολυκατοικία της αντιπαροχής» –όρος που προϋποθέτει την παρερμηνεία– ανήκει στην πολιτιστική μας κληρονομιά ή όχι, μένει να το δούμε. Το σίγουρο είναι ότι ανήκει στην κυτταρική μας μνήμη.

 

Και πράγματι, η θέα της Αθήνας από τον Λυκαβηττό, π.χ., προκαλεί πάντα δέος. Είναι μια εικόνα που σε προκαλεί να την πιστέψεις ως αληθινή, σαν μια αστική ουτοπία που έχει αποκρυσταλλώσει την έννοια του οπτικού χάους σε ένα αχανές τοπίο μικροϊδιοκτησιών. Αν είσαι γηγενής, σε προκαλεί, η θέα αυτή, να την αρνηθείς σαν συγγενή που ποτέ δεν ενέκρινες, και να την αποδεχθείς, ίσως, δε, και να την εξωραΐσεις, για να φτάσεις στο σημείο ακόμη και να την τυλίξεις με ένα μανδύα ρομαντικού συναισθηματισμού. Η Αθήνα, όμως, αν την κοιτάξουμε από κοντά δεν είναι «χάος», όπως είπε η Ιωάννα Θεοχαροπούλου (επ. καθηγήτρια στο Parsons - The New School for Design). Το γεγονός ότι δεν έχει τη δομική λογική της πόλης της Αναγέννησης ή του Μπαρόκ, δεν την κάνει λιγότερο «ενδιαφέρουσα».

 

Πράγματι, αν αφήσει κανείς τη θέα από ψηλά και την άμορφη μάζα των χιλιάδων ημιτελών στέψεων στις αθηναϊκές πολυκατοικίες, και προσγειωθεί στο επίπεδο του δρόμου, η ζωή αλλάζει. Θυμίζει όσα έλεγε η Jane Jacobs για τις αμερικανικές πόλεις το 1960, για τη μείξη των χρήσεων και την ώσμωση. Αυτή η διάσταση είναι η αφετηρία και για τη ματιά του Richard Woditsch, του Γερμανού καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Georg Simon Ohm της Νυρεμβέργης, που μίλησε γι’ αυτήν ακριβώς τη διάχυση και αλληλεπίδραση του ιδιωτικού και του δημόσιου χώρου στην Αθήνα, από το επίπεδο του δρόμου.

 

Αν αναλογιστεί κανείς ότι ανάμεσα στο 1950 και το 1980 χτίστηκαν στην Αθήνα 34.000 πολυκατοικίες πέντε ορόφων και άνω, όπως είπε ο αρχιτέκτων καθηγητής Θωμάς Μαλούτας, παρουσιάζοντας λεπτομερείς στατιστικές ακτινογραφίες, εύκολα βλέπει κανείς το κύμα κοινωνικής μεταβολής στις μεταπολεμικές δεκαετίες. Η καθημερινότητα από το υπόγειο ή ισόγειο ώς το ρετιρέ επέβαλε, καθόρισε και ενθάρρυνε νέες κάθετες και οριζόντιες τομές και ιεραρχήσεις.

 

Αλλά πλέον, με την πολυκατοικία, όπως την ξέρουμε, να έχει διαγράψει μάλλον τελεσίδικα έναν κύκλο ζωής, μένει να δούμε πώς και πότε θα μπορέσουμε να επεξεργαστούμε έναν τρόπο ανανέωσης ή αντικατάστασης ενός μεγάλου κτιριακού αποθέματος.

 

Πηγή: http://www.kathimeri...ikias-1929-2011

 

Click here to view the είδηση

[BAS]

Ολοι ενδιαφέρονται γιά το νέο ελντοράντο των μεγαλοεργολάβων , τώρα που τελείωσαν οι δρόμοι .

Ανακατασκευή ΟΤ με χρήση των μπόνους του ΝΟΚ .

Περί αυτού ο λόγος .

 

Αλλά η Αθήνα μας φαίνεται άσχημη , γιατί έχουμε θέες από τους λόφους και τα βουνά .

 

Στις πόλεις της Ευρώπης η ίδια θέα δεν είναι και τόσο καλύτερη , απλά δεν έχουν λόφους και βουνά γιά να την δουν .

[nikmmech]

Έχοντας επισκεφτεί τέσσερις ευρωπαϊκές πόλεις (Ελβετία, Γαλλία, Ολλανδία, Σουηδία), η εικόνα που σχημάτισα, είναι ότι με διαφορά, έχουμε από τις πιο άσχημες πόλεις.

 

Τόσο πολεοδομικά, όσο και αισθητικά.

[tapam77]

Πράγα

 

Αθήνα

 

Είναι γνωστό τοις πάσι ότι βουνά και λόφους διαθέτουν μόνον οι Ελληνικές πόλεις, όπως επίσης ότι η θέα των Ελληνικών πόλεων δεν είναι και τόσο χειρότερη από των Ευρωπαϊκών

 

Πραγματικά απορώ

[georgios_m]

Η σύγκριση πόλεων διαφορετικής κλιματικής ζώνης δεν ευσταθεί και τόσο πάντως.

 

Επίσης δε καταλαβαίνω την έννοια του θανάτου της πολυκατοικίας. Εμφανίστηκε κάποια νέα μορφή κατοικίας και δε το καταλάβαμε?

[ikaros13]

Καταρχήν η Πράγα έχει 1,2εκ κατοίκους η Αθήνα 5. Περπατώντας στα σοκάκια της Πάργας δεν θα έλεγα ότι το αισθητικό αποτέλσμα ήταν τόσο ευχάριστο όσο η φωτογραφία για καρτ ποστάλ. Επίσης εξαρτάται από πια μεριά θα τραβήξεις την φώτο..Οκ, για πανοραμική τσιμεντούπολης ή σε κάποιο πράσινο βόρειο προάστιο ή νότιο με φόντο τη θάλασσα..

Παραθέτω 2 από την ίδια πόλη που έζησα 5 χρόνια να μου πείτε διαφορές..

 

[Arche]

Οτι έχει ξεφύγει από το φυσικό τοπίο. Οι άνωθεν 2 φωτογραφίες είχαν το χαρακτηριστικό, ότι είχαν φυτά, ποτάμια. Αρχιτεκτονική που σεβάστηκε το φυσικό τοπίο. Που είναι ο Κηφισός?

που είναι το άλσος Νεάπολης?

Καληνύχτα.

Αυτοί οι αρχιτέκτονες βλέπουν το ωραίο ελλείψη του ωραίου που  υπάρχει.

  Αγαπάς το σπίτι σου

και για αυτό μιλάς.

Η πολύ κουλτούρα βλάπτει. Οχι ανέβα στον Λυκαβητό,

κατέβα στην Ιπποκράτους να δεις ωραία που είναι η Αθήνα.

Και λέει ο κ. Διδάσκαλος, ότι υπάρχει κτιριακό απόθεμα. Καληνύχτα.

Το κτιριακό απόθεμα θα βρεθεί, όταν η Αθήνα γκρεμιστεί 1 ανά πέντε τετράγωνα. Γίνει σεβαστή η ντόπια αρχιτεκτονική κληρονομία, ξεθάψουν τον Κηφισό κλπ κλπ

μήπως είναι λίγο αργά να νοσταλγούμε την πόλη μας?

[theagpar]

Εδω υπαρχουν ανθρωποι που θεωρουν τη Θεσσαλονίκη την ομορφοτερη πόλη της Ευρωπης, τι να λέμε τώρα.......

[Giorgos1987]

Δεν πρόκειται να αλλάξει η Αθήνα όσο θα ζούμε. Η μόνη ρεαλιστική περίπτωση που σκέφτομαι χωρίς σεισμούς και καταστροφές, είναι όταν θα έχω γεράσει εγώ, πιστεύω τότε οτι αρκετές πολυκατοικίες της περιόδου 50-70 θα έχουν παλιώσει και θα έχουν γίνει κάτι σαν τα εγκαταλελειμμένα νεοκλασσικά που βλέπουμε, τότε μάλλον είτε θα πωλούνται τα διαμερίσματα ή και ολόκληρα τα κτίρια από τους ιδιοκτήτες έναντι πολύ χαμηλού τιμήματος και αυτοί που θα τις πάρουν θα αρχίσουν σιγά σιγά να τις γκρεμίζουν για να χτιστούν μικρότερα κτίρια με ύπαρξη περισσότερου πράσινου, κήπο κτλ (κάτι αντίστροφο στο περίπου δηλαδή όταν γκρέμιζαν τα νεοκλασσικά για να χτιστούν οι πολυκατοικίες). ο κόσμος που υπήρχε πριν και πούλησε τις ιδιοκτησίες του μάλλον θα προτιμήσει να αγοράσει κάποιο σπίτι στην επαρχία και να υπάρξει αποκέντρωση, ίαως τα εγγόνια μας θα έχουν να δουνε κάτι καλό να γίνεται στην Αθήνα, όσο θα ζούμε εμείς σίγουρα όχι.

[Brasco]

Όλα είναι θέμα νομοθεσίας, διαθέσιμου δημόσιου χρήματος και χρόνου.

Όταν θα θεσμοθετηθεί η υποχρεωτική ασφάλιση έναντι σεισμού

όλου του διαθέσιμου κτιριακού αποθέματος

(καθότι το κράτος θα κρίνει πως είναι ασύμφορο / αδύνατο να συνδράμει οικονομικά στην αποκατάσταση των σεισμοπαθών)

τότε μέσα από τους ελέγχους ανθεκτικότητας πολλών υφιστάμενων κτηρίων

θα αναδειχθεί ως οικονομικά ασύμφορο η πληρωμή ετήσιου ασφαλίστρου

για κτήρια παλαιά ασυντήρητα, με παράνομες προσθήκες, εξ ολοκλήρου αυθαίρετες πολυκατοικίες.

 

Επιπλέον ίσως βρεθεί κάποια δημοτική αρχή

η οποία θα αποδώσει τον δρόμο και στα πεζοδρόμια στην κυκλοφορία ανθρώπων και οχημάτων (και όχι σε χώρους πάρκινγ όπως σήμερα).

Οπότε όλες αυτές οι πολυκατοικίες χωρίς πάρκιν απλά θα απευθύνονται σε ακόμα λιγότερο κόσμο.

 

Ακόμα ένα θέμα είναι το θέμα θέρμανσης - κλιματισμού. Ενεργοβόρα και μη αυτόνομα διαμερίσματα είναι σε δυσμενή θέση.

 

Αυτά δεν σημαίνουν πως θα εγκαταληφθούν όλες οι παλιές πολυκατοικίες. Αρκετές από αυτές που βρίσκονται σε "καλές" περιοχές και οι συνιδιοκτήτες έχουν την άνεση και την διάθεση συνεργασίας

θα συντηρηθούν, θα εξυγχρονιστούν και θα ζήσουν άλλα τόσα χρόνια καλύπτοντας και τις μελλοντικές απαιτήσεις. 

 

Το μεγάλο θέμα με την πολυκατοικία

είναι πως εισήγαγε στην χώρα μας μια άλλη φιλοσοφία ζωής:

Κοινόχρηστοι χώροι, υποχρεώσεις οικονομικές, αστικό τρόπο ζωής, σεβασμός στους κανονισμούς της πολυκατοικίας. 

Μια στάση ζωής (αστικής) στην οποία θα πρέπει μερικές φορές να παραμεριστεί το κακώς νοούμενο ιδιωτικό συμφέρον

προκειμένου να δουλέψει αρμονικά ο μικρόκοσμος της κάθε πολυκατοικίας.

Ευτυχώς, τις πρώτες δύο δεκαετίες που εμφανίστηκε μαζικά η πολυκατοικία ('47 - '67)

αυτή ήταν συνυφασμένη με ένα πολυτελές τρόπο ζωής

και με ευχαρίστηση οι υπάρχοντες αστοί στην αρχή (και οι νεοαστοί στην συνέχεια)

απαρνιόντουσαν τις παλιές καθημερινές συνήθειές τους

προκειμένου να απολαύσουν τις ανέσεις που προσέφερε "ένα διαμέρισμα σε μια σύγχρονη πολυκατοικία".  

Edited Φεβρουάριος 2 , 2015 by Brasco